Uit de Pers.
Erna von Harneck.
BINNENLAND.
Tweede"Blad, behoorende
bij De Leidsche Courant
van Woensdag 26 juli.
Qua vadis
gcliriift de „N e d e r I a n d e r" boven een
lezenswaardig hoofdartikel, waarin het
C H. orgaan twee opmerkelijke ver
schijnselen van de nu afgeloopen ge
meenteraad bespreekt.
Daar is, in de eerste plaats, het stij
gende stcminencijfer der sociaal-demo-
kraten, en ten tweede: de achteruitgang
van het liberalisme.
Verschijnselen intusschen, die, zoo ze
al niet geheel tot één terug te brengen
zijn, toch met elkaar in zeer nauw ver
band staan.
Want terwijl de vrijzinnige partijen,
mccnend hunne positie te moeten redden
tegenover rechts, rekenen op de
hulptroepen van de sociaal-dcmokraten,
verliezen zij wat zij nog hoopten te be
houden aan hun nieuwe bondgenooten,
die met den buit gaan strijken. De libe
ralen winnen in de meeste gevallen niets
doch bereiken dat de sociaal-democraten
hun posities zoo goed als overal aan
merkelijk zien versterkt.
Meer dan iets andiers demonstreert
deze hopelooze afzakking, dit in arren
moede zich werpen in de armen der re
volutionaire partij, dat het liberalisme
aan beginselkracht verliest, dat het al
meer in een leeg en krachteloos anti-
clericalisme verloopt.
Bij de jongste gemeenteraadsverkie
zingen heeft men in de groote steden
een klimming van het stemmencijfer der
socialisten gezien; in de gemeenteraden
van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht,
Arnhem, komen zij sterker dan te vo
ren weer binnen, in plaatsten, die als
centra van industrie staan geboekt, Al
melo, Hengelo e. d. wordt gelijk ver
schijnsel waargenomen.
Natuurlijk betcekent dit niet, dat de
sociaal-demokratische partij in de groo
te steden of in die fabriekscentra zoo
sterk is. De stemmen, in de hoofdstad
alleen op socialistTsche candidaten uit
gebracht. vormen tezamen een grooter
getal dan heel de partij leden telt.
Maar achter de r^ode vaan schaart
zich heel het heirleger van ontevredenen,
dnom welke redenen dan ook, van mee-
nuig zijn, dat uit heet zaad der ontevre-
d.nheid alleen de heerlijke vruchten op
wassen. die allen rijkelijk zullen voeden;
heel het heirleger der onnoozelen die te
naïef zijn om te begrijpen dat meer dan
een incnschenlcvcn noodifj zou zijn ter
vet vulling van de beloften, waarmee de
s» il-ih mocraten zoo buitengemeen gul
zijn
En als derde in den bond komen nu
de vrijzinnige partijen, en vervullen de
rol van slippendraagstcr der partij, die
't op den ondergang van den huidigen
maatschappij-vorm, op de overmacht van
één klasse, op de heerschappij van de
massa heeft toegelegd
Na opgemerkt te hebben, dat, ofschoon
er geen band is. die vrijzinnigen en so
cialisten bindt, tciwij! de vrijzinnigen
in de bestuurscolleges al evenmin ge
noegen van dc roodt bondgenooten be
leven, men toch ziet gebeuren dat de li
beralen den socialist boven een man
var; rechts verkozen, zich van stemming
onthielden of een formeel verbond met
de socialisten sloten, vervolgt het blad:
Waarlijk, het schijnt wel dat de lei
ders van het vrijzinnig kiezersvolk met
blindheid geslagen zijn.
In. dezen moeilijken tijd, waarin de
Overheid meer dan ooit den steun be
hoeft van de duizenden in den lande, die
orde en gezag als de onontbeerlit.c
steunpilaren der samenleving bevestigd
wenschen, in een tijd, waarin de sociaal-
democratie haar masker van revisionis
tische en bijna-burgcrlijke hervormings
partij weer eens aflegt, om aan een an-
architisch terrorisme als dat van de Am-
stcrdamsche stakers steun tc verleenen,
in zulk een tijdstip scharen zij die niet
.tot dc partijen van het revolutionair
principe behooren, zich niettemin aditer
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
75)
Op zekeren avond hadden Oreifen,
Nunstetten, Harneck en ecnige andere
officieren zich bij graaf Orbcn om den
groenen tafel vereenigd toen ook Ber
ger binnentrad. Om den aanwezigen door
zijn tegenwoordigheid niet tc hinderen,
had hij, hoewel hij geen smaak in het
spil Jiad, zich tot deelneming bereid
verklaard.
Plotseling meende hij te zien, dat Orei-
efn met e en bliksemsnelle beweging
een kaart u it de mouw van zijn jas
liet glipi n. Terstond daarop ontmoet
ten Oreifen's oogen toevallig die van
Berger, w elke in gespannen aandacht op
hem gevestigd waren. Een oogenblik tce-
kende zich op Oreifen's gelaat een on
zekere uitdrukking af; daarna streek hij
haastig mot dc linkerhand over het hoofd
en wijdde verder al zijn aandacht aan
de kaarten.
Berger wachtte het einde der aangc-
de roóde vaan, en helpen de zege ver
zekeren aan candidaten als de heer Smit
te Amsterdam, een niet-cervol uit den
gemeentedienst ontslagen ambtenaar.
En wie zijn het, die aldus door de
verbonden groepen van socialisten en
andere vrijzinnigen worden bevochten?
Zijn het burgers gevaarlijk voor den
Staat, lieden van slechte reputatie, op-
werpers van barricaden, stakers en uio-
lest-plegers, oproerkraaiers of landver
raders
Niets van dit alles. Zc zijn de partij
en van rechts. Zij zijn dc aanhangers
dier politieke richting, welke belijdt, dat
het maatschappelijke en het politieke le
ven niet tot duurzaam welzijn van ons
land kan worden geleefd buiten verband
met Ciod en godsdienst.
Nog nimmer hebben zich de vrijzin
nigen, onder rechtsch regiem, over kne-
velari* of over misbruik van macht waar
lijk in ernst te beklagen gehad. Waar
mannen van rechts een regeer- of be
stuurszetel hebben bezet, beijverden zij
zich steeds recht te doen aan allen, en
de openbare school is zelfs onder een
rechtschen wethouder van onderwijs (tc
Amsterdam) zoo beheer lijk verz rgd, dat
men tegen zijn beleid niets steekhou
dende heeft weten in te brengen.
Wat is het dan anders dan de, in
wat fatsoenlijker vorm dan dien van Jan
Rap geuite, weerzin tegen alles wat
naar godsdienst zweemt, die hen dc par
tij van wanorde en revolutie doet ver
kiezen boven de partijen van orde en
recht?
Gelukkig is de dwaasheid niet alge
meen. Gelukkig zijn er leiders, die de
gevaren inzien. Het „Handelsbl." heeft
begrepen, dat de hoofdstad, over
geleverd aan de socialisten, inderdaad
een tijdperk van wat wij gisteren noem
den „bedenkelijke proefnemingen tege
moet gaat. Het heeft ronduit gezegd
dat het den man van rechts verkoos bo
ven den sociaal-demokraat.
Een invloedrijke man als prof. l)e
Louter te Utrecht, heeft de liberale kies-
vereeniging aldaar den rug toegekeerd,
om de toepassing der taktiek, dat het
doel de middelen heiligt.
Men kan het slechts betreuren dat
mannen als hij hun afkeer niet omzet
ten in een daad. Het liberalisme, te
Utrecht en elders, moet worden wakker
geschud, zal het niet, ui zijn slaapwan-
deeling van het oogenblik, den nek bre
ken.
Helaas, een gevoelige stoot schijnt
daartoe noodig te zijn.
Het op zichzelf opmerkelijke feit, dat
in de gemeente Goor, waar de socialisten
de meerderheid hadden, een coalitie
van rechts en links aan die meerderheid
een einde heeft gemaakt, zal daartoe al
licht niet voldoende zijn.
Wij vreezen dat de hoofdstad, of een
onzer andere groote steden eerst del
schromelijke gevolgen van het roode re
giem zal moeten ondervinden. De onte
vredenheid zal ten top moeten stijgen, het
terrorisme moeten zegevieren, t li c m a n
i n the street zal moeten regeeren...
Dien kant drijven de liberalen van lie
den het op.
Doch voor die gevolgen te waarschu-
ween -is niet genoeg, is ons niet ge
noeg. Wij hebben te doen wat wij kun
nen om het socialistisch gevaar te kecren,
en herhalen daarom, voor Den Haag, zoo
wel als voor andere plaatsen, waar nog
moet worden gestemd, ons adviesGeen
sociaal-democraat, nu niet en nooit
Een liberale „overwinning" te Arnhem
Evenals te Utrecht hebben de liberalen
te Arnhem voor dc raadsverkiezingen een
„monsterverbond" gesloten met de so
ciaal-democraten. Doel er van was, van
dc weinige zetels, die door Rechts in den
Raad worden ingenomen, er nog enkele af
te nemen, om den socialistischcn invloed
in den Raad te vergrooten.
Dit doel is geslaagd en de candidaten
der vereenigde liberalen en sociaal-demo
craten bij dc herstemming voor den ge
meenteraad van Arnhem op écn na geko
zen.
Over deze overwinning voor de ver
eenigde linkerzijde-partijen is de liberale
„Arnhemsche Courant" niet goed
te spreken en in krasse bewoordingen
krijgen de partijgenoot en er van langs.
vangen partij rustig af, maar toen men
hem weder kaarten bood, sprak hij luide
en voor ieder verstaanbaar:
Toch niet, ik heb er genoeg van.
Genoeg gewonnen, of genoeg ver
loren, klonk liet schertsend.
Gewonnen heeft alleen de lieer
Oreifen, antwoordde Berger, den ge
noemde recht in de oogen ziende.
't Spijt mij oneindig, lachte Oreifen
spottend, dat u de geluksgodin minder
gunstig gezind is dan mij.
Zeg liever, dat ik minder handig
was.
Diepe stilte was op deze woorden ge
volgd aller blikken waren gericht op
Oreifen, die plotseling verbleekt was.
Hoe moet ik die woorden verstaan,
kwam het moeizaam van zijn lippen.
Geheel zooals liet den lieer van
Oreifen belieft.
Nadat Oreifen, begeleid door Herman
Harneck, dien hij tot zich gewenkt had,'
de kamer verlaten had, bestormden de
achterblijvenden baron Berger*met vra
gen.
Val mij niet lastig, mijne heeren,
had hij afwerend geantwoord. Laten wij
afwachten, wat die lieer doen zal.
Aan zijn zwager Eichstett had Berger
daarna van zijn vermeende ontdekking
Hoe gaarne we als liberalen schrijft
het blad den triomf onzer beginselen
in hun toenemenden invloed zouden con-
stateeren, komt ons deze overw inning tc
bedenkelijk voor, dan dat w e er ons over
verheugen kunnen. Zij is o. i. verkregen
tengevolge van een bondgenootschap, dat
den liberalen onzer stad voor langen tijd
dc handen zal binden; verkregen tenge
volge van een compromis, dat niet zal na
laten scherpe verbittering te wekken en
felle aanwakkering van den partijstrijd
binnen de grcnfccii onzer gemeente.
Het blad sciirijft verder;
„En wat nur ls deze liberaal-sociaal
democratische coalitie voor één enkelen
keer (met inbegrip van de nieuwe verkie
zing in district III, noodig door de dub
bele verkiezing van den heer Zoestbergen)
verkregen? Ln zal, als 1911 achter den
rug is, de liberale partij zichzelf hervatten,
onafhankelijk willen zijn en dan in 1913,
grootinoediglijk beschikkende over haar
overwegende positie, ook de rechten der
minderheden erkennen Maar gestekl, dat
zij dit kan doen, wat dan te denken van
dit tijdelijk samengaan met de sociaal-de
mocraten op een oogenblik, dat er van
gevaar voor de liberalen nog geen sprake
was
Het is geen mooie politiek, die deze
verkiezing boekt op de rekening van ons
liberalen. Ook is het een politiek, waarbij
o.i. aan de eischen der betamelijkheid
tegenover de aftredende leden schrome
lijk is te kortfcgedaan. En we vreezen, dat
op allerlei wijze de brutale veroverings
zucht der liberalen, voortgekomen uit
angst voor het clericalisme, ui het samen
leven in onze gemeente zal worden ge
straft.
We herhalen, tegen de nieuwe mannen
in onzen Raad, die onze geestverwanten
zijn, hebben wij niets. En dat w ij verheugd
zijn, dat de bekwame vertegenwoordi
gers, die wij daarin hadden, met groote
meerderheid van stemmen zijn herkozen,
behoeven wij zeker niet te zeggen, wij,
die ook hen hebben aanbevolen. Doch we
zijn overtuigd, dat de stembus-actie van
1911 voor onze partij zadclijke schade en
voor onze stad onderlinge partij-verbitte-
ring zal tengevolge hebben."
Subsidicn in beroep.
De Haags die correspondent van dc
„Stand." schrijft:
Naar aanlcdiing van de klacht uit Vee-
nendaal over het lang uitblijven van de
beslissing der Kroon op een tegen een
subsidie-aanvraag ingesteld beroep, heb
ik mij voor zoover het mij niet bekend
was eens op de hoogte gesteld, hoe het
met zulke beroepen gaat. Men moet na
melijk weten, dat er t >t du&it-r, van einde
Maart af reeds "ëpft Zestigtal beroepen
zijn ingesteld tegen de beslissingen van
üed. Staten over subsidie-aanvragen der
bijzondere scholen. Die beroepen zijn in
gesteld resp. door de inspecteurs l.o.,
door de commissarissen der Koningin en
door dc schoolbesturen zelf. Telkens ko
men nog meer beroepen in. Intusschen
zijn de beslissingen op enkele der eerst
ingestelde beroepen reeds afgekomen,
dus na circa drie maanden. Waarom dc
beslissingen zoo lang uitblijven, is ge
makkelijk te verklaren.
Als toch een beroep bij de Kroon is
ingekomen, wordt het in handen gesteld
van den Minister van Binncnlandsclie Za
ken, die de GcJ. Staten der betrokken
provincie over deze zaak hoort en daar
na machtiging aanvraagt om haar bij den
Raad van Staten aanhangig te maken. Is
het beroep bij den Raad Staten dan
worden belanghebbenden gedurende een
tiaar weken iu de gelegenheid gesteld,
stukken in te dienen en van stukken ken
nis te nemen. Daarna wordt in een open
bare vergadering van den Raad, afd. ge
schillen van bestuur, verslag uitgebracht
en eerst als dit geschied is, bcdiscusccrt
de Raad de zaak, waarvoor hij natuurlijk
ook een paar 2 a 3 weken noodig
heeft
ls dc beraadslaging over de aangele
genheid afgeloopen, dan wordt zoetjesaan
advies uitgebracht aan dc Kroon, die na
tuurlijk ook niet op stel en sprong 'be
slist, maar er licht een paar weken over
heen laat gaan, eer ze een beslissing neemt
medcdeeling gedaan. Na kalm overleg
was hij zelf tot de erkenning gekomen,
dat hij onbezonnen had gehandeld wel
had hij argwaan, dat Greifen zijn geluk
in dc hand had gewerkt, maar bewijzen
kon hij liet niet.
Oreifen verklaarde alle middelen tot
verzoening van dc hand tc wijzen en
deed door Herman Harneck zijn uitda
ging doen. Het duel vond plaats en ein
digde met de doodelijke verwonding van
Berger.
Later echter werd von Greifen toch van
valsch spel overtuigd en wel door den
den heer Echstett.
De speelavonden bij graaf Orben wa
ren namelijk weder aangevangen en Ech
stett verscheen er betrekkelijk regelma
tig, om, zoo verzekerde hij lachend, ook
eindelijk eens zich tc verrijken met den
goudregen, die daar alle avonden neder
daalde.
Op zekeren avond Greifen speelde
weder met groot geluk was de heer
Eichstett ongemerkt naast dezen speler
komen zitten. Plotseling omklemde /.ijn
hand bliksemsnel de hand van Greifen
en zijn heldere, doordringende stem riep:
Eindelijk heb ik den schurk.
Allen waren opgesprongen en dron
gen om beiden heen, terwijl Qreifen alle
Alles bij elkaar genomen, kan men be
grijpen, dat het, nadat een beroep is inge
steld, gemakkelijk twee of drie maanden
duren kan, eer op zoodanig beroep door
de Kroon beslist is. En daar de hiërarchi
sche w erkwijze naar haar aard langzaam
is, en het dus wel altijd blijven zal, is niet
wel in te zien hoe bespoediging in de af-
doeninng van zaken ten deze kan wor
den bewerkt, daar toch wel niemand een
der waarborgen, die nu voor een goede
beslissing bij de wet gegeven zijn, zal
willen uitschakelen.
De economische toestand op Java en
de suikermarkt.
De voortdurend droge en warme weers
gesteldheid in Europa oefent op met beet
wortelen beplante terreinen in l>uitsch-
land, Oostenrijk en Hongarije een zeer
nadeeligen invloed, zoodat de stand van
dit gewas, vergeleken bij vorige jaren,
sterk ten achter is en men zelfs voor
een misoogst vreest.
Deze voor de cultuur ongunstige om
standigheid heeft een uitgebreide specu
latieve vraag naar suiker iu het leven ge
roepen, welke den prijs van liet product
sterk in dc hoogte heeft gedreven.
Voor de Java-suikerindustrie komt die
vraag en de daarmede gepaard gaande
stijging van de prijzen zeer gelegen, zoo
dat thans reeds op levering in den oogst
van 1912 op groote schaal alleszins be
vredigende biedingen zijn gedaan.
Van dc suikerfabriek Kriam o.a. werden
op oogst 1912 40.000 pikols Muscovados
in kranjangs tot den prijs van 0;' i gulden
per pikol verkocht.
Het meerendeel der op Java uitge
brachte biedingen w erd evenwel door een
belanghebbende geweigerd, omdat men
als gevolg van de hcerschendc droogte in
Europa nog hoogere prijzen verwacht.
Voor de Java-suikerindustrie en den
daarmede in nauw verband staanden eco-
nomisehen toestand van Ned.-liulic is het
vooruitzicht alleszins gunstig. (N. Cl)
Partijgenoot Duys gekapitteld.
Partijgenoot Jan van Zadcllioff schrijft
een boos ingezonden stuk in Het Volk
Hij heeft gelezen dat de Prins der Ne
derlanden bij dc opening van de Zaan-
damsche haven aan boord van een boot
geweest is, waar het Wilhelmus werd
gespeeld en waar zich autoriteiten be
vonden met wie Z. K. H. kennis maakte.
En een eindje verder in hetzelfde ver
slag heeft hij gelezen dat zich onder de
aan boord zijnde autoriteiten ook be
vond. het Kamerlid Duys
Neen maar.Indien dit waar is, „dan
mogen we aldus partijgenoot Zadcl
lioff dit niet laten passeeren zonder
een ernstig protest onzerzijds". En hij
schrijft
Stel je voor: Duys op de boot bij den
Pnns, buigend en kennismakend met hein
als beleefd man met den hoed in de
hand bij het spelen van het Wilhelmus;
misschien wel mccjuicliend toen 'thoo-
ge gezelschap aan boord kwam. Duys,
onze propagandist, in die situatie, 't is
niet mogelijk, zei mij een partijgenoot.
Zoo kan iemand zich niet vergeten. Want
als hij er geweest is, dan is 't opzet van
Duys, dan is hij er moedwillig heenge
gaan en dan
Ik zei'k zal 't hem eens vragen ui
Het Volk. En daarom, i>uys: tien jij
't, die ui 't Handelsblad bedoeld wordt?
Zoo ja, dan vraag ik nietWat deed je
er, maar dan zeg ik kort en goed: Dat
was heel onverantwoordelijk van je, daar
mee deed je een daad jou en je partij
onwaardig. Of hebben we ons soms in
je vergist en is al dat spreken van je
op onze vergaderingen, in de Tweede Ka
mer enz. maar uiterlijke schijn
Lu nu zal partijgenoot Zadcllioff de
„zaak" in zijn ufdecluig ter sprake bren
gen en zou gaarne van andere partijge
noot cn vernemen of zc zijn zienswijze
dcclcn.
Arme Duys. Zoo werkt men jaren lang
als een paard voor dc zaak van het „ver
drukte volk en praat en schreeuwt zich
iu en buiten de Kamer de keel stuk ten
bate van de socialistische propaganda.
Dan breekt er ecu uurtje van locale
glorie aan, waaronder nu eenmaal ook
het samenzijn op één boot met een prins
behoort En daar komt, terstond, de on
vermijdelijke partijgenoot voor den dag,
die vraagt of altemet al dat spreken op
vergaderingen en in de Kamer maar uiter
lijke schijn geweest is!
Ce sont les difficultcs du métier
Toch maar goed dat ze er zijn! Anders
zou liet baantje van volksmenner nog aan
trekkelijker worden dan het reeds schijnt
te wezen.
Koloniën.
krachten inspande om Eichstctt's hand
los te wringenhij kromde zich in aller
lei bochten.
Daar klonk nog eenmaal Eichstctt's
stem boven de gesprekken der anderen
int.
De kerel heeft de kaart nu onder dc
tafel laten vallenKijk er naar, heeren.
Hij trok troe-aas uit den mouw, toen ik
hem betrapte.
Juist zoo: op het tapijt voor den stoel
van Greifen lag troef-aas.
Eichstett wendde zich met een gebaar
van verachting af en ging heen zonder nog
een enkel woord te spreken. Hem was de
treurige opdracht voorbehouden, de on
gelukkige w eduwe van Oreifcns offer van
het voorgevallene medcdeeling te doen.
De ontmaskerde gelukzoeker verliet
nog denzelfdeii avond dc stad.
Dc ontgoocheling was algemeen groot.
Men maakte Herman Harneck in zekeren
zin mede verantwoordelijk, daar hij het
geweest was, die door zijn vertrouwelijke
betrekkingen von Greifen den toegang
tot alle kringen ontsloten had. Slee hts von
Eichstctt's kalm en verstandig optreden
wist verdere verwikkelingen te voorko
men.
Dat alles riep echter den doode niet
in het leven terug, die het slachtoffer gc-
II et Katholicisme in O.-l n 'd i
Pater A. v. Croonenburg, M. S. C.,
schrijft in „de Annalen van O. L. Vrouw,
van het H. Hart":
Het is niet, om bemoedigende cijfers
over liet aantal Katholieken inOost-Indië
in 't algemeen mede te doelen, dat ik
dit artikel ga schrijven. Jammer genoeg
ziet het er- daarmede niet zoo roos^
kleurig uit. Immers als men liet getal
inwoners van den Oost-Indischen Archi
pel berekent op ongeveer veertig mil-
lioen, dan vormen de circa 70.00t) Ka
tholieken onder dit getal werkelijk een
onbeduidend groepje. Nu wordt die
slechte indruk wel eenigszins weggeno
men, als men eens vergelijkt bij den toe
stand vóór 100 jaar. Toen de eerste
Hollandsche geestelijken, sinds eeuwen
uit de Oost geweerd, in 1808 voet aan
wal zetten op Java, vonden zij daar niet
liet kleinste begin van een georganiseerd
Katholiek kerkgenootschap. Er waren
ecnige Katholieken verspreid, zonder
herder, zonder sacramenten, zonder on
derlinge gemeenschap. En als men be
denkt, dat er thans op Java cn andere!
eilanden van liet apostolisch vicariaat
van Batavia verschillende goedgeregelde
parochies bestaan met mooie kerken, Ka
tholieke scholen en gestichten en to
/amen ruim 00.000 Katholieken dat er
bdvend'cn nog twee prefecturen zijn op
gericht, n.I. van Nieuw-Ouinea en Bor
neo 1elk met ongeveer 40 missiona
rissen en een flinke kern van bekeerlin
gen, werkelijk, dan ziet iedereen, dat er
vooruitgang is.
Maar hoe verre zijn wij er nog van,
eer w ij kunnen spreken van een geker
stende Oost-Indische bevolking! Onder
die 10.000.000 inwoners van Insulindc
zijn ongeveer 20.000.000 geloovige Ma-
homedanen, die men gerust kan beschou
wen als verloren voor den zegenrijken
invloed van onzen heiligen godsdienst.
Onder de overige 20.000.000 Oost-In
diërs zijn ongeveer 250.000 protestanten
en bijna 70.000 Katholieken. De rest,
dus ruim negentien milliocu, die nog
heiden, hindoe of iets dergelijks zijn, is
nog tc winnen voor de Katholieke Kerk.
I ii dat d7e inwoners vatbaar zijn voor
de Christelijke beschaving, ja, hcgecrig
uitzien naar dc blijde tijding van liet
Evangelie, bewijzen die prachtige missies
in de Minalias9if op Celebes en in dc
binnenlanden van I lores. Dat bewijst
ook dc zegenrijke uitslag van het werken
onzer missionarissen op d Kei-eilanden.
Eii het is hierop, dat ik thans de aan
dacht wilde vestigen.
Een missie lu-giiincn in onbeschaafde
streken, is een werk van geduld. Na-
tuurmenschen, die weinig hooger staan
dan dieren, kunnen niet dan langzaam
opgevoerd worden tot een hooger leven.
Hunne opvoeding is heel wat moeilijker
dan die van een kind. Ecu kind neemt
gemakkelijker de goede indrukken op
en volgt schier blindelings de lessen en
voorschriften der deugd. Doch een na-
tiiui rncnsch is reeds iu een andere rich
ting, in dc richting van liet uitsluitend
dierlijke en zinnelijke, gevormd of liever
misvormd. I i wordt dus meer dan dub
bel werk gevraagd, om hem te brengen
tot verstandelijke, zedelijke en godsdien
stige ontwikkeling en hooger plichtsbe
trachting. Maar eens komt toch liet
oogenblik, dat ook hij door de werking
der genade zich getrokken gevoelt tot
het eenig Ware en Goede, dat ook hij
erkent den God-Mensch hristus en ver
langt deel tc hebben aan de verdien
sten der Verlossing. En dat oogenblik
schijnt thans voor dc licidensche bewo
ners der Kei-eilanden te zijn aange
broken.
Onlangs omvingen wij van den A|>ost.
Prefect van Ned. N.-Guinea, Pater M.
Neijens, een overzicht van het bckec-
ringsw erk op deze eilanden. Het is zeker
worden was van dien waandat de bc-
lecdigde recht heeft op een bloedige ver
zoening.
Dc schokkende berichten over deze
voorvallen hadden Erna diep getroffen.
Als er nog een oorzaak noodig was, om
haar tc tooueii, hoezeer de zoogenaam
de wet der eer een hoon is jegens dc
ware eer van den mail, dan was zulks het
treurige lot van haar vriendin, barones
Berger.
Later ecnige jaren waren sinds deti
dood haars vaders voorbij gegaan ont
ving Erna Harneck een brief van haar
broeder. Hij schreef, dat de nalatenschap
van z.iju schoonvader graaf Orb^n was
inmiddels gestorven veel minder be
duidde dnu men met grond had kunnen
verwachten; dat hij reeds veel geldelijke
verliezen had geleden en dat zijn vrouw
verpleging behoefde sinds hun een kind
geboren was. Zoo was hij tot de overtui
ging gekomen, dat het iu ieder op/jcht
het beste zoude zijn, als Erna bij hen
kwam inwonenLaat ons vergeten,
w at tusschcn ons is voorgevallen, Erna.
Herinneren wij ons slechts, dat wij el
kander lief hadden
(Wordt vervolgd).
