23 BUITENLAND. Erna von Harneck. BINNENLAND. 2e Jaanranjr, Nr>. 545 Ceicbehe Sou/tamt Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. lnterc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post ƒ1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2'/i cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Dinsdag Juli 1911. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 ceii ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. ALGEMEEN OVERZICHT. Uit Rome komt bericht, dat Z. H. de Paus ongesteld is. De H. Vader lijdt aan een lichte heeschheki en amandel-opzetting; en ook 'de luchtpijpen zijn een weinig aange- ,tast. Op advies der geneesheeren wer den de gewone audiënties uitgesteld. De groote hitte schijnt Z. H. lichtelijk te hebben aangegrepen en reeds oin die reden had de Paus sinds eenige dagen niet meer zijn gewone wandeling door de tuinen gedaan. Geruststellend is overigens de verze kering van mgr. Bisletti, den pauselijken major-dotnus, dat het uitstellen der audiëntie geschiedde omdat de H. Vader zich wilde ontzien. Vertrouwen wij dus, dat de ongesteldheid van korten duur moge wezen en Z. H. nog langen tijd zijn leerende en vermanende woorden aan het Christenvolk kunne voorhouden. Het laatste stuk, dat van Paus Pius X werd, een brief aan het epis copaat in Brazilië in antwoord op het schrijverij- door de aartsbisschoppen en bisschoppen op liet congres van St. Paul aan'den H. Stoel gericht. H. wekt in de eerste plaats op tot een goede vorming der geestelijkheid, die vooral aan haar persoonlijke heiliging moet arbeiden, moet branden van ijver voor het heil der zielen. Het tweede punt dat in den herder lijken ijver den bisschoppen wordt aan bevolen is de Katholieke Sociale Actie. I )L- Uaus spoort aan om in de steden vooral de Sociale Actie van christelijken gees: aan te bevelen; dat vraagt de christelijke liefde die ons beveelt, elkaar te d;i ncn met een ijver die natuurlijk het eeuwig heil op den voorgrond plaatst zonder de menschelijke nooden en tij delijke welvaart te vergeten dat eischt "het belang van het christenvolk, hetwelk 'dagelijks meer blootstaat aan schadelijke agitatie. Wen moet het te hulp komen te rechter tijd. opdat liet volk niet in hinderlagen valle, onder socialistischen invloed ge- rakc en ongelukkiglijk den godsdienst, ,het geloof, verlieze. Na deze bchartenswaardige wenken, handelt de H. Vader ten besluite over de Katholieke pers. Het is onze 2eer levendige wensch, zegt de Paus, dat uwe herderlijke ijver er naar strove, om door ecne voortreffe lijk. pers aan uwe kudden ecu uitste kende weide te verschaffen. De Paus gelooft dan ook, dat de Bis schoppen overtuigd /.ijn, welke de kracht is, verwoestend of opbouwend van cou ranten en tijdschriften, die dank aan hun goedkoopen prijs, gemakkelijk overal doordringen en allerwege de denkbeel den verspreiden, waarmee ze zijn vervuld. .Gij ziet zelf, iioe groot misbruik dc onge- Joovigen daarvan maken. Jntusschen is liet niet voldoende, Ka tholieke dagbladen uit te geven en ze in handen te geven van dc goedenmen moet er zich ook op toeleggen, ze zoo- FEUILLETON. Naar het Duitsch. 74) Kwam haar broeder soms eens op Har- tenstein, dan was het altijd klagen over zijn verplichtingen met betrekking tot het vaderlijk erfdeel. De schuldenlast was in ieder geval zwaar. Graaf Orbcn belastte zich intusschen met de onderhandelingen van de schuldeischers en Erna begon te hopen, dat hij helpend zou bijspringen. Men liet haar overigens in liet onzekere, omtrent alles wat met de bezitting ge schieden zou. i )e kloof, welke op het oogenblik toen de broeder het hart zijner zuster zoo diep wondde, tusschen beiden ontstaan was, was naderhand slechts voor den schijn overbrugd geworden. De brieven, die gewisseld werden naar aanleiding van de vraag, waar de zuster haar tenten zou opslaan, hielden tactlooze bemerkin gen in, welke Erna geen twijfel lieten dat de zorg voor haar door Ijaar broeder •en drukkende last werd geacht. In liet vervolg antwoordde zij op koelen, afge- veel jnogeRjk te verspreiden en ze te laten lezen door allen, meer bijzonder door dezulken, welken de Christelijke naastenliefde ons gebiedt verre te hou den van de giftige bronnen der slechte pers. Zoo zal dan geschieden, dat men, bij het zoeken naar het Rijk Gods en Zijn gerechtigheid, de pers, dit moderne wapen, in den dienst van het goede zal stellen." Dat deze zoo vaak herhaalde wen- schen van den Paus het Katholieke volk meer en meer doordrlnge van de nood zakelijkheid eener goede Katholieke pers, opdat het die pers leere steunen en waar- deeren, en den invloed van het Katho lieke dagblad hclpe vergrooten. Gisteren is het Engelsche Parlement het tooneel geweest van herrie en wan ordelijkheden, toen het debat geopend werd over het voorstel om de amende menten te behandelen, die het Hooger- liuis op de vetowet heeft aangebracht. Asquith werd, toen hij binnenkwam, met een grootsche ovatie van liberalen en lersche nationalisten ontvangen, die wa ren opgestaan, opgewonden juichten en met zakdoeken zwaaiden. Toen Asquith opstond, om een ver klaring af te leggen over het regeerings- beleid, werd vanaf sommige oppositie- banken verrader geroepen. Het tumult werd zoo groot, dat Asquith niet in staat w as te spreken. Telkens wanneer hij be gon, werd hij opnieuw door leden van de oppositie verhinderd verder te gaan, hoewel de voorzitter krachtig ingreep, Er werd geroepen Laat Redmond eerst spreken, hij is de werkelijke leider, noem de voorwaarden van de overeenkomst Na 20 minuten begon Asquith zijn re devoering voor te lezen, die echter, om dat er voortdurend lawaai gemaakt werd, bijna geheel onverstaanbaar was.As quith sprak over de geschiedenis van het geschil en zeide van de amendementen, die het Hoogcrliuis op de vetowet heeft aangebracht, dat ongetwijfeld hun verras sendste eigenschap is, dat zij een lichaam in het leven roepen, dat machtiger is dan de beide Huizen. Hier werd het protest der oppositie zóó hardnekkig, dat Asquith de laatste bladzijde van zijn re de opsloeg en onder luide toejuichingen van de regeeringspartij opmerkte, dat nij zich niet zou verlagen, leden toe te spre ken, die klaarblijkelijk besloten waren niet naar hem te luisteren. Van Asquith's conclusie was slechts de volgende zin verstaanbaar: Er is een nieuwe toestand geschapen, waarvoor langs grondwettc- 1 ijkcn weg slechts één oplossing te vin den is en dat is, tenzij het Hoogcrliuis erin toestemt, de vetowet tot haar oor spronkelijke gedaante ten. te brengen, met misschien enkele redei.jke amende menten, die in overeenstemming zijn met haar beginsel en bedoeling wij zul len gedwongen worden een beroep te doen op het prerogatief van dc Kroon. Toen Asquith geëindigd had, bracht de regeeringspartij hem opnieuw een grootsche ovatie. Toen Balfour opstond om tc antwoor den, staken de nimisterieelcn de han- meten toon. Nauwelijks had Erna op Herman's verlailgen Hartenstein verlaten en haar intrek genomen in een kleine woning, die hij in dc naaste stad voor haar gehuurd had, vernam zij, dat Hartenstein verkocht was. Op de klacht jegens haar broeder, welke het eerste verdriet haar ontrukte, kreeg zij ecu ruw antwoord. Herman gaf er haar de schuld van, dat het erfgoed der Harneck's onder den hamer geko men was en prees anderzijds zi/u eigen omzichtigheid, dat het hem gelukt was den handel nog een zoo gunstig verloop tc doen hebben. Hij deelde haar triomfec- rend mede, dat hem, na het afdoen van alle verplichtingen, nog een niet onaan zienlijk kapitaal overbleef. Van nu af was het verkeer tusschen zuster en broeder afgebroken; Erna Har neck leefde stil in haar klein huis, dat zij slechts nu en dan voor een vluchtig be zoek aan de familie von Eichstctt verliet Erna had het geluk gehad, in de nieu we plaats harer inwoning een leider te vinden, die voor haar eigen ziclsbehoeften aangewezen scheen. Toen zij daar de kerk bezocht, besteeg een priester den kansel aan wiens persoon buitengewone omstandigheden verbonden waren. Ge sproten uit een voorname familie, door het geluk begunstigd en met volle teugen den op cn maanden tot stilte, die weldra volkomen was. Balfour zeide, het op recht tc betreuren, dat hij niet in staat was geweest, Asquith's rede tc verstaan. Iedereen, aldus Balfour, zal begrijpen, dat een handelwijze, als waartoe de re geering is overgegaan, diepe en harts tochtelijke gevoelens bij de groote massa van de gemeenschap moet wakker roepen. Balfour veroordeelde verder in zeer krachtige woorden Asquith's handelwijze, om de Kroon aan te raden, onder zulke omstandigheden gebruik tc maken van haar prerogatief. Daarop stelde Grey voor het debat te verdagen tot Dinsdag. De conservatief Frederick Smith deed een poging oin het debat voort te zetten, maar onophoudelijk lawaai bij de regee ringspartij maakte zijn woorden onver staanbaar. Daarop kwam de voorzitter tusschcnbeide en verklaarde dat de zit ting tot Dinsdag werd verdaagd. De le den verlieten het Huis, terwijl zich too- neelen van groote opwinding afspeelden. Er werd opnieuw lafaard en verrader tot Asquith geroepen en daar tusschen door klonken de kreten van de ministericclen. Deze oppositie van de unionistische leden qualificccrt do „Westminster Ga- zette" als schandelijk straatschenders- werk. Dc nadere telegrammen, welke ons over het kabaal in 't Engelsche par lement inlichten laten duidelijk zien dat 't op Asquith gemunt was en het bo- venafgedrukte telegram geeft volstrekt geen overdreven beeld van het rumoer, wat in het Lagerhuis is geweest. GEMENGD. De out/.ellende brand te Constantinopcl. Zondag werden door de I urken de fe< iten gevierd bij gelegenheid van den derden verjaardag van de proclamatie der constitutie, waarbij de onthulling plaats had van een gedenktcckcn op den Vrij- heidsheuvel ter herinnering aan de helden der revolutie. Na de plechtigheid was er trocpenschouw gehouden over drie regi menten, tien bataljons en twee compag- nicn, vertegenwoordigende alle wapenen. De opgekomen menigte w as reusach tig. Vóór het einde dei parade nog, moet de brand zijn uilgebroken, die op dezen nationalen feestdag zoo ontzettende ver woestingen aanrichtte. In aansluiting op de telegrammen van gisteren nog het volgende Het vuur brak gelijktijdig op zes plaat sen uit. Het is dus duidelijk, dat de brand moedwillig is aangestoken, als tegende- monstratie tegen het nationale feest. Het vuur verspreidde zich snel in ver schillende gedeelten van Stamboel, ver nielde verschillende straten en legde het gebouw van den grooten gencralen staf in de asch. Het vuur besloeg een oppervlakte van twee v.k. K.M. De vlammen maken sprongen van 50 M. en daar er overal houten gebouwen staan, was het eind niet te overzien. I)c minister van oorlog is ernstig, doch niet levensgevaarlijk gewond door een val lenden balk. van het leven genietend, had hij plotse ling zijn toenmalige studiën vaarwel ge zegd, om zich voor het priesterschap voor te bereiden. Erna von Harneck, in wier omgeving die ommekeer van den jongen man druk besproken was, werd geboeid door de geestvolle uitdrukking van zijn gelaat. In zijn toespraak behandelde de predi kant datgene, wat vaak de drijfveer was van 's menschen handelingen: liet ellen dige mcnschelijk opzicht. Hij voerde aan hoe daaraan vaak edele naturen zich on derwerpen, die zoodoende soms een ver achtelijke laagheid begaan. Had de pries ter tot dusverre rustig cn met ingehouden kracht gesproken, thans rolden dc woor den in vurigen ijver eu met overtuiging van zijn lippen. Ieder dier woorden trof Erna in 't hart cn vol zelfverwijt verliet zij het Godshuis. Niet meer in staat, die steeds luider cn dringender vermaningen van haar ge weten tot zwijgen te brengen, had zij zoo den geestelijke bezocht en hem zon der terughoudendheid haar toestand ge openbaard. Vol deelneming had de pries ter geluisterd en toen zij hem verliet was haar ziel tevredener en kalmer dan te voren. Was in den eersten tijd, die op haar verdrijving uit den geluksstaat volgde, De ter eere van het natouale feest schit terend geïllumineerde stad, waar een groote menigte zich verdrong, werd zoo fel beschenen door den vuurschijn, die de tempels dompelde in een rooden gloed, dat de kunstmatige illuminatie van dc openbare gebouwen volkomen in het niet viel. Duizenden loopen hulpeloos en wee klagend rond. Men zag tooneelen inet geen pen te beschrijven Bij dozijnen sprongen vrou wen te midden van de brandende huizen, enkele met kinderen op den arm huilend cn schreeuwend. Hooge officieren in helle uniformen zag men hun huisraad weg dragend op vuilniskarren. Er wordt een tijdelijk tentenkamp op geslagen achter dc moskee, waar vroeger de drukste buurt van Stamboel was. Vele menschen, wier bezittingen in vlammen opgingen, zag men urenlang ronddwa len, als waanzinnigen, /.ij werden door de militairen van het kastje naar den muur gejaagd. De nood is zeer groot Honderden menschen hebben alleen ge red wat zij aan het lijf droegen. Van de brandstichters, volgens offici- eele opgaven zijn het er ten minste dertig ide systematisch tc werk gingen naar een vooruit bestudeerd plan en die het voornamelijk begrepen hadden op het mi nisterie van oorlog, zijn er twaalf in han den dei autoriteiten, /ij zullen door den krijgsraad veroordeeld en waarschijnlijk in het openbaar opgehangen worden. De autoriteiten zijn zóó overstuur, dat er nog geen sprake is van een stelselma tige actie tot redding. Tien wijken, vier duizend huizen, zijl» vernield, een reeks van prachtige konaks is verbrand, ook gingen vele stcenen ge bouwen iu de vlammen op. I)e brandweer had geen kracht meer om te spuiten. Eindelijk, Maandagmorgen half elf, kon men uit Constantinopel melden, dat men den brand meester was geworden. De veroorzaakte schade wordt op 11 milliocn gulden begroot. Men spreekt van ongeveer 40 dooden. De groote bazar van Stamboel is onbeschadigd. Blijkens ambtelijke aankondiging verwacht dc koningin van Spanje tegen 23 December dc geboorte van haar vierde kind. Kolonel Braulière heeft het drie da gen achtereen bij Dar-Djila en Ain Sebba met oproerige stammen aan den stok ge had. De Marokkanen zijn echter met groo te verliezen teruggeslagen. Te Teheran hebben de Regent en de Sipadar een groep opgewonden kooplie den toegesproken en beloofd, dat al het noodige zal worden verricht voor een onderdrukking der troebelen. Op Ió Juli hebben Montenegrijnen bij Lechnitza de Turken aangevallen, maar zijn met zware verliezen teruggeslagen. Het St. Petcrsburgsch telcgraaf- agentschap verneemt uit Teheran: Ten gevolge van den staat van beleg, hebben politieke arrestaties plaats gehad. Bij dc arrestatie van Medjid-ed-Dowlé schoten de politieagenten op vrouwen en bedien- dank zij dc zachte leiding van den oude geestelijke van Hartenstein, haar ziel lang zamerhand tot God verheven, thans be hoefde zij een vastere hand tot steun. Onder de voorzichtige, verstandige lea ding des priesters haar gemoed buigend, begon voor haar ziel een louteringstijd- perk. /.ij leerde haar onstuimige neigin gen beteugelen; haar overstelpende ge jaagdheid werd tot rustige, overleggen de krachthaar oog verkreeg een vrijer klaarder blik. Erna erkende maar al tc vaak, dat zij met eigen hand haar levensgeluk van zich af had gestooten. In de zee der verblinding was het tc klein geweest, om Hans Otto's grootheid te kunnen meten. Zij werd zich dit met een mengeling van trots en smart bewust. Zij zag nu eerst recht in, wat zij had verloren zij kon eerst nu, nadat alle verbittering jegens Steinfels geweken was, aan zijn moed waaraan zij nooit getwijfeld had recht laten wedervaren. Nu kwam zij <xjk tot het volle bewustzijn, welke verhe vene grootheid van karakter er toe be hoorde, om zich de verachting zijner standgenooten op zich te laden terwille van zijn godsdienstige en zedelijke be ginselen. En merkwaardig: nu, terwijl zij het betreurenswaard voorval, vrij van nevenzaken, rustig oveiwoug, kon den. Een vrouw is gedood, vijf man zijn gewond. Dc vrouwen en kinderen vim Medjid-ecLDowlé zijn ondergebracht iu het Russische gezantschap. Ook de vroe gere onderminister van buitenlandsche zaken, Kasjif-es-Saltaneh, is gearresteerd. Uit Lyon en Triest komen nieuwe berichten van gevallen van cholera. De groote manoeuvres van het Italiaansche leger die in Picmont zouden plaats vin den, zijn afgelast; ongetwijfeld om de verspreiding van besmettelijke ziekten onder de troepen tc voorkomen. Men ziet daarin een bewijs dat de regeering een pessimistische opvatting heeft van den gezondheidstoestand in Italië. Abbé Oarnier te Parijs, die. zooals men weet, op lage wijze door den oud- onderwijzer Lcvesque werd aangeval len, is aan de bekomen wonden overle den. Te St. Chamond bij St. Eticnne is een werkplaats van de staatsmarine-éta- blissomcnten door brand volkomen ver nield. De brand maakt 5000 arbeiders werkloos. Twee Abbyssinische Ministers die van posterijen en die van financiën zijn wegens pogingen tot verwekking van een opstand, gevangen gezet. Uit Kiel wordt gemeld, dat drie ma trozen van den kruiser „Von der Tliann" zijn verdronken tijdens de schietoefenin gen op de Baltischc Zee. Te Berlijn heeft men Zondag gele den onder een gruwelijke hitte. In do zon was het niet uit te houden cn rees de thermometer dikwijls tot boven .Ie 50 gr. C. Menschen en dieren leden onder deze temperatuur, door geen koel tje verminderd. Toch trokken er velen naar buiten iu de hoop daar verkoeling te vinden bij water of in het bosch. Aan de Miiggelsec werden twee menschen door den blik sem gedood, cn vier gewond. Bij het baden in dit meer verdronken zes men schen. Ook stierven er enkelen aan de gevolgen van zonnesteek. Uit geheel Duitschland komen berich ten van onnatuurlijke hitte, vooral uit Miinchen, Stettin en Frankfort. Bij Köpenick woedde een lievige bosch- en hcibrand. Talrijk zijn de kleine heibranden iu de omgeving van Berlijn, veroorzaakt door zelfontbranding of door vonken uit locomotieven. Ook uit Engeland komen berichten over de ontzettende hitte. Koninklijke besluiten. Bij kon, besluit is benoemd tot ontvan ger der registratie en domeinen te Dok- kum A. W. de Bruyn Ouboter thans te Oirschot zijn in de orde van Oranje-Nassau benoemd tot commandeur mr. M. Ty- deman Jr., lid van de Tweede Kamer der Statcn-ücncraal, voorzitter der bij kon. besluit ingestelde staatscommissie (voor electrische geleidingen)bevorderd tot officier: mr. A. Nilant, referendaris bij het hoofdbestuur der posterijen en te- zij in het wezen van het tweegevecht niet eens een bijzonder kenmerk van moed en eer ontdekken. Tegenover Hans Otto's grootheid schenen haar de re den, die het doel durven voorschrijven, slechts een ijdcle pronkerij, die het ge brek aan innerlijke waarheid en gerech tigheid beletten moet. In dezen tijd had zich bovendien in Munberg een geschiedenis afgespeeld^ wier tragisch verloop er juist toe geëi gend was, om het uit beginsel verwerpen van het duel ook van louter zedelijk standpunt als een gebod van den plicht in 't licht tc stellen. Er waren reeds langen tijd hier en daar bemerkingen ruchtbaar geworden over het voortdurend geluk dat de heer Greifen voortdurend bij het spel had, bemerkingen, die niet erg vleiend voor hem klonken. Men had zieti reeds veel vuldig op een afstand gehouden. Herman Harneck echter bleef hem hardnekkig trouw cn er waren ook vele anderen* die het niet ongaarne zagen, als Greifen met zijn onderhoudenden kout de gezel ligheid verhoogden. (NJ/ordt vervolgd)*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1911 | | pagina 1