Erna von harneck. 2e Jaargang, No. 535. Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Liberaal voorlichtings- en afmaaksysteem. Het liberale „Vaderland" gaat door rijn lezers in te lichten over de Noord- wijksche aangelegenheden. In het Zondagochtend nummer kwam een bericht voor, waarin de Katholieken het weer moesten ontgelden, terwijl Dinsdagavond een soort repliek ver scheen op ons artikel van 4 Juli. He aanhef van het eerstbedoelde be richt luidt: „Deze week is er weer gepoogd de strandquaestie bij minnelijke schikking op te lossen. De ernstige en volhar dende pogingen daartoe aangewend zijn* echter tot schade der badplaats mislukt." Deze mededeeling is onvolledig. Zij zegt niet de volle waarheid. Waarom verzwijgt het „Vad.", dat voor de mis lukking tot schade der badplaats de heer den Hollander, een der voornaamste pensionhouders te Noordwijk aan Zee, aansprakelijk is. De zaak was deze. Op het einde der vorige of begin dezer maand heeft de heer den Hóllander den oudsten wethou der aangesproken over een minnelijke schikking en deed toen een voorstel dat den wethouder voor pachter Vink aan neem lijk leek. Nadat de heer Alkemade bi, pachter Vink zijn invloed had aan gewend en Vink ten slotte bereid had gewonden op de transactie in te gaan, zou den Hollander een overeenkomst in iriplo opmaken. De concept-overeen kom «t, die aan wethoudei Alkemade ter hand werd gesteld, was niet overeen komstig de mondelinge afspraak en daar om nam de wethouder op zich zelf een contractje op te maken. Toen hij hier mede bezig was, ontving hij van den heer Hollander bericht, dat deze nog verande ringen wenschte, waardoor de schikking in duigen viel Was de heer den Hollander bij zijn woord gebleven, dan zou althans dit jaar eene oplossing gevonden zijn. Na een bericht uit een der andere bladen te hebben medegedeeld, dat Vreemdelingenverkeer door een rechts geleerde een onpartijdige geschiedenis O", r de strandquaestie zal doen schrijven om zou juist die geschiedenis on- dig zijn?) en dat een der Kamer led n den M.nister zal interpelleeren over h tng uitblijven eener uitspraak (wel ke interpellatie de rechter.ijke beslissing niet é-:: dag zal vervroegen en o.i. ge heel doelloo is, tenzij misschien de be kende papenhater, Jhr. van Doorn, te gen de Roomsclien van leer wil trekken) komt het „Vad." terug op de benoeming van den rechtskundigen adviseur der ge meente. De Raad heeft de onhandigheid ge had, schrijft het blad, „dit onderzoek op te dragen aan prof. Struycken, den bekenden R. K. hoogleeraar te Amsterdam. Wij veronderstellen geen oogenblik FEUILLETON. Naar het Duitsch. 64) De beslissing over de toekomst js Ban u, vader. Ik leer vandaag weder, zoo als reeds vaak, van u, hoe men handelen moet. Er sprak .een zoo hartelijke, vertrouwe lijke liefde pit deze weinige woorden, dat de oude baion met de hand over de voch- tig geworden oogen strijken moest. Bij deze menschen, die hoofd en hart op de rechte plaats droegen, was alle dwaze lafheid verre. De opperhoutvester boog zich over den hond, die met kloek vragenden blik voor hein stond, en bromde Onzin, .Waldmann, wij weten wel beter! Daarna schoof hij den weeken vilthoed Uit zijn voorhoofd en keerde kort om, maar kwam in 't volgende oogenblik te rug. Hij legde de rechterhand op zijn Zoons schouder en sprak met een teeder- heid, waartoe men zijn ruwe stem niet ge- •chikt geacht zou hebben; de mogelijkheid, dat het advies van prof. Struycken niet onpartijdig zou kunnen zijn maar waar de partijen zoo scherp tegenover elkander staan, en de zaak nu eenmaal door de R.- Katholieken tot een geloofsquaestie is gemaakt, is het volstrekt niet onwaar schijnlijk, dat het moeilijk zal vallen, aan het ander gedeelte der bevolking vertrouwen in te boezemen voor de onpartijdigheid van dat onderzoek." Zonder bewijs herhaalt hier het „Vad." dat de Katholieken de strandquaestie tot een geloofsquaestie hebben gemaakt. Laat het „Vad." die bewering waar ma ken en weerleggen, hetgeen wij dienaan gaande in ons nummer van Dinsdag 4 Juli schreven. Dat blijft achterwege, gelijk wij nader zullen zien. Wel wordt reeds bij voor baat het rapport verdacht gemaakt, dat prof. Struycken zal uitbrengen, maar voetstoots wordt de onpartijdigheid aan genomen van de bovenbedoelde namens Vreemdelingenverkeer te schrijven ge schiedenis. Zulks uitsluitend op grond van de overweging, dat de niet-genoem- de rechtsgeleerde niet-Katholiek, prof. Struycken Katholiek is. Wij vragen nogmaals: wie wakkert den geloofsstrijd aan Gelukkig doen niet alle andersdenkenden aan dit onwaardig bedrijf mede. De Raad van Noordwijk b.v. benoemde u n a n i e m prof. Struyc ken tot adviseur der gemeente, zoodat niet, naar liet „Vad." veronderstelt, de R. K. meerderheid van haar macht ge bruik maakte. Er is, voor zooverre ons bekend, zelfs de naam van een ander niet genoemd, ondanks de raadsleden zes weken hebben kunnen denken op wien hun keuze te vestigen. Het „Vad." bewijst dus van de ge- heele zaak slecht op de hoogte te zijn. Doch behalve onkunde toont het on wil om de waarheid mede te deel en. Eerst nadat wij het blad daartoe gesom meerd hadden, deelde het in zijn nummer van Dinsdagavond mede, dat wij reeds den 4en Juli op het „Vad".-artikel van 1 Juli antwoordden. Men herinnert zich, waarom liet ging. Het' „Vad." verweet ons ondermijning van het gezag en het opdrijven van de strandquaestie tot een geloofsquaestie door de Katholieken. Met bewijzen weerlegden wij die be schuldigingen tegen ons en herinnerden hoe de lieer graaf van Limburg Stirum de geloofsquaestie, reeds vóór dat er sprake was van een strandquaestie op den voorgrond plaatste, later daarin nage volgd door den heer Tappcnbeck. Geen woord van hetgeen wij schreven wordt geciteerd. Er wordt zelfs geen gewag gemaakt van de bewijzen, die wij aanhaalden. Ons geheele verweer wordt nagenoeg doodgezwegen. Maar nogmaals wordt de bevolking van Noordwijk-bin- nen in een ongunstig daglicht gesteld. De dank b.v. dat er op H. Sacraments dag niets gebeurd is, komt, volgens het „Vad." „in werkelijkheid alleen toe aan de politie, die op Zondag 11 Juni, of schoon op allerlei wijzen getart, haar Als gij ons het meisje juist geschetst hebt, Hans, dan beklaag ik haar meer dan u. Als zij tot liet inzicht komt, van het geen zij heeft verloren, zal zij zeer onge lukkig zijn. Hoe goed zijt gij, vader! sprak Hans getroffen. Ik zou liet niet kunnen verdra gen, als gij op haar gesmaald hadt. De oude Steinfels breidde de armen uit en omhelsde zjjn zoon. Deze drukte het gezicht, waarop diepen weedom stond uit gedrukt, aan de borst van zijn besten vriend. De brief aan den Oekonomierath Braun werd geschreven en eenige dagen later had de opperhoutvester antwoord. Daarin heette het onder anderen: Hoewel ik naar mijn inzicht niet be grijp, waarom uw zoon er niet lustig en frisch op losknalde, zal ik mij daar toch niets van aantrekken. Ik houd het bij den ouden Frits: Ieder moet op zijn manier zalig zien te worden. En daar ik mij niet kan voorstellen, dat mijn oude vriend "Otto von Steinfels mij iemand, zijn eigen zoon niet uitgezonderd, die wormstekig is, zal aanbevelen, zoo zal het mij aangenaam zijn, als de jonge man bij mij, ouden prac ticus, wat leeren wil. Eenige dagen later verliet Hans Otto het ouderhuis met opgeheven hoofd en met nieuwen moed, zelfbedwang wist te bewaren tegen over die opgeruide, op sterken drank getrakteerde menigte, die cr door de genen die achter de schermen zitten, vóórgespannen werd." Wij achten liet overbodig de insinuaties van het Hangsche blad te rectificeeren. Oi -• lezers weten beter; ook liet „Vad." weet beter, maar kan alleen door ver dachtmakingen gelijk krijgen. Als het gezag van den burgemeester, waarvoor hel „Vad." opkomt, evenwel gesteund moet worden do ir beleedigin- gen van de meerderheid der Noordwijk- sche bevolking, houdt het „Vad." er eigenaardige gezagsbegrippen op na. Over het verbod aan de politie om van de burgers sigaren, koffie of tabak aan te nemen, oordeelt het „Vad." „Maar toen veranderden zij, die het vuurtje aanstookten, van batterij en poogde men de politie in en bij de herbergen te trakteeren. En de „Leid- sche Crt." is er verbaasd en quasi verontwaardigd over, dat de burge meester dit verbood. Zoo'n tiran, niet waar Uit liet „Vad." vernemen wij thans, waarom de burgemeester liet aannemen van een kop koffie aan de politie ver bood. De bevolking, die eerst de [Militie had uitgetart, trachtte ze nu om te koo- pen. De burgemeester vertrouwde de veldwachters niet en vandaar het verbod. Zou het „Vad". zelf gelooven, wat het schreef? Wij althans nemen niet aan, dat de bevolking van Noordwijk zoo slecht is, als het „Vad." belieft voor te gul gemoed een surveilleercnd politiedie naar een sigaar of iets dergelijks aan bood. Hoe zonderling wij het verbod van den burgemeester vinden, wij stellen zijn waardeering voor de 'Noordwijksche bevolking hooger dan het „Vad." en ge looven niet, dat de onedele motieven, welke liet „Vad." hem toedicht, aan zijn verbod ten grondslag lagen. Er zullen wel andere drijfveeren daarvoor aanwe zig zijn geweest. Het „Vad.", dat de geheele Kath. Noordwijks bevolking bitter grieft, koes tert het waandenkbeeld, dat zijn geschrijf ertoe kan medewerken dat het bezadig de element onder de R. K. bevolking de overhand krijgt. Na die Rooinsclie bevolking allerlei lage bedoelingen te hebben toegeschre ven, zou dus het „Vad." per slotsom de rol van vredesengel vervullen, 't Doet denken aan den man met twee gezichten. Zulk geredeneer is al te doorzichtig. Het „Vad." ziet in het zwijgen van de overige Kath. bladen over de Noordwijk sche quacstie een stille afkeuring van ons „drijven". Mogen wij het „Vad." at tent maken, speciaal wat de critiek op het burgemecsterlijk beleid aangaat, op de „Maasbode" van 20 Juni 1911, avond blad, 3e blad. Desgewenscht zullen wij nog meer litteratuur aangeven. Wij staan dus niet alleen. Daarentegen constateeren wij, dat Jiet „Vad." fin zijn critiek op Noordwijk's Katholieken en op ons geen steun heeft XII. Het tot leertijd voor den erfgenaam van Falkcnhaus bestemde jaar was ten einde en Hans Otto had afscheid geno men van den vriend zijns vaders, hem dankend voor de bewezen gastvrijheid. Oekonomierath Braun zag den jongen man, die hem ccn krachtige hulp was geweest, ongaarne scheiden. Hans Otto was allereerst naar huis gegaan. Het wederzien van zijn zöon schonk vader Steinfels de hartverheu- gende overtuiging, dat de kuur goed ge werkt had. Hans Otto's gelaat had de sombere uitdrukking verloren zijn oog blikte ernstig, maar rustig, zijn stem klonk helder als vroeger. Eenige dagen toefde de zoon weder onder het ouderlijke dak, toen de opper houtvester een brief ontving. Onaange naam trof hem de inhoud: het schrijven riep hem den volgenden morgen in een aangewezen deel van zijn district. De boschinspecteur, zijn overheid, bereisde onverwacht de streek. Deze had zijn loopbaan als militair begonnen en uit dien tijd een bevelend optreden, liet jargon des legers en eeni ge andere eigenaardigheden overgehou den. Een ontmoeting met hem kon zijn lom pijnlijk isid£ ds PPiierliogt- ondervonden bij dc groote liberale bladen die anders toch wel tuk zijn op anti- Roomsch geschrijf. De groote liberale pers zal dus evenmin als wij het drijven van liet „Vad." goedkeuren. .11 aar zwij gen welsprekender dan spreke BUITENLAND. AL(iEMEEN OVERZICHT. Het bericht van gisteren als zouden de Vercenigde Staten hun stem hebben doen hooren inzake de Agadir kwestie wordt door liet departement van buitcn- landsclie Zaken, naar de „Köln. Volkszei- tung" van zijn Washingtonsclieii corres pondent verneemt, op zeer stellige wijze tegengesproken. De Vereenigde Staten zijn niet ingelicht over dc onderhandelingen die tussclicn' Frankrijk en Duitschland worden ge voerd, waarbij /ij trouwens geen politiek belang hebben. Wat de onderhandelingen aangaat, heeft de eerste secretaris van het Fran- sche gezantschap te Berlijn een monde linge boodschap van den minister van buitenlandsche zaken <ioen toekomen. Dc „Temps" kan over den inhoud dier mondelinge mededeeling het volgende melden „De Fransche gezant begon met zijn Leedwezen uit te spreken over de betoo- ging te Agadir, waarop de Duitsclie mi nister zijn leedwezen uitsprak over do weinige resultaten, die sedert twee jaren te zien zijn van dc economische samen werking, ingevolge de overeenkomst van luuo. zond«» %ii bijzonderheden af te da len, over wat dc minister als verwaarloo- zing „nêgligeance" beschouwde, maakte dc Fransche gezant hem cr opmerkzaam op, dat de besprekingen nooit zijn afge broken, en dat liet gemakkelijk is ze te hervatten. De Duitsclie minister toonde zich daartoe geneigd, en een nieuwe samenkomst werd afgesproken. De bei de onderhandelaars bleven dus op den grondslag der overeenkomst van 1909 staan, zonder over te gaan tot beschou wingen over den nieuwen toestand, die iu Marokko is ontstaan, en die in de ver dere besprekingen zullen worden behan deld." De berichten over liet herstel van den „status quo" in Marokko worden door de Fransche pers bevestigd. Zij zijn voor bereid door een bespreking, (die te Pa rijs tussclicn den Duitsciicn gezant Von Schoen en den minister De Selves plaats had; daarin deelde de Minister mede, dat Frankrijk de zending van generaal Moi- nier naar Fez als geëindigd beschouwde en geen grond zag om de Fransche troe- ]>en nog langer in ule Marokkaansche hoofdstad te doen blijven. Dc ontruiming van Fez kan dus be ginnen, en de troepen zullen op Rabat worden teruggetrokken, waar liet hoofd kwartier zal worden gevestigd. Wanneer de ontruiming zal zijn afgeloo- pen, zal dc toestand hersteld zijn, zooals die was vóór dc bezitting van Fez, ten minste wat de Franschen aangaat. Spanje houdt nog steeds Ed Ksar en Larrasj be vester terstond bij zich zelve. En hier kwam nog iets bij. Hans Otto, die tegenover zijn vader de krant zat te lezen, stond plotseling op en verliet de kamer. Een oogenblik later hoorde men de huisdeur zwaar in 't slot vallen. Bekommerd greep dc oude Stejnfels liet blad, dat aan de handen zijns zoons ontvallen was. Hij behoefde niet lang te zoeken. Onder de legcrbcrichten stond, dat den ritmeester bij de reserve, vrijheer von Steinfels liet gevraagde ontslag was verleend. Dat het na korter of langer tijd aldus gaan zou, was, na de gehouden bespre kingen van den Raad van eer, te voorzien geweest. Toch veroorzaakte liet bij den ouden jnan een even smartelijk gevoel als eerst bij zijn zoon. Hans Otto's dood vonnis als militair zwart op wit voor zich te zien. Met den vinger op liet bericht wij zend, reikte hij den moeder het bericht over en zeldc zuchtend Het heeft hem geducht aangepakt, onzen jongen. Als nu maar niet juist die inspecteur kwam Er is echter niets aan te doen, vrouwlief; tegen morgenmiddag moet ge op zijn bezoek rekenen. Daaraan zal niets ontbreken, ant woordde mevrouw von Steinfels vast beraden. ^ij moeten Hans met een goed zet, doch ook dit land zal zijn troepen te rugtrekken, wanneer het ziet, dat de Franschen het goede voorbeeld geven., Daardoor zal dan de akte van Algeciras weer van kracht worden, en kan op den grondslag van die Acte en van de daar op gevolgde overeenkomst van 1909 de onderhandeling tussclicn Frankrijk en Duitschland worden hervat. De „Ncue Freie Pressc" meent, dat dan Duitschland ook niet zal aarzelen, zijn, oorlogsschip uit Agadir terug te roepen, waardoor de mogelijkheid voor het voe ren van kalme en geregelde besprekin gen wordt bevorderd. In Albanië wordt de toestand er nog niet beter op, in plaats van vermindering der onlusten komen zelfs berichten van opstanden in geheel andere streken dan tot dusverre, n.l. iu het* Zuiden. iVolgens een bericht uit Ccttinje Jiceft de Porte den Malisso- ren de volgende tegemoetkomingen aan geboden, die door de betrokkenen wel als zoodanig zullen beschouwd worden, lo. De jongelingen, die in de ambtelij- icgisters als dienstplichtig zijn inge schreven, moeten Jiun dienstplicht in liet wilajet Malissia, in Skoetari of in Kon- stantinopel vervullen. 2o. De bairaktars (stamhoofden) zullen benoemd worden op posten als die van moedir of lid van den adniinistraticvcn aad. 3o. De belastingen zullen geregeld wor den iu overeenstemming met tie draag kracht der bevolking en met liet innen der belastingen zal gewacht worden tot de betrokken personen in staat zijn hun verplichtingen te voldoen. lo. Wat in 't bijzonder de belasting op hamels cit lamineren aangaat, tic Mulisso- ren zullen die belasting even goed heb ben te voldoen als de andere inwoners des Rijks, maar liet bedrag de/er belas ting /al worden vastgesteld jii ovci een- lemming niet de draagkracht. L4e hierop betrekking hebbende wetten zullen worden gewijzigd eu een daartoe strekkend wetsontwerp zal bij de Kamer ingediend worden. 5o. Dc wapens, welks de Malissorcu inleveren, zullen ui bijzondere depots be waard worden en de namen cn eigenaars zullen er op komen te staan, zoodat dc- weder iu liet bezit van hun cigen»- dom kunnen worden gesteld. Die personen, wier ambt of beroep het dragen van wapens tioodig maakt, krijgen een schriftelijke vergunning. (>o. de Malissorcu moeten aan de Porte de namen opgeven der plaatsen, die liet dringendst scholen van uoodc hebben, alsmede de wegen aangeven, die in liet belang van den handel aangelegd moe ten worden. De benoodiigde krcdieteit zullen voor die doeleinden worden aan- omstandigheden verkcercn, zullen bij de openbare werken worden aangesteld. On dersteuningen in graan en geld zullen verstrekt worden aan de noodlijdenden uit het Malissia- en Kastrati-gebied, die zich naar Montenegro hebben begeven en in hun land terugkecrcn. voorbeeld voorgaan en den inspecteur onvervaard ontvangen. Den volgenden dag vroeg verliet «Ie houtvester zijn huis, om prompt op li|d op zijn post te zijn. Hans Otto hing de buks over den schouder en /rok den te- gcnovcrgestelden kant liet bosch iu. Toch' was liet hem niet tc cloen om te jagen. Zoodra hij een zijner vroegere lievelings plekjes bereikt had: een eenzaam staan de, machtige eik, leunde hij tegen den stam cn was spoedig in nadenken ver zonken. Vriendelijke beelden waren het niet, die zijn verbeelding voorbijtrokken. Voor namelijk verwijlde hij bij de gedachte, met welke gevoelens Erna Harneck liet nieuwe bericht lezen zou. Zeker slechts als de bevestiging van haar zienswijze, dat hij indertijd een zedelijke zelfmoord begaan had. Daarna vroeg hij zich af, hoeveel tijd er wel noodig fou zijn, eer bij de menschen in dat plekje der aarde, waarnaar hij nog altijd heimwee koester de, zijn naam nauwelijks een vluchtige) herinnering zou opwekken. De goedige mevrouw van Amalienhof was waarlijk de eenige die hem niet verworpen had. {^ordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1911 | | pagina 1