37
Erna von Harneck.
BUITENLAND.
2e Jaargang,
No. 522.
eCeictaeke GouTa/nt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 ceht per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Juni
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Verzuim van Kamerleden.
Het liberale weekblad de „Vaderlan
der" heeft de moeite genomen om nog
Sens statistische gegevens te verzamelen
pver het absenteïsme der rechterzijde.
;iFeitelijk deed het daarmede nutteloos
,werk. In onze pers is reeds dikwijls over
het verzuim onzer Kamerleden geklaagd,
en 'tis bekend, dat de absenties van
rechts het talrijkst zijn.
Maar de „Vad." meende geen noode-
loos werk te doen en achtte zich zelfs
[gerechtigd naar aanleiding van haar sta-
Itistiekjes te schrijven:
„Het verzuim is dus heel wel erg en
de Rechterzijde, de Katholieken en de
Anti-revolutionairen in de eerste plaats
hebben zich weinig bekommerd om de
vraag, of hun absenteïsme ook aan de
afdoening van zaken in den weg kon
staan".
Inderdaad zal de oppervlakkige lezer
bij het zien van de niet-toegelichte cij
fers geneigd zijn te erkennen, dat het aan
de Rechterzijde niet veel schelen kan hoe
de zaken loopen.
Doch statistieken bewijzen alles en
niets en het is een groote lichtzin
nigheid om alleen uit een serie getallen
conclusies te trekken.
Allereerst moet vaststaan, of de cij
fers juist gerangschikt zijn. Wie gewoon
is met cijfers te werken, weet dat het
maar een heel klein kunstje is met ge
tallen te bewijzen wat men wil. De kunst
om met cijfers te goochelen is spreek
woordelijk geworden.
Aannemende evenwel, dat de cijfers
juist gerangschikt zijn, kan men toch op
getallen alléén, vooral waar het een
zaak als de onderhavige geldt, geen con
clusies bouwen. Men moet rekening hou
den met de factoren, die op de becijfe
ringen van invloed zijn geweest.
Let men op de omstandigheden, dan
krijgt men een 'heel anderen kijk op de
zaken.
De rechterzijde had dit jaar gemid
deld 19 verzuimdagen; de linkerzijde
131/2. Dit verschil is nog zoo heel groot
niet. Eenige verstokte „spijbelaars", die
tal van zittingen wegblijven, oefenen een
ongunstigen invloed op het relatieve cij
fer uit. Zieke leden moeten soms vele
vergaderingen verzuimen en in dit op
zicht was 1910—11 niet heel gunstig.
Jhr. Ruys de Beerenbrouck bijv. verbleef
maandenlang tot herstel van gezondheid
in 't buitenland; dr. Kuyper woonde we
gens een keelontsteking sinds April de
zittingen niet bijbaron van den Borch
van V erwolde was langen tijd ziek.
Dr. Scheurer, die wegens zijn afwezig
heid in de liberale pers nogal lastig
gevallen werd, was bij zijn benoeming
geneesheer aan een gesticht en zijne ver
vanging bleek niet gemakkelijk. Aan
zoo iemand is het toch niet kwalijk te ne
men, dat hij weigert zijn patiënten in
den steek te laten.
Men veriieze bovendien niet uit het
oog, dat vele leden van rechts buiten de
residentie wonen. Van de plm. 50 Ka
merleden, die jn den Haag verblijf hou
den, behoort de grootste helft tot
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
52)
Tusschen de donkere wolken des he-
mels was een kleine ster zichtbaar ge
worden, 'die een sidderend, mat licht ver
spreidde. Hans Otto begroette dit sche
merende sterretje als een bode die hem
troost brengen zou. Zijn hart noemde de
sterErna.
Vermoeid kwam hij thuis. De lichamelij
ke afmatting deed hem in het verwarmde
vertrek spoedig in een soort verdooving
verzinken, waarin de pijnigende gedachte
de onafwijsbaar te duchten ioslating
door heel den geliefden soldatenstand
aan scherpte verloor. Uit het donker van
het vertrek, dat spaarzaam door een aan
de overzijde der straat staande lantaarn
werd verlicht, steeg langzaam een zoet
droombeeld op, dat zijn ziel met verruk
king vervulde.
Spoedig deed een kort klopje op de
deur hem opschrikken. Verzonken, ver
dwenen waren de zonnige beelden van
gijn fantasie, de ruwe werkelijkheid trad
de linkerzijdeverscheidene linkerleden
wonen bovendien te Rotterdam, Amster
dam of Haarlem en slechts 5 of 6 in ver
der afgelegen gemeenten. Meer dan 35
leden der rechterzijde hebben echter hun
domicilie buiten den Haag en slechts
enkelen wonen aan het spoortraject Am
sterdam-Rotterdam. In Maastricht, Arn
hem, 's Hertogenbosch, Roermond, Til
burg, Eindhoven en vele andere gemeen
ten van Brabant en Limburg, hebben de
afgevaardigden uit die provinciën hun
woonplaats. Sneek, Enschedé, Middel
burg, Doesburg, Loenersloot enz. is de
verblijfplaats van vele Anti-revolutionai
ren.
Het bijVonen van een Kamervergade
ring is voor die ver afwonende leden een
veel grooter opoffering en tijdverlies,
dan voor de Hagenaars, die dikwijls de
presentielijst komen teekenen en dan
weer naar hun bezigheden gaan. Zelfs
al wonen zij de geheele zitting bij, der
ven zij minder tijd aan hun gewone werk
zaamheden dan de Brabantsche en Lim-
burgsche leden.
De meeste Kamerleden hebben ver
schillende functies in de Maatschappij
het Kamerlidmaatschap is zeer zelden het
hoofdberoep en steeds is aan alle zijden
betoogd, dat dit zoo blijtven moet. 't Ligt
voor de hand, dat een Kamerlid zijn ge
wone bezigheden niet altijd kan laten
loopen; dat er grondige redenen voor
hem bestaan om van een vergadering
weg te blijven, als hij een verre reis moet
maken en het onderwerp zijn aanwezig
heid niet vereischt. Dit geldt voor links
als voor rechts. Liep bijv. de Kamer op
alle banken niet leeg, toen Troelstra tot
vervelens toe stond te redeneeren over
een ontslagen beambte aan de spoor en
zou men nu de leden uit het Zuiden wil
len verplichten zulke tijdverspillende zit
tingen bij te wonen? Dat zal geen enkel
kiezer verlangen.
Waar de omstandigheden voor rechts
en voor links zoo geheel verschillend
zijn, is het onbillijk op bloote cijfers
een ongunstig oordeel over ons neer te
schrijven, gelijk de „Vad." deed.
Voeg hierbij dat de praatziekte van ons
parlement steeds toeneemt Gisteren
avond herinnerde „Land en Volk" er aan,
dat de Handelingen der Tweede Kamer
met het verslag van de zitting van 23 Juni
tot bladz. 2348 vorderden, een cijfer dat
het record slaat der laatste 10 jaar.
„Is het te verwonderen", vraagt het
vrijz.-dem. blad, „dat de belangstelling bij
onze hoogmogenden zichtbaar afneemt?
Hoe weinig beantwoordt hetgeen tot
stand komt gan de steeds toenemende
lengte der beraadslagingen !"-
Wij meenen voorts de vraag te moe
ten stellen of de „Vad." wel met genoeg
nauwkeurigheid de cijfers heeft gerang
schikt en bijv. rekening hield met
de vacatures, die in den loop van het
jaar ontstonden. Al zullen deze geen
grooten invloed op de eindcijfers uit
oefenen, ze mogen door iemand, die sta
tistieken opmaakt, niet uit het oog wor
den verloren.
De „Vad." eindigt met de vraag „wat
of er gebeurd zou zijn, als de oppositie
gebiedend op den voorgrond. In de deur
opening werd ritmeester Eichstett's ge
stalte zichtbaar.
Beide mannen drukten elkaar stevig de
hand .Daarna ging de officier mismoedig
zitten op het rustbed, terwijl Steinfels de
lichten aanstak en naast zijm gast plaats
nam. Lang bleef het tusschen beiden stil
Eichstett wist niet hoe hij beginnen zou en
Steinfels wachtte.
Eindelijk sloeg de eerste met den vuist
op de tafel en zeide grimmig:
Als ik er ten minste maar zeker van
was, dat ik den kerel voor mijn pistool
kreeg! Berger heeft hem niet thuis ge
vonden en het bericht meegebracht, dat
hij waarschijnlijk eerst 's avonds laat te
spreken zou zijn. Dat ziet er al niet goed
uit. Je zult zien, dat hij zich aan Berger
onderwerpt.
Steinfels knikte.
Voor zoover ik den man ken, zult
gij wel 'jiiet tegenover hem komen te
staan, sprak hij langzaam.
Wat? Daarvan jijt gij overtuigd?
En toch hebt gij den majoor afgewezen?
Vlammend rood vloog over Hans Otto's
gezicht; een heftig antwoord brandde hem
op de tong. Maar voor hij een woord ver
mocht te uiten, ging de ander ongedul
dig voort:
jWees toch niet zoo dwaas, Steinfels.
door wegblijven obstructie had willen
maken?"
Deze vraag maakt een zonderlingen in
druk. Het geheele betoog van de „Vad."
is eene verheerlijking van de linkerzijde,
die zoo netjes op haar post is. Hoe is
het dan mogelijk, dat in het brein der
redactie de gedachte kan opkomen, dat
links dezen goeden weg zal verlaten en
dan nog wel om obstructie te voeren.
Als vele Katholieken verzuimen, ge
schiedt het vaak om verklaarbare en
verschoonbare redenendesondanks
keurt de „Vaa." dit absenteïsme af. Maar
zij schijnt het verdedigbaar te achten^ als
links uit obstructie zou zijn wegge
bleven, want een andere uitlegging kun
nen wij aan de vraag niet geven.
Wij vinden obstructie een heel leelijke
en afkeurenswaardige zaak. Zou links
echter meenen door wegblijven obstructie
te moeten voeren, Iaat het zijn gang gaan
wij zullen afwachten en weten wat ons te
doen staat En per slotsom, of de linker
zijde obstructie voert door wegblijven of
door iange redevoeringen, het resultaat
blijft 't zelfde. In beide gevallen wordt de
nationale tijd verspild.
Zonder het absenteïsme in bescherming
te nemen, hebben wij het licht willen
doen vallen op enkele omstandigheden,
die op de beoordeeling der cijfers van
grooten invloed zijn. Daarmede hebben
wij ook het vernietigende oordeel willen
weerleggen, die de „Vaderlander", ver
blind door liberale partijdigheid, over
de rechterzijde velde.
V Die heillooze neutraliteit.
Wij hebben neutraliteit steeds uit den
booze geacht. Daarom wenschen wij geen
neutrale pers, geen neutrale school, geen
neutral^ leeszaal, geen neutrale vereeni-
gingen, maar willen in alles het Katholiek
beginsel doen doordringen.
Immers men ontkomt niet aan den
heilloozen invloed eener neutrale omge
ving. Zelfs al meent men door zijn intel
lect hoog boven anderen uit te steken.
De Roomsche openbare onderwijzers
hebben Zondag op hun jaarvergadering
weer eens bewezen tot welke gevolgen
de neutraliteit leidt.
Op voorstel van Amsterdam werd be
sloten eene perscommissie te benoemen,
die tot taak heeft te waken, dat de strijd
van de R. K. pers tegen de openbare
school steeds met eerlijke wapens ge
voerd wordt.
Is dit besluit geen beleediging voor
de Kath. bladen? Welke feiten zijn er
voorgevallen, die zulk een houding van
de Roomsche openbare onderwijzers
rechtvaardigen Voor zooverre ons be
kend geene.
Wij schrijven dit voorstel dan ook toe
aan den geest der openbare onderwijlzers
in 't algemeen. Bij hen bestaat groote
antipathie en vooroordeel tegen het bij
zonder onderwijs. En de Katholieken zijn
niet ontkomen aan den invloed hunner
neutrale omgeving. Zij hebben zich laten
overbluffen, door hun niet-Katholieke
openbare collega's, die met méér felheid
de bijzondere school bekampen als ooit
Er zijn onder ons, protestanten, ook lieden
genoeg, die het 'duel veroordeelen. Maar
dan zeg ik toch nogmaals, als zij zeker
meenden te weten, dat de man niet voet
bij stuk zou houden, dan hebt gij zonder
overleg gehandeld... Intusschen, ging hij
nadenkend voort, kon de heer von Nein-
stetten zich tegenover uw persoon wel
eens anders gedragen hebben. Hij haat
je als de zonde.
Of hij het aan zou nemen, doet niets
ter zake; 'tis in ieder geval verboden,
zeide Steinfels standvastig.
Weder trad een pauze in en weder Was
het de heer von Eichstett, welke die onder
brak.
Eigenlijk denk ik er over als gij.
Maar ik kan niet... waarachtig, ik kan
niet! De gevolgen, mail! Heb je daar
reeds genoegzaam aan gedacht? Er is
nog geen kennis van gegeven, zoo drong
hij aan, als zag hij een uitweg. Men kan
toch uitdaging en duel niet met denzelfden
maatstaf meten. Het kost je den degen,
Steinfels.
Over Hans Otto's gelaat vloog een ze
nuwachtige trek. Hij maakte een afwe
rende beweging met de hand.
Mismoedig ging de officier voort
Met zoo strenge grondbeginselen
hadt ge geen offider moeten worden. Vol
gens het nui genmaal geldende ,wetboek
de openbare school door ons is bestre
den.
Want wij erkennen het bestaansrecht
der openbare school voor een zekere cate
gorie personen; zij echter zien voor het
meerendeel liever de bijzondere school
verdwijnen.
In dezen strijd de correspondenties
in de liberale en socialistische bladen
wijzen het uit is men aan de overzijde
niet kieskeurig in zijn middelen. Men
spreekt op verdachtmakende wijze van
pastoors- en domine's-dwang, van vol-,
pompen en kunstmatige bevolking der bij
zondere school door inhouden der be
deeling enz., terwijl men op "het punt van
b e w ij z e n zoo zwak staat.
Ondanks dat alles wenschen R. K. on
derwijzers een censuur over de Katlir
pers uit te oefenen, daarmede den indruk
wekkend alsof de Roomsche pers onedele
strijdmiddelen bezigt.
Wij gelooven dat deze censuurcommis-
sie juist eene aansporing zal wezen om
met nog meer overtuiging en volhar
ding het Katholieke kind voor ons op te
eischen en de neutrale school met haar
Ossendorpiaansche onderwijzersschaar
den Katholieken als onbruikbaar voor te
houden.
Indien reeds op Katholieke onderwij
zers door den geregelden omgang met
hun neutrale collega's zoo'n verkeerde
invloed wordt uitgeoefend, hoeveel slech
ter zal de neutraliteit van de overheids-
school dan op het kind inwerken
ALGEMEEN OVERZICHT.
Geen ander zeker nieuws inzake de
Ministerieele crisis
in Frankrijk is tot nog toe te vermelden,
dan dat president Fallières aan Caillaux
de opdracht aangeboden heeft, om een
nieuw kabinet te vormen.
Ondervraagd, hoe Caillaux in het ne
telige punt der kieskwestie denkt te ma
noeuvreeren, geven Caillaux' vrienden,
zonder lachen, de volgende leuke diplo
matieke uitlegging: Caillaux is tegen
stander van de door de meerderheid der
Kamer veroordeelde arrondissements--
verkiezing, maar hii zal geen tegenstander
zijn van een schikking, die beide partijen
der republikeinsche meerderheid genoeg
doening kan geven.
Caillaux zelf heeft gisteravond zeven
uur de parlementaire journalisten in zijn
kabinet van financiën ontvangen en deel
de mede, dat hij 's middags bezoeken
had gebracht aan Combes, Bourgeois,
Ribot, Poincaré daarna eenige politieke
vrienden ontvangen had en daarna naar
het Elysée was geweest.
Op een vraag wie zijn medewerkers in
het nieuwe kabinet zouden zijn, ant
woordde hij: „Misschien kan ik u daar
over morgen om twaalf of zeven uur
iets zekers zeggen."
De voorloopige onderstelling aangaan
de de samenstelling van liet nieuwe ka
binet luidt aldus: premier met binnen
land Caillaux, marine Delicassé, oorlog
Etienne of Cochery, justitie. Cruppi, fi
nanciën Klotz of Gauthier of Dupuy,
onderwijs en kunst Viviani, buitenland
Poincaré of Deselves, landbouw Pam9,
koloniën Messimy.
Verder komen voor portefeuilles in
aanmerking Doumergue, Boncour, Re
nault, Dalimier. 1
Buitenlandsche zaken schijnt het zwak
ke punt. Caillaux heeft zich n.l. zeer
scherp uitgelaten over liet beleid van
Cruppi aan buitenlandsche zaken dit zou
mogelijk Cruppi de combinatie doen ver
laten. Gisteravond noemde men het nog
onzeker of hij Justitie zal krijgen.
Meldden we gister reeds de aanwe
zigheid van twee Portugeesche kruisers
aan de kust van
Noord-Portugal,
latere berichten maken begrijpelijk, waar
om deze er heen gezonden zijn.
Op de Noordkust van Portugal werd
sedert een paar dagen een stoomschip
opgemerkt, dat op geheimzinnige wijïe
heen en weer kruiste.
Zateradg deelde de „Diario" mede,
dat dit schip „Puluto" heette en met wa
pens, amunitie en zelfs met kanonnen
was geladen, die voor de samenzweerders
waren bestemd. Het schip zou hebben
getracht om 's nachts te Vianna do Cas-
tello, aan den mond van de Livia, bin
nen te loopen.
De kruisers zijn toen op het schip
afgezonden dat plotseling verdwenen is.
Ook moet een ander Duitsch schip de
Grunna" behalve een lading wapens de
monarchistische agitatoren, kapitein
Couceiro en Alvaro Chagas, die on
langs op gehneimzinnige wijze uit Span
je verdwenen, aan Jand hebben gezet.
Het wekt veel sensatie, dat de Spaan-
sche regeering in verband met het voor
val te Villagarcia, waar het zelfde schip
onlangs de nu te Arense en Pontevedra
in beslag genomen wapens aan land
bracht, er niet in slaagde, beslag te leg
gen op het smokkelaarsschip, dat de kun
sten van de Spaansche provincie Galicia
geen oogenblik verliet. De genoemde fei
ten pleiten echter wel tegen de aanklacht
van den Spaanschen republikein Salvatel-
la, als zouden de Spaansche autoriteiten
den sluikhandel in wapenen begunstigen.
De Albaneesche opstand
wil nog steeds niet verminderen, ondanks
de verleende amnestie. Aan de „Deutsche
Tageszeitung" wordt er uit Soloniki ge
seind
Het hoofd van de voorloopige regee-
ring, die de Albaneezen zichzelf gege
ven hebben, de advocaat Tocci, heeft een
brief gericht aan de Italiaansche pers,
waarin hij zegt, dat 60,000 Albaneezen
besloten zijn den strijd tegen de Turk-
sche heerschappij voort te zetten, als
Turkije de eischen van de AlbaiU -zeni
niet inwilligt Van een onderwerping op
grond van de afgekondigde amnestie kan
geen sprake zijn. Als de Albaneezen een
nationale pers tot hun beschikking had
den, zouden zij de' wereld kunnen me-
dedeelen, hoe gruwelijk zij door de Tur
ken behandeld worden. Hij wendt zich
daarom tot de Italiaansche pers.
Naar de „Times" uit Cettinje verneemt,
hebben 21 afgevaardigde voormannen
van de Albaneesche opstandelingen na
der eer moet ieder er op bedacht zijn in
een scheeve positie te komen als hij1 tegL'n
den stroom op wil roeien. Hij gaat redde
loos ten onder.
Gij vergeet, dat er honderden jonge
en oudere officieren zijn, die dezelfde
grondbeginselen zijn toegedaan en toch
trouw hun soldatenplicht vervullen, zon
der ooit aangevallen te worden.
Steinfels hield een oogenblik stil, zijn
toornige opwelling bekampend; daarna
ging hij, zich steeds meer en meer op
windend, voort:
Er wordt zelden naar gevraagd,
waarin die plichtsbetrachting wortelt. Dat
het de godsdienstige overtuiging is, die
eenig en alleen voor alle levensomstandig
heden een vasten grond biedt, wordt zel
den in aanmerking genomen. Hoe kan
ik aan den koning en de wetten trouw
zijn, als ik niet trouw ben aan mijn God
Men moet zijn geweten bezwaren, men
moet tegen het goddelijk gebod handelen,
opdat het heete: de smaad is met bloed
afgewischt. Neen, het reinigt de eer niet,
gis men zijn ziel besmeurt Vraag mij
niet, hoe deze treurige tegenspraak tus
schen goddelijke en menschelijke wetten
op te heffen is. Menschelijke wettenDe
uitdaging tot een tweegevecht wordt door
den rechter gestraft; handelt een officier
niet overeenkomstig de zoogenaamde be
grippen van eer, dan wordt hij uilgestoo-
ten. Kunt gij mij deze tegenstrijdigheid
verklaren? Men haalt de schouders op.
men zegt: het ïs zoo gebruik. Zoo moet
dan ieder op zich zelf den moed hebben,
zijn werkelijke plicht te betrachten, ook al
mout hij daardoor eenigermate te gronde
gaan. Éindelijk moet het getal dergenen,
die denken als ik, zoo groot worden, dat
men zc niet meer het oir kan geven, ze
over 't hoofd te zien of niet op te merken.
Hij had met klimmende ojigewondeu-
heid gesprokenzijn blauwe oogen gloei
den. Ongeduldig stapte hij op de deur toe,
waarop geklopt was.
In de gestalte, die, den pelsjas afwer
pend, binnentrad, herkende hij de heer
von Glockner.
Daar ben ik, Hans Otto, lachte hij
vergenoegd. Ik kon het niet meer uithou
den, toen pastoor Milder ook hier heen
moest. Hij had zaken bij het generaal-vica-
riaat. Bij mijn lieve vrouw ben ik natuur
lijk al geweest en ik vond haar opperbest
Over een paar dagen durf ik haar wel mee
te nemen. Komt gij dan ook terug? Bij
de Harnecks ben ik nog niet geweest. Wat
dunkt u, zou het Erna aangenaam zijn dat
haar oom daar ïs?
(Wordt vervolgd),
