SO
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang,
No. 509,
Bureau OUDE SINGEL, 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Vi cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
Juni
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-adverientiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5"cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
V Het „Heldenfonds".
Een kostelijke tijding is het^ dat An
drew Carnegie voor Nederland een be
drag van ongeveer een half millioen gul
den beschikbaar stelt tot heit stichten van
een fonds, waaruit geldelijke be'.ooninL
,gen zullen verstrekt worden aan hen, die
het leven van een medemensch hebben
gered, een z.g. „Helden fonds".
We veroorloven ons echter de vraag,
of men alleen dan een held is, wanneer
men een medemensch uit gevaar redt?
Zijn er niet inderdaad vele andere ge
vallen denkbaar, waarbij grooten moed
noodig is voor het volvoeren van een
goede daad? Toont bijv. de vrijwillige
verpleging van een besmeitelijken zieke
minder moed dan wie iemand uit het wa
ter haalt? En kan wie vechtenden scheidt
niet evenzeer een held wezen als een
redder van drenkelingen
Zoo ware er meer te vragen. Daarom
nu er nog schriftelijke gedachtenwisse-
ling plaats heeft over de bedoelingen,
van den schenker, ware het niet kwaad,
ook te overwegen, aan het „Helden-
fonds" een zoo breed mogelijke basis
'te geven.
V De Belgische schoolstrijd.
't Behoeft geen betoog, dat wij 't ver
loop van den schoolstrijd in België ten
zeerste betreuren. En zulks te meer, wijl
de aanval, welke het ministerie tot af
treden noopte, uit het eigen kamp kwam'.
Hadde de heer Woeste anders gespro
ken, waarlijk, de zaken zouden de?en
keer niet genomen heoben.
Vooralsnog is het moeilijk, een defini
tief oordeel te vellen over den toestand.
Naar toch .verluidt, heeft ook het per
soonlijk optreden des konings richting
gegeven aan den loop der zaak. In hoe
verre en in welken zin zulks juist is, kan
eerst met zekerheid blijken als de bespre
kingen meerdere openbaarheid bekomen.
Dit intüsschen staat o. i. wel vast, dat
de „I n d e p e n d a n c e" zich aan groot
spraak schuldig maakt, als zij de val
van de Katholieke regeering het gevo'g
noemt van het liberaal-socialistische bloc,
de linkerzijde geluk wenscht mt\ het ge
beurde en haar verzoekt voortaan nimmer
te vergeten, dat het clericalisme nie'ts
vermag tegen een krachtig en eendrach
tig linkerbloc.
Wat 'n bluf
Is 't niet, alsof een Iinksch votum
de regeering verjaagd heeft?
En'zulks was tcc'n geenszins het geval.
Louter een samenloop van omstandighe
den het linker obstructionisme, de on
voldaanheid van Woeste en de voorzich
tigheid (.:es konings, bracht deze stagna
tie in de oplossing van den schoolstrijd.
Meer dan een oponthoud zien wij er
niet in.
Er moge een zware tijd komen voor
de onzen de crisis kan Wellicht moei
lijk op te lossen zijn de verkiezingsstrijd
zal mogelijk eerst gevoerd moeien wor
den, alvorens nieuwe stappen op onder-
\vijsgebied kunnen wórden gedaan
dit al zuilen we ginds wel te boven ko
men.
De schoolstrijd is er toch onzerzijds
een, waarbij de rechtvaardigheid op on
ze hand is. En zulk een strijd wordt per
slot 'van rekening gewonnen, als we
Imaar eendrachtig en doelbewust optre
den.
Mogen onze Belgische vrienden vooral
dit laatste in 't oog houden, inzonder
heid gedurende de eerstkomende tiji'e.i.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Al moge dan liet Belgische Kabinet
'gevallen zijn, door een laatste duw uit
eigen kamp.
de politieke crisis
zal niet leiden tot groote onee.iigheid in
het Roo nsche Kamp. Waarschijnlijk
Leeft de keer Woeste, die dacht ce an
ders graf te graven, zich zelf don poli-
tieken doodsteek gegeven. Men zegt nu
feeds dat hij als Kamerlid zal aftreden.
In ieder geval staat hij nu geheel alleen,
terwijl de anderen vast aaneengesloten
blijven. Immers aanstonds na liet afleg
gen der ministerieel? verklaring, verga
derden de leden der rechterzijde.
Alle leden, op drie ma, waaronder de
heer Woeste waren aanwezig. Bij zijn
binnentreden werd de heer Schollaert
langdurig toegejuicht. De zoo juist af
getreden minister-president nam 't eerst
het woord. Hij deelde mede waarom hij
was heen gegaan, en deed vervolgens
een beroep op de eendracht der afge
vaardigden van de meerderheid. Hij ver
zocht dengenen, op wien de koning een
beroep zou doen, het bewind te aanvaar
den.
„Wij zullen", zoo sprak Schollaert ver
der, „de beste steunpilaren voor 't nieu
we kabinet zijn. Ik voor jnij zal met al
mijn krachten de nieuwe regeering steu
nen. Wat het schoolwet-wetsontwerp be
treft, het zal niet ingeltrokken wordenj.
Dit ontwerp mag niet verdwijnen en ik
ben er vast van overtuigd, dat het zal
worden goedgekeurd".
Langdurig werd deze redevoering toe
gejuicht, en toen de ovatie een einde mam
voerden verschillende spre.cers, zoowel
van de jongere richting als de oudere
het woord, o.n de groote verdiensten van
minister Schollaert te huldigen. Carton
de Wiart, riep te midden van onbeschrijf
lijke geestdrift uit, dat de heer Schol
laert voortaan het hoofd zou zijn der Ka
tholieke partij.
Inmiddels heeft na weigering van
Cooremans Baron de Broqueville de
vorming van een nieuw kabinet op zich
genomen.
Over den nieuwen minister-president
schrijft het „H. v. A."
„Baron de Broqueville, liet nieuwe
kabinetshootd, maakte eerst deel uit van
het ministerie sedert verleden jaar, toen
hij, na het ontslag van baron Descamps
en den heer Aug. Delbcke, door den hcer
Schollaert in het kabinet werd geroe
pen en hem de portefeuille van spoorwe
gen werd aangeboden.
De volksvertegenwoordiger van Turn
hout, die als mensch de algemeene sym
pathie geniet, heeft ook in de kamer de
genegenheid van al de lede'n verworven.
Baron de Broqueniille heeft van 1884
tot .1894 het kanton Moll vertegenwoor
digd in den provincieraad van Antwer
pen, waar hi; de beste herinneringen
heeft nagelaten.
Welken rjjad ook de heer Woeste aan
den koning gegeven hebbe, ze'ker is het
dat hij hem nooit zal aangeraden hebben
den heer de Broqueville te kiezen als op
volger van den heer Schollaert.
De nieuwe minister-president is gis
teren reeds met zijn taak als kabinetsfor
mateur begonnen. Hoogstwaarschijnlijk
zal hij een vijftal nieuwe ministers tcv'
benoeming aan den koning hebben, voor
te dragen, want naar verluidt zouden de
ministers Helleputte, LicbaerL de Lanjts-
heeren en Helle baut, het voorbeeld van
premier Schollaert vo'gcn.
Als nieuwe portefeuilledragers wor
den genoemd generaal de Sellier de Mo
ron vil le, en de afgevaardigden Carton de
Wiart, Segers, Poulet, dc Saddle, em ba
ron 't Kint de Roodebeke.
Algemeen wordt verwacht, dat de cri
sis spoedig zal zijn opgelost.
De jongste berichten melden dat de'
Franschen in Marroko
Mekives zijn binnengetrokken en Moe'lar
Zin gevangen genomen hebben. Dit is
het slot van de actie die eiijde Mei van
uit Fez begonnen is. Intüsschen hebben
de opstandelingen het rondom Fez weer
leelijk bont gemaakt. Een telegram d.d,
5 dezer meldt De Beni Mtirs en1 de' Be-
rabers hebben in'den afgeloopfln nacht
het kamp aangevallen. Zij werden door
de artillerie, die hun zware verliezen toe
bracht, teruggeslagen.
De kolonnes Brulard en Gouraud zijn
hedenmorgen in dc richting van Sefroe
uitgetrokken orn de hoofdmacht van de
opstandelingen uit elkaar te jagen. 6000
Marokkanen hebben met ongekende ver
woedheid een aanval gedaan. De artille
rie bezorgde hun zware verliezen en ten
slotte werden zij uiteen gedreven.
Toen de hew uiers van Balil weigerden
zich te onderwerpen, werden de konon-
nen tegen de stadsmuren gericht. Daar
na vernielde een compagnie het
vreemdelingenlegioen de huizen der el
ders van den opstand.
Aan Frausche zijde zijn 3 dooden en
20 gewonden gevallen.
Drukker ook begint zich te roeren de
Spaansche Actie
in Marokko. Blijkens officieel bericht uit
Larrasj zijn de Spaansche troepen aan
land gegaan. Er lieerscht een paniek door
de aankomst van vijandige iöi^d^che
troepen. De consulaire agent heeft hulp
gevraagd.
El Guebbas, de vertegenwoordiger van
den Sultan, heeft bij den Spaanschen ge
zant geprotesteerd tegen het ontschepen
van Spaansche troepen te Larrasj, waar
voor geen de minste reden bestond en
dat in strijd is met de verdragen.
Blijkens een telegram uit Tandzjer aan
een blad heeft de Spaansche politie de
pas bij Kaap Negro bezet, die den weg
over land naar Tetoean beheerscht.
De Spaansche ministerraad heeft over
de berichten uit Larrasj en Alkaser be
raadslaagd. Deze berichten bevestigen, dat
Spaansche beschermelingen door volge
lingen van den pretendent Tassia zijn
vermoord. Dit maakte een diepen indruk
op de Spaansche beschermelingen.
Van oordeel zijnde, dat een lijdelijke
houding zou worden opgevat als in den
steek laten van zijn plichten tot bescher
ming, heeft de ministerraad aan den be
velhebber van de Cataluna order jjegeven
een deel van de equipages der schepen
aan land te zetten.
De Spaansche vertegenwoordigers in de
landen, die de acte van Algeciras hebben
onderteekend, hebben opdracht gekregen
de regeeringen van een en ander op
de hoogte te stellen.
Over het al of niet
rechtmatig optreden
der Franschen, waarover in de Spaansche
pers nog al wat woorden vuil gemaakt
zijn, heeft in de Spaansche Kamer de
oud-minister Villanueva o.m. het volgende
te berde gébracht:
Voortdurend spreken van invloedsferen
en niet duidelük zeggen, waaruit zij be
staan, is de publieke opinie onnoodig
prikkelen. De geheime overeenkomst van
1904 bevat zeer ernstige bepalingen en
ik neem op me ze te onthullen. Gedu
rende 15 jaar, d. w. z. tot 1919, heeft
Frankrijk de vrije hand, met geen andere
verplichting dan aan de Spaansche regee
ring zijn voornemens mede te deelen, niet
alleen in zijn eigen invloedsfeer, maar
ook in de onze. Gedurende de 15 daarop
volgende jaren moet Frankrijk de toe
stemming van Spanje verkrijgen. Maura
heeft deze overeenkomst geteekend, om
dat hij van meening was, dat Spanje niet
over de noodige middelen beschikte om
afdoende krachtig op te treden. Frankrijk
heeft dus het recht te doen wat het doet.
GEMENGD.
De H. Vader, die eene uitstekende
gezondheid geniet, heeft gistermorgen
weder zijne gewone dagelijksche wande
lingen in de tuinen van het Vaticaan
hervat. Een uur lang heeft Zijne Heilig
heid gewandeld.
Welke bedragen gemoeid zijn met
de troebelen in de Champagne-streek uit
gebroken, weet de Petit Journal te ver
tellen. De onlusten brengen nl. aan on
kosten voor de militaire bewaking van
het Champagne-gebied d a g e 1 ij k s 420
duizend fres. mede. Het totaal der tot
dusver gemaakte onkosten beloopt niet
minder dan 23 milüoen fres.
De Times verneemt uit Cettinje, dat
een ongenoemd schip, bevracht met wa
pens en schietvoorraad, er in geslaagd is
tienduizend geweren te landen nabij Kaap
Rodein. had wekenlang langs de
Albaneesche kusten gekruist, wachtende
op een gelegenheid om de wapens te
landen. De lading behoorde aan de Alba
neesche commissies in Italië, België, En
geland en Noord-Anierika. De Albanee
sche aanvoerder, de bekende Taslipasja,
is gelijktijdig geland.
De New York Times verneemt uit
Mexico (stad), dat tengevolge van de
vulkanische uitbarsting 1300 menschen
zijn omgekomen, onder wie 500 te Zapat-
lan. De materieele schade bedraagt ver
scheiden millioen dollars. De Colima-vul-
kaan, het middelpunt van de vulkanische
storing, is in volle werking.
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot ge
neeskundige bij de arbeidsinspectie dr.
W. R. H. Kranenburg, arts te Utrecht;
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Amersfoort C.
Fransen, thans in gelijke betrekking te
Assen.
Tweede Kamer.
Voor de op 20 Juni a.s. des voormid
dags te 11 uur te houden .vergadering
.van de Tweede I&niejr is aaö dep/,d,e ge
steld de behandeling voor de wetsont
werpen tot redeling der arbeiders ziekte
verzekering gestelde vraagpunten als
mede verschillende wetsontwerpen, waar
onder nadere bepalingen betreffende
belasting bij invoer van gedistilleerd en
vruchten regeling van de begrootingen
en rekeningen van staatsbedrijvensup
pletoir e begrooting van Landbouw voor
1910 (dekking tekort Rijksverzekerings
bank) overeenkomst met de K. P. M.
voor een stoomvaartdienst Java-Austra-
lië enz.aanvulling en verhooging van
de begrooting van Buitenlandsche Za
ken 1911 (gekleurde ramen Vredespa
leis) overeenkomst betreffende de ex
ploitatie van den spoorweg Gouda
Schoonhovenaanvulling en wijziging
van eenige artikelen der „Jachtwet", en
ten slotte het uitbrengen van verslagen
op verzoekschriften.
Bezoek van president Faillières
Men meldt uit 's-Gravenhage
Betreffende het militaire gedeelte van
de hulde President Fallières tijdens zijn
aanwezigheid in de residentie te brengen,
wordt nader vernomen, dat 'tzal bestaan
uit een taptoe in den geest als ten vorige
jare vóór het Paleis op den Dam te
Amsterdam ter eere van het Belgische
Koningspaar is gehouden.
Het voornemen zou zijn dat JU- M- de
Koningin, na afloop van een gala-diner
ten Hove, zich inet den President en ver
dere gasten zal begeven naar het Konink
lijk Paleis aan den Kneuterdijk tot het
aanhooren van de muziek-betooging aan
den voorkant van het vorstelijk gebouw.
De taptoe zal worden uitgevoerd door
tamboers, hoornblazers, staf tromp etters
van de corpsen van het leger, met de
pijpers van het korps mariniers; de mu
ziek zal worden ten gehoore gebracht
door de Kon. Militaire Kapel en verder
alle stafmuziek- en fanfare-corpsen der
regimenten, mitsgaders de Kapel der Kon.
Marine en het muziekkorps der Koloniale
Reserve.
De koninklijke en presidenteele stoet
zou dan daarna denzelfden avond naar
Amsterdam terugkeeren.
Het totalisator-verbod.
De Haagsche correspondent van de
„Tel." meldt: Het lid der Tweede Kamer
de heer Van Karnebeek heeft een wets
voorstel ontworpen, bedoelende het tota
lisator-verbod voor eenige jaren uit te
stellen. Het voorstel is onderteekend door
de hecren Van Karnebeek, Van Sasse
van IJsselt, Roodhuyzen, Teenstra, Van
Hoogstraten en Van Idsinga. Alvorens
het voorstel in te dienen, zal de heer
Van Karnebeek zijn reeds aangevraagde
interpellatie houden.
Bezoek van Kamerleden.
De leden van de TweeJe Kamer, die
Maandag de havenwerken van Rotterdam
gaan bezichtigen, zullen de gasten zijn
van de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken aldaar. Met een extra trein over
Delft zullen zij ongeveer 2 uur in den
namiddag aan het Maasstation aanko
men. Daar worden zij door de autori
teiten opgewacht en zal de stoomboctf
Maasnyinph gereed liggen. De heeren
A. C. Burgdorffer en W. Cool, directeur
en adjunct-directeur der gemeentewer
ken, maken den tocht over de rivier mee.
De Trekhondenwet.
Naar men verneemt zal binnen enkele
dagen een Kon. Besluit verschijnen, waar
in de bepaling der Trekhondenwet, dat
trekhonden 60 cM. hoog moeten zijn, voor
de eerste drie jaar buiten werking wordt
gesteld.
De Militiewet.
De Haagsche correspondent van het
„Hdbl." meldt:
Nu de Tweede Kamer geweigerd heeft
de Militiewetswijziging nog in dit zit
tingsjaar te behandelen, zal waarschijnlijk
bij de begrooting van oorlog voor het
volgende dienstjaar worden voorgesteld,
terug te keeren tot den toestand, zooals
die bestond vóór dc bekende maatregelen
van minister Staald. w. z. dat waarschijn
lijk niet alleen het tweeploeg^n del el weer
zal worden afgeschaft, maar dat ook het
blijvend gedeelte weder zal worden ge
bracht op de sterkte, die het had onder
minister Bergansius. Een en ander na
tuurlijk als tijdelijken maatregel bedoeld.
Aan de „N. R. Crt." kwam ter oore,
dat het hiertoe, en dus tot heftige begroo-
tingsdiscussiee over het blijvend gedeelte
waarschijnlijk wel zal komen, als niet
terstand na hel zomer-recès .de Militiewet
door de Tweede Kamer in behandeling
mocht worden genomen. Maakt daaren
tegen na het recès de Kamer ernst van
de zaak, dan kan wellicht nog gedurende
1912 het twee-ploegen-stelsel in zijn te
genwoordige gedaante warden gehand
haafd.
Evenwel zal dan waarschijnlijk een cor
rectief worden gezocht, dat wellicht in
de aanstelling van meer burger-corveeërs
kan worden gevonden.
KORTE KRONIEK.
Mr. J. Kappeyne van de CoppeN
lo, (Lib.), die het vorige jaar, na de
-niet-herkiezing van den heer Roëll, als
Statenlid, tot lid van Gedeputeerde Sta-<
ten van Noord-Holland gekozen werd,
heeft zijn mandaat ter beschikking vai<
de Staten gesteld.
Het bestuur van de Ned. Vcreeni-
ging tot bescherming van Vogels heeft
aan de Tweede Kamer een adres ver
zonden inzake het ingediende ontwerp!
Vogehvet, waarin het een beroep doet
op de Tweede Kamer, om hei ingedien
de wetsontwerp zoo spoedig mogelijk!
in behandeling te willen nemen en. zt n-
der ingrijpende wijzigingen haar sanctie
te willen verleen en.
LEIDEN, 10 Juni.
Gemeenteraadsverkiezingen.
In de gisteravond gehouden vergade
ring van de Vrijz. Dernocr. Kiesvereeni-
ging werden candidaat gesteld voor het
lidmaatschap van den gemeenteraad
in district I dc heeren A. L. Rci-
meringer Gzn., (aftr.j prof. mr. J. E.
Heeres en K. H. Heer es
in district II alle 4 aftredende leden:
in district III de heeren: J. Botenmansy
J. A. M. A. O rondhout en mr. C. Wi,
van der Pot.
Gisteravond vergaderde eveneens de
A. R. Kiesvereeniging. De besprekin
gen droegen echter een voorloopig karak
ter.
Arti et Religioni.
In liet gebouw van de R. K. Volksbond
hield gisteravond de R. K. zangvcrecni-
ging Arti et Religioni haar jaarlijksclie
vergadering.
De vice-voorzitter de heer Chr. W.
Driessen opende dc vergadering met
eenige korte woorden, waarin hij den'
wegens vertrek afgetreJen voorzitter, den'
heer Sinnige, herdacht.
Vervolgens werden de notulen der vo
rige vergadering g lezen waarna dc se
cretaris, de heer J. P. v. Brussel, hei jaar
verslag uitbracht.
In geen jaren zoo verklaarde hij, was
hem dit zoo aangenaam als dit jaar,
.waarin het ledental een hoogte h/ eiktel
als nimmer te voren. Hij wees vervolgend
op de goedgeslaagde "uitvoering van
Februari, tot welker welslagen allereerst
de goede keuze dev heide stukken, d e»
werkelijk zeer gelukkig was gefeest,
veel had bijgedragen.
Hiervoor brengt hij dank aan den di
recteur den heer Corns. A. Bonte, waar
bij hij tevens een woord van hulde brc'ilgt
aan de accompognatcurs Mej. M. Ba
tenburg en den heer S. J. M. v. Heivertj,'
en allen die hadden medegewerkt.
De vereeniging is dit jaar een muziek
kist rijker geworden. De secretaris ein
digde zijn verslag met den leden aan te
sporen, toch 'niet weg te blijven van de
repetities aan welke aansporing hij nog
eenige wenken in het belang der vereeni
ging vastknoopte.
Vervolgens bracht de penningmeester
zijn verslag uit waaruit bleek dat de
inkomsten hadden bedragen f320.11 de
uitgaven f301.08 zoodat cr een batigl
saldo blijft van f 19.03. Tot kasnazieners
werden benoemd de heeren v. d. Plas en|
Sengers.
Alvorens tot punt 7 over te gaan
bracht de vice-voorzitter een woord van
aan den Directeur, wiens ijverig werken'
voor de vereeniging bijna geheel belan
geloos is.
De heer Bonte antwoordde hie.op dat
hij zeer tevreden is over de uitvoeringen.
Gaarne en met lust neemt hij de leidinjg
bij de beoefening der kunst op zichy
maar wenscht dan ook ernst op de repeti
ties.
Hierna werd overgegaan tot het ver
kiezen van een voorzitter waarbij de lieer
Chr. W. Driessen met 39 van de 54 stem
men die functie zich toebedeeld zag.
Als secretaris, en Bibliothecaris w.e/-
