9
Erna von Harneck.
BUITENLAND.
2e Jaargang,
No. 508,
c CeicbcHe Sou/to/nt
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t 1-30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
Juni
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V De sociale wetgeving voor
Niet zonder eenige bescheiden zelfvol
doening hebben we kennis genomen van
het gisteren genomen Kamerbesluit, om
ide nieuwe Militiewet dit jaar niet meer
te behandelen.
't Is juist wat we wenschten.
In ons nummer van 18 Mei driestarden
>we toch
„Als 1913 in het land komt, zal de
alles overheerschende vraag niet zijn:
,„Hoe staat het met 's lands defensie'-,
want zeer terecht zal men zeggen: „Gij,
legerdeskundigen en legerautoriteiten,
hebt waarlijk lang genoeg tijd gehad
om het leger goed te organiseeren. En
dien tijd hebt gij er ruimschoots voor
genomen ook, zoodat het alleen aan uw
eigen werk kan te wijten wezen als het
daarmede nog al niet in orde is. Thans
was de beurt aan de „sociale wetge
ving."
Wie zoo spreken, zullen o. j. gelijk
hebben. Maar wat zal er van de soci
ale wetten terecht komen als de nieuwe
Militiewetde zooveelste! nu weer
voorkeur moet hebben. De behande
ling ervan kan allicht een paar maan
den duren.
En voorts zeiden we o.m.
Als er voor de Militiewet nog tijd
overschiet, best, maar in afwachting
daarvan kan het legerheusch nog wel
wat teren op den arbeid van vorige re-
organiseerders, die toch ook een Ka
mermeerderheid gevonden hebben voor
nun plannen. Waarom deugt hiervan
dan opeens niets meer?"
De JKamer bleek er nu gisteren in
groote meerderheid 46 tegen 24
juist eender over te denken, al klonken
de overwegingen wellicht wat meer par
lementair.
We juichen het toe, dat de volle werk
kracht en aandacht nu kunnen worden
gewijd aan de sociale wetgeving en haar
financieelen ondergrond: de Tariefwet.
Wat ons in 't gevallen besluit ook ge
noegen doet is dit: dat het niet ge
nomen werd bjj' stemming rechts tegen
links. De scheidingslijn van het votum
maakte een hoek met hier en daar een
uitlooper een blijde omstandigheid,
welke niet zal nalaten in den lande een
goeden indruk te verwekken.
De sociale wetgeving nu eindelijk voort
Ze heeft er lang genoeg op moeten
wachten.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
De Militiewet van de baan. Het Eeds-
ontwerp afgehandeld. Ambtenaars
salarissen.
„Als de Kamer wil", schreef de „N.
Crt." gisteravond boven een artikel, waar
in, een krachtig pleidooi werd geleverd
voor het iu-behandeling nemen van de
tijeuwe militiewet vóór de gewone zo-
«nervacan.tie.
Maar de Kamer heeft n.iet gewild. Zij
heeft gisteren, bij meerderheid van stem
men, op voorstel van Dr. Nolens (R.K.)
het besluit genomen, de Militiewet de
zen, zomer van de baan te schuiven.
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
40)
Slechts het bewustzijn, daarmede
den vurigen wensch mijner moeder te
vervullen en haar vreugde daarover kon
den mij eenigermate ermede verzoenen,
sprak Hans Otto nadenkend. Zij is ge
lukkig bij de gedachte, dat ik op Falken-
haus kom wonen. Ook is de tijd, dien ik
op Amaliën.hof doorbracht zijn blik
zocht Ern,a's oogen, niet alleen zeer
leerzaam, maar ook zeer aangenaam ge
weest, zoodat ik waarlijk wel met mijn,
lot tevreden, mag zijn. Toch verheug ik
mij als een, kind er over, des zomers
voor een. oefening opgeroepen te wor
den.
Dat hoor ik graag, sprak de rit
meester. Het viel 0113 indertijd allen te
gen, toen wij hoorden: Steinfels heeft
zijn, ontslag genomen. Er gaat toch niets
bjoven deze borstrok, niet waar, lieve
'Marie? Die. jongen terloops gezegd
een, pracht van een bengel heeft ook
Of het een, verstandig besluit is?
Reeds n,u kondigde de socialist Ter Laan'
veel, buitengewoon veel, am Uit
deinen,ten van ingrijpenden jjard am, die
de heer de Savornin Lohman (C. H.)
het woord obstructie in, verstaanbaar
Hollan,d&ch „lijntrekkerij" deden be
zigen,. Het militair beleid van het Ka
binet zal eveneens wel aan aanvallen)
blootstaan. De linkerzijde kan aan rechts
n,iet vergeven, dat zij twee linksche oor
logsministers deed tuimelen terwijl aan
de militaire quaestie het Ministerie-
Heemskerk zijn ontstaan dankt. Er zal
dus heel wat tijd voor behandeling inioo-
dig zijn en een massa ander werk wachit
Wij noemen slechts de ziekteverzeke
ring, de invaliditeits- en ouderdoms-
verzekering, het debietrecht, stuwa
doors- en bakkerswet, het tarief, enz.
Was de Kamer nu aan het einde dezer
maand met de militiewet begonnen, had
de kans bestaan dat zij werd afgedaan!
vóór het nieuwe zittingsjaar. Hoe meer
tijd er beschikbaar is, hoe langer er ge
praat wordt en, waar de Jinkerzijde er
'klaarblijkelijk op aanstuurt de sociale
wetgeving in de war i,e sturen), moei! de
rechterzijde al het mogelijke doen, om
spoed te betrachten.
De heer Nolens, en met hem bijna de
geheele Katholieke Kamerclub, die gister
morgen in vergadering bijeen kwam en
toen hoogstwaarschijnlijk haar houding
over de Militiewet vaststeldej schijn}! an
ders te hebben geoordeeld. Wij hebben
te doen met een ontwerp, dat zware
persoonlijke en financieele lasten op 't
volk legt en, wanneer wij de behandeling
te zeer forceerden, zou het kunnen ge
beuren dat later ernstige fouten' aan de
dag kwamen,, die de Kamer zou betreu-
rem Vele leden kunnen in Juli door de
.raadsverkiezingen of de vergaderingen
der Prov. Staten, niet aanwezig zijn en
ook deze omstandigheid zou de behande
ling niet ten goede komen. Ten slotte
meende dr. Nolens te mogen betwijfe
len, of de Regeering wel het beoogde
doel zou bereiken, zelfs al voldeed de
Kamer aan, haar wensch. Immers ook de
Eerste Kamer moet haar goedkeuring aan
het wetsontwerp hechten en zullen de
Senatoren zoo vlug met de behandeling
igereed zijnfc dat de .wet op t Januari in
werking zal treden? Dit scheen den heer
Nolens physisch onmogelijk'.
AAet vermijding echter van onbek w a-
m e n spoed, wil dr. Nolens de Kamer
toch b e k wa men spoed doen betrach
ten en het ontwerp zoo spoedig
mogelijk in het volgend zittingjaar
doen behandelen.
De heer Goeman Borgesius (U. L.)
viel dr .Nolens direct bij en ook de
heer Ter Laan (S. D.) was het met beide
vorige sprekers roerendeens. Het ontwerp
was volgens den soeialistischen woord
voerder niet voldoende voorbereid. Men
had tijd gemist om het te bestudeeren.
Mannen als Jhr. van Karnebeek (O.
L.) en, Jhr. de Savornin Lohman (C.H.)
bestreden met klem van argumenten Dr.
Nolens en zagen er niet tegen op deni
zomer door te vergaderen daar zij uit
stel onverantwoord achten. Jhr. van Kar
nebeek bracht de regecving hulde over
al voor niets oog, dan voor zijn soldaten-
doos. Gij moest eens naar mijn jongen
komen, kijken, Steinfels.
Wilt gij morgenmiddag onze gist
zijn? vroeg mevrouw von Eichstehi.
Steinfels boog dankend.
Erich Neinstetten's ergernis over Erna
en, over de spotternijen waarmede hij
voortdurend vervolgd werd, was zoo
groot geworden, dat hij 't feest voor 't
ein.de verlaten had. Zoo was het dus
Steinfels, die Erna naar haar rijtuig be
geleidde.
Gnadiges Fraulein, sprak hij zacht,
staat gij toe, dat ik morgen bij mevrouw
uw tan.te mijn opwachting maakt op het
zelfde uur, dat u daar aanwezig zult
zijn?
Dan, moet ge er vroegtijdig wezen,
gaf Erna na eenig aarzelen ten antwoord.
Tante verwacht mij reeds om tien uur.
Tot ziens dus.
Reeds lang was het afgesproken uur
op den toren der naaste kerk geslagen),
toen, baron Steinfels de trappen van de
oogheelkundige kliniek op ijlde. Hij volg
de de liefdezuster die hem aanmeldde
op den, voetnauwelijks kcyi vvach-
het met verwonderlijken en bewonde-
renswaardigen spoed indienen van de
Memorie van Antwoord in zijn parle
mentaire carrière heeft hij dergelijke
Leistung niet bijgewoond. Van anti-revo
lutionaire zijde teekende de heer v. d.
Velde verzet aan, tegen dr. Nolens' voor
stel, dat weer steun vond bij dein heer
Verheij (U.L.) en bij den voorsteller zelf,
die als hoofdargument bleef aanvoeren
Hoe de Kamer zich ook haast, het doel
wordt niet bereikt, 't wordt dus een slag
in de lucht en 't gelijkt op Don Qui-
ch otter ie.
De mededeeling van den Voorzitter,
dat de Regeering op spoedige behan
deling prijs stelde, kon de tegenstanders
niet bekeeren; met 46 tegen 24 stemmen
werd 'tvoorstel-Nolens aangenomen.
Vóór stemden 16 Katholieken, 1 anti
revolutionair (de heer Elhorst), alle Unie-
Liberalen (17), alle sociaal-democraten
(7), alle vrijzinnig-democraten (4) en de
oud liberaal De Beaufort.
Tegenstemden 2 Katholieken (de hee-
ren v. Vlijmen en de Stuers), alle chris-
telijk-historischen (9), 12 antirevolutio
nairen, en de oud liberaal v. Karnebeek.
Over "het gisteren, verder behandelde
kun,nen wij kort zijn. Het Eedswetje is
eindelijk afgedaanMinister Regout
heeft het ongewijzigd zien aanlnemen.
De heer Helsdingen (S.D.) had ver
volgens gelegenheid een' motie toe te
lichten om de salarissen der lager bezol
digde ambtenaren Lijdelijk te verhoogen
in, verband staande met de stijging der
eerste levensbehoeften.
De in.terpellant, met zijn warm voe
lend hart voor de kleine ambtenaren, die
gebukt gaan onder lage loontjes en zich
uit moeten, sloven om een droge bete!
brood te verdienen, die „lang!", onge
hoord „lang!" op de departementale bu
reaux moeten zitten en daar „zwaren
arbeid moeten verrichten ,die uit armoede
moeten fietsen, omdat zij geen geld heb
ben om te trammen enzde inter-
pellan.t dan achtte meer salaris voor die
misdeelde ambtenaartjes noodig. Hij be
pleitte dit met socalistische tendenz, ge
steund door zijn partijgenoot Duijs.
Vandaag zal de Minister antwoorden.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Gisteren is een eind gekomen aan de
slechts kort geduurd hebbende politieke
crisis in België,
het Ministerie Schollaert
is gevallen,, na eerst den doodsteek 'ge
kregen, te hebben van uit zijn eigen ge
lederen,. Staatsminister Woeste heeft sn.l.
een redevoering gehouden, waarin hij
n.iet onduidelijk te verstaan gaf tegen de
schoolwet te zijn, tot groot ongenoegen
van zijn politieke vrienden. Immers de
gewone formulede spreker wordt door
zijne politieke vrienden geluk gevvenseht
ontbrak aan het verslag. De verschillen
de bladen zijn allesbehalve over zijn
houding tevreden. Zoo zegt het „Hbl.
van, Antwerpen":
Dat M. Woeste het noodig heeft ge
oordeeld in deze oogenblikken eert rede
voering uit te spreken, die in hoofdzaak
alles bestrijdt wat de regeering en de
ten, tot de deur der kamer van mevouw
von, Glockner zich voor hem opende.
Haastig keek hij het vertrek ron,d.
Freule von Harneck was er niet; slechts
de bewoonster der kamer heette hem
op de hartelijkste wijze welkom. Ge
troffen. door de hartelijke woorden, waar
mede hij zijn vreugde over het gelukkig
verloop harer krankheid vertolkte, ge
troffen, streek de oude dame zachtkens
over zijn rechterhand, welke haar weeke
hand omsloot en zeide:
God zegen,e je, beste Hans Otto.
In al mijn wenschen en Jiopen,
nietwaar, gnadige Frau? voegde hij er
■ernstig bij.
Van gansclier harte. God leide al
les ten, beste; Maar ga nu eenls zitten en
vertel mij van mijn goeden man en van
Amaliënhof.
Gehoorzaam trok hij een stoel naderbij,
praatte geduldig en gaf lijdzaam ant
woord. In.tusschen luisterde hij aandach
tig naar ieder geluid, dat op den trap
of in den gang hoorbaar werd steeds
echter was het niet Erna Harneck's veer
krachtige tred.
't Moest reeds dicht bij elven, zijn, toen'
hij eindelijk buiten weer wat hoorde^
de deur langzaam open ging en de ver
dachte binnentrad. Het gedempte licht
meerderheid vragen, om de schoolwet
vooruit te helpen, is inderdaad van aard
om ontmoediging te verwekken.
De „XXe Siècle" heet de redevoering
van, M. Woeste bedroevend en zegt dat
de regeering in den rug gestoken wordt
op 't oogenbli'k. dat de vijand haar vain'
alle 'kanten bestormt.
Na de gebeurtenissen der laatste da
gen, zegt het „H. v. A." verder, moet
het aftredingsbesluit van het Ministe-
rie-Schollaert geen, verrassing meer ba
ren.
Wij hebben, van in den beginn'e gezegd
dat, tegen, den geweldigen stormloop
der oppositie, de overwinning der school
wet hoofdzakelijk van twee factoren af
hing
Ten eerste van wat de koining zou
doen
Ten tweede van de eensgezindheid in
de rechterzij.
Indien de koning den raad heeft in
gewonnen van personen, bij wie cn'cel
sectarische partijgeest boven dreef, men
moet, na de redevoering die M. Woeste
gisteren, in de Kamer uitsprak, ook aan
nemen dat deze raadpleging de positie
van het kabinet miet versterkt heeft.
Zonder geloof te hechten aan de
woorden van den correspondent der
„Köln. Zeitung", volgens de welke M.
Woeste aan den koning zou gezegd „dat
het aftreden van M. Schollaert de eenige
uitweg was", moet het heden vaststaan
dat de achtbare Staatsminister geen aan
beveling van de schoolwet aan den vorst
is gaan brengen.
Rechtuit gezegd, de gebeurtenissen
zijn van aard om in onze partij diepe
ontmoediging te doen ontstaan.
Wanneer wij beschikten over eene
meerderheid, zooals nooit eene partij er
een.e bezat, heeft men niets gedaan om
een,e eerlijke oplossing der schoolkwes
tie te bekomen, en in 1895 werden wij
afgescheept met de manjke oplossing,
die M. Woeste alleen, vandaag nog durft
verdedigen.
En op 't oogenblik, dat wij over de
geringste meerderheid beschikten, zien wij
wanneer het ministerie zijn bestaan op
bet spel stelt, om eene schoolwet te
doen zegepralen, die door gansch het Ka
tholieke lan.d werd toegejuicht, op 't
beslissend oogenblik het ministerie den
strop om cfen nek gooien'.
Als de geschiedenis dezer crisis zal ge
schreven worden, zullen er bladzijden in
voorkomen, die de komende geslachtci
enkel met leedwezen en droefheid zul
len, lezen.
Men zegt dat Cooreman, de Kamer
voorzitter, opdracht heeft ontvangen het
nieuwe ministerie te vormen.
Deze heeft echter om persoonlijke re
denen afgezien van de vorming van een
ministerie.
De Koning zou aan Schollaert, den
eersten minister hebben gevraagd, of hij
niet in het belang van den openbaren
vrede zou kunnen toestemmen in ver
daging van het ontwerp-schoolwet. Schol
laert was daarop van meening, dat zijn
aftreden geboden was.
Men neemt algemeen aan, dat het
nieuwe ministerie aan de Kamer zal voor
stellen de schoolwet naar de afdeelingen
der kamer liet haar bleek gelaat niet on
derscheiden, en ook nadat zij zich bij het
rustbed had neergezet had, kon Stein
fels' onrustig vorschenden blik slechts
vaststellen, dat zij het hoofd als ver
moeid op het kussen, liet rusten. Mat en
lusteloos klon,k haar stem, toen zij bij
haar tapte haar laat komen verontschul
digde en de hand, die zij eenige seconden
in, de zijne legde, beefde.
Eerst toen, mevrouw von GlockLner
door de tijdingen uit haar woonplaats
bevredigd was, en Hans Otto den in
druk schilderen ging, die Münberg op
hem gemaakt had, richtte Erna zich uit
haar in,eengezonken houding op. De op
gewondenheid, onder den invloed waar
van zij bij haar intrede in de kamer ge
staan had, begon te verminderen. Zij
had uren van zwaren innerlijken strijd
achter den rug, een strijd, die onbeslist
gebleven was en haar moedeloos maakte.
De eigenaardige gevoelens, welke
haar gedurende het bal beheerscht
haddenwaren nu echter niet voor
een rustiger en kalmer beoordeeling
der zaken geweken, zooals vaak den
volgenden morgen het gevoel daarvan
is geweken,, maar toen Erna ontwaakte
bleek haar eerst recht, hoe sterk die ge
voelen^ wai.en. Helder en zonnig lag
te zenden en een centrale sectie in te
stellen. De wet zou dan niet in behan-.
deling kunnen komen dan in 1912 na
de verkiezingen.
Deelden we gister al iets mede over;
nieuwe ongeregeldheden jn het
Champagne gebied
evenmin als daar heeft het wetsonfcUerp
in de Kamer onverdeelde instemming ge
vonden. Er werden Woensdag daarover
verschillende interpellaties ingediend, op
wier beantwoording stormachtig werd
aangedrongen en de ministers, wier ver
klaring te dezer zake in merkwaardige
tegenspraak met elkander .waren en die
blijkbaar de zaak reeds als afgedaan had
den beschouwd, verkeerden blijkbaar in
de grootste verlegenheid. Met de kleine
meerderheid van veertig stemmen werden
ten slotte de interpellaties yitgesteld,
waarschijnlijk in de hoop, dat liet ge
lukken ^il een behoorlijke ministeriede
meerderneid bijeen te krijgen.
Echter is gister weer de kwestie ter
sprake gebracht door Meunier, die voor
stelde de uitvaardiging van het besluit
op de begrenzing van de Champagne uit
te stellen.
Minister Caillaux wees de Kamer op
de ernstige gevolgen, die deze motie zou
kunnen hebben, daar zij de regeering wil
beletten een gedeelte van haar taak te
vervullen.
De „Conseil d'Etat" is zoo vrij gelaten
in het nemen van zijn besluit, dat de
opvatting van den regceringscommissaris
niet den doorslag heeft kunnen geven«
„Gij hebt", zoo vervolgde de minister,
„beloofd het besluit van de „Conseil
d'Etat" goed te keuren en zijn beslissing
inoet dus ook worden aanvaard. Zoodra
het besluit afgekondigd is, zal de regee
ring trachten een rekbaar stelsel te vin
den, waardoor een belangenstrijd tus-
schen verschillende deelen van het land
vermeden wordt De regeering zal echter
de afschaffing der delimitatie niet ter
hand nemen, zoolang de Kamer den maat
regel niet heeft goedgekeurd, door welken
aan den wijnbouw wettelijke zekerheid
wordt gegeven.
De Kamer nam daarop met 294 stem
men tegen 181 een motie aan, door de
regeering aanvaard, waarin eerbied voor
de wet en de orde wordt te kennen
gegeven.
Intusschen komen steeds meer berich
ten van onlusten uit het Aube-dcpartes
ment. Vele handelaars zijn begoiinjn de
troepen te boycotten en hangen op
schriften voor de rrfmen, als: Hier wor
den de troepen niet bediend. En zelfs
is op een pomp aan den openbaren weg,
in het dorp Lignol, met roode letters
het volgende opschrift geschilderd: „De
heuvelen van Champagne zijn voor U,
Wilhelm, aangezien die smerige R. F.
er genoeg van heeft!"
Dat kan wat worden!
GEMENGD.
Prins Joachim van Pruisen zal begin
Juli geruimen tijd te Homburg verblijf
gaan houden, om daar op zijn verhaal
te komen.
De Sultan van Turkije is gistermiddag
te Saloniki aangekomen. De bevolking
juichte hem zeer toe. Toen de schepen
het leven voor haar; 't had plotseling
aan gloed en beteekenis gewonnen; het
riep en. lokte haar onbeschrijflijk toe
en haar hart gaf daarop antwooird..»
Met verrukking had zij naar die hal vol
glans, geluk en zalige vrede geschouwd
en haar oogen als verblind gesloten-.
Als een, vreugderoes was het over haar
gekomen, alles aan de vergetelheid prijs
gevend, wat aan de andere zijde van dat
uur lag.
Zoet was haar die droom geweest;
maar helaas, ook even vluchtig. De twij
fel aan haar recht op geluk hpd hetl
hoofd verheven, bezwaar op bezwaar
gestapeld tot zij onder liet gewicht hier
van zwichtte. De herinnering aan ,Har-
tenstein, liet erfdeel der vaderen, aan
den wensch van haar vader, aan Fler-
Herman's toekomst, dat alles was het,
wat zich scheidend tusschen haar en
haar luchtkasteel opwierp.
Gebonden was zij niet aan Neinstet-
ten, want zij had de belofte aan haar
broeder slechtst voorwaardelijk gedaan.
Maar kon zij nog terug? Was het niet
breken met haar ganschen gedachten-
gang, als zij haar vader vertoornde, haar
broeder van zich stiet? Was het niet laf,
nu terug te schrikken?
(Wordt vervolgd^.
