2L
BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 503.
c ftztcbclre Gomomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
Juni
1911.
71
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
De Steenhouwerswet afgehandeld Het
Eedsvraagstuk.
De Minister kan niet ontevreden zijn
over het verloop van de steenhouwers-
wet-discussiehij heeft zijn wetsontwerp
in veilige haven binnengeloodst, want al
moet de eindstemming nog plaats heb
ben, het lot van het ontwerp schijnt ons
niet twijfelachtig toe. Wij schreven dit
reeds na de aanneming van art. 2, toen de
Minister aan de bezwaren van de hceren
de Visser (C.H.) en Loeff (R.K.) dooreen
redactiewijziging tegemoet kwam. Of per
slotsom de fractie, waartoe de eerste be
hoort, het ontwerp zal steunen, is nog te
beziende wijzigingen, door haar woord
voerders bij de overige artikelen bepeit,
heeft de Kamer afgewezen. Viel daardoor
Woensdag een amend.-Lohman, gisteren
was ook voor twee amendementen-
Snoeck Henckemans (C. H.) geen meer
derheid te vinden.
't Ging over de vraag van den ar-
beidsduur en van het werken bij kunst
licht. Ten opzichte van het eerste punt
waren er driemeeningenSnoeck Hencke
mans met ltfuur maximum, Helsdingen
met S nur en de Minister met 9 uur. De
Kamer koos daaruit den gulden midden
weg en ging met den Minister mede.
Over het kunst.icht bestond een dieper
mceningsverschil. De Minister meendedat
zulks zóó schadelijk voor de steenhouwers
was, dat het geheel verboden moest wor
den, ook in aansluiting met de eischender
practijk en de techniek der wet. Hierte
genover stond de heer Snoeck Hencke
mans, die loonsvermindering vreesde en
den arbeid bij kunstlicht zoo gevaarlijk
niet achtte. Met 36 tegen 24 stemmen
stelde de Kamer den Minister in hel ge
lijk.
De socialisten hebben absoluut geen
succes gehad met hun amendementen.
Gisteren werden er twee verworpen en
één ingetrokken, zoodat zij terecht de
waarheid van het oude spreekwoord on
dervonden: die het onderste uit de kan
wil hebben, krijgt het lid op den neus.
De werktijd der volwassen steerfnou-
wers zal de eerste twee jaar na inwer
kingtreding der wet 10 uur bedragen;
vervolgens 9 uur; die van de jeugdige
steenhouwers resp. 8V2 en 71/2 uur. Een
arbeider mag voorts niet langer dan 3
uur onafgebroken steenhouwerswerk ver
richten; mag niet bij kunstlicht werken
en niet aanvangen vóór 6 uur des mor
gens, noch eindigen na 7 uur 's avonds.
Voor beeldhouwwerswerkplaatsen is een
uitzondering gemaakt.
De overige artikelen leverden geen
noemenswaard debat op. De Minister
nam een amendement over van den heer
van Hamel, betrefefnde de straf, en een
van den heer de Vlugt over het brengen
van coöperatieve steenhouwersonderne
mingen onder de wet
Na dagen lang sociaal debat begon
de Kamer toen aan een juridische dis
puut over het eedsvraagstuk. Hierop
komen wij in ons volgend overzicht te
rug.
algemeen overzicht.
Nu de verkiezingen in Portugal zi|n af-
geloopen blijkt dat over het algemeen
de menschen niet erg veel voor het stem
recht voelen. Werden vroeger in Lissabon
op de 43000 kiezers 23.000 stemmen uit
gebracht, nu zijn er op de 60.000 kiezers
slechts 30.000 opgekomen. Een en ander
heelt dus gelijken tred gehouden.
Het nieuwe kabinet
zegt de Lissabonsche correspondent van
de „Times" zal na het optreden van het
voorloopig bewind, wel bestaan uit de le
den die nu daarin zitting nemen. Daar
zal het den heeren trouwens wel om te
doen zijn geweest. Waarom anders dat
geknoei met de kiezerslijsten?
Wat de rumoerigheid aangaat, ver
meldt de „Vossische Zeitung", dat het
redactiebureau van de „D a", het eenige
werkelijke onafhankelijke blad in Lissa
bon. door een menigte is aangevallen.
De civiele gouverneur wist een vernie
ling van het gebouw te voorkomen. De
„Dia" deelt echter mede, dat zij tot de
opening van de Kamer niet meer zal ver
schijnen.
Uit de hoofdstad wordt verder aan de
Engelsche bladen gemeld, dat, tengevolge
van de houding van de Spaansche regee
ring, welke den naar Spanje gevluchten
Portugeeschen royalisten gelast heeft het
grensgebied te verlaten, deze dieper het
land in een uitgestrekt landgoed hebben
gekocht, waarheen hun hoofdkwartier
thans is overgebracht en waar zij voort
durend militaire oefeningen houden, met
de door hen aangenomen huurlingen. Zij
zetten overal schildwachten uit, zoodat
de Spaansche overheid hen niet op heeter-
daad kan betrappen.
Tot nog toe heeft de regeering op de
jongste Encycliek van de Paus, die wij
morgen in zijn geheel den lezer zullen
voorleggen, niet geantwoord. Ook werd
nog niet gemeld welken indruk dit her
derlijk schrijven op de Portugeezen ge
maakt heeft.
Bij de tweede lezing van het wetsont
werp, dat de vakvereenigingen machtigt,
vrijwillige bijdragen voor een politiek
fonds te heffen, heeft zich gisteren in het
Engelsche Lagerhuis een incident voor
gedaan waaruit de lieden die steeds den
mond vol hebben van
klassenjustitie
wel woest zullen staan. Minister Chur-
chil zeide nl. bij het debat dat het wets
ontwerp o.a. betoogde, aan de vele bot
singen tusschen de vakvereenigingen en
de rechtbanken een einde te maken. En
in dit verband zeide hij, dat de Engelsche
rechter in hoog aanzien staat en men zi,n
uitspraken tusschen personen algemeen
eerbiedigt, maar gaat het tusschen stand
en stand, dan is het vertrouwen niet zoo
algemeen. Velen zijn van oordeel, dat zij
dan, zij het onbewust, vooringenomen
zijn. Men begrijpt licht, dat deze uitlating
nogal eenige opschudding veroorzaakte.
De stemming werd er niet beter op,
toen de voorzitter verklaarde, dat men
meer den nadruk moet leggen op de
woorden „zij het onbewust", en zeker
heidshalve sloot hij maar spoedig de de
batten. Of hiermede het incident geslo
ten is? Men zal het nog wel eens oprake
len.
GEMENGD.
Castro, de welbeken.de oud-Pre
sident van Venezuela, laat weer vam zich
hooren,. De Amerikaansche regeering
heeft, volgen^ het „Berliner Tageblatt",
te Lissabon, laten weten, dat de heer
Ciprianjo Castro zich op Portugeesch
grondgebied bevindt. Men zegt, dat te
Leneriffe een schip met kanonnen en
mun.itie aan boord op Castro ligt te
wachten.
Dit laatste n,u is niet geheel onwaar-
schijn,lijk. Reeds eenigen tijd geleden'
is uit Ten.eriffe bericht, dat daar earn
geheimzinnig schip met oorlogstuig aan
boord voor an,ker is gegaan. Men bracht
het toen, in verband met Marokko.
Naar de „Times" uit Cettin.je ver
neemt, gaat Montenegro voort zich krach
tig te wapenen en neemt er de oorlogs
zuchtige geest toe.
Een, brief uit Saloniki meldt, dat er
zich in, het district Fiorina in Macedo
nië Turksche benden komen teneinde/
Grieksche en, Bulgaarsche revolutionai
ren, te vermoorden. Er zijn o. a. al twin
tig bekende mannen afgemaakt. Ook zijn
er dorpen, geplunderd.
De wali van, Kossowo heeft heeft
aan, de Porte bericht dat de Bulgarenl
op 27 Mei een waggon patronen onder
de grensbewoners hebben verdeeld en
dat zij in allerijl verschansingen aanleg
gen aan de grens. Ook hebben groote
transporten van schietvoorraden plaats.
De opperbevelhebber van, het Turksche
zevende legerkorps treft alle noodige
maatregelen.
Volgens berichten uit Athene heb
ben, de beschermende mogendheden be
sloten over te gaan tot de benoeming
van. rechters op Kreta uit een door den
Sjeich oei Islam opgemaakte can,didaten-
lijst. De Kretenzers, wien dit ter oore
gekomen is, moeten er zeer opgewonden
over zijn. De Kretenzer regeling beeft
zich reeds met een, verloog ten d/e 'e
gewer.d tot de consuls der beschermende
mogendheden.
De Portugeesche staatscourant
deelt mede dat met ingang van 1 Januari
1912 in, Portugal Greetnwichtijd zalt
worden, ingevoerd.
De strijd in het bakkersbedrijf te
Berlijn loopt op zijn einde. Dinsdag heb
ben, weer 192 bedrijven met 227 werk
lieden de eischen toegestaan. Tot Dins
dagavond hadden 2060 bedrijven met
4817 man de voorwaarden ya,n d/e lopin-
Cöjiumissie aange,nomen.
De sociaal-democraten hebben alle
weigerachtige patroons in den ban ge
daan.
Op Korfoe is eten, geval van pest-
pokken, voorgekomen.
Koninklijke besluiten.
Bij kon,, besluit is benoemd tot ridder
in de orde van Oranje-Nassau, D. Wil-
kens, evangelist bij de Nederlandsch-
Evangelisch Protestantsche Vereenigiig
te 's-Graven.hage
is aan, J- de Kierde op zijn verzoek
eervol ontslag verleend uit zijn betrek
king van notaris te Maarssöi
is benoemd tot ridder in de orde van
den Nederlandschen Leeuw, mr. A. J.
Karseboom, raadsheer in het gerechtshof
te Amsterdam
is aan, mr. K. van de Werk en aam
mr. J. G. Vogel op hun verzoek, eervol
ontslag verleend uit hun betrekkingen
respectievelijk van president en vice-pre
sident van het gerechtshof te Amster-
sterdam
zijn benoemd tot president van het
gerechtshof te Amsterdam, mr. T. Hen,-
n,y, en tot vice-president van gemeld
hof, mr. B. Simons, beiden thans raads
heer in gemeld college;
is benoemd tot plaatsvervangend grif
fier bij den, Raad van Beroep (Ongeval
lenverzekering) te 's-Hertogenbosch. mr.
J. H. H. van der Grinten, advocaat an
procureur aldaar
is aan, den militie-1 e-luit. G. Terpstra,
van het 9e reg. inf. als zoodanig een
eervol ontslag verleend
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Weesp, N. J.
Buwalda, thans te Franeker
is de gen.eraal-majoor der art. van het
leger in Ned.-Indië H. W. A. S. Loke,
eervol uit den militairen dienst ontsla
gen,;
is bepaald dat bij afzonderlijke dag
orders, zoo in Indië als in Nederland
alsnog eervol zal worden vermeld, de
geniesoldaat le kl. van het Jeger in
Nederlandsch-Indië, H. van Uitert, en
zulks ter zake van zijn gedrag bij de ver
meestering van <je versterking Wolam-
deri (landschap Mori, Celebes) op 17
Augustus 1907.
Voor Eer en Deugd.
Door het Hoofdbestuur is aan, zijne
Excellentie Minister R. Regout bij ge
legenheid van de afkondiging van de
wet tot bestrijding der zedeloosheid het
volgend telegram gezonden
Minister van Justitie Regout, 's Hage
Hoofdbestuur Vereeniging Voor Eer en
Deugd, wenscht Excellentie geluk met
afkondiging in Staatsblad van belangrij
ke en veel belovende wet tot bestrijding
zedeloosheid, door Excellentie meester
lijk' in, beide Kamers verdedigd.
Excellentie kan op krachtige medewer
king rekenen bij uitvoering.
Mijnwerk op feestdagen.
De besturen van den R.-K. Mijh\ver-
kersbond en van den Algemeenen Boni
van Christelijke Mijnwerkers (resp. voor
zitters dr. Poe'ls en Nic. Grootjans) heb
ben zich gewend tot de mijndirecties
met het volgende:
Op de Limburgsche mijnen is het ge
bruikelijk dat ook des Zaterdags voor
de hooge Kath. feestdagen, alsPaschen,
Pinksteren enz. de nachtploeg werkt tot
's morgens 5 resp. 6 uur des Zondags,
dat echter deze regeling het godsdien
stig gevoel van, vele mijnwerkers pijn
aan doet, daar het verrichten van werk
zaamheden na 's nachts 12 uur .volgens
hun Christelijke beginselen jnoeilijk in
overeenstemming kan worden gebracht,
met de hoogere beteekenis, die z'j aan deze
feestdagen geven. Daarom verzoeken zij
den mijndirecties beleefd, de werkzaam
heden, voor deze hooge feestdagen zoo
te willen, regelen, dat de nachtploeg,
des Zaterdags wegvalt, en, dus het be
drijf na het eindigen van den middags
dienst wordt stop gezet. (Tijtd.)
Militiewet.
Naar de „N. Rott. Crt." verneemt, zal
de Memorie van Antwoord betreffende
de Militiewet waarschijnlijk vóór het
einde der volgende week de Kamer be
reiken,.
In, de regeling van het blijvend ge
deelte zal een zoodanige wijziging wor
den voorgesteld, dat het opkomen voor
de,n, ditüëL na, reeds jnet gr opt verlof
te zijn, geweest, niet meer zal voorko
men.
Positieverbetering der officieren.
Naar verluidt, is het wetsontwerp be
treffende de positieverbetering der of
ficieren, thans aan den Ftaad van De
fensie toegezonden.
Het bezoek van President Fallières.
Volgens de „Temps" zal het bezoek
van president Faillières aan Nederland
op 3, 4 en 5 Juli vallen.
Zesde Sociale Week,
Naar wij reeds mededeelden, is als
algemeen onderwerp voor de Zesde So
ciale Week, welke van 3 tot 10 Sep
tember te Maastricht door de Katholieke
Sociale Actie wordt georganiseerd, vast
gesteld de Encyliek Re rum No
va r u m.
Het ligt in de bedoeling, op deze So
ciale Week een uitvoerig commentaar op
deze nog steeds belangrijke en actueele
Encycliek te geven.
Het programma is als volgt samen
gesteld
Zondag 3 Sept: 'savonds 8 uur
Opening. Rede over Leo XIII en de
Sociale Quaestie.
Maandag 4 Sept: rsMorgensDe
Encvcliek Reruin Novarum. Geschiedenis
en beteekenis. 's Middags: Oorzaken
van het Arbeidersvraagstuk. 's Avonds
Socialisme en Eigendomsrecht (le ge
deelte.)
Dinsdag 5 Sept.: 's Morgens en
'sMiddags: De Kerk en het Arbeiders
vraagstuk. 's Avonds: Socialisme en
Eigendomsrecht (2e gedeelte).
W o e n s da g 6 Sept.: 's Morgens
en 's middags: De Staat en het Arbeiders
vraagstuk. 's Avonds: Werkstakingen.
Donderdag 7 Sept 's Morgens
De Staat en de GodsdienstZondagsrust,
's Middagsbezoek van sociale instel
lingen. 's AvondsStaat en Arbeids
duur.
Vrijdag 8 Sept 'sMorgens de En
cycliek Rerum Novarum en de Midden
stand. 's Middags: Vrouwen- en Kin
derarbeid. 's AvondsArbeiders-veree-
nigingen (le gedeelte.)
Zaterdag 9 Sept 's Morgens Ar
beidsloon. 's Middags: De Encycliek
Graves de Communi Re. 's Avonds:
Arbeiders-vereenigingen (2e ged.)
Zondag 10 Sept 's Morgens: H.
Mis, met Toespraak en Te Deum. rs
Middags: de K. S. A. en 1. de Midden
stand, en 2. de arbeiders. Sluiting.
Tevens zal door 't Centraal Bureau van
de K. S. A. getracht worden, tijdens deze
Sociale Week te organiseeren een Rerum
Novarum-tentoonstelling: zooveel moge
lijk alle geschriften, welke over of in
direct verband met de Encycliek Reruin
Novarum zijn uitgegeven. De verschillen
de Centrale Bureaux in Europa heoben
reeds hunne medewerking toegezegd.
Op verzoek uit België wordt de Sociale
Week niet in de laatste week van Augus
tus gehouden, maar in 't begin van Sep
tember, wijl zij anders met de Belgische
Sociale Week in Leuven zou samenvallen,.
Thans kunnen er vele Vlamingen te
Maastricht verwacht worden.
KORTE KRONIEK.
Het was Woensdag vijf-en-twintig
jaar geleden, dat mr. E. R. H. Regout,
onze tegenwoordige minister van justi
tie, te Amsterdam promoveerde op proef
schrift over „Het stelsel van, beheer van
den, faillieten boedel".
Sir Matthew Nathan* directeur-ge
neraal der posterijen en telegrafie in
Engeland, bezocht gisteren Amsterdam'
en, bezichtigde het post en telegraaf
kantoor.
In, de gisteren te Amsterdam ge
houden vergadering van de Cercle con
sulaire is het bestuur gekozen en werd
tot voorzitter benoemd de heer R. Leh
man,, consul-generaal van Griekenland.
Te Arnhem is onder de Arnhem-
sche stalhoudersknechts een staking uit
gebroken,. Alleen die van de Amsterdam-
sche Rijtuigmaatschappij doen niet mee.
Geëischt wordt verhooging van het
vaste loon met fl.50 per week.
Gemeenteraad van Leiden.
(Vervolg.)
In den aanvang der vergadering wer
den de volgende ingekomen stukken me
degedeeld
Mededeeling van Ged. Staten, dat geen
machtiging kan worden verleend tot het
verleenen van een verguiin"ng tot ver-
kopp van steile,1 cl rank ia het klejjj, pp.
het terrein der Landbouwtentoonstelling!.
Dankbetuiging van den kolonel gar-»
nizoens-oommandant, voor de verbete
ring van het Schuttersveld. i
Mededeeling van P. v. d. Hoeven^
en S. Broekhuizen* dat zij hunne benoe
ming tot onderwijzer met verplichte
hoofdacte aan de school der 2e klasse!
in de Heerenstraat aannemen.
Een en ander aangenomen voor ken
nisgeving.
Verslag van curatoren van het Gym
nasium, omtrent den toestand dier in}-
richting over het jaar 1910.
Zal worden opgenomen hl liet ge
meenteverslag.
Verzoek van de Leidsche Duinwater-
maatschappij om vergunning tot het ma
ken van ontijzerings-voorfilters. i
Verzoek van S. A. Schoevers e. a.:
ambtenaren aan de Stads Bank van Lee
ning in zake de door hen in den vervolge
te stellen zekerheid.
Op een vraag van den heer Sijtsma
deelt wethouder van der Lip mede,
dat het stuk gesteld zal worden in han
den van de Commissarissen der Stads
bank. Van de verplichting tot zakelijke
borgstelling kan de raad geen onthef
fing verleenen, omdat men hier met een
wettelijk voorschrift te doen heeft. Er
wordt echter door de verordening een
onbillijkheid tegenover de ambtenaren be
gaan en B. en W. zullen met de Com
missie overwegen of hieraan iets te
doen is. De heer Fokker wil het adres
bij punt 14 der agenda behandelen, dan
kan er nog eens over gesproken worden.
De heeren Zwiers en Fockema An-,
dreae kunnen volkomen met de
toezegging van wethouder v. d. Lip mee
gaan. De heer Pera bepleit het betrach
ten van billijkheid tegenover de ambte
naren. Wethouder v. d. Lip wijst erop,
dat het onmogelijk is, het adres op 't
oogenblik te behandelen.
Het adres wordt daarna gesteld in
handen van B. en W. om pracadvies.
Verzoek van S. Douma, om eervol ont
slag als keuringveearts, tevens adjunct
directeur van het Openb. slachthuis.
Verzoek van A. Backer, pachter van de
Graanbeurs, om restitutie van de reeds
betaalde of vermindering van de loo-
pende pachtsom, wegens niet ontvangen
abonnementsgelden.
Een en ander gesteld in han'den vaaj
B. en W. ter fine van advies.
Aanbeveling van Curatoren van het
gymnasium, ter benoeming van een leer-
aar in de Hoogduitsche taal en letter
kunde aan die inrichting.
Zal worden opgenomen onder de ini-
gekomen stukken.
Adres van de Vereeniging voor het
Vreemdelingenverkeer te Leiden en om
streken in zake de ingediende concept
verordening tot hefiing van een belasting
op openbare vermakelijkheden.
Te behandelen bij punt 18.
Bezwaarschriften van verschillende per
sonen tegen hun aanslag in de plaatse
lijke directe belasting dienst 1911.
Wordt gesteld in handen van B. en Wj.
ter fine van advies.
Amendement van de heeren Reimerin-
ger, Vergouwen en Bosch op art. 2 der
verordening op de heffing van een be
lasting op openbare vermakelijkheden.
Te behandelen bij punt 18.
Nog wordt medegedeeld, dat aan de
weduwe en de kinderen van den over
leden agent van politie G. de Vogel met
ingang van 11 Juli a.s. een weduwen- en
weezenpensioen is toegekend van respec
tievelijk f235 en f235.
Na de gisteren medegedeelde besluiten
kwarri in behandeling:
12e. Voorste! tot aankoop van de per.
ceelen Sectie K. Nos. 483, 484, 485,
489, 490. 493, 494, 497, 498 en 501 en
501 en beschikbaarstelling van de door,
dien aankoop benoodigde gelden.
B. en W. stellen voor deze perceel en,
aan te koopen voor de som van f 9000.
De heer Reimeringer acht niet het
belang der gemeente deze huisjes aan te
koopen. Als ze de Holl. Spoor in den
weg staan, moet zij ze zelf maar afbreken.
Wethouder Korevaar antwoordt, dat
deze huisjes voor de Holl. Spoor niet de
minste waarde hebben, omdat ze daaraan
niets heeft voor haar bedrijf. Zij wil
zich er dus van ontlasten en daar zij,
staan op een geprojecteerde straat, heeft
zij de huisjes 'teerst aan de gemeente
aangeboden. Deze straat zal een ver
keersweg wordenworden de huisjes nu
aan een ander verkocht, zal het in de