17
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang
No. 490,
Ste Ecidóelve Sou/iont
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Mei
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
De droom van een dwazen idealist.
ii.
In ons artikel Van gisteren scforevlein!
rivij, dat 'de Vrijzinnigen door dei politiek
luit den 'Raad te willen' houden, er naar
Streven de verloren' macht te herwinnen'.
[Bij het zoeken immers naar bekwamtö
candidaten pleegt men deze volgens libe
rale opvatting nergens anders te vinden
Idan onder hun gelederen.
't Was 'dus 'niet aan de politiek! te Wij
ten, dat tot Voor einikele jaren' in' bijnk
alle raadscommissies liberalen zitting
haddende politiek beirffluenceerde
hooit of te nimmer eene door den Raad
(gedane benoeming en slechts bij toeval1
zijn de meeste gemeente-ambtenaren
beambten een' andere richting daln! de
christelijke toegedaan 't Is toch al te
idwaas Oun 'dit aan te nemen.
Zoowel te Leiden als elders blijkt aller
duidelijkst, dat 'de politiek een overwe
genden invloed 'op de samenstelling van
den 'Raad "uitoefent.
In Amsterdam b.v. weigeren' de vrij
zinnigen stelselmatig, Ondanks verzoe
ken van onzen, kant, om saam! te werken
bij de raadsverkiezingen en liever le
vert men den Raad van 's lands hoofd
stad 'over aan Socialistische en' radicale
ielementen', 'liever ziet men er een ontsla
gen gemeente-ambtenaar in zitting ne
men, dan den steun van Christelijke zij
de te aanvaarden.
Het 'bloed kruipt, waar het niet gaan',
kan, zegt het spreekwoord. Het besef
van saamhoorigheid is bij de vrijzinnigen
jzóó doorgedrongen, dat, als een enkele
maal bij eene herstemming door het
„Handelsblad" eens een Christelijk can-
tiidaat boven een socialist wordt aan
bevolen, het meerendeel van het kiezers
corps toch op den rooden broeder stemt.
Liever Turksch dan 'Paapsch.
Het voorbeeld der 'hoofdstad vindt oi'a-
volging in' 'die plaatsen, waar het libera
lisme er (nog in1 slaagde zijn positie als
meerderheid te handhaven. Gisteren we
zen wij 'reeds Op de Haarlemsche raads
verkiezing. In'"t'zelfde Haarlem zijn alle
Wethoudersplaatsen door liberalen! 'be
zet, nie"t Watuurlijk Vanwege de poli
tiek^), maar uitsluitend 'w.eg.ehs onbe
kwaamheid der .overigen. 'Rotterdam, de
Voormalige oud-liberale burcht, 'stond
.eerst in het afgeloopen: jaar éérf van de
Wethoudersplaatsen aan de Christelij-
ken 'af, idie in den Raad ongeveer eVenl-
Veel plaatsen 'bezetten als de liberalen'.
Maar waarom nog meer voorbeelden?
Zijn de geg even's li iet reeds voldoende?
Dat principieele politiek im' den
Raad 'niet 'gevoerd Wordt, is al evenimin
houdbaar. 'Waarom hebben dan1 de socia
listen, vrijzinnig-democraten, anti-revolu
tionairen en -katholieken hun afzonderlij
ke bonden 'van 'gemeenteraadsleden en
stellen zij hun eigen geineenteprograms
pp?
Laat -men toch de waarheid miet willen
loochenen. Tal van zaken zijn krachtens
hun wezen' beginselquaesties, zoioals uit
Üe stemmingen' van den Raad blijkt.
:Het subsidie aan 'den1 schouwburg, aan
de openbare leeszaal, aan de bijzondere
bewaarscholen zijn alle onderwerpen, die
den laatsten tijd de aandacht van den!
Leidschen Raad vroegen,, en waarbij de
beleden 'beginselen zeer zeker de stem
bepaalden.
Bij 'den drain'g 'naar uitbreiding vauii da
bevoegdheden 'der gemeentelijke over
heid kan het ons niet onverschillig late.T
iwie in 'net Stadsbestuur leidin'g en' rich
ting 'aangeven. Eischen Wij de erkenning
van God in bet Staatsbestuur, consequent
jmoeten Wij dienzelfden «eisch ook aan het
stadsbestuur stellen en moet dus ook
hier een «strijid Voor de doorvoering onzer
beginselen 'wordien gestreden.
Terecht Schreef dan ook dezer dagen
Ide Tijd" mog in een hoofdartikel over de
a.s raadsverkiezingen
„De steeds omvangrijkere'en gewichti
gere bemoeiingen op het gebied van de
Sociale 'politiek, het Onderwijs en de ze
delijkheid, 'welke zich door de voort-
Ischrijdende o-ntwikkeling van het mo-
jdernq leven aan de Gemeenteraden en
.Gemeentebesturen opdringen of hun
idoor 'den Rijkswetgever Worden opge
legd, moeten ons voor goed de illusie
doen 'prijsgeven, dat bij d e z e ver' ;p in-
«ren althans de antithese op den acnier-
gnomd 'kan blijven. 'Meïi mag het toe
juichen 'of betreuren!,tataar het is een niet
te loochenen' ifeit, dat de samenstelling
onzer Gemeenteraden 'immer 'meer be
trokken wordt 'in1 den grooten politiekenl
Strijd, welke Christelijke en niet-Christe-
lijken, socialisten' en anti-socialisten te
genover elkander iplaatst. 'Deze evolutie
van het «moderne 'leven hebben wij te aan
vaarden en' onder de oogen te 'zieny wtil-
len wij «niet 'de dupe worden van eene
illusie, welke zich (meer bij de patriar
chale en vreedzamere toestanden van
vporhe'Cn aanlsluit."
Het denkbeeld van' 'den briefschrijver
om twee aftredende liberalen, die zich
terugtrekken, door alle 'partijen! te laten
can did eer en', is voor ons ten eenemale on
aannemelijk. Wij mis(kenne:i 'hiermiede
de verdiensten' van beide heengaaaden
niet, doch wenSchen hen niet om hun
beginsel.
Toen wij Verleden"week schreven over
onze kansen bij de a.s. raadsverkiezin
gen, meenden wij, dat de heeren Fockema
Anidreaee en' de 'Vries voor hun zetels wel
niet bevreesd zouden' zijn. Uit den' brief
vain den; Leidenaar blijkt evenwel, dat wij
hier mistastten en Wel degelijk het wis
selvallige van een' verkiezingscampagne
deze heeren tot hun besluit deed komen
teneinde zich voor een nederlaag te hoe
den.
't Schijnt dus, 'dat het liberalisime al
heel erg In verval is, wanneer de kop
stukken voor een'Verkiezingsstrijd terug
deinzen'.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Generaal Madero, de leider der opstan
delingen in
Mexico
is eenigszins verbolgen over de berichten
van de oneenigheid tusschen hem en ge
neraal Orozes. Hij protesteert heftig te
gen de overdreven berichten van wat hij
zelf „een klein verschil van opvatting"
noemt.
Ook spreekt hij tegen dat zijn voorloo-
pig kabinet zou zijn afgetreden.
Een eigenaardige lezing wordt nog ge
geven'over het op vrije voeten laten van
den gevangen genomen bevelhebber der
regeeringstroepen, generaal Navarro. Het
eerste bericht luidde dat deze te paard
door de golven der Rio Grande del Norte
die langs de stad stroomt, is gezwommen.
Nu beweert de een, dat de jonge rebellen
den generaal met paard en al in de rivier
gedreven hebben, waardoor deze gedwon
gen werd verder té zwemmen. Daartegen
over beweert .Madero, dat hij Navarro zelf
uitgeleide deed tot aan de rivier. De ge
vangene reed toen te paard door de rivier
waarin het water heel laag stond.
Een ernstige tegenslag voor de regee
ring wordt gemeld in het bericht van de
inneming van Pachuca, een stad die be
trekkelijk dicht bij de stad Mexico ligt
(60 Eng. mijl N.O.)
Pachuca is een van de rijkste mijnplaat-
sen van Mexico. Er werd geen tegen
stand geboden; de gouverneur nam de
vlucht. Een telefoonjuffrouw, die met de
hoofdstad verbinding kon krijgen, deelde
mede, dat de insurgenten zich bezig hou
den met het opblazen van regeeringsge-
bouwen met dynamiet. De gevangenis
werd vermeesterd en gevangenen vrijge
laten. De gebouwen van den handel wer
den niet geplunderd, ofschoon de Na
tionale Bank en de Hidalgobank wél zijn
leeggestolen.
Vooral is het voor de regeering een
leelijJv ding, dat het stadsbestuur, zonder
eenigen tegenstand, de stad in den steek
liet. Dit teekent wel de heerschende stem
ming.
De toestand in Marokko, waarvan het
nieuws uiterst schaars blijft inkomen,
schijnt de oorzaak te zullen worden van
een ministerieele crisis in
Spanje.
Oneenigheid in de liberale partij schijnt
de positie van Canalejas in ernstig gevaar
te brengen. Volgens den correspondent
van het Journal zou de koning met den
premier van meening verschillen over het
geen Spanje te doen staat ten opzichte
van de Marokkaansche kwestiede jonge
vorst moet de zijde gekozen hebben vap
de groote partij, welke aanstuurt op mi
litaire interventie jn Marokko.
De min.-president daarentegen vreest,
van een dergelijke politiek zoowel buiten
als binnenlandsche moeilijkheden.
In politieke kringen wordt general
Weyler genoemd als opvolger van den
heer Canalejas.
Mochten deze berichten juist blijken,
dan kan het ongelukkige Spanje zich op
ernstige berichten voorbereiden.
Gedachtig aan de tirtheilen die de laat
ste Riff-expeditie voor 'Spanje mot zich
meeg'esleept hebben, houdt "men! zijn hart
va«st bij het zien van' de onbesuisde ma
nier waarop nu weer op een dergelijk?
ajvontuur wordt aangestuurd.
In de kwestie der Turksche Ka;dis!,:
rechters voor
Kreta
hebben nu ook >de beschermende mogend
heden zich doen1 (gelden en aam de Porto
verzocht die uitzending'nog eens in over-
iwegimg te nemen.
Dit besluit tot uitzending heeft een
voorgeschiedenis. De Mohammedanen
willen die, omdat zij hunine oneenigheden
en geschillen niet willen onderwerpen
aan de Kretenser rechters, maar die naar
Mohatmmedaansch gebruik door tien Kadi
willen doen beslissen. 'De partem entair e
leider der Kretenser 'Mohaimmedan'eny
Neïm Bey, verklaarde, dat dit alleen'
belang heeft voor tie Mohammedaansche
bevolking.
Doch de Christelijke bevolking Van'
Kreta is hefmet die opvatting niet eens.
Voor haar beteekent tie uitzending van
Kadis een achteruitgang \vant de Grond
wet van 1907 'beveelt, dat de jechtersi
(kadis) zullen benoemd \vorden door
den Regeeringscommissaris en zij zien'
een schemding dier Grondwet en 'n be
vestiging van de Turksche macht in het
feit, dat thans 'die rechters door demi
Turkschen Sie k ul Islam worden' aange
wezen, door den sultan worden bei-
noema üït personen, die van den Sjeik!
ul Islam de Volmacht voor het verrichten,1
van geestelijke handelingen 'hebben Ver
kregen zij moeten echter den eed op de
Kretenser Grondwet afleggen. 'De Kadis
werden op Kreta; tioor den' regeerings-
oommissaris benoemd, tot bet oogenblik
dat de Volksvertegenwoordiging besloot
van alle ambtenaren tip het eiland, ook
de Mohammedaansche, den eed van
trouw aan den koning van Griekenland
te eischen. Toen' namen alle Mohamme
daansche ambtenaren met uitzonde
ring van een, tiie den eed aflegde bun'
ontslag. Em sedert "zijn geen Kadis meer
benoemd. De Mohammedanen moesten,
ter beslechting hunner geschillen, zich'
wenden tot den Kadi in Smyrna.
Om aan dezen' (misstand een einde te
maken heeft de Turksche regeering be
sloten Kadis te benoemen, en naar Kreta
te zenden. De Kretenser Christenen be
sloten de komst der Kadis te beletten,
desnoods met geweld te verhinderen, tiat
zij in Kanea aan land stappen. Om onge
regeldheden te voorkomen hebben de be
schermende mogendheden Turkije g»e-
yraagd den maatregel "nog een te over
wegen.
Maar dit is geen oplossing. En die
moet toch worden 'gevonden.
GEMENGD.
De Koning van Servië wordt Maan
dag a.s. tot officieel bezoek te Parijis ver
wacht.
De .Tsaar heeft zich eergisteren tus
schen 5 en 7 uur in de straten van St.
Petersburg gewaagd, en is, volgens de
„Lokal Anzeiger" overal hartelijk toege
juicht.
Volgens de „Neue Freie Presse" zal
de Koning van Griekenland, die in het
najaar naar Aix-les-Bains gaat, op zijn
doorreis een bezoek brengen aan het
Oostenrijksche hof.
Japan en Spanje hebben een vriend
schapsverdrag gesloten. Het is gisteren te
Madrid geteekend.
Uit .Cettinje wordt bericht, dat de
Turksche troepen na langen en hiarden
strijd Dedsjitsji op de Albaneesche op
standelingen hebben veroverd. Laatstge
noemden hebben zich teruggetrokken.
De nieuwe onderkoning van Mant-
sjoerije heeft de regeering te Peking in
een rapport aangeraden, geen Mantsjoe-
rijsche militie te vormen, maar het daar
voor bestemde geld liever aan het staan
de leger te besteden. De onderkoning is
van meening, dat de militie, wanneer het
op vechten aankomt, weinig waard is en
onder zekere omstandigheden gevaarlijk
kan worden voor de dynastie en de rust
in het land.
Naar de „Vossische Zeitung" uit
St. Petersburg verneemt, heeft de Russi
sche goeverneur-generaal van het Amoer-
gebied bepaald, fiat zich 's avoids CJii-
neezen uitsluitend met brandende lanta
rens op straat mogen begeven.
Deze maatregel is natuurlijk genomen
met het oog op ongewenschte bijeenkom
sten.
Het te Lima verschijnende blad
„Commercio" verneemt uit gezaghebben
de bron dat de grens van Peru bedreigd
wordt door de oorlogstoebereidselen van
Bolivia.
Te Aken is een samenspreking van
het internationale mijnwerkerscomité ge
houden, waaraan vertegenwoordigers uit
Engeland, Frankrijk, België, Nederland,
Oostenrijk en Duitschland deel hebben
genomen. Daarin is besloten, het inter
nationale mijnwerkerscongres dit jaar te
Londen te houden.
Het congres, dat een week zal duren,
zal o. m. beraadslagen over de loonbe-
weging in .Wales, Oostenrijk, België en'
Duitschland.
Uit 5ingapore werd gisteren aan de
Engelsche bladen bericht, dat daar op
het oogenblik de malaria hevig woedt.
Het aantal sterfgevallen is dientengevolge
voor de wéken die den 6en dezer eindig
de, tot 85.98 per mille gestegen.
Men kan zich niet begrijpen, wat de
oorzaak van dit verschijnsel kan zijn,
daar de weersgesteldheid normaal is.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is aan A. J. A. Vefri-
wey, te 's-Gravenhage, op zijn' verzoek
eervol ontslag verleend als helemraad
van het waterschap van de Linge Uitwa
tering provinciën Gelderland en Zuid-
Holland
is benoemd tot rechter in' de arrondis-
seme'nts-rechtbank te 's-Gravenhage m'r.
J. JE. van 'Rhede van der Kloot;
is A. Jansen!, voorzitter van het college
van regenten over de godshuizen der al-
gemeenen arme, te 's-H ertogen bosch'
bevorderd tot officier in de orde van!
Oranje-Nassau
is aan C. F. F. Rinia van Nauta, eervol
ontslag verleend als burgemeester der
gemeente Idaarderadeel
is, met ingang van 1 Juli 1911, aan
den hoofdcommies der telegrafie P.
Weyers eervol ontslag vertelend.
Ter verbetering van een bericht in
het vorige nummer bericht men ons, dat
ïn het college van Qedeputeerde .Staten
van Zuid-Holland jhr. mr. von Fisenne
van de afdeeling financiën en comptabili
teit is overgegaan naar de afdeeling pol
ders enz., ter vervanging van den heer
Krap. Mr. Limburg blijft in eerstgenoem
de afdeeling zitting houden.
Debietrecht op tabak.
In de Maandag te Amsterdam gehou
den 12de jaarlijksche vergadering van den
Christelijken Bond van sigarenmakers en
tabaksbewerkers heeft, naar „De Stand."
meldt, de vergadering zich vereenigd met
het door het bestuur ingenomen stand
punt, nl. dat er principieel geen bezwaar
bestaat tegen de belasting op tabak, dat
de Chr. bond evenwel om praktische
redenen tegen het nu voorgestelde ont
werp is.
De tariefwet en de Kamers van
Koophandel.
De minister van financiën heeft aan
de Kamer van Koophandel te Groningen
in antwoord op haar adres van 4 Mei, ge
antwoord
Nu het ontwerp-tariefwet bij de Staten-
Generaal aanhangig is gemaakt en ik het
vóór de indiening niet noodzakelijk heb
geacht daarover advies in te winnen van
de kamers van koophandel en fabrieken,
ligt het niet op mijn weg stappen te doen
ten einde zoo mogelijk te bereiken, dat
alsnog vóór de behandeling het advies
van genoemde Kamers worde gevraagd.
.(N. R. CL)
Het Staatsblad publiceert heden de
benoeming van Jayme Batalha Reis als
buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister (chef der missie 2e klasse) in het
koninkrijk der Nederlanden.
KORTE KRONIEK.
Het Portugeesche Staatsblad publi
ceert heden de benoeming van Jayme
Batalha Reis als buitengewoon gezant en
gevolmachtigd minister (chef der missie
2e klasse) jn het Koninkrijk der Neder
landen.
De Commissaris der Koningin in
Noord-Holland, Mr. .G. van Jienhoven, is
in zooverre hersteld, dat hij reeds eenige
malen zijne .woning heeft kunnen verlaten
en het voornemen heeft nog deze week
naar zijn buitenverblijf in den Aerdenhout
te vertrekken.
In de gisteren avond te Amsterdam
gehouden vergadering der Alg. Winke
liersvereniging is na een inleiding van
den heer L. B. J. .Gorris, een motie aan
genomen, dat door de aanneming der Ta
riefwet de belangen van den Winkel
stand in hooge mate worden geschaad,
verzoektende de Kamer deze wet niet aan
te nemen.
LEIDEN, 17 Mei.
Geloof en Wetenschap.
Gisteravond vergaderde onder leiding
van dr. W- Th. M. Weebers de vereni
ging Geloof ,en Wetenschap in het ge
bouw der $t. Josephs Gezellen .Vereni
ging, waar als spreker optrad de heer dr.
Möller, privaat-docent aan de Amster-
damsche universiteit, met het onderwerp
Marialegenden.
Spr. wees er op, na een korte inleiding,
dat in den tegenwoordigen tijd de Ma-
ria-legenden onderworpen .worden aan
scherpe citierk en de wetenschap haar
juistheid betwijfelt en naar bewijzen
vraagt
De Maria-legenden schrijven echter
geen historie, hoewel de vrome middel
eeuwen hun leven zouden geven voor de
juistheid van deze legenden. Spr. citeert
dan eene treffende inleiding van eene le
genden-verzameling en merkt op, welk 'n
diepe eenvoud des harten, kinderlijk ge
loof en onschuld daaruit spreekt.
Wij die .één zijn in geloof en liefde met
onze voorouders, onleesbaar met hen de
heerlijkheid van de Maria-legenden, die
zoo diep .en zielkundig waar zijn, die
voor ons .een school zijn voor het katho
liek leven.
Spr. leest daarna een groot aantal le
genden voor, waaruit treffend spreken het
kinderlijk geloof en de godsvrucht tot de
H. Maagd, van wie men in alle omstan
digheden des levens uitkomst en redding
verwacht.
Aan het einde zijner lezing stelde spr.
de vraag of de Maria-legenden niet meer
kunnen ontbloeien in onzen tijd?
Evenals onze voorvaderen zien wij in
de stralen des geloofs de macht en da
voorspraak van Maria. Niet onze scherpe
critiek, niet onze wetenschap scheidt ons
van de Maria-legenden. Dagelijks zien
ook wij nog wondervolle gebeurtenissen
op Maria's voorspraak. Als voorbeeld hier
voor haalt spr. Lourdes aan, waar naast
Maria's huis een gebouw der wetenschap
bestaat om de wonderen naar het lichaam
wetenschappelijk vast te stellen. Maar de
genadegaven naar de ziel kunnen niet
geconstateerd worden. Dit wetenschap
pelijk onderzoek hebben Maria's kinde
ren evenwel niet noodig. Zij weten beter
dan de weifelende wetenschap dat de
Maria-legenden getuigen zijn van dank
baarheid voor van Maria verkregen gun
sten. Onze tijd zou er geen zijn van on
derzoeken en schiften als hij gelooviger
was. In een innig katholieke omgeving
kan de poëzie van ons Roomsch le
ven bloeien.
Spr. eindigt zijn interessante lezing met
een schoone beeldspraak op Maria's
macht.
Door den voorzitter werd dr. Möller
dank gebracht, waarna de vergadering, de
laatste van het seizoen, gesloten werd.
ROOMSCHE AGENDA.
Woensdag 8V2 .uur 'savonds, Ge
bouw R. K- Volksbond, Rapenburg 10.
Vergadering Leidsche Mariavereeniging;
spr. de W-Eerw. heer Moerel over Drank
ellende. Toegang vrij, ook voor niet-
leden.
Zonda g. EncycliekfcJest R. K. Volks
bond, 71/2 u. *s morgens H. Mis met alg.
Communie in' de Hart/ebrugskeric, 12 u.
's middags lof !n dezelfde^ kerk, waarna;
optocht maar het'Bomdsgeboinv. Feestre
denaar is rector A. G. v. d. Berg vam'Rot-
terdam.
KATWIJK. De Raad dezer gemeente
vergadert Donderdag a.s., des voorm.
IO1/2 uur.
Punten van behandeling zijn: 1. In
gekomen stukken. Rekening Kamer
van Koophandel en Fabrieken, en Qe*
zondheidscommissie. 3. .Verzoek van mej<
A. Hendriksma, tot oprichting eener naai
school. 4. Aanvulling verordening op da
invordering der belasting op de bonden.
