BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang
No. 487.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
:cr i nlike nummers 2Vi cent niet Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Uit de Leidsche Vroedschap.
De vergaderingen van den Leidschen'
iRaad zijn in! den laatstén tijd weinig be
langrijk. Voorlezing van ingekomen stuik
ten, bönioemingen, afhameren' van de
agenda zonder debat, dat is dan het
'gewond verloop. Donderdag waren er
intusschen enkele punten, die wel tot de
lbat aanleiding gaven, waarvan er in
tusschen e'en, ook zonder dat er een
Iwoord over gezegd is, werd aangenomen
.{We bedoelen de aansluiting van Leiden
'|aan de vereeniging van Gemeenten boven
10.000 zielen. Ofschoon deze aansluiting
ide gemeente komt te staan' op ëene uit
gave van f 300 's jaars, heeft niemand er
ieen woord over gezegd. Zouden de leden
allen zoo overtuigd zijn van het nut, of
'js het in goed vertrouwen' op' het beleid
(van het Dag. Bestuur, dat de Raad zoo
gewillig was. Laten we het laatste maar
veronderstellen, want de voordeelen zijn
in elk geval toch nog maar opi *t papier
ontworpen. 'Moge ze spoedig tastbaar
blijken.
Bij de kwestie van subsidie voor de
leeszaal kwamen de tongen los.
Men weet, hoe de zaak staat Het vorig
jaar was door de gemeente f 1000 subsi
die toegestaan en uitbetaald. Deze sub
sidie was aangenomen met 1 stem meer
derheid, terwijl de heer Fockema „An
dreae, die voorstemde daarbij verklaarde,
dat hij dit deed, omdat het was eene sub
sidie in eens. Sinds kwam de Staatsbe-
grooting, waarop eene som uitgetrokken
tot subsidieering van openbare leesza
len, maar nu is daarbij de bepaling ge
maakt, dat geen leeszaal subsidie ont
vangt van het Rijk, tenzij de gemeente
leenzelfde bedrag of hooger geeft. Vam-
daar een begrijpelijk verzoek, van' de
(Leeszaal, om nu f 450 's jaars te mogen
'ontvangen, ten einde ook dit bedrag aan
(Rijkssubsidie machtig te worden. B. en'
[W. stellen voor de subsidie te verleenien
imaar dan tegelijkertijd de eerst gegeven'
'f 1000 terug te vorderen.
De heer Sijfsma noemde dit laatste
niet meer of minder dan kruidenierspo
litiek en wilde de vereeniging in het rus-
'ttig bezit laten van' de f 1000, evenals de
beer Reimeringer, die, zooals gewoonlijk
Weer bijzonder hooggestemde snaren op
'(zijn speeltuig had over de voortreffelijk
heid van leeszalen.
De heer Bosch wees er terecht o-p^
idat het vorige jaar bij het toestaan yanl
die f 1000 nadrukkelijk was gezegd dat
|lde vereeniging niet zou komen om een
gaar 1 ijksch subsidie. De heer Fockema
Andreae voelt wel wat voor het stand-
ipunt van B. en W.t maar meent dat we
Iniet f 1000 terug moeten vragen, maar
f 550, maar als het vorige jaar de lees
zaal eens f 450 had gevraagd, zoudenl we
ida-n geweigerd hebben Gezien de sa
menstelling van den Raad, waarschijnlijk
miet. De heer Meuleman merkte bij dit
laatste op dat de heer Fockema Andreae
;er voorgestemd hacl het vorige jaar om
het eenvoudig motief, ten minste aldus
verklaarde hij, dat het niet een jaarlijk-
sche subsidie was, maar een toelage in'
'eens, zoodat bij de aanvrage het vorige
jaar de kans pp verwerping zeer groot
(was geweest.
Bovendien vond de heer Meuleman,.
|dat .we toch niet behoefden toe te geven
aan de indirecte pressie van Ijet Rijk
op de gemeentekas door de bepaling dat
hef Rijk slechts geeft als de gemeente
.evenveel of meer geeft.
Toen mengde zich de heer Fokker in
het debat en vroeg met een1 medelijdend
lachje of üe heer Meuleman, dan niet!
iwist, dat het Rijk dat wel tnieer doet
;en dikwijls bepaalt dat slechts dam sub
sidie werd gegeven, als gemeente, pro
vincie en particulieren bepaalde bedra
gen schenken, waarop de heer Meule
man repliceerde, dat het zoo jammer was
(dat de minister niet de bepaling had ge-
«naakt van een bedrag bij te dragen door
(particulieren, dan hadden de voorstan
ders beter gelegenheid gehad van hun-
Ine Lelde te doen' blijken, in klinkende
fount, dan nu door bijdragen uit de ge
meentekas.
Ook de heeren Vergouwen1 en v. d.
Eist .mengde i zich nog in het debat, de
laatste om te v.erklaren, dat de leeszaal
er op rekende f 550 te moeten! terujggeb
ven.
Inmiddels had de' heer Reimeringer
een amendement ingediend om de f 1000
te laten behouden!. Dit werd dan ten
minste verworpen', met 22 tegen 7 stem
men.
Toen kwam de heer Carpentier Al-
ting en belichaamde in een amendement
het boven aangegeven idee van den heer
Fockema Andreae. De heer v. d. Lip be
streed het, ook om de reden dat we in!
deze lijm doorredenjeerend, als het Rijks-
voorstel eens 3 jaar later was gekomem
we dan geld zouden moeten toegeven,;
want nu zou het zijn f1000450, na 2
jaar f 1000900, en ma drie jaren f 1000
plus f 350.
Tot groote verbazing van! de vergade
ring, kwam nlu ook de lieer Fockema An
dreae het amendement van den heer
Al ting b estrijden, want zoo redeneerde
de oude tacticus, als het amendement aan
genomen wordt, zou het geheele voor
stel van B. en W. wel eens schipbreuk
kunnen lijden, wat niet zoo onmogelijk
was. Het amendement werd nu verwor
pen met 19 tegen 10 stemmen en daar
na het voorstel van' B. en W. aangenomen
•met 16 tegen 13. Links tegen rechts,,
uitgezonderd de heer v. d. Lip en' Wil-
deboer, die voorstemden.
Toen nog enkele punten van onder
geschikt belang en om half vier meen
den de heeren1 te kunnen gaan wande
len, maar de heer Sijtsma had anders be
schikt.
Deze had n.l. schriftelijk een! paar
vragen ingediend bij den burgemeester
als hoofd der politie over het-optreden
der politie bij de gehoorzaal op 1 Mei.
Er is toen een klein relletje ge wie est.
De S. D. A. P. had eene vergadering in
de Gehoorzaal gehouden. Bij het einde
stond een menigte voor de zaal te wach
ten, en dit had niet mogen gebeuren, de
politie had die menigte moeten uiteen
jagen. Het was het rechtvaardigheids
gevoel van den heer Sijtsma, dat hem
zoo deed spreken.
De voorzitter antwoordde, dat hij op
de vragen geen antwoord zou geven, als
zijnde geen verantwoording aan den
Raad schuldig in politiezaken1.
De.heer .Sijtsma betreurde dit, hij las
een brief voor van den heer v. Eek, den
voorzitter der S. D. A. P.
Uwe inlichtingen zijn onjuist, repli
ceerde de Voorzitter. D>e heer Pera, die
ook getuige was van het gebeurde, vonicl
dat de politie tactvol was opgetreden
er werden oranjeliederen gezongen, maar
ook andere zeer kwetsend voor biet'
Oranjehuis.
De voorzitter sloot het debat.
Mag ik even mijne meening zeggen'?
De heer Sijtsma heeft een goede <moot|
verdiend bij de S. D A. P., de heer vain)
Eek, de voorzitter van de S- D. A. P.,
zat op de publieke tribune te luisteren,
'of de heer Sijtsma het goed deed. Wel
was het alleen het rechtvaardigheidsge
voel dat den heer Sijtsma dreef, maar wie
weten nu wel, dat dit rechtvaardigheids
gevoel zeer sterk naar ééne zijde ont
wikkeld isin elk geval de Raad heeft
het blijkbaar niet zoo sterk, want er was
niemanjd, die den heer Sijtsma bijviel.
De heer Fokker vroeg en verkreeg ver
lof tot het stellen van' eiikele vragen
over gébruik van bouwlmateirialetn bijl
den bouw van1 de gasfabriek, welke vra
gen late'r zullen worden beantwoord.
En toen was het uit.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Ondanks de langdurige beraadslagin
gen en voortdurende voorstellen tot ver
andering, waarbij de regeering meestal
stokstijf op haar punt blijft staan!, heeft
de Commissie uit den Rijksdag, de voorn
stellen tot in'voering van een
Grondwet in EIzas-Lotharingen
verworpen, zoodat het geheele samen
stel van moeizaam bijeengebrachte wij
zigingen, eenvoudig van de baan is.
Toch heeft de regeering plan het nog
eens voor het plenum van den' 'Rijksdag
te brengen', en te pogen vooraf een com
promis voor de aanneming te vinden.
Het wetsontwerp werd verworpen met
13 tegen 12 stemmen en 3 onthoudingen
zoodat misschien m|og een schikking mo
gelijk is.
Op voorstel van eenlge leden van de
Commissie voor de grondwet voor Elzas
Lp thawingeu, zal vandaag e.qn vergader
ring over de kwestie gehouden' worden'.
Ook dit is eén bewijs, dat men' de ver
werping van de grondwet door de com
missie niet als definitief beschouwt.
In parlementaire kringen beschouwt
men de meerderheid, die tegen' het ont
werp gestemd heeft, meer als een toe
vallige meerderheid, waaruit nog geen
zekere gevolgtrekkingen aangaande den
loop van zaken in de vergadering van'
den Rijksdag te maken zijn.
De onderhandelingen .over een verge
lijk duren intusschen voort.
Uit Portugal
komen nog dagelijks berichten die erop
wijzen, dat ondanks de waakzaamheid
der regeering de actie der monarchisten
niet verslapt. Zoo zijn uit de cavalet-
riekazerne een' groot aantal karabijnen
ontvreemd, terwijl de wacht voor een1
kruithuis eveneens van de geweren werd
beroofd.
Niet minder opzien' baarde de mede-
deeling, van een politiebeambte aan de
autoriteiten, dat een aantal leden yainl
het politiekorps een werkzaam aanldeel
nemen aan de anti-republikeinsche sa
men zw er inlg.
De commissie, die belast is met het
onderzoek naar de door de Koninklijke
familie genoten voorschotten uit de
staatskas, heeft bevonden, dat die voor
wijlen koning Carlos alleen reeds onge
veer 9 millioen gulden bedraagt. De re
geering is vain' zins deze voorschoften
te verhalen op de jaarlijksche inkomsten
van koning Manuel uit zi]a particuliere
goederen in Portugal.
Ook die van zijn vader? Dat is min
istens genomen toch niet zooals 't hoort,
maar Manuel zal er wel niet veel tegen
kunnen doen. Evenmin als het Porfririo
Diaz zal gelukken zich in
Mexico
tegen de revolutie stand te houden.
Opnieuw heeft Madero de leider der
opstandelingen, verklaard, wel tot het
sluiten va/n vrede geneigd te zijn, op voor
waarde echter, dat Diaz zijn nevelige
belofte om af te treden vervangt door
een, die niet voor tweeërlei uitleg vat
baar is.
De verschillende diplomatieke verte
genwoordigers vergaderden Donderdag
op de Amerikaansche ambassade te
Mexico, en boden vervolgens de Ame
rikaansche regeering aan een vrijwil
ligerskorps op te richtèn, bestaande uit
5000 man en' bestemd om als bescher-
mimgstroepein' in de hoofdstad dienst te
doen, welk aanbod op aandringen van de
Handelskamer, door de regeerinig der
Unie werd aangenomen.
De Mexicaansche regeeringstroepen
hebben thans ook Agua Prieta en Naco
aan de greits in handen der opstande
lingen' gelaten, en de toestand der re
geering begint er met het uur kritieker
uit te ziën.
Er kan geen twijfel aan bestaan, of
ook in het centrum van Mexicoi heeft de
revolutie in de laatste dagen aanzienlijke
vorderingen' gemaakt. Daar de rebellen
gewichte strategische punten' bezet
houden, is de regeering wel gedwongen
om de strijdmacht, die zij tot haar be-
schikkixig heeft, en' die op zich zelf toch
al voldoende is, infog meer te versnippe
ren.
Aanstonds na het ontvangen der alar-
meerende berichten over Juares' val heeft
president Diaz, den ministerraad bijeen
geroepen, na afloop waarvan werd mee
gedeeld dat generaal Rabago aangewe
zen was om aanstonds naar Juares op te
trekken en ide stad op de rebellen te (her
overen. Bedoeld wordt als hij kan1 natuur
lijk maar (dit werd wijselijk verzwegen.
De bevolking van1 de stad Mexico ech
ter beeft het succes van Madero niet zon
der 'voldoening begroet, daar zij meent,
dat het sluitein van den vrede door 'd5t
succes nader wordt gebracht.
Ook 'Madero zelf heeft dezer 'dageh'
opnieuw "zijn1 verlangen naar vrede geuit
maar zijin aanhangers stellen als conditio
sine qua nbn het onvoorwaardelijk af
treden van| Porfirio Diaz. De aanvoer
der der insurgenten maakt zich tharts
gere'ed om naar het Zuiden op te rukken,
teneinde tegen generaal Rabago van leer
te trekken.
Te Juarez vonden de revolutionairen!
aanzienlijke hoeveelheden krijgsbehoef
ten, die huinl uitnemend te stade koménj,
al [kunnen zij uit Amerika* naar het
Schijnt, gemakkelijk zooveel amuinitie en
*n'der (oorlogsmateriaal krijgen', als zij
maar hebben willen'.
Jjot du£v.etx& is jffi&ar, m&esteni de
insurgenten zich dit materiaal langs den'
smokkelweg verschaffen, terwijl zij het
thans over El Paso en Juarez gemakke
lijk kunnen betrekken, daar de Ameri
kaansche regeering officieel geen noti
tie [heeft genomen' van de bezetting! vain'
de douane door de rebellen], maar zooi
voor «als na den' uitvoer toelaat.
Integendeel heeft na een gehoudénl
ministerraad 'kolonel Steever, die de
Amerikaansche troepen' te EI Paso com
mandeert, van den Amerikaanschen mi
nister van1 oorlog opdracht ontvangen^
alle ladingöni, die door het douanekan
toor worden vervoerd om Inaar Juarez te
worden gebracht, door te laten'.
Dit beteekent, dat <£e Amerik'aanfeche
troepen zich niet zullen inlaten met toe
voer naar het ontruimde douanekantoor,
of ,er sprake is van wapens, munitie of
levensmiddelen!.
Aldus wordt, naar het „Berliner Tag'e-
blatt" verneemt de positie der Mexicaan-
sèhe 'regeering hoe langer zoo moeilijker.
Valt Diaz en met hem zijn1 regeeringv
dan kan men op anarchistische toestan
den 'rekenen!, want Madero is niet bij
machte 'een geregel den' toestand te waar
borgen. Eön' deel van de plaatselijke op
standelingenleiders weigert nu reeds hem
te erkennen.
De 'kooplieden in' de stad Mexico en
hun 'personeel en de leden van de vreem
delingenkoloniën 'hebben toestemming
gekregen wapenen te dragen.
Marokko
levert geen of slecht nieuws.
De koIonne-Brulard is opgetrokken en
kan in' het miden van de volgende wéék!
te Fes zijn;, melden'verschillende bladenl
De Matin" verzekert, dat deze opmarsch
geheei door vijandelijk land zal moeten;
geschieden.
De berichten uit Alkazar zijn' ongun
stig. Kapitein Moreaux en' consul Bois-
set, die slechts over 500 man beschik
ken, 'melden' dat bij de Seboe 3000 man
zijn 'samengetrokken, die een vijandelijke
houding aannemen, en in de „Echo de
Paris" -noemt de bekende Marokko-reizi-
ger, de Segonzac, Raissoeli als den' schul
dige.
Het laatste nieuws uit Fes is pp 5
Mei verzonden1. Er wordt gemeld, dat ko
lonel Mangin een uitval heeft gedaan en
de opstandelingen heeft teruggeslagen.
Alle hulptroepen, op 200 man na, waren
gedeserteerd en men verwachtte voor 6
Mei een grooten' aanval.
GEMENGD.
De „Figaro" bericht, dat de Koning
en de Koningin van Denemarken, yit
Nice komende, een week te Parijs zullen
vertoeven en den President der republiek
zullen bezoeken.
Kapitein Barlett kondigt aan, dat
Theobald Roosevelt voornemens is een
jachtreis door het Groenlandsche poolge
bied te maken om daar ijsberen te schie
ten. De voorbereidingen zijn reeds ge
troffen.
De .Senaat van den .Staat New-York
heeft met zeer groote meerderheid pen
wet aangenomen, waarbij verboden wordt
zonder bepaalde machtiging, wapens te
dragen.
De maatregel .was voorgesteld naar
aanleiding van de vele misdaden, in den
laatsten tijd door buitenlanders gepleegd
en werd krachtig gesteund door de rech
ters, de philantropen en de pers.
De „Neue Freie Presse" verneemt
uit Canea, dat de Christenbevolking van
Kreta in een groote vergadering besloten
heeft, zelfs met wapengeweld de landing
van de door de .Turksche regeering voor
Kreta benoemde kadi's te beletten.
De Turksche regeering heeft *den
verschillenden autoriteiten aangeschreven
te zorgen dat een einde wordt gemaakt
aan het anti-Grieksche boycot. De regee
ring wijst op de goede Grieksch-Turksche
verhouding en dreigt overtreders van dit
bevel met strenge straffen.
De .Spaansche Kamer heeft over het
voorstel der regeering tot invoering van
den algemeenen dienstplicht beraadslaagd
De afgevaardigde majoor Amado, die bij
geen partij js aangesloten, noemde, vol
gens de „Köln. Zeit.", invoering van den
algemeenen dienstplicht onmogelijk, om
dat het leger slecht georganiseerd en het
volk voor een dergelijken ingrijpenden
maatregel nog niet rijp is. Iedere minister
van oorlog, verzekerde Amado, moet de
maatregelen van zijn voorganger te niet
doen. Verder js hét ontbrekèn van een
koloniaal leger bedenkelijk.
e= .Ujt Madrid .wordt bericht, .dat de
werkliedenverenigingen besloten hebben
om Maandag a.s. de algemeene werksta
king af te kondigen, indien de metselaars
die reeds vier weken lang staken, niet
vóór Zondag hun eischen ingewilligd
krijgen.
Op .de Kalasjnikofkade te St. Peters
burg is gisteren een brand uitgebroken,
die de daar opgestapelde goederenvoorra
den, en met name een groote hoeveelheid
graan, heeft vernietigd. Er is voor on
geveer 250.000 roebel schade aangericht
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot ver
tegenwoordiger der Nederl. regeering op
het te Rome in October 1911 te houden
„3ae Congres International de l'Industrie
des Batiments et des .Travaux Publics"'
de heer A- Deking Dura c. i., voorzitter
van den Raad van Arbitrage voor de
Bouwbedrijven te 's-Gravenhage
is bij de zeemacht bevorderd tot offi
cier van gezondheid le kl., de officier
van gez. 2e kl. A. W. C. G. Kamerling;
is toegekend de aan de orde van
Oranje-Nassau verbonden eere-medaille
in brons, aan J. H. de Vries en P. Kuijk,
beiden plaatwerker bij de Maatschappij
de Culemborgsche .Glasfabriek te Culem-
borg;
is toegekend de aan de orde van
Oranje-Nassau verbonden eere-medaille:
in zilver aan mej. J. B. Wegman, dienst
bode-huishoudster bij mej. H. L. Steghers
te Groningen, en in brons aan D. Feits-
ma, werkzaam jn de stoomsuikerwerken-
fabriek van de firma W. ,H. Fortuin te
Dokkum, en H. Sjoer, glasblazer bij de
Maatschappij de Culemborgsche Glasfa
briek te Culemborg.
Bezoek van president Falliéres.
Naar het „Centrum" verneemt, zullen
ter gelegenheid van het a.s. bezoek van
President Falliéres aan Amsterdam niet
alleen twee groote oorlogsschepen, maar
ook twee destroyers op het IJ komen te
liggen, zoodat het Fransche eskader uit
vier schepen zal bestaan.
Opium-conferentie.
Thans kan bericht worden, dat li|ct
vaststaat, dat de internationale opium
conferentie, welke 1 Juli in den Haag
gehouden zou worden, dit jaar niet zal
plaats hebben.
Pest op Java.
Bij het Departement van Koloniën is
ontvangen het volgende telegram van den
Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië, dd.
heden, betreffende .de pestgevallen op
Java:
Afdeeling Malang: Onder de koortsge-
vallen op eergisteren (10 Mei) waren 2
pestgevallen. Gisteren (11 Mei) 21 geval
len, waarvan 12 dooden. Van de lijders
van vorige dagen zijn er nog 2 overleden.
Te Kediri geen gevallen.
.Te Soerabaja 2 gevallen, waarvan één
doode.
Van Pasoeroean en Sitoebondo is geen
bericht ontvangen, omdat in 5 dagen zich
geen nieuwe gevallen voordeden.
De hoofdinspecteur, dr. Schülein, gaat
morgen naar $oerabaja voor de bespre
king van te nemen maatregelen.
Vrije Zaterdagnamiddag aan de Ge-
meentc-Secretatiën.
Het bestuur van de afd. Zuid-Holland
van den Nederl. Bond van Gemeente
ambtenaren heeft zich gewend tot burge
meesters en wethouders der Zuidholland-
sche gemeenten ter aanbeveling van de
invoering, voor zoover nog niet geschied,
van den vrijen Zaterdagnamiddag ter ge
meentesecretarie.
Encycliek-feest.
De „Volksbanier" gaf ter gelegenheid
van de herdenking der verschijning van
de encycliek „Rerum Novaruni", op 17
Mei 1891, een feestnummer uit, geheel
gewijd aan de encycliek „Rerum No
varum".
De gemeentewerklieden op 1 Mei.
Het „Vad." schrijft:
Men weet, dat de Haagsche gemeente
werklieden op 1 Mei niet zonder meer
vrijaf konden krijgen met behoud van
loon. Wel konden allen vrij krijgen, maar
dan werd de dag afgetrokken van de
reglementaire zes verlofdagen, die per
jaar genoten worden. Het vrijaf zou dus
geen loonverlies geven, maar slechts ver
mindering van het verlof. De menschen
hadden echter weinig lust, een vrijen dag
te offeren nan den len Mei-dienst, meldt
