BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang
No. 473.
e fozicbelve Sou/temt
Bureau OUDE SINGEL, 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
3^
April
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, buur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
i Lieden van gevaarlijk
allooi
Het zijn toch gevaarlijke! lui, 'die
iRoomschen
Daar hebben zij zoowaar opgtericht 'een
„Vereeniging ten behoeve van R. K. Ma-
rine-personeel", welke vereeniging zich
jfjoen doel stelt: het bevorderen vain' de
geestelijke en stoffelijke belangen! van
ide R. K. Schepelingen, !behooren)de tot
Ide Koninklijke Marinie."
Het Handelsblad is 'ervan ge
schrokken.
Dat bevorderen van den godsdienstzin;
enfin, „hier kan niemand iets tegen heW-
fcten", al „wordt het practische stand
punt verlaten, dat van Katholieke zijde
tot dusverre ten "opzichtte van het ma
rine-personeel wordt ingenomen", maar
dat bevorderen van- de stoffelijke be
langen, zie, dat is „een bedenkelijk ver
schijnsel".
Ja, ze durven wat, die Roomschenll
Niet alleen gaan zij „trachten' zoo
voorspelt het verontruste orgaan voor
de aanstelling van' marine-geestelijken]
Subsidie uit 's Rijks schatkist te krijgen";
maar ook aarzelen zij niet „zich te schui
ven tusschen de minderen en de vianl
rechtswege boven hen gestelde autori
teiten", wat „lijnrecht in strijd is met
de beginselen, die aan de handhaving
van een gezonde krijgstucht ten grond
slag liggen".
't Is geen kleinigheid, niet waar?
Hoe 't Handelsblad aan die som
bere voorspellingen komt, zal men' vra
gen.
Eenvoudig zoo de nieuwe vereeniging
wil haar doel o.m. trachten te bereiken
„door het verleenen van tusschenkomst
bij de betrokken autoriteiten voor billij
ke verzoeken, rakende algemeene stoffe
lijke belangen van het marine-personeel
en van wat verder tot verbetering dier
belangen leiden kan".
't Is dood onschuldig, zou men zoo
zeggen. Marine-personeel, dat niet ge
diend is van de.roode actie in den Matro-
zenbond, krijgt op die manier een hoog>
staand orgaan, 'waarbij het tusschenkomst
kan vinden voor de behartiging zijner be
langen.
Het Handelsblad echter valt uit
Zoodra eene vereeniging van buiten'
de Zeemacht staande personen zich
schuift tusschen de verschillende lagen;
waaruit het personeel der vloot be
staat, wordt noodwendig de innige
band verbroken die tot het welbetrach-
ten van 's lands dienst moet bestaan.
Dan wordt de krijgstucht ondermijnd
en dan worden ter wille van de be
langen eener bepaalde partij de
hoogere iandseblangen geschaad."
Wat zegt u daarvan?
Ondermijning van de krijgstucht.
Is het niet schier beleedigend zoo iets
te durven veronderstellen van een ver
eeniging, waarvan het bestuur is samen
gesteld uit de heeren: F. J. H. Evers,
pastoor, lid van den Raad van Defensie,
voorzitter; mr. H. Barge, lid van de
.Eerste Kamer, onder-voorzitter; H.
'Bogaardt, jhr. mr. O. F. A. M. van Nis
pen tot Sevenaer, mgr. mr. dr. W. H.
Nolens, allen leden der Tweede Kamer;
J. Seeuwen, cargadoor; dr. S. J. F.
Vermeulen, Kd van de Eerste Kamer; J.
L. M. Waterreus, pastoor, oud-aalmoe
zenier van het Eng.-Ind. Leger; F. S.
O. M. Wijs, hoofdingenieur der Marine,
en A. E. Leo, journalist en secretaris.
Veronderstellen we eens een oogen-
blik, dat werkelijk de krijgstucht ge
vaar zou kunnen loopen door de actie
dezer vereeniging, ligt dan niet in de
samenstelling van het bestuur voldoende
waarborg, dat daartegen onmiddellijk met
zorg zal worden gewaakt?
FIet Handelsblad gaat echter in
zijn kindervrees zoover, dat het schrijft:
„Men lette eens op de samenstelling
van het bestuur dezer vereeniging;
daardoor is zij tevens met een politiek
sopje overgoten en worden haar werk
zaamheden reeds a priori door een
der groote Staatkundige partijen in de
Volksvertegenwoordiging in bescher
ming genomen."
Eventueele ondermijning van de krijgs
tucht zou dus de Katholieke partij in
bescherming nemen? Het Jiandels-
biad durft veel onderstellen, Meer dan
het ooit zal kunnen verantwoorden.
Hoe komt het blad er opeens toe, in
de Katholieken lieden van zoo gevaar
lijk allooi te zien?
Het doet de oplossing dezer vraag
zelf aan de hand: de redactie is opge
schrikt door een alarmkreet in de
Kölnische Zeitung, welk orgaan
„het ondenkbaar acht, dat zelfs een cle-
ricaal Minister van Marine tegenover zulk
een aanmatiging nog de gehoorzame die
naar zijner partij speelt, en eerder zou
verwachten, dat op grond der bedoelde
bepaling in de statuten aan deze ver
eeniging geen rechtspersoonlijkheid zal
worden verleend."
Aldus de alarmkreet ,uit Duitsc'hland,
waarbij het Amsterdamsche orgaan, dat
eerst geen erg had in dat nieuwe Room-
sche gevaar, zich haastiglijk aansluit. Zoo
haastig, dat het den beleedigenden aard
zijner onderstellingen over 't hoofd ziet.
Kom, Handelsblad, bewaar uw
kalmte en vergeet niet, dat de Staatkun
dige partij, die de tucht ondermijnt,
geenszins rechts, doch links te vinden is.
Richt naar dien kant uw vermaningen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
In Portugal schijnt het allesbehalve
goed te gaan naar aanleiding van de
wet op de
Scheiding van Kerk en Staat
hetgeen wel blijkt .uit de moeite, die de
regeering zich geeft om alles zoo mooi
mogelijk voor te stellen. Minister Macha-
do, die altijd zoo vriendelijk is de journa
listen „juist en onpartijdig" in te lichten,
heeft nu aan verschillende bladen het
volgende getelegrafeerd
„De conservatieven hebben de schei-
dingswet zeer gunstig ontvangen. Zelfs
de geestelijkheid brengt hulde aan den
geest van verdraagzaamheid en vrede
lievendheid, die haar bezielt"...
Zoo is de meening van den minister
over de ontvangst, die de scheidingswet
in Portugal heeft ondervonden. Uit die
woorden van den minister zou men op
maken, dat men in Portugal tot zelfs in
de meest terughoudende kringen ver
heugd wezen zou .over de invoering van
de nieuwe wet.
Maar tegenover de uiteenzetting van
den buitenlandschen minister is van zeer
onbevooroordeelde zijde een andere ver
klaring te plaatsen, die wel een heel
ander licht doet opgaan over de manier,
waarop men in Portugal over de nieuwe
scheidingswet denkt en waarop men haar
ontvangen heeft.
De correspondent van het „Berl. Tage-
blatt", die zeker niet gauw iets kwaads of
minder goeds van de nieuwe regeering
en het voorloopig bewind zeggen zal,
heeft het met een autoriteit over de
scheidingswet gehad. Daarvan meldt hij
nu letterlijk het volgende:
„Ik was vandaag jn de gelegenheid om
een hooggeplaatst Porlugeesch prelaat bij
een interview te vragen, hoe de juist
afgekondigde wet over de scheiding van
Kerk en Staat door de Portugeesche
geestelijkheid werd opgenomen.
De prelaat gaf mij het volgende ant
woord „De nieuwe wet overtreft zelfs de
scheidingswetten, die in Frankrijk en Bra
zilië zijn doorgevoerd, nog daarin, dat ze
-de geestelijkheid op een vernederende
en onwaardige plaats stelt. Nog nooit
te voren heeft de regeering van welk
land ook het gewaagd zich een derge
lijke controle over de Kerk voor te be
houden.
De republiek matigt zich niet alleen
de beschikking aan over "3e tegenwoor
dige bezittingen der Kerk, maar ook over
alles wat zij jn de toekomst mocht
kunnen verwerven. Men heeft een be
paling gemaakt, dat, als een congregatie
een nieuwe kerk wenscht te bouwen,
deze na 99 jaren aan den Staat over
gaat. Verder moeten alle schenkingen
aan de Kerk worden beheerd door pa
rochiale commissies, die cc Kerk slechts
een tiende deel van het bedrag toeken
nen, terwijl de regeering naar eigen
goeddunken over de rest beschikken kan.
Volgens de nieuwe wet matigt de
Staat zich verder zelfs de controle over
de toepassing van 't kanonieke recht aan,
dat alleen de'Kerk moest voorbehouden
blijven. Zoo vordert de Staat bijv. het
recht op, om de professoren der semi-
nariën te benoemen, vermindert het aan
tal daarvan van 13 op 5, sch ft de vrou
welijke kloosterorden at ,en maakt voor
de openbare processies tal van beper
kende bepalingen. De aansporing tot de
priesters om het celibaat vaarwel te zeg
gen, onder toezegging van onderstand
aan hunne weduwen en kinderen, is als
een ergerlijke aanval pp de kerkelijke
tucht te beschouwen.
De geheele wet levert bisschoppen en
geestelijkheid op genade en ongenade
aan het leekenrégime over. Zelfs het be
heer over de beloofde toelagen voor de
priesters blijft den parochialen commis
sies en anderen staatsinstellingen voor
behouden, die doorgaans de Kerk vijan
dig gezind zijn. De Katholieke bisschop
pen en theologanten jn Portugal be
schouwen daarom de wet als een aanval
op de waardigheid der Kerk"
Dat alles klinkt eenigszins anders dan
de heer Mach&do wel geliefde voor te
stellen
Naar de correspondent verder dan nog
meldt, zal 2 Mei een conferentie gehou
den worden van het Portugeesch episco
paat, onder voorzitterschap van den pa
triarch in diens paleis Sao Vicente. Zij
zullen dan hun definitieve houding vast
stellen tegenover de scheidingswet, die
wel niet zoo wezen zal als minister
Machado geliefde voor te stellen.
Een ander Bericht dat eveneens een1 ge
heel ander inzicht van de zaken geeft
dan de minister ons op den mouw wil'
spelden, is het volgende:
„De geestelijkheid van Lissabon heeft
Dinsdag in tegenwoordigheid van den'
patriarch in de kathedraal een vergade
ring gehouden, om haar houdinlg ten op
zichte van de scheidingswet vast te
stellen. DaarBij werd met algetneene
stemmen d'e volgende motie aangeno
men: „Gevoelend in welk een moeilij
ken toestand de Kerk door het decreet
betreffende de scheiding van Kerk en
Staat geraakt is, drukt de geestelijkheid
hare onvoorwaardelijke verkleefdheid
aan den patriarch uit, en' Verklaart zich
tot alle opofferingen bereid om d'e rech
ten der Kerk en de vrije uitoefening wan!
het priesterambt te verdedigen.
De geestelijkheid der andere bisdom
men zal tegenover de scheidingswet de
zelfde houding aannemen als die van]
Lissabon. Daarna zal een conferentie
der bisschoppen plaats hebben en' de
beraadslagingen zullen aan den! Paus
worden bekend gemaakt."
Wel een bewijs dat men vreeselijk is
ingenomen met de scheidingswet. Dat
echter de regeering de feiten wil ver
bloemen, pleit niet voor de overtuiging
die zij wil vestigen dat zij de boel ste
vig in handen heeft.
Het gevecht dat den 19den roBdjom
Fez gewoed heeft, had naar de de Ti
mes uit
Marokko
verneemt, de volgende oorzaak. De stam
van Oeled Dzjoemaza had den sultainf
zijn hulp aangeboden onder zekere voor
waarden, die de sultan aanvaardde. De
grootvizier El Glaoeni echter, de bboze
genius van den sultan, verloochende deze
waarop die stam Fez aanviel, doch te
ruggeslagen werden.
Men seint uit Tanger aan de Times:
dat El Glaoeni het verlangen der Oeled
Djamas heeft verworpen,wiordt aange
zien als een daad van waanziinln'ige roe
keloosheid aangezien deze stam juist
den weg der Europeanen naar de kust
beheerscht.
Volgens een Bericht uit Elksar
neemt de Beroering toe in' de Gharb-
streek.
De sjerif van Wasan is naar Fez om
te trachten den vrede tusschen den sul
tan en de oproerige stammen te herstel
len.
Kaid MacLean seinde gisteren' uit
Tandzjer aan de „Daily Mail", dat hij
van den correspondent van dat blad te
Fez berichten had gekregen, loopende
tot 20 dezer. Deze correspondent nu be
weerde, dat het er I eel ijk voor de stad
bleef uitzien, dat de stad al een week
geen verbinding met de kust had gehad
dat de opstand in het Noorden zich uit
breidde, enz.
Behalve echter het nadeel voor eigen
land, schijnt nog de opstand tot inter
nationale verwikkelingen te zullen' lei
den. Zooals men wteet hebben de Frau-
schen zich ernstig in deze kwestie^ge-
waagd 'en scnijnt dit^iiet naar den' zin'
der Spanjaarden te zijn.
De correspondent van de „Koln. Ztg."
te Tandzjer voorspelt dat Spaansche
troeren Teteoen zullen bezetten, zoo-
di a de tip.epe»! .uit Sjayvija naar £ez pp-
rukken, dat zou dan reeds zeer spoedig
moeten gebeuren. Is Spaansche militai
re kringen verheelt men dat nauwelijks.
In 'die kringen beschouwt men overigens
den opmarsch naar Fes niet anders dan
als het voorspel van de definitieve be
zetting. De correspondent seint verder,
en hij is het hierin volkomen eens met
zijn collega van de „Times", die er reeds
eenigen tijd op heeft gewezen, dat de
Spanjaarden trachten op het Rif inci
denten uit te lokken, die aanleiding geven
kunnen tot ingrijpen.
In aansluiting met hetgeen we over
den wapenstilstand in
Mexico
hebben gemeld, verdient vermelding, wat
de correspondent in de hoofdstad Mexico
van de Londensche „Daily Telegr." aan
zijn blad seint Deze correspondent doet
uitkomen, dat de wapenstilstand alleen
geldt voor het gebied waarin Madero
oppermachtig is, maar dat ook buiten
dat gebied nog tal van rebellen-aanvoer
ders optreden, van wie het nog lang niet
zeker is, dat zij zich aan de bevelen
van Madero zullen storen.
Generaal Madero zou .op het oogen-
blik, zoo weet de correspondent nog te
vertellen, volstrekt niet meer de meest
populaire der opstandelingen-aanvoerders
zijn. Zoo zou thans Ignacio Gutiérrez,
die aan het hoofd van achthonderd vol
gelingen in Tabasco ageert, veel meer
populair zijn. Met zijn klein troepje
houdt deze rebel een drietal afdeelingen
regeeringstroepen bezig, en zelfs die
sterke regeeringsmacht is niet in staat
om te beletten, dat de opstandelingen
de openbare kassen plunderen en tele
graaf- en spoorwegverkeer bemoeilijken.
Nog verhaalt de „New-York Herald"
van een Mexicaansche Kenau Hasselaar,
die aan het hoofd van 700 opstandelingen
in den staat Guerreco aan de regeerings
troepen het hoofd biedt. „La Veri", zoo
heet het meisje, is nog slechts 18 jaar
oud, maar voert met ontembaren moed
hare mannen in talrijke gevechten aan.
Volgens een telegram uit de stad Me
xico zal Diaz op 16 Mei naar Europa
vertrekken. In Juli zullen verkiezingen
voor het presidentschap en het vice-pre-
sidentschap gehouden worden. Geduren
de den tijd tusschen Diaz' vertrek en de
ambtsaanvaarding van den nieuwen pre
sident zal de Ja Barra, de minister van
buitenlandsche zaken, als waarnemend-
president optreden.
In zijn afwezigheid zal hij wel voor
goed den bons krijgen. Misschien is dit
wel de beste oplossing.
GEMENGD.
Naar aanleiding van wijzigingen,
die aangebracht zijn in het programma
van het verblijf van den Oostenrijkschen
Keizer te Boedapest, heeft deze den Ko
ning van Servië door den Oostenrijkschen
gezant te Belgrado laten weten, dat hij
moet afzien van de ontmoeting, waarvan
hij de gunstigste resultaten voor de ver
houding der beide landen verwachtte.
Volgens alle waarschijnlijkheid zal Ko
ning Peter zijn bezoek later in het jaar
brengen.
Volgens de „Lokal Anzeiger" heeft
een vermoedelijk beschonken Kretenzer
een Mahomedaan gedood. De man is
gearresteerd, maar er heerscht groote
opwinding onder de Mahomedaansche
bevolking. Men vreest, dat de Turken,
hoewel hier slechts sprake was van een
zuiver personolijk geschil, politieke munt
uit de kwestie zullen slaan.
Het Engelsche Lagerhuis heeft gis
teren tot drie uur 's ochtends gezeten.
In den loop van den nacht werden een
aantal amendementen behandeld en ver
worpen, die de vetowet niet toegepast
wilden hebben op verschillende wetsont
werpen. Gisteren werd er met de amen
dementen weer gespringhaasd. Op voor
stel van Asquith werden 20 folio-blad
zijden amendementen overgeslagen,waar
na een amendement in behandeling kwam
om bij geschillen tusschen dc twee huizen
een vereenigde zitting te laten beslissen.
Dan zouden, zooals het Hoogcrhuis nu
samengesteld is, de liberalen steeds in
de minderheid zijn, zeide Asquith. Het
voorstel werd verworpen; zoo ging het
ook met een voorstel om dergelijke ge
schillen naar een commissie uit de twee
huizen, uit elk tien, te verwijzen. Er zit
nu schot in.
Naar de „Vossische Zeitung" uit
Kopenhagen verneemt, heeft de sociaal
democratische partij besloten, in het ge
heele Jand gebruiks- en Tuc-tI coöpe
raties op Ie richten. Du öoüadi-dqno-
cratische partij en de sociaal-democra
tische vakvereenigingen zijn de onder
nemers. Voor Kopenhagen js een aan
deelenkapitaal van 500.000 kronen be
schikbaar gesteld.
Het Italiaansche dorp Antezo is
bijna geheel en al afgebrand. Meer dan
honderd huizen zijn verwoest en twee
honderdvijftig gezinnen zijn beroofd van
hun onderdak.
De Rio Cuelo heeft het zuidelijk
deel der stad Buenos-Aires overstroomd.
Vele huizen zijn ontruimd. Vijfhonderd
gezinnen zijn dakloos. Verschillende dicht
bevolkte wijken staan onder water. Op
sommige ounten staat het water twee
meter hoog.
Verscheidene dorpen staan onder wa
ter. Huizen zijn ingestort en tal van per
sonen zijn onder de puinhoopen begraven.
De lijnen van den Zuiderspoorweg
staan onder water, de treinen ondervin
den belangrijke vertragingen. Ongeveer
1000 personen zijn dakloos. Men gelooft,
dat er vele menschenlevens te betreuren
zijn.
Voor den hermelijnen mantel, dien
de Engelsche Koning bij de kroning zal
dragen, hebben 650 hermelijnen het leven
moeten Jaten. Op het witte bont van een
500 hermelijnen zullen er nl. 650 staarten
komen te hangen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is: le. aan den kolo
nel Spaan, commandant van het 10e regl
inf. op zijn aanvrage eervol ontslag uit
den militairen dienst verleend, onder
toekenning van een pensioen van f2100
's ja ars
is toegekend de aan de orde van Oran-
je-Nassau verbonden eere-medaille in'
zilver aan H. Ruijfrok, meesterknecht
Bij de firma Emrik en Binger, steen-
en lichtdrukkerij te Haarlem;
is benoemd tot ridder in de orde vatf
Oranje-Nassau A. J. Scholte, distillateur
te Rotterdam
is aan P. Sipma, op zijn verzoek eer
vol ontslag verleend als leeraar aan/
de R. H. B. S. te Warffum
is benoemd tot schoolopziener in het
arrondissement Venlo, D. Schram, te
Venlo
zijn benoemd tot schoolopziener int
het arrondissement Den Helder J. Kor-
ver, te Den Helder; in het arrondisse
ment Zaandam Mr. J. N. v. d. Leij, te
Zaandam
is benoemd tot ontvanger der directe
belastingen te Arnhem, B. van Hou
ten, te Zwolle;
is ingetrokken de benoeming van den
ontvanger der invoerrechten en accijn
zen M. H. Sauer ,te Schiedam, tot ont
vanger te Scheveningen is hij benoemd
noemd tot ontvanger te Zwolle;
is benoemd tot ontvanger der directe
belastingen, invoerrechten en accijnzen,
te Scheveningen, F. J. A. Passtoors,
te Dordrechtl
zijn benoemd tot ontvanger der direc
te belastingen en accijnzen te Wijhe^
T. A. Hermsen, te Echt;
tot ontvanger der dir. bel., inV. en)
acc. te Mepp.el, H. J. Hamer, te Rijissen j
tot ontv. der dir. bel., inv. en acc. te
Hardingen H. Doewes, te Onderdendam
tot ontv. der inv., en acc. te Nijlme-
gen Jhr. W. J. de Jonge, te Nijbnegen!
(buitengemeenten)
tot ontv. der dir. bel., inV. en acc.
te Anna .Paulowna C. Roggeveen, te
Spanbroek
tot ontv. der dir. bel., inv. en acc.
te Echt, H. H. Stultiens. te Kerkrade;
is aan den paardenarts 2e kl. E. A.
R. F. Baudet, een eervol ontslag ver
leend uit den militairen dienst.
Gouverneur van Suriname.
Naar men ons mededeelt, moet voor de
benoeming tot gouverneur van Suriname
ernstig in aanmerking komen mr. dr. C.
F. Schoch, thans hoofddirecteur van de
Surinaamsche Bank te Amsterdam.
Vacantiekaarten H. IJ. S. M.
Naar de Tel. verneemt, staat het thans
vast, dat de Hollandsche IJzeren Spoor-
wagmaatschappij in de maanden Juli,
Augustus en September van dit jaar va
cantiekaarten zal uitgeven, geldig voor
al hare lijnen.
De prijzen zullen voor de le, 2e en
3e klasse respectievelijk ƒ4, f3 en f2
per reis bedragen.
