No. 470,
24
BUITENLAND.
Erna von Harneck.
BINNENLAND.
2e Jaargang-
3)e Êcicbelve ©ou/tomt
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
interc. Telefoon 935. Postbus 6.
£!T BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
April
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Een heele geruststelling.
Men weet, dat Land en Volk on
langs, in een polemiek met Het Cen
tra m, er niets tegen bleek te vinden,
Indien in ons land een socialist minister
ïwerd.
Dit leek op een wegbereiding voor
mr. Troelstra, maar we werden thans
dienaangaande geheel gerustgesteld en
.wel door een met Land en Volk
geestverwant orgaan.
Na den staf te hebben gebroken pver
wie in het rechtsche kamp de goê ge
meente met Troelstra's portefeuille of
zweep durven bang maken, schrijft laatst
bedoeld blad
„Wij weten nu wat, althans in de
kléine kerkelijke pers de inzet van den
politieken strijd zal zijn in 1913. Dit
zijn nog maar de eerste tonen van de
bazuin, die strtlks al luider en luider
zal schallen.
„De heeren weten zelf wel beter,
maar hoe zat men mooier strijdleuze
bedenken?! Laten wij onze Leidsche
kiezers al vast zeggen, dat het niets
anders is dan bangmakerij' en boeren
bedrog. Wat er ook gebeure, in 1913
wordt Troelstra geen minis-
t e r!"
Daar valt ons een pak van het hart,
vooral wijl het geruststellende blad zoo
innig overtuigd blijkt van de waarheid
zijner inlichting. Anders zou het immers
de drie laatste woorden niet zoo zorg
vuldig hebben dues spatieeren.
Nu zal men nog wilien weten, welk
orgaan ons die geruststelling schonk.
Zeker wel een groot blad, wijl het im
mers zoo laag neerziet op de „kleine
kerkelijke pers". Hoor danbovenstaand
citaat is ontleend aan De Balans, het
om de veertien dagen verschijnend demo-
Cratsich orgaan voor Leiden en om
streken.
Hebben we nu gelijk of niet, dat we
zulks een heele geruststelling noemen?
algemeen overzicht.
Erlcomen maar geen berichten uit Fez
en de Fransche bladen beginnen zich
tdan ook danig ongerust te maken owef
den toestand in
Marokko
De laatste berichten zijn ongeveer een
!week oud. Het eenige nieuws is een te
legram Vrijdag door de Fransche regee
ring Van generaal Moinier ontValnlgen^
foraarin deze mededeelt welke maatrege
len hij heeft getroffen om de Marok1-
'kaatische regeeringstroepen in Sjawija
te organiseeren. Deze mehalla, verzekert
[Moinier, zal in 5 of 6 dagen op marsch
kunnen gaan en zal in de eerste plaats
1500 Marokkanen bevatten, die reeds
onder Fransche officieren hebben ge
diend, verder is Monis van plan een
aantal 'strijdbare mannen uit de Sjawija
in de gelederen op te nemen.
Wanneer niets bijzonders tusschen-
jbeide komt, kan dus, op 3 of 4 Mei hulp
worden verleend. De artillerie, waarovter
de mehalla beschikt en de aanvoieririg
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
4)
Zij hield eenige oogenblikken op, oimi
de steken te tellen. Zonder acht te slaan
op Hans Otto's bemerking, die hij slechts
hier en daar een los woord had verno
men, ging zij daarop voort. Zij sprak!
veel te graag over den ouden tijd.
Onze verwantschap met de Har
neck» is tamelijk ver. De grootvader van
den tegenwoordigen bezitter van H a r-
t e n s t e i n en de grootmoeder van mijn
man waren 'zuster: aderen. Nu zijn wij
hier te 'lande, zooals gij weet, gewoon,
banden van bloedverwantschap lang te
erkennen. Bovendien heeft de omstandig
heid, dat de Glockners en de Harnecks:
®oo dicht bij elkaar wonen, onze betreflé-
kingen nog inniger gemaakt. Zoo groo
ve vrienden ,als de gastvrije oude heer
Harten» té in en mijn goedfa
.'■tiUoonvade:zaliger waren, zijn de zoons
ÉÈWrlifc pi
van de Fransche officieren' zijn een1 vol
doende \vaarborg, dat 1\j verzet, waarop
zij eventueel zou S too ten, gemakkelijk te
böven zal kunnen kom dn. De regee
ring Vervolgt de Matin, is nooit van jjlami
geweest 'een colonne over Tazza naar1
Fez te zenden. 'Deze weg is zeer moeie-
lijk en er Zouden ten minste 15.000
man noodig zijn om zonder te veel be
zwaren, het doel te bereiken. Bovendien
is de regeering 'van meening, dat de aan
wezigheid 'van Fransche troepen in de
omgeving'van Fez'het fanatisme der Ma-
homedanen belangrijk zou prikkelen ep'
het uitroepen van den heiligen oorlog in'
geheel Marokko tengevolge Zou kunnen
hebben. JDaarom worden geen Fransche
troepen gezonden, maar zal uitsluitend
met Marokkanen geageerd worden.
Ofschoon er zeer veel met schoon e
woorden 'geschermd wordt, door de re-
reeging van
Mexico
zoowel als door de opstandelingen, blij
ken toch beide partijen liever eieren voor
hun geld te willen kiezen. Volgens een
bericht 'uit Ei Paso heeft Madero be
kend gemaakt dat hij, als hij niet de ver
zekering zou krijgen van het af trede m
van Diaz, en de ontruiming van Juares
onverwijld zou jovergaan tot den aan
val op laatstgenoemde plaats. De bevel
hebber der bondstroepen heeft ver
klaard dat hij zich niet zal overgeven.
In nadere berichten lezen we nog dat
de'Ia Barra verklaard heeft, dat de Mexi-
caansche regeering de rebellen niet als
bestaande partij wensdit te erkentnien)
en dat daarom van ambtelijke vredeson1-
handelingen geen sprake kan zijn.
Echter luiden de laatste berichten dat
én Madero én de Mexicaarische regee-
ring! hebben toegestemd 'in het sluiten1
van een wapenstilstand Vari 5 dagen pnn
te onderhandelen over den vrede.
Zoover is het nog in lange niet in!
Albanië
waar 'nog dapper 'gevochten wordt.
De Turksche bladen 'vernemen, Hat de
Malissoren opnieuw een aanval hebben
gedaan op de'stelling der Turksche troe
pen bij Woekli, 'doch dat zij met groote
verliezen zijn afgeslagen.
Aan de Turksch-Montenegrijnsehe
grens hebben gedurende de laatste da
gen verschillende gevechten plaats ge
had. In Skoetarie 'loopt het gerucht dat
standelingen, geholpen door Montene-
grijnen, de stad Beraria willen aanval
len. Er zijn krachtige maatregelen van
tegenweer genomen.
De Turksche regeering deelt officieel
mede, dat Donderdag bij Toesi heftig is
gestreden. De opstandelingen pms ringel
den verschillenden troepenafdeelingen,
die niet dan "met groote moeite bevrijd
konden worden. Twee compagniëtl die
in een hinderlaag gevallen wareni, ver-
lonen 12 dooden en' ettelijke gewonden',
maar slaag-eten er iten slotte in! de Alba>-
meezeil terug té drijven'.
Vorige week is in de
Fransche Kamer
een motie aangenomen, waarin de direc
ties der spoorwegmaatschappijen gesom
meerd werden de ontslagen beambten
weer in dienst te ne*men.
Wij hebben elkaar nooit erg mogen
lijden, klonk bet uit de leunstoel. Het
hootd van 'den huisheer, machtige rookl-
iwolken .uitblazend, *Vverd voor eenige
minuten zichtbaar. Arnold is altijd een
gek geweest, "besloot hij.
En gij, een vlijtige, verstandige jon
gen, Frans daaraan twijfelt Steinfellt'
zeker geen oogenblik, zoo sneed de
vrouw des Quizes de verdere ondeiblre-
king af. 'Arnolds vader had slechts zin
in groote 'reizen en slechts oogen voor
zijn boeken. T>e slechte! tijden drongen
de groote 'reizen op den achtergrond;
maar nu begroef hij zich des te mleer in
zijn (Oude boeken. Is het te verwonderen
dat hij 'zoo vreemd bleef aan het werke
lijke leven. Dat toen het wachtwoord
was: oppassen en bij elkander houden,
opdat de bezitting, waarop zoo zware
lasten drukken, weder vrij kon worden,
vermoedde hij allerminst. Het scheen
hem genoeg, als grond en bosch miaar
aooveel afwierpen, dat hij voor zijn
hoogst bescheiden behoeften noodig had
en hij regelde zijn uitgaven 'steeds naair
zijn jnkomsten.
Dat veranderde bp e'en s, to en hij een
jonge gade'naar Hartenstein voer
de, Ie eeredame der hertogin Van Arti-
steiiL 't Is ka.arlj& vgojnji lot#
vDe natie", zoo sprak de minister va.nl
openbare werken, „moet niet langer
machteloos staan tegenover de wijze
waarop de maatschappijen haar verplich
tingen nakomen. Ik wensch geen oorlog
met speldeprikken. De regeering ver
zoekt u haar (wapens in de hand te geven,
ten einde te kunnen optreden."
Minister-president Monis, zeide, dat
de maatschappijen zich verbeelden, wil
lekeurig straffen te kunnen opleggni Al
leen de rechterlijke macht heeft het recht
een vonnis uit te spreken.
Monis laakte de solidariteit en de ori-
verzoenli/kheid, die de maatschappijen
betoonen.
De regeering beschikt thans nog niet
over de middelen om de maatschappijen
te noodzaken, het voorbeeld van de
staatsspoorwegmaatschappij te volgen
maar zij zal de onderhandelingen her
vatten, zoodra zij het geheele parlement
en de openbare meening gewonnen hesft
en wanneer zij dan geen voldoening
krijgt, zal zij het parlement verzoek^i
haar de noodige middelen te verstrekken.
De Kamer nam daarop met 361 tegen
38 stemmen een motie aan, inhoudend
dat de Kamer de verklaringen van de
regeering goedkeurt, en vertrouwt, dat
zij de maatschappijen zal weten te be
wegen tot dezelfde maatregelen, die de
Staat heeft toegepast op het spoorweg
net onder zijn beheer.
De „Echo de Paris" verneemt, dat de
directeuren der spoorwegmaatschappijen,
den dag, volgende op de Kamerzitting,
waarin de bekende verklaringen van Mo
nis werden goedgekeurd, reeds bijeen
gekomen zijn en besloten hebben zich
met alle kracht tegen een eventueel in
grijpen van den minister-president voor
het weder in dienst nemen van het ont
slagen spoorwegpersoneel te verzetten.
Na de ontvangst van het ultimatum van
minister Dumont, hebben nu de direc
teuren opnieuw onderling overleg ge
pleegd. Ook nu werd met algemeene
stemmen besloten, om beleefd, maar be
slist te weigeren, het ultimatum van den
minister te aanvaarden.
Men is benieuwd wat Monis nu za!
antwoorden.
GEMENGD.
Naar uit Rome gemeld wordt, zal
de Paus zich bij de kroningsfeesten van
koning George door een hoogen geeste
lijke van het Vaticaan laten vertegen
woordigen. Men noemt Mgr. Canali als
den waarschijnlijken vertegenwoordiger
van den H. Vader. Hij zal een eigen
handig schrijven van den Paus aan Zo
ning George overhandigen.
De datum voor het bezoek van
koning Peter van Servië aan keizer Frans
Jozef is thans vastgesteld. Koning Peter
wordt den 7en Mei te Boedapest ver
wacht.
Het proces van prinses Louise van
België tegen den Belgischen Staat be
gint op 8 Mei en zal waarschijnlijk 15
zittingen in beslag nementegen einde
Juli verwacht men de uitspraak. De
Belgische Staat wordt vertegenwoordigd
door de advocaten Leclercq en Hanssen.
De minister van justitie, die aan het pro
ces groote beteekenis hecht, heeft het
kwaads te \villen zeggen van de vrouKvie
van Harneck, want zij was goedhartig...
intusschen, zij had aan een klein hof gjen
leefd en meende het zonder een winterm-
uitspanning niet te kunnen pellen. De
voor zich 'zelf zoo spaarzame man kotri
in het 'eerste jaar van zijn echt, de bede
zijner jonge vrouw om een kort vertoef
in de stad niet afslaan. Dwaas was het
echter, dat hij op die eerste sdirede al
tijd nieuwe volgen liet. Hij kon zijn bid-
minde vrouw natuurlijk geen wensch ont
zeggen. Eerst toen de aangegane ver
plichtingen een hoogte bereikt hadden
waarvan hij zich geen rekensdhap ver
mocht te geven, kwam hij tot bezinninjgv
Nu deed hij in overijling en vertwijfe
ling herhaalde pogingen, om het vader
lijk erfdeel 1n zijn vorige toestand te
herstellen,... Hoor eens, Frans, wendde
zij zich plotseling tot haar man, die om
gestaan was en haar met goedmoedijjen
spottenden Wik aanhoorde, hoor eens,
ik vind het lang niet aardig, dat gij mij
alleen laat vertellens Later verwijt gij
mij maar weer, dat ik allerlei d,wazd
dingen verteld heb. Nu is het uw beurt,
mijn waarde.
Gij heibt tot dusverre 'de kroniek van
den huize Harneck uitmuntend vertelet,
om flU zilt gij QP. fcsa pmt Mngdcomeq
advies van verschillende voorname bui-
tenlandsche rechtsgeleerden, den Neder-
landschen staatsraad den heer ,T. M. C-
Asser in zijn hoedanigheid als oud-hoog
leeraar te Amsterdam, den Franschen
hoogleeraar Esmein en den Duitschen
prof. Laband, gevraagd over sommige
rechtskwesties, die door het geding wor
den opgeworpen.
De financieele commissie uit den
Oldenburgschen Landdag heeft een voor
stel aangenomen, volgens hetwelk alle
ongehuwden tusschen de dertig en vijftig
jaar, die een jaarlijksch inkomen van
meer dan 4000 mark hebben, een tiende
meer aan belasting zullen betalen dan
volgens de gewone heffing. De opbrengst
van deze surtaxe zal gebruikt worden
tot ontlasting van sommige klassen van
belastingplichtigen met een gezin. Aan
gezien er betrekkelijk weinig ongetrouw
de vrouwen met een inkomen van meer
dan 4000 mark zijn, zal de belasting
vooral o»p de vrijgezellen drukken.
De Zwitsersche Bondsraad heeft
den strijd tegen de speelholen aangebon
den, voor zoover deze zich althans te
Genève en omgeving voordoen. De
vreemdelingenclub te Genève, waar hoog
gespeeld werd, is gesloten. In het Pare
des Eeaux-vives, waar eveneens gespeeld
wordt, is een onderzoek ingesteld. De
„Vossische Zeitung" meldt, dat te Mon-
treux, Luzern, Interlaken, Thun, Bern en
Baden rustig verder gespeeld kan
worden.
Uit Agram wordt gemeld, dat bij
den berg Plcsivica een aardschuiving van
grooten omvang is ingetreden, waar
door het plaatsje Poljanica bedreigd
wordt. Eenige huizen zijn reeds ingestort.
Tegen den penningmeester van de
Duitsche Vrouwcnvereeniging van het
Roode Kruis voor de koloniën, den ge
meente-architect Wölfer, is een aanklacht
ingediend, omdat hij gedurende tien jaren
tweemaal honderdduizend mark uit de
vereenigingskas verduisterd heeft.
Zaterdagnamiddag had in een bran
derij te Allennes les Marais een ontplof
fing plaats, waarbij drie personen ge
kwetst werden, van wie één ernstig. De
schade bedraagt 100.000 francs.
Blijkens eene telegram uitGrahams-
town is een trein door de piauwkrantz-
brug gevallen, die een diepe kloof bij
Port-Alfred overspant. Blijkens ofiicieele
mededeelingen zijn er 20 dooden en J20
gewonden.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit zijn benoemd: tot
ontvanger der directe belastingen en ac
cijnzen te Westervoort, J. J. Bekaar, in
specteur van financiën in Ned.-Indischen
dienst; tot ontvanger te Avereest, J.O.C.
Boumau, ontvanger te Breskens; tot ont
vanger te Breskens, A. van 'Diermen,
surnumerair uit de directie Breda; tot
ontvanger te St.-Maartensdijk, J. A. Co
lenbrander, surnumerair uit de directie
Rotterdam; tot ontvanger te Ternaard,
A. F. Bange, surnumerair uit de directie
Groningentot adjunct-controleur der
waarbij uw verbeeldingskracht je zeld
zame dingen voortoovert...
Frans, spreek toch verstandig. Wat
moet Steinfels wel van mij denken?
Hij vereert u te zeer, oin niet alles
wat gij zegt, voortreffelijk te vinden, ant
woordde de aangesprokene scherpend.
Maar daarop werd zijn gelaat ernstig. Hij
nam de draad der vertelling Verder op
Daarin heeft mijn vrouw gelijk, de
arme Harneck beproefde al het moge
lijke en met zulk een haast, dat het den
uitslag van het eenige niet afwachtte,
voor hij aan wat anders tc| Hij legde
een pannenbakkerij aan, bc een brari-
dewijnstokerij; ging, wat heel kostbaar
was, merinosscnapen telen. Familie en
vrienden stonden hem met raad en daad
bij, maar alles verging als een droppel
water op een gloeienden steen. Wie weet
wat er nog geschied zou zijn, als de goe
de God den ouden man niet tot zich ge
roepen had. Dc bezitting kwam toen on
der voogdij-beheer. Het goed was rijke
lijk belast, maar toch gelukte het ge-
Hurende de minderjarigheid van den klei
nen Arnold menig en schuld af te doen.
Toen deze het beheer aanvaardde, bad
hij alle reden, zijn voogden dankbaar tei
zijn. Ik weet niet, of hij bedankt heeft,
&4,i\t c.cft goftderling me&gcji ii hjj altijd
grondbelasting te Zutphen, H. Vink, sur
numerair der dir. bel., invoerr. en acc,
in de directie Arnhem;
is aan F. A. Haanenbrink eervol ont«
slag verleend uit zijn betrekking van com»
mies bij het departement van Financiën]
is benoemd tot secretaris van het Kon,
Nederl. Meteorologisch Instituul te da
Bilt, W. Wolthers, thans adjunct-secro-
taris bij genoemd Instituut;
is benoemd tot commandeur in de orde
van Oranje-Nassau, mr. P. M. O. H,
Beerenbroek, aan wien tevens eervol ont
slag is verleend als president der arr,-
rechtbank te Roermond
is benoemd tot president van gemelde
rechtbank, mr. F. .J Bolsius, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, ad
vocaat en procureur te Roermond;
is benoemd tot vice-president van ge
melde rechtbank, inr. G. R. A. Lem-
mens, rechter in dat college;
is aan J. Vogels eervol ontslag ver
leend als burgemeester der gemeente
Strijp
is aan mr. J. J. Veurman eervol ont
slag verleend als leeraar aan de Rijks-
hoogere burgerscholen te Meppel en
Heerenveen.
Het Laiidbouwcongres te Madrid.
Bil Kon. besluit is Jlir. Mr. G. L. M.
H. Ruys de Beerenbrouck, 2e voorzitter
der Kon. Ned. Landbouwvereejiiging*
te Maastricht, benoemd tot vertegenwoor
diger der Regeering bij het in de msand
Mei a.s. te Madrid te houden IXde inter
nationale landbouwcongfes.
Het kamerlid Bolsius.
Mr. F. J. Bolsius (R. K.) lid van de
Tweede Kamer, in het district Roer
mond, benoemd tot president der recht
bank te Roermond, houdt bij de aanvaar-
vaarding van dit ambt op lid der Kamer
te zijn, maar is herkiesbaar.
Drankbestrijding.
Sob'rjctas schrijft:
De gansche Congregatie der Eerw1.
Zusters te Oirschot, is naar aanleiding
van bet bekende aflaatgebed van Z. H.
Pius X, toegetreden tot dc geheelont
houding. Deze Congregatie telt 15 hui
zen, waaronder verschillende pensiona
ten cn een kweekschool voor onderwij
zeressen. Aan dc gasten worden naast de
alcoholische ook alcoholvrije dranken
aangeboden. Op het Klein-Sem<naric te
Culemborg is het bi er-a ui-tafel afge
schaft.
Concentratie van Friesche vrijzinnigen
Na breedvoerige besprekingen is ,naar
de „Nieuwe Crt." melat, in de Woens-
1.1. gehouden jaarvergadering vat<
den Liberalen Bon'd in Friesland toe re
organisatie van dien bond besloten.
Daarvoor was het noodig, twee punten
te wijzigen, in het program van actie
neergelegd en die de afdeeling Fries
land van den Bond van Vrije Liberalenl
vóórhaar onaannemelijk verklaarde. Die
twee punten ware.»: .,T«^t standko-mmg)
een er Grondv/ets wijziging, ten einde te
kunnen geraken tot invoering van alge
meen kiesrechF', en „gelijkmaking der
ontwikkelingsvoorwaardcn".
Die punten werden zoodanig gewij-
geweest. Zin in ernstige bezigheden had
hij nietevenmin werd hij, gelijk zijn
vader door de wetenschap gekweld, maar
de... hm... de levenslustige natuur zijner
moeder stak in hem. Hij liet H art ern
st ciii beheeren door een man, die zich
bij hem in aanzien hnd weten te gera
ken. Hij zelf werd militair. Tot ritmees
ter had hij het gebracht; daarna keerde
hij met den titel van majoor op Har
tenstein terug. Vroeger beu ik niet
niet hem in aanraking gekomen, maaj*
hooren deed ik helaas, genoeg van hent
en ook had ik de mishandeling van de
eertijds zoo schoone bezitting dicht go
noeg bij. 'tWas jammer, zooals alles
den kreeftengang ging; de grond werd
uitgeput, zonder eenig nadenken werd
in het bosch gehakt en toch zal 't we#1
altijd aan baar geld gemankeerd hebben
Arnolds lieve, oprechte vrouw was al
lang doou, toen hq met Erna en Hor
man, die beiden nog kinderen waren, hief
heen terug kwam. Mijn vrouw en ik ver
heugden ons zeer, dat Hartdnstein
weder bewoond was en mijn goede Ma
rie bekleedde voor de kleinen waarlijk/
de plaats der moeder....
Niet meer dan christenplicht, htedtk
te mevrouw, von Glockner op.
i^ordt vervolgd,)]
