2e Jaargang;
No. 463.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
interc. Telefoon 93S. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1-30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
14
April
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën; gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Akelig.
Mr. ,Harmen Smeenge heeft, ter vie
ring van zijn zilveren jubileum als Ka
merlid, een rondreis gemaakt door zijn!
kiesdistrict Meppel, bij welke gelegen
heid hij alom werd beredevoerd, waar
op hij dan weer met een speech anlt-
W^ordde.
Alles goed en wel. We gunnen den'
heer Smeenge zoo'ri pretje best.
In een zijner toespraken echter ver
klaarde hij dat er volgens zijn meening
maar één onderwijs is voor het Neder-
landsche volk en wel het openbare.
Hij zekle dan ook^ het kerkelijk on
derwijs daarom te betreuren, omdat het
ide menschen vaneen scheurt
Akelig voor de menschenvaneen te
worden gescheurd.
Akeliger evenwel is, dat deze plastaan-
der nog altijd blind blijkt voor de rech
ten van het bijzonder onderwijs.
Of wij ook op onze qui vive moeten
blijven.
BUITENLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Eindelijk clan heeft de Fransche mi
nisterraad besloten troepen ter beschik
king te stellen van den prefect van het
Marne-deoartemlent, om het
W ij n bou werso p roer
den kop in te drukken; De prefect be
schikt op het oogenblik over acht regi
menten cavalerie, drie regimenten infan
terie. Gisternamiddag is order gegeven
aan vier regimenten cavalerie en een re
gimenten infanterie, om onmiddelijk naar
naar Epernay te vertrekken. Twee regi
menten infanterie zijn in den nacht ver
trokken. In Ay is dank zij- de aankomst
van een voldoende troepenmacht, de or
de hersteld. Intusschen zijn daar honder
den vaten wijn stukgeslagen en het aan
tal vernielde flesscheri wordt op 5 a 6
millioen geschat. Verschillende rad
draaiers zijn gevangen genomen, terwijl
bij het samentreffen met de militairenJ
velen zijn gewond.
Welsprekender dan alle korte tele
grammen is het volgend beeld der ver
woesting, gegeven door den correspon
dent van de*„Tel.
Deze is op verkenning uitgegaan, over
de terreinen, waar zich het oproer af
gespeeld heeft en eenige uren gezwor
ven langs een toon eel van verwoesting
zooals hij zelden zag.
„De boulevard du Nord te Ay, waar
links en rechts van de straat de huizen
staan van de grooie champagne-firma's
zooals Bisinger, Ayala, Couvrcur, Dumi-
ny, Deutz en Gelderinanin, Gallois, Emi-
le Gauthier is volkomen verwoest en ai
die huizen zijn afgebrand en leeggeplun
derd. Het terrein van deze verwoesting
strekt zich over een lengte van minstens
400 M. uit.
Gisteren in den namiddag oin 1 uur
ongeveer begon het vernielingswerk, dat
eerst om 10 uur-in den avond een einde
nam. Alles is volkomen verwoest en er
zuilen ongetwijfeld jaren moeten verloo-
FEUILLETON.
Een offer van het biechtgeheim.
14)
Nu ontsloot hij iaadje voor laadje en
alle papieren en brieven van zijn overle
den vader gingen door zijne handen. Hij
vond geen enkel stuk, dat hem ophelde
ring kon geven over zijnen twijfel. Zorg
vuldig onderzocht hij thans de alleen
staande vakjes en klopte tegen de hou
ten afsluitingen, of niet een doffe klank
ervan kon wijzen op 't aanwezigzijn van
eeii verborgen laadje. Ook dit onderzoek
scheen zonder gevolg te zullen blijven;
maar hoor, eindelijk een doffe klank aan
de afscheiding van iiet laatste vakje. Hij
stak een lucifer aan en lichtte er in. Daar
bemerkte hij in de voegen een kleire.i,
van de omgeving door een donkere lijn
scherp afgescheiden knop. Patrick drukte
er op en ziet, de kleine afscheiding
Schoot onder den druk der hand beneden
waarts en liet een kleine ruimte vrij. In'
het volgend oogenblik hield de jonge
bankier een bundeltje papieren "ii zijne
sidderende ha d. Reeds de eerste eive-
welke het adres zijns vaders d.oeg,
bevestigde Patricks, vrees vorkomen. T,ot
pen voor Ay als productieplaats voor
champagne zijn ouden' rang weer zal in
nemen.
Ik bracht een bezoek aan alle boven
genoemde fabrieken, maar het is mij niet
mogelijk zelfs bij: benadering een denk
beeld te geven van de opeenstapeling
van ruines en den indruk weer te geven
welke de gruwelijke verwloesting op den
beschouwer maakt. Deze indruk is mis
schien het best te vergelijken met die,
welke wordt gewekt bij het aanschou
wen van een gebombardeerde stadswijk.
Overal zwartgeblakerde gevels, deu
ren en vensterloos, met half verkoold
houtwerk, ingestorte daken, tusschen de
muren nog gloeiende en door den vuur-,
gloed verwrongen ijzeren balken. Overal
wankelende muren, waarvan er telkens
groote brokken steen loslaten, die met
donderend geraas neervallen voor de
voeten van onvoorzichtige kijkers. Op
den grond liggen groote stapels ontred
derd huisraad, opengebroken brandkas
ten, meubels, bedden en beddegoed, ver
nielde en halfverbrande auto's, boeken,
piano's, verzengde en in elkaar getrapte
dameshoeden, schrijfmachines, schilderij
en, gaskronen, spiegels, een biljart, enz.
alles in onbeschrijfelijke staat van ver
nieling, en de sporen dragend van de
wilde, waanzinnige woede der oproer
lingen.
In de kelders, voorraadkamers en ma
chinekamers dezelfde verwoesting. Als
ik er een kijkje wil gaan nemen, moet
ik waden door stroomen champagne over
met honderdduizenden glasscherven be
dekte vloeren. Alle machines zijn onher
stelbaar vernield. De muitelingen wier
pen reusachtige, uit de muren losgebro
ken steenklompen door de glazen daken
der machiuelüodsen op de zich daarin
bevindende stoommachines en electromo
tor en.
Duizenden hectoliters champagne uit
reuzenvaten, waarvan de oproerlingen
de bodems insloegen, hebben de onme
telijke kelders overstroomd, zoodat op
verscheiden plaatsen de wijn 30 a 40
c.M. hoog in de kelders staat.
Om een denkbeeld te geven van de
veroorzaakte schade, vertel ik u, dat de
firma Ayala, bij welke alles vernield is,
verzekerd was voor een bedrag van 22
miliioen francs; waarvan met 8 millioesn
alleen voor den wijnvoorraacL
De oproerlingen deden hun vernie-
lings- en plunderingswerk zoo „gron
dig", dar, volgens hier ioopende geruch
ten, verscheidenen van hen in de door
hen zelf aangestoken branden zijn om
gekomen.
In de couloirs van den Frauschen Se
naat heerschte gisteren een onbeschrijfe
lijke opwin-ding.
De senatoren, die men als vermoede
lijke jinterepllanten genoemd had, ver
klaarden, dat ze aan den vooravond van
de vacantie noch een ministercrisis nóch
een strijd met de Kamer wilden verwek
ken en dus aan Minister Monis de ver
antwoordelijkheid van den toestand lieten
Algemeen betreurt men de zwakke
houding van den minister-president die
zijn groote verwondering zat in de enve
lop een biljet van 1000 dollars, welke,
dat zag Patrick aanstonds, lang niet
meer geldig was. Alle kleur week echter
uit zijn gelaat, toen hij, het schrijven las,
dat de banknoot begeleidde. Het luid
de:
Cincinnati, 15 Nov. 186...
Den Heer William Blackford, Baltimore.
Uit uwe handen neem ik geen aalmoes
aan liever wil ik met mijn gezin verhon
geren. Het staat voor mij op dit oogen-
clik meer dan ooit onwrikbaar vast, dat
de som van 10000 dollar, dien ik u toe
vertrouwd hebt. Gij hebt ze u toege-
eigend en uw geheele rijkdom is opge
bouwd uit eene som, welke gij mij ont
stolen hebt. Ja, ontstolen! Al sust gij nu
ook uw geweten in slaap eenmaal
toch zal het luide spreken, want er is
een rechtvaardigen God, en die zal recht
over u spreken.
ROGER WHITE.
„O Godzuchtte Patrick, „er is een
rechtvaardige God, en die zai recht over
u spreken. Ook over mij? Over mij, die
dezen rechtvaardigen man den wereld-
schen rechter overgaf, omdat hij het on
recht van vader goed heeft gemaakt. Ver
schrikkelijke gedachte!"
Hij sprong op; met angstige, vertwij
felende blikken, liep hij de Kanjer pp
verg-leken wordt met de houding van
Briand bij de spoorwegstaking. Hij komt
er bij deze vergelijking niet schitterend
af.
Ofschoon er troepen gezonden zijn is
men nog voor heftige botsingenNbevreesd
gezien de gezindheid der oproerlingen.
Uit Epernay komt n.l. bericht dat de
bond van wijngaardeniers een proclama
tie heeft laten aanplakken, waarin wordt
aangeraden, in overeenstemming met de
wet en de maatschappelijke orde de be
slissing van den Raad van State af te
wachten. Deze papieren zijn met kreten
van verontwaardiging afgescheurd.
De senatoren en afgevaardigden zijn
op het tooneel der onlusten verschenen.
De wijngaardeniers erkennen, dat zij
sabotage hebben gepleegd, maar schui
ven de verantwoordelijkheid voor de
plundering en brandstichting op anar
chisten, die niet in deze streek thuis be-
hooren
Volgens een bericht uit Tandzjer aan
de „Times" blijft ook de toestand in
Marokko
erbarmelijk. Te Fez heeft men gebrek
aan munitie en de opstandelingen krij^
gen voortdurend versterkingen.
De correspondent van de „Köln. Ztg."
daarentegen seint uit Tandzjer d.d. 12
dezer, dat er bij Fez geene nieuwe ge
vechten geleverd zijn. Daarentegen heeft
het Magzen een zedelijk voordcel van be-
teekenis behaald, daar bereden troepen
ter sterkte van ongeveer 600 man uit de
Oostelijke stammen op 3e n 4 dezer te
Fez zijn aangekomen. De Sultan verwel
komde hen zelf en zorgde, dat zij soldij,
eten en een goed onderkomen kregen.
Dit zou een prachtig bericht zijn, als
er niet een geheel ander tegenover stond.
Eerstens moet Moelai Hafid deze troepen
voor veel geld hebben aangewonnen.
Deze heeren hebben, zoodra zij binnen
de muren van Fez verschenen waren,
afdoende blijken van dapperheid gege
ven door een aantal winkels en een ka
ravaan te plunderen. (Hoera voor dat
zedelijk voordeel. Zie boven.)
We hebben het alleen aan den regen,
die nu reedseen week onafgebroken
valt, te danken, meldt de correspondent
van de „Matin", te Fez, dat we nog
niet in de handen van de Beni Mtirs
zijn.
GEMENGD.
Te Peking schijnt men in ambtelij
ke kringen de verwachting te koesteren
dat de Duitsche kroonprins nog in dit
jaar China zal bezoeken. Men weet dat
de Kroonprins daarheen op weg is ge
weest, maar ,met het oog op de pest,
die in Noord-China heerschte, de reis
had afgebroken.
De Russische gezant te Peking
heeft een feestmaal gegeven, waaraan de
leden van het Ministerie, ook de minister
van oorlog was aanwezig, en de leden
van het Japansche gezantschap hebben'
aangezeten. De bedoeling was om door
dit leest aan te toon en, dat van een blij
vende ontstemming tusschen China en
Rusland geen sprake is.
en neerdaarna bleef hij weer voor den
lessenaar staan en las den brief nog
eens.
„Tien duizend dollar," sprak hij tot
zich zelf, „maar ik sloot toch het dubbele
bedrag in de cassette?"
Een oogenblik klampte hij zijn ver
kropt gemoed aan deze gedachte vast,
even als een drenkeling aan een stroo-
halm. Hij poogde zich zelf wijs te maken,
dat de geestelijke zich de helft der som
had toegeëigend, en dat hij derhalve
toch niet onschuldig was veroordeeld.
Maar toen viel zijn blik op den datum
van den brief; bijna dertig jaren waren
sedert dien verloopen, en zijn vader had
zich waarschijnlijk verplicht gevoeld, de
som met de volle interest terug te be
talen. Er was dus geen andere mogelijk
heid die arme man zat onschuldig in den
kerker.
Deze voorstelling maakte Patrick
Blackford zulk een zielepijn, dat hij het
niet langer in de kamer kon uithouden.
Met den brief in de hand snelde hij
de trappen af en stormde ademloos in
het vertrek zijns broeders.
„Maar Patrick", sprak deze geschrok
ken, „wat is er gebeurd? Een ware
doodsbenauwdheid spreekt uit uwe trek
ken
„Ja, 'tis ook afschuwelijk", kermde
Jiij, op een stoel vaqfciid, ie.es
Hamon, de chef van de comptabili-
teitsafdeeling van het Fransche ministe
rie van buitenlandsche zaken, die onder
ernstige verdenking van verduistering
staat, heeft zich bjj de politie aangege
ven. Hij beweert zich te kunnen .recht
vaardigen. Minister Cruppi heeft een
klacht tegen hem ingediend. Hij is naar
de gevangenis gebracht.
Volgens berichten uit Saloniki,
breidt zich de staking der tabaksarbei
ders in de provincie steeds verder uit.
In Kawala hebben 10.000 arbeiders den
arbeid neergelegd. Troepen zijn naar de
plaatsen gezonden, waar voor onlusten)
gevreesd werd.
De uitsluiting van 15.000 arbeiders
in het ijzer- en machinevak in, Noorwe
gen is gisteren begonnen.
Tachtig Turksche Kamerleden en
notabelen zullen dezen zomer een reis
in Duitschland maken'.
De commissie, die in opdracht had
een ontwerp regeling te maken van het
kiesrecht voor het komende Chineesche
sche rijksparlement, heeft zich verklaard
voor het vrouwenkiesrecht.
Aldus meldt de Agence d' Etrème
Oriënt.
De bondsraad heeft het verzoek van
Baden om den invoer van Deensch slacht
vee onder de noodige voorzorgsmaat
regelen te veroorloven, verworpen.
De Zweedsche minister van buitenl.
zaken en de Italiaansche gezant hebben
het Zweedsch-ItaLiaansch arbitrage-ver
drag onderteekend.
BINNENLAND.
Koninklijke besluit.n.
Bij Kon. besluit is aan E. C. Baron'
Sweerts de Landas Wyborgh eervol ont
slag verleend als burgemeester der ge
meente 's Gravenhage.
is aan den luit.-kol. R. Willems, van
den plaatselijken staf, plaats, comman
dant te Utrecht, eervol ontslag verleend
onder toekenning van f1800 pensioen
's jaars
is in zijn rang overgeplaatst bij het re
giment grenadiers en jagers de le luit.
L. F. Apol, van het 7e reg. Infanterie;
is aan den off. van gez. le kl. van de
zeemacht J. A. van Trotsenburg, eervol
ontslag verleend zijn bij de zeemacht
bevorderd tot officier van gezondheid
le kl. de officiers van gezondheid 2e
kl. L. A. S. M. von Römer en dr. G. C.
J. van den Heuvel.
is de heer P. G. F. H. M. A. Vermast
arts te Amsterdam1, benoemd tot offi
cier van gezondheid 2e kl. bij de zee
macht
zijn benoemd tot militie le luit. bij de
infanterie de militie 2e luit. bij dat wa
pen J. L. Flipse, F. W. van Wijk, S. M.
D. Valstar, A. J. Bronkhorst, W. A.
Bogaerdt en G. J. van Traa, allen van
het 4e regiment;
zijn benoemd tot leden der commissie
belast met de directie van Weduwen- en
Weezenkas voor de officieren van de
landmachtA. D. de Roos, kapt.-kwar-
tiermeester bij het 4e reg. Vestingartil-
dezen brief eens, en gij zult mijne be
nauwdheid begrijpen." Daarop gaf hij
zijn broeder Roger White's brief.
Eene uitdrukking van angst teekende
zich bij het lezen ook op het gelaat van
Henri, en met oogen vol ontzetting keek
hij Patrick aan. „Wat moet dat betee-
kenen, ik begrijp dezen brief niet... Is
hij aan onzen vader gericht?"
„Ja, iHenri, en den man, die deze
schuld van vader delgde, hebben wij...
neen, heb ik... ik, want gij wildet toch
niet aan zijne schuld gelooven, in de
gevangenis gebracht!"
„O. Patrick, wat hebben wij gedaan?"
„Waarom zegt gij, wij? Ik, ik alleen
draag de schuld ervan. O, waarom heb
ik toenmaals de waarschuwing van vader
in den wind geslagen? Zijne woorden
om den weg der waarheid, om God te
zoeken, klonken mij steeds in de ooren,
en de hel alleen leerde mij, deze in
wendige stem te verstikken, toen het
vooroordeel tegen den katholieken pries
ter in mij de afschuwelijke, lage verden
king deed oprijzen. O, die hevige, bran
dende pijn, die ik mijzelf te wijten heb!
De edele man lijdt als een offer zijner
overtuiging, van zijn priesterplicht, de
straf van gemeen misdadiger, en ik, zijn
aanklager, die de straf tienmaal meer
verdien dan hij, ik leef..."
„Ratrick, waartoe deze zelibeschuidi-
lerieA. G. Landaal, kapt. bij den staf
der Artillerie en A. J. C. Alenson, kap.*
kwartiermeester, toegevoegd aan den,1
controleur 2e bureau
is benoemd tot ridder in de orde vanl
Oranj-eNassau H. van Heusden, te Dor
drecht
is benoemd tot hoofdassistent bij den!
dienst der Rijkslandbouwproefstations»
dr. A. D. Berkhout, assistent.
Rijksmiddelen.
De maand Maart was der schatkist
gunstig. Evenals de gelijknamige maand
van het vorige jaar reeds een flink be
drag boven dat van Maart 1906 steeg,
was Maart 1911 op haar beurt weer aan
zienlijk hooger dan Maart 1910. In de
laatstgenoemde maand werd ontvangen
f 13.435.69.06, terwijl thans de opbrengst
bedroeg f 14,355,605,89 dus f919,926.83
meer.
Behoudens enkele toevallige verminde
ringen kan dus van een goede maanJ ge
sproken worden. Daardoor is het avans
op het vorig jaar ook met een flink be
drag toegenomen. Werd in de eerste
drie maanden van 1910 ontvangen
f 35.596.076.071/2» in hetzelfde tijdperk van
1911 was de ontvangst f 37.371.168.681/2»
zoodat we nu reeds 11,775,092,61 op het
vorig jaar vooruit zijn.
Prov. Staten van Zuid-Holland.
Bij Koninklijk Besluit van 13 April
1911 no. 9 is machtiging verleend aan
Hare Maejsteits commissaris in de pro
vincie Zuid-Holland, tot het bijeenroepen
van de Staten dier provincie in buitenge
wone zitting op Donderdag 4 Mei 1911,
ten einde alsdan aan de orde te stellen
de verkiezing van een lid van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal, ter voorzie
ning in de vacature, ontstaan door de
aanneming van de benoem ng tot com
missaris der Koningin in de provincie
Zuid-Holland, door E. C. baron Sweerts
de Landas Wyborgh, en een lid van het
college van Ged. Staten, ter voorziening,
in de vacature, ontstaan door de aanne
ming van de benoeming tot lid van de
Aligerneene Rekenkamer door J. Krap.
Debietrecht op tabak.
De Kamer van Arbeid voor de tabaks
industrie te Amsterdam heeft tot de 2e
Kamer een adres gericht, houdende het
verzoek, het ontwerp van wet tot heffing
van een debietrecht op tabak, dat naar
haar stellige overtuiging de belangen der
tabaksindustrie in het algemeen cn ook
die van patroons zoowei als van arbei
ders in dat bedrijf ernstig zal schaden,
niet aan te nemen.
Coöp. Centr. Raiffeisen-Bank.
De balans per 31 Dec. 1910 van de
Coöperatieve Centrale Raiffeisenbanlc te
Utrecht, vermeldt volgens het verslag, uit
te brengen in de op 13 Mei te Utrecht
te houden algemeene vergadering, o.a.
de volgende bezittingen: beleening (uit
gezet geld f3,235,000, Jan Blijdensteijn
en Zn., Labouchere Oyens en Co.'s
Bank en Bank van Huydecoper' en van
Diele f58.530, effecten f297.476, effec
ten ter belegging van de reserve f32.908
ging?" viel 'hem zijn broeder in de rede,
„nog is het niet zeker, dat uwe vrees
zich bewaarheidt, eerst moeten wij be
wijzen in handen hebben. Ik beken, dat
de waarschijnlijkheid thans voor zijne
onschuld pleit, maar..."
„Bewijzen? Bewijzen?" viel Patrick
hem heftig in de rede, „hier daarbij
wees hij op zijne borst hier is het
bewijs: mijn geweten is weder ontwaakt
en dat zegt mij, dat de priester niet
schuldig kan zijn. O, Henri, de stem in
mijn binnenste dreef mij aan te zeggen,
wat ik dacht, maar de trots en de angst
om den tot heden onbesproken naam
van vader bevlekt te zien, hield er mij
van terug."-
„En wat wilt ge nu doen, Patrick?"-
vroeg Henri in angstige spanning.
„Moet ik je dat nog zeggen, broeder?"-
antwoordde Patrick met smartelijke be
wondering. „Wat kunnen wij anders doen
dan den onschuldig veroordeelde terstond
de vrijheid teruggeven?"
„En onze vader, Patrick?" riep Henri
ontsteld uit. „Bedenkt ge wel, dat het
niet anders kan dan door onzen eigen'
vader als bedrieger aan te geven en
daardoor zijn goeden naam In het slijk
te sleuren ?/'-
(Wordt vervojgdJL
