8
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang
No. 458.
9e Esicbelve Soti/tomt
Bureau OUDE SINGEL, 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 93S. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
April
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
algemeen overzicht.
Wisten we gister reeds op gezag van
de „Köln. Ztg." mede te deelen dat de
wet op de scheiding van Kerk en Staat
in
Portugal
was ingediend in den ministerraad, het'
blad weet ook te melden dat het me#
Paschen bekend gemaakt worden en op 1
Juni in werking treden. Het waarborgt
volledige vrijheid van godsdienst geheel
buiten de bemoeiing der civiele autori
teiten om, stelt de jaargelden der gees
telijken vast en geeft hun het vrije ger
bruik der kerken.
Aan hetzelfde blad ontleenen we nog,
dat uit Oporto bericht is ontvangen van
ernstige onlusten, die het zenden van
een kruiser noodig hebben gemaakt.
Weliswaar ontkent de Republica, het
orgaan van den Portugeeschen Minister
van Binnenlandsche Zaken, dit voorne-
men der regeering, doch is reeds uit of-
ficieuse bron bericht, dat het pantser
schip Adamastor, in den nacht van Dom-
derdag op Vrijdag naar het Noorden is
vertrokken» ten einde op e.vetitueeie ge
beurtenissen bereid te zijn, die zouden
kunnên plaats hebben in verband met
de indiening van de wet op de scheiding
van Kerk en Staat.
Dat deze wet nog heel wat beslomme-
ringen met zich zal brengen, is te ver
wachten daar nu reeds oneenigheden 'zijn
ontstaan door de laiciseèringsplannlen'
der regeering. Minister Machado zeide
op zijn gewone Vrijdagsche zitting voor
de pers daarover het volgende:
„Zooeven deelde ik u mede, dat de be
trekkingen met het buitenland steeds
beter werdenIk meende niet.,., zoo
goed mogelijk warenEr zijn eenige
moeilijkheden gerezen omtrent de goe
deren der congregaties. Enkele vreem
delingen nemen den schijn aan, die goe
deren als hun privaat eigendom op te
eischen, terwijl die, volgens de Pörtui-
geesche wet aan den staat vallen. Wan
neer deze personen bewijzen kuninen, dat
die goederen hun topbehooren, zullen
zij worden teruggegeven, of er zal een
schadeloosstelling worden uitbetaald. De
regeering wenschte zich niet met het
go el van anderen te verrijken."
Over de bovengenoemde kleine moei
lijkheden met enkele andere landen ver
neem ik, schrijft -de correspondent der
„N. R. Ct.", uit goede bron, dat ver
schillende regeeringen, o.a. Duitschland,
aandringen op het teruggeven van de ia'
'beslag genomen goederen van hunne ont-
derdanen, die hier congregaties vorm
den. Volgens de wet vallen die goede
ren aan den Staat, wanneer zij aan die
congregaties toebehoorden. Maar nu
Wordt beweerd, dat verschillende oom-
gregaties hun goederen slechts in bruik
leen hadden. Zoo gaf een Duitsche graaf
aan een congregatie te Oporto, de Goede
Herder geheeten, land en gebouwen in'
bruikleen, zoolang zijn dochter het hoofd
dezer vereeniging was. (Zooals onze le
zers zich wellicht kunnen herinneren be
richten wij voor eenige maanden- een en
ander over de wederrechtelijke in beslag
neming door de Republiek). Deze graaf
heeft nu langs diplomatieken weg het
teruggeven der in beslag; genomen goe
deren laten opeischen. De nota der Duit
sche regeering moet, wij-I de Portugjee-
sche regeering niet spoedig: genoeg toe
gaf, tamelijk scherp gesteld zijn. Van
daar ook de laatste uitingen van den mi
nister van buitenlandsche zaken. Men
schijnt nu tot toegeven geneigd.
Hetzelfde zou men ooi: gaarne zien bij
den opstand in
Mexico
maar het schijnt er nog niet van te wil
len komen.
De „Kölnische Zeitung" verneemt van
haar correspondent f Antonio
(Texas), dat de ed drhanoJmk
gen te El Paso, n. d achter ei
kaar telegrammen zijn gewisseld met
opstandelingen bij Chihuahua en de re
geering te Mexico zijn afgebroken, om
dat Madero het aftreden van Diaz blijft
eischen. Madero heeft aan zijn mannen'
last gegeven, zich marschvaardig te ma
ken. Het hoofdkwartier van de opstan
delingen te San Antonio heeft bekend ge
maakt, dat alle voorstellen voor vrede
herroepen zal worden. Het heet, dat Ma
dero in een boodschap van al zijn onder
bevelhebbers is uitgenoodigd, niet toe
te geven.
Ik verneem, aldus de correspondent,
uit absoluut betrouwbare bron, dat 95
pet van het Mexicaansche volk wacht op
het teek en voor den opstand. De staalt
Yucatan heeft zich reeds onafhankelijk1
verklaard en weigert in den Bond te
blijven, wie er ook president wordt
Madero heeft weinig kans algemeen er-
kend te worden. Er zijn een half dozijyif
candidaten .voor het presidentschap. Ment
verwacht, dat generaal Reyes minister
van oorlog en vice-president zal worden.,
Over den toestand in
Marokko
verneemt de „Times" uitTandsjer dat die-
gemeenschap tusschen Fez en de troepen
van den sultan in het noorden afgesneden
is. Een gezantschap van den sultan, dat
de soldij van het leger moest overbren
gen, kon, hoewel het door een sterk es-
korte vergezeld was, de hoepen niet
bereiken. Het moest terugkeeren. Alle
stammen hebben zich tegen den sultan'
gekeerd.
Volgens een gericht uit Elksar den 3
dezer is de toestand te Fez onrustba
rend. Een Kaïd uit Elksar vertrokken,
is aangevallen. Van zijn geleide werden
vijf man gedood.
Voor de Turken die tegen de Malisso-
ren vechten in
Albanië
schijnt het er wat beter voor :te staalt
Wel traden de muiters in Taezi aanval
lend op eii waren aan beide kantra de
verliezen vrij gevoelig", maar dvër Tiet
algemeen houden de Turksche troepen
de overhand. Een detachement Turksche
troepen is bij' Nikova in een hinderlaag1
gevallen. Verscheiden soldaten zijn ge
dood, na een gevecht van twee uur zijn
daarop de opstandelingen op de vlucht
gedreven.
De „Lokal Anzeiger" verneemt uit Sa-
loniki, dat de Maüssoren na een heftig
gevecht van de grens zijn verdreven en'
van Montenegro zijn gedreven. Alle ver
dere aanvallen op Turksche blokhuizen
zijn afgeslagen. Deze hebben nu een!
krachtige bezetting gekregen. De Al-
baneezen van 'Dibra en Diakowia zijn!
weer naar hun dorpen terug-gekeerd en
houden zich rustig.
De correspondent te Teheran van de
„Daily Mail" weet aardige bijzonder
heden te vertellen van de opvoeding die
de jonge
Sjah van Perzie
geniet.
De jeugdige vorst -ontvangt zijn onk
onderwijs met ander jonge prinsen: en'
zoontjes van hofdignitarissen. Acht lee
raren houden zich bezig met 'het geven
van onderricht, 's Ochtends vroeg, vóór
het te warm is, beoefent de Sjah de'gym
nastiek of wordt hij gedrild in militaire
oefeningen. Het eigenlijke onderwijs be
staat uit lessen in het Perzisch, Arabisch,
Fran sell en Russisch, aardrijkskunde, ge
schiedenis, wiskunde en nog een paar
vakken. De Sjah is een voorbeeldig leer
ling, maar soms springt hij jongen als
hij nog is met zijai kornuiten uit denl
band. Dan vallen er préeken en scherpe
verwijten, en de Sjah krijgt heel wat
te hooren over de plichten en vferanfr
woordelijkheden eens vorsten.
Maar Vrijdags is het voor den vorst-
schooljongen vacantie. Dan mag hij tiaar
buiten: paardrijden, wagenmennen of ja
gen. De meest geliefde ontspanning van!
den vorst is voetbalook laws-tennis,
speelt hij gaarne.
En zoo zullen dan wellicht het Enk
gelsch en de Engelsche invloed, die in
het onderwijsprogram niet zijn opge
nomen, op de speelplaats toch wel door
dringen tot den la teren beheerscher der
Perzen.
GEMENGD
De Londensche „Standard" weet
te berichten, dat de Russisch-Duitsche
onderhandelingen zijn afgeloopen en tot
een gunstig resultaat hebben geleid.
Uit Madrid wordt geseind, dat aan
de ministeries van oorlog en marine een
koortsachtige bedrijvigheid heerscht Men
brengt dit in verband met voorbereidse
len voor een mogelijk ingrijpen in Ma
rokko.
StoJypin is niet in den Rijksraad ver
schenen om op de, tegen zijn' beleid ge
richte interpellaties te antyvoqideji. De de
batten over dit onderwerp zijn nu 4 we
ken verdaagd.
De nieuwe gouverneur:generaal van
het Illgebied zoo meldt de Agence
d'Extr. Or. is uit Peking naar zijn ge
bied vertrokken met opdracht van den re
gent en den minister van oorlog, daar
twee legercorpsen op de been te bren
gen. Trouwens, de gouverneur had voor
de aanvaarding van zijn benoeming als
voorwaarde gesteld, dat hem de vrije
hand zou worden gelaten om het land
in staat van verdediging te brengen.
Tusschen de stations Arzoja en
Olozagoitia heeft een botsing plaats ge
had tusschen een van St. Sebastiaan ko
menden trein en een bijzonderen trein
met Portugeesche toeristen, komende uit
Portugal en op weg naar de Fransche
grens. Het aantal slachtoffers is niet be
kend. Op de plaats waar het ongeluk ge
beurde, ligt de sneeuw vijftien centime
ters hoog. De gemeenschap is verbro
ken.
Latere berichten melden, dat bij deze
botsing 6 personen zijn gekwetst
Sedert Maandag worden te Murcia
aardschokken gevoeld. De verschrikte be
volking is uit de huizen gevlucht en heeft
tenten opgeslagen.
Te Loja is een huis ingestort, dat
door zigeuners bewoond werd. Er zijn
zes dood en uit het puin te voorschijn
gehaald.
Terwijl de „Petit Parisien" nog met
de officieuse voorstelling meegaat, dat
de dokumenten-roof weinig beteekenis
heeft, melden „Matin" en „Journal", dat
de zaak integendeel een hoogst ernstig
karakter van verraad schijnt te hebben.
Vertrouwelijke documenten over de Bag-
-daxbrpOOr /,>-aan Dtri"tï>cW<*n<l zijm
verkocht, en Duitschland zou met deze
documenten handig tegenover Rusland
gemanoeuvreerd hebben, om Rusland tot
het veelbesproken onderhoud van Pots
dam te krijgen.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is aan den heer G.
F. H. G. Grun er, eervol ontslag ver
leend als consul der Nederlanden te'
Para (Brazilië).
De waarneming van het consulaat is
opgedragen aan den heer F. Berrin-
ger
is benoemd tot griffier bij het kanton
gerecht te Oss mr. B. P. Enklaar, advo
caat en procureur te Deventer
zijn benoemd bij den geneeskundigein
dienst der landmacht tot dirigeerend of
ficier van gezondheid le kl., de dirigee
rend off. van gez. 2e kl. A. v. d. Moer
tot dirigeerend officier van gez. 2e kl.
de dirig. offiecieren van gez. 3e kl. dr.
H. Folmer en J. Nordtot dir. off. van
gez. 3e kl., de off. van gez. le kl. A.
A. C. P. Paré en K. E. Ziegelertot diri
geerend militair apotheker, met den,
rang van luit.-kolonel de dirigeerend
militair apotheker met den rang van ma
joor J. van Riel
is 'benoemd tot leeraar aan de Rijks
Hoogere Land-, Tuin- en Boschbouw-
school te Wageningen, dr. H. M. Quan-
jer.
Tweede Kamer.
De afdeelingen van de Tweede' Kamer
gisternamiddag het onderzoek van de
reeks voor sectieonderzoek aangewezen)
wetsontwerpen beëindigd.
Behoudens onvoorziene omstandighe
den, komt nu de Kamer niet vóór 9 Mei
tot hervatting vian de werkzaamheden bijb
een.
Armenwet.
De minister van binnen'laLndsche zaken!
heeft gisteravond een vergadering van
de commissie van voorbereiding uit de
Tweede Kamer voor de Armenwet bij
gewoond.
Pest op Java.
Bij het departement van koloniën Is'
ontvangen het volgende nadere tele
gram van den gouverneur-generaal vam
Nederlandsch-Indië, dd. 7 dezer betref
fende de pestgevallen op Java en daar
tegen genomen maatregelen:
Gisteren zeven gevallen, één1 dood el,
Een op 5 dezer gerapporteerd koorts-
geval bleek pest te zijn.
Vele koortsgevallen WeVen malaria tel
zijn.
Nieuwe koortsgevallen zifn gerappor
teerd en werden medisch gecontroleerd.
Jn Eriii,cip_e is Jjcsjpteii tet afsluiting
van het personenvervoer en dat van goe
deren bedoeld is de pestordonnantie.
Afsluiting noordelijk Lavvang, weste
lijk Djoerangkvvali Nagantang Soember-
poetjoeng, oostelijk Soembersewoe. De
bedoeling is het personenvervoer te her
openen, zoodra aan alle grensstations
een desinfectiedienst georganiseerd is^
(Stct.)
Een oud-Indischman deelt aan de „N.
Ct." mede, dat hij uit Malang, van een
op 2200 voet in het Smeroegebergte ge
legen kofïie-onderneming een rapport
over Januari jl. heeft ontvangen. Daar
in wordt melding gemaakt van gevallen
van „maleria met zweren", die zich ge
durende de verslagmaand onder het
werkvolk hebben voorgedaan. Vermoe
delijk zijn dat gevallen van builenpest
geweest. In de omstandigheid nu, dat de
ziekte zich, ondanks het groote gevaar
voor verspreiding en zonder dat er eeni
ge voorzorgsmaatregel was genomen,
niet naar de laagvlakte heeft verplaatst,
behoudens de twee op zichzelf staande
gevallen te Soerabaja, ziet de oud-In
dischman een bewijs voor de steeds als
juist aangenomen stelling, dat de equa
toriale zone geen gunstigen bodem biedt
voor de pestbacil. Het gevaar voor een
epidemie, zich voortplantend over geheel
Java, acht hij dan ook zeer gering. Zelfs
het betrekkelijk dicht bevolkte Soera
baja (ongeveer 150,000 inwoners) loopt
z. in dat opzicht geen gevaarimmers
de temperatuur aldaar verschilt gemid
deld 15 graden met die in de hoogt-
landen.
De hoofdredacteur van het „Soerab'a-
jaasch Handelsblad" seint dd. 7 April
aan de „N. R. Ct.", dat de medici oor-
deelcn, dat het pestgevaar in het Malang-
sche niet ernstig is. Het aantal pes'tge-
vallen is daar zeer gering, terwijl Soera
baja, waar in een maand twee jgevaJ"-
len moeten zijn geweest, geheel pesf-
vrij is. Dit verschijnsel wijst er op, dat
de pest speciaal in de heete kuststreken
met zuiver tropisch klimaat, niet g ed ijlt,
terwijl ook in de bergstreken de ziekte
reeds teruggeloopen is. Weliswaar is
Malang thans van het spoorwegverkeer
afgesloten, doch alleen pour acquit de
conscience. De verwachting bestaat, dat
de pest niet lang zal heerschen.
Uit Rome wordt geseind:
De sanitaire maatregelen voor sche
pen uit Semarang, Soerabaya en Batavia
zijn herroepen.
Debietrecht op Tabalt.
Het Verbond van Vereenigingen van
Sigarenfabrikanten in Nederland, be
staande uit 10 Patroonsvereenigingen, met
244 aangesloten firma's, allen sigarenfa
brikanten in de provincie Groningen,
Friesland, Drente, Overijsel, Gelderland,
Utrecht, Noordholland en Zuidholland,
heeft een verzoekschrift gezonden aan
de Tweede Kamer, naar aanleiding van
het wetsontwerp „Tabaksbelasting",
waarvan het de aanneming van dit wets
ontwerp zegt te beschouwen als een
ramp voor de sigarenindustrie in Neder
land.
Achteruitgang
der Zuiderzee-visscherij.
Uit betrouwbare bron kan worden me-
gedeeld, dat, ten gevolge van den achter
uitgang der Zuiderzeevisscherij, binnen
de laatste tien jaren ruim 50 botters te
Marken moesten worden opgeruimd en
die botternumm*-?s zijn vervallen.
Het aantal bolters aldaar bedroeg op
1 April jl. 1067, waarvan meer dan 80
stuks 25 jaren oud of ouder zijn, terwijl
verscheidene botters niet meer zeewaar
dig zijn.
Onderscheidene visschers trachten door
dijk- of grondwerk iets te verdienen.
(Stand)
Minister Colijn en de Cadettenschool.
Donderdag arriveerde minister Colijn
met zijn adjudant De Quay te Alkmaar
aan den trein afgehaald door den direc
teur der Cadettenschool met zijn adju
dant.
Gistermorgen werd de school geïn
specteerd. Nadat het korps cadetten aaii
den minister was voorgesteld, volgde de
voorstelling van liet leeraarspersoneel.
Het gebouw werd hierop geïnspecteerd
en een paar lessen werden door minis
ter Colijn bijgewoond. Om 11 uur werd
Zijne Excellentie door generaal Van Noo-
ten, commandant der stelling van Amster
dam met een auto aan de school afge
haald.
iVaar opheffing der cadetteuschool al
meermalen is overwogen en leeraren hier*
omtrent gaarne zekerheid verlangden,
werd den minister gevraagd, welke plan
nen met de school bestaan. Zijne Ex
cellentie antwoordde, dat niet voor 1912
deze kwestie aan de orde komt De paar
eerstvolgende jaren is er dus nog geen,
sprake van opheffing.
KORTE KROMEK.
De heer Delprat heeft zijn benoe
ming tot wethouder van Amsterdam niet
aangenomen.
Tot lid van de Prov. Staten van
Noord-Brabant werd gisteren gekozen de
heer J. van Beek, secretaris van de ge
meente Geffen.
Bij enkele candidaatstelling is gis
teren tot lid der Prov. Staten van Drente
gekozen de heer J. H. Tonckens van
Hoogeveen.
LEIDEN, 8 April.
Passiespel van Oberammergau.
De Z.Eerw. Pater J. G.TesserO.F.M.
heeft zijn BijibelscheGeschiedenis met licht
beelden voor kinderen, en zijn catechis
mus met lichtbeelden voor dezen winter
ten einde gebracht. Op treffende wijze
heeft hij de bijbelsche schoonheden en
de waarheden van onzen godsdienst met
woord en beeld verklaard, en zijn hoor
ders in vuur ontstoken voor de schoon
heden, die zij zoo dicht bij zich hebben,
doch wier treffende eenvoud en sublieme
pracht zij niet steeds wisten te waar-
deeren. Doch, de ijverige werker zelf
nog niet tevreden, wil nu de kroon op
zijn werk zetten. Morgen zal hij voor ons
verklaren het lijden van Christus, we
derom in woord en beeld, door de uit
legging van de passiespelen van Ober-
ammergau. Wij hopen, dat Leiden's ka
tholieken deze gelegenheid niet laten
voorbijgaan om de voordracht van Pater
Tesser bij te wonen, welke voordracht
hen, even goed als een meditatie, zal
doen ontsteken in liefde tot Christus,
wiens lijdensgeheimen wij dezer dagen
overwegen.
Zij, die de voordrachten van Pater Tes
ser hebben bijgewoond, weten wat zij
morgenavond kunnen verwachten.
Ten slotte meenen wij niet te veel
te zeggen, indien we uit naam van Lei
den's Katholieken Pater Tesser harte
lijk dank brengen voor zijn ijverig wer
ken.
Toont, Katholieken, morgen dezen
dank in uw trouwe opkomst.
Sempre Crescendo.
De netto opbrengst van het concert,
gehouden op 7 Maart 1.1. door het stu
denten muziekgezelschap „Sempre Cres
cendo", ten bate van de kinderbewaar-
plaats en de algemeene armen bedraagt
f 423.
Verkiezingen Rijnland.
De uitslag van de verkiezingen voor
hoofdingelanden en hoofdingelanden
plaatsvervangers in het Hoogheemraad
schap Rijnland is als volgt:
3e district, hoofdplaats Haarlemmer
meer (Cruquius). Hoofdingeland. Her
kozen de heer J. van Zijverden. Hoofd-
ingeland-plaatsv. .Herkozen de heer ft.
W. Lammerts, Haarlem.
10e district, hoofdplaats Alfen a/d Rijn«
Hoofdingeland de lieer J. de Bruijn,
Zwammerdam. Hoofdingeland-plaatsv. de
heer W. Los, Alfen a/d Rijn.
De persoon, die onder Zoetervvoude
verdronken is gevonden, werd door de
familie herkend als zekeren Joh. Eggink,
van hier, die een zwervend leven leidde.
In den afgeloopen nacht zijn aan het
abattoir alhier 154 stuks vee afgemaakt,
afkomstig uit stallen, waar mond- en.
klauwzeer was uitgebroken. Na de slach
ting werden de slagers ontsmet.
Ook het personeel en de schuiten,
waarmee ze zijn vervoerd, zijn ontsmet
De Hollandsche Maatschappij van
Landbouw, afdeeling Leiden en omstre
ken, houdt eene algemeene ledenverga
dering op Dinsdag 11 April, ter bespre
king van de tentoonstelling.
Te Amsterdam slaagden voor het
examen van bouwkundig opzichter de
heeren J. H. Visser, J. Elles en P. j.
Colijn, allen thans tijdelijk bij de ge
meentewerken alhier.
ROOMSCHE AGENDA.
Zondag, 's namiddags 1 uur, Gel-
bouw R. K. Volksbond, ledenvergade
ring van den R. K. Bond van Handels^
Kantoor- en iViijkciuedicndcii.
