2e Jaargang.
No. 446.
Vrijdag
24
Maart
1911.
BUITENLAND,
BINNENLAND.
2)e Beicbelve Sou/tout
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
In tere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en liet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/> cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van I5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels t 1-50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentien: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEILLUS'
TREERD ZONDAGSBLAD.
Wegens den feestdag van Ma.ia-
Boodschap zal „De Leidsche Courant"
morgen NIET verschijnen.
V Een nieuwe leuze.
Mr. Samuel van Houten, die weer een
Staatkundigen Brief in 't licht gaf, is toch
een vernuftig man.
Hij is doodsbenauwd voor een recht-
sche overwinning in 1913 „als niet de
liberalen, die algemeen kiesrecht slechts
in de korte kleeren" willen en vooral
de vrijheid van handel en wandel willen
handhaven, eigen cand: aten stellen of,
wat verkieslijker ware, de vnj-liberale
bond hun 'weder gelegenheid tot aanslui
ting geeft door zijn door niemand on
dersteund denkbeeld omtrent versterking
van de macht ener niet van hetzelfde
kiesrecht als de Tweede afhankelijke Eer
ste Kamer te laten varen, waardoor dan
meteen de schijnbare overeenstemming
met Troelstra-Drucker-Borgesius ten aan-
aanzien van „algemeen kiesrecht" weder
komt te vervallen."
Ja, lees dit zinnetje nog maar eens
over. Er blijkt uit, dat mr. van Houten
den vrij-liberalen aanraadt, wat water in
den wijn te doen Hij wil van algemeen
kiesrecht in de lajige kleeren, d. w. z.
onbeknibbeld algemeen kiesrecht nog
wc: niets weten, raadt zelfs het siellen
van candidatcn zijner eigen richting aan,
maar is en passant geen blijk van
kracht o zoo bevreesd voor de yerkie-
zingsgevolgen dezer politiek, dat hij er als
de kippen bij is om een andere verzaniel-
leu/e aan te geven. Na nog even het „vrij
heidsbeginsel als shibboleth bij de aan
staande verkiezingen" te hebben aange
prezen, zegt hij toch:
Daar aan de linkerzijde de subsidi-
eering der bijzondere school op den be
sta anden voet aanvaard is, gelijk sedert
bijna een eeuw de subsidieering der
kerkgenootschappen, kan de leuze: be
vordering van welvaart door onderwijs,
voorzorg en vrijhandel allen vereenigen
die tegen de dwangmaatregelen en
ambtenarij van Regout en Talma en de
"tarief-politiek van Kolkman zijn ge
kant."
Merkwaardig: ook de heer van Hou
ten legt zich nu maar neer bij de sub
sidieering der bijzondere school, wel een
bewijs, dat daar toch feitelijk niets tegen
valt in te brengen, anders zou deze pai-
staander er wel mede voor den dag
komen.
Wat evenwel die nieuwe leuze moet
uithalen, is ons vooralsnog een raadsel.
'|Wat zegt ze, wat omschrijft ze, wat
belooft ze? 't Is alles vaagheid, 't Is een
nieuw soort blanco politiek.
Dat trouwens ook de heer van Houten
zelf cr weinig van verwacht blijkt wel uit
de ophitsende termen, die hij in zijn brief
bezigt. Luister b.v. nog eens naar dit
citaatje
„Hoeveel .vachtoffers verder nog
dreigen ie vin onder arbeidswet,
bakkerswet, ziekteverzekering, debiet-
rccht op tabak, tarief wet, waar Regee
ring en Kamermeerderheid onverschil
lig blijken te zijn voor de rechten en
belangen der bevolking en, in dit op
zicht echt Jacobijnsch, aan hun begrip
van deugd en zedelijkheid alles ten of
fer tc brengen, weet de hemel. Maar 't
kan zijn, dat eindelijk de maat vol is
en uit alle klassen der maatschappij,
hoog en laag, roomsch en onroomsch,
geloovig en ongeloovig, eens weer een
meerderheid bij de stembus te vormen
is, die een eind maakt aan zulk een
halfwaanzihnig machtsmisbruik, als
waartoe de meerderheid der Kamer en
dc Regeering als haar dienaresse zich
tegenwoordig gerechtigd achten. Ook
de ware volgelingen van Groen, die
steeds waarschuwde tegui staatsalver-
mogen, moeten wel verbitterd word a,
dat diens naam misbruikt wordt voor
een Christelijk-Jacobijnsche terreur van
iTalma-Regout onder de a péciën van
Kuyper."
Is dat niet om ba.ig te worden?
We schrijven nog pas 191 n worden
ju al voor „half v .7 1 u; (ge
naakt. Dat belooft
De heer Van Ho: a .1 "»ut giondig
f beseffen, dat zijn bij de
verkiezingen profijt moeten zien te ha
len uit ophitsen tegen rechts. Of de waar
heid en de billijkheid daarbij in het ge
drang komen, doet niets ter zake. Op
hitsen maar!
Als doeik voor het bloeden wordt een
nietszeggende verzamelleus verzonnen en
verder wordt alles wat rechts doet afge
keurd en verdacht gemaakt, welke tac
tiek links in de hand werkt door zijn me
dewerking aan gewichtige maatregelen te
onthouden, getuige de stemming over
de zedelijkheidswet.
We zullen nog aardig wat te slikken
krijgen, vóór de stembus van 1913 ge
sloten is. Gelukkig weten we de linksche
manoeuvres naar waarde te taxee-
ALGEMEEN OVERZICHT.
Den Pruisen zitten gedurig maar in
den weg de voordeelen die men
Elzas-Lotharingen
als bondstaat wil toekennen. Von Hey-
debrand heeft er gister weer in het
Pruisische huis van afgevaardigden te-
genopgetornd. Hij zegde toe dat de con
servatieven zich voorbehouden, de Prui
sische regeering er later ter verantwoor
ding voor te roepen, dat zij de wijziging
in het ontwerp van een grondwet voor
Elzas-Lotharingen heeft goedgekeurd.
De vraag welke plaats Elzas-Lotharingen
naar de grondwet inneemt is voor de vei
ligheid van het rijk van het allergrootste
gewicht. Misslagen op dit gebied moe
ten misschien met Pruisisch bloed goed
gemaakt worden. Zelfverloochening, als
waarmede Pruisen in de verzwakking vein
zijn invloed in den Bondsraad heeft toe
gestemd, kan in het politieke leven moei
lijk aanbevelenswaardig heeten.
De uationaal-liberaal Schilfer meen
de, dat het verwijt van von Heydebrand
aan den Pruisischen minister-president
niet anders beschouwd kan worden dan
als een waarschuwing, dat de regeering
van Pruisen niet in handen berust, die in
staat zijn Pruisen's taak te beschermen.
Von Bethmaun Hollweg, de minister
president verklaarde, dat bij het verke
nen van stemmen in den Bondsraad aan
Elzas-Lotharingen van verwaarloozing
van Pruisische levensbelangen niet ge
sproken kan worden. De wensch van El
zas-Lotharingen om stem te hebben in
den bondsraad is alleszins begrijpelijk
Mochten wij, waarvoor God ons behoe
de, met Frankrijk in oorlog geraken, dan
zou het rijksland ook in dit opzicht een
rol te spelen hebben. Wij hebben echter
het rijksland in 1870'71 niet verwor
ven, oin het zekere beperkingen op te
leggen, maar wij zien er een land in, dat
in politiek-, beschaving- en oecönomisch
opzicht zoo nauw mogelijk met het Duit-
sche vaderland moet versmelten. Het
deelnemen van Elzas-Lotharingen aan
de rijksaangelegenheden is daarvoor ge
schikt. De kwestie-EIzas-Lotharingen
kan niet dan in Duitschen geest opgelost
worden. Wanneer Pruisen in deze kwes
tie een schrede voorwaarts doet, dan ver
vult het de taak, die het tegenover het
Rijk heeft.
Voor het loopende zittingsjaar heeft
Duitschland nog een schoonen berg goe
de voornemens.
De regeering heeft het Seniorenkon-
vent uit den Rijksdag de vergadering
van partijleiders, die de parlementaire
werkzaamheden, bij gemeen overleg re
gelt medegedeeld dat zij den Rijks
dag tot een herfstzitting bijeen zal roe
pen.
Het plan is, om tusschen Paschen'
en Pinksteren nog af te doen: het wets
ontwerp op de rijksverzekering, de grond
wet voor Elzas-Lotharingen, het han
delscontract met Zweden, en het wets
ontwerp tot wijziging van het strafwet
boek.
I11 dc herfstzitting, die van 10 Octo
ber tot half December zal duren, ko
men nog aan de ordehet wetsontwerp
tot herziening van het strafproces, het
wetsontwerp tot bestrijding van kwak
zalverij, het wetsontwerp tot invoering
van riviertollen, en het wetsontwerp op
de verzekering van beambten in particu
lieren dienst.
Wat er zal blijven liggen, wie wieet
het? Intusschen zal er een nieuw wetje
aangenomen worden om mogelijk te ma
ken dat de volksvertegenwoordigers ver
goeding voor reis- en verblijfkosten krij
gen, die anders in October moet uitbe
taald jttprden.,
De kwestie der vergoeding is pok
ter sprake gekomen in
tn Trc
waar Asquith Donderdag in het Lager
huis verklaarde dat de regeering van
plan is nog voor de loopende begroo
ting een crediet aan te vragen voor een
vergoeding aan leden van het Lagerhuis.
Onmiddellijk daarop vroeg de afge
vaardigde Ashley, onder luid gelach vam
het Huis, of de minister ook kon mede-
deelen, hoe hoog die vergoeding zou
zijn. Hij moest zich echter met een ont
kennend antwoord tevreden stellen.
Inmiddels zijn er veranderingen geko
men in het kabinet Minister Haldane is
tot viscount verheven en krijgt daardoor
zitting in het Hoogerhuis. Omdat men
echter gaarne heeft dat, in het geval
Haldane minister blijft, ten minste de
onderminister in liet iagerhuis zitting
heeft ïs als zoodanig benoemd kolonel
Seely, terwK de tegenwoordige func
tionaris Lord Lucas onderminister van
koloniën benoemd is.
Berichten uit Berlijn aan Engelsche
bladen doen het voorkomen alsof de
toestand in het
verre Oosten
allesbehalve geruststellend is. Volgens
deze berichten „uit particuliere bron"
zouden staag-aan Chincesche troepen
worden vooruitgeschoven naar de Russi
sche grens, en deze troepen wat haar
houding en africhting betreft de bewij
zen leveren, dat zij met succes gedrild
zijn door Japansche instructeurs. De
soldaten staan uitstekend onder tucht
ook zijn zij goed gekleed en bewapend.
Deze troepenbewegingen geschiede 1
bij voorkeur 's nachts en het aantal sol
daten, dat cr aan deelneemt, is aanzien
lijk.
Een verontrustend bericht is ook dat
in een dorpje nabij Charbin een Russi
sche patrouille ongenoegen heeft gekre
gen met Chineesche soldaten, die op de
Russen hebben geschoten. Er zijn geen
gekwetsten.
Over de inwendige politiek in
Rusland
komt ook weer verrassend nieuws. Zou
eerst Stolypin zijn ontslag nemen, inu
wordt weer beweerd dat hij aanblijft.
Woensdag werd er te Zarskoje Selo
een keizerlijke familieraad gehouden,
waarbij ook ae tsarina-weduwe aanwie-
zig was, die Stolypin met klem verdedig
de. De tsaar, die Stolypin graag in zijn
ambt wilde laten en zich geenszins ge
neigd toonde om het ontslag aan te ne
men, zond na den familieraad zijn adju
dant graaf Hendrikow naar Stolypin.
Volgens een later telegram heeft Sto
lypin zijn ontslag-aanvrage teruggetrok
ken en zal hij zijn ambt blijven beklee-
den. Om hem voldoening te schenken zal
het lid van den Rijksraad, Trepow, dat
met de kuiperijen tegen Stolypin begon
nen was, voorloopig de zittingen van
den Rijksraad niet mogen bijwoneni.
GEMENGD.
De ook in ons land zooveel gesma
de en gelasterde abbé Santol heeft weer
eens een schitterend eerherstel gekregen
voor de beleedigingen, hem in verschil
lende bladen aangedaan.
Het hof van appèl te Brussel heeft nl.
gisteren de Antwerpsche „Nieuwe Ga
zet", die den abbé belasterd had, ver
oordeeld tot 2.500 francs schadevergoe
ding en 12 afkondigingen van het ven ais,
in 12 bladen naar keuze van den abt.
Koning George V van Engeland
heeft een proclamatie uitgevaardigd
waarin wordt bepaald, dat de kronings-
durbar te Delhi zal plaats hebben op
21 December van dit jaar.
De Senaat van den staat Californië
heeft een wetsvoorstel aangenomen, waar
in wordt bepaald, dat buitenlanders geen
grondbezit in het land zullen mogen ver
werven, een maatregel, uitsluitend ge
richt tegen de Japanners.
Den 8en April zal te New-York een
groot feestmaal worden gehouden ter be
vordering van de vredesbeweging. Voor
mannen uit de wereld van handel, finan
ciën en geestelijkheid zullen zich aan dat
diner vereenigen. Het doel is, in binnen-
en buitenland steun te wekken voor de
arbitrage-plannen van President Taft. Uit-
noodigingen om het diner te komen bij
wonen, worden o.m. gezonden aan den
Britschen minister van buitenlandschen
zaken Sir Edward Grey en aan Carnegie.
Volgens een telegram uit Peking
werd de president van het voorloopige
pariemqnt, prins £p£|9.S0, tgt minister van
handel, en kanselier Shihhsoe tot zijn op
volger in het parlement benoemd.
Relvas, de minister van financiën,
heeft ontslag gevraagd, hetgeen hem door
den ministerraad is geweigerd.
Dit verzoek om ontslag wordt ken-
teekenend voor den financieelen toe;-
teekenend voor den financieelen toe
stand geacht.
Naar de „Lokal Anzeiger" uit Con-
stantinopel verneemt, wordt in welinge
lichte kringen beweerd, dat de Sultan een
lichten aanval van beroerte heeft gehad.
Deze bewering wordt in het paleis echter
zeer stellig tegengesproken.
De Amerikaansche regeering heeft
besloten, de troepen niet verder naar de
Mexicaansche grens te laten oprukken,
voordat het Congres daarover beslist
heeft, meldt de „Lokal Anzeiger".
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot kanse
lier aan Hr. Ms. gezantschap te Berlijn
J. K. Feijlbrief, tweede kanselier aldaar;
tot tweede kanselier aan voormeld ge
zantschap jhr. Quarles van Ufford, tweede
kanselier bij Hr. Ms. gezantschap te Parijs,
en tot tweede kanselier aan laatstgemeld
gezantschap C. E. Stutterheim
zijn benoemdtot ontvanger der regi
stratie en domeinen te Tilburg H. W. van
Nes, ontvanger der registratie voor de ge
rechtelijke akten en domeinen te's-Her-
togenboschtot ontvanger te Druten, M.
A. Schouten, en tot ontvanger te Holswerd
W. H. Houwing, surnumerair der regi
stratie en domeinen.
Een brief aan den Paus.
Door tusschenkomst van Mgr. Gual-
therie, tijdelijk zaakgelastigde van den
H. Stoel te 's-Gravenhage, is namens
de „Federatie der vijf R. K. Volksbonden
en Werkliedenorganisaties in Nederland"
op den feestdag van den H. Jozef een
in het Fransch gesteld adres aan den
H. Vader gezonden, waarin het bestuur
der Federatie Z. H. de betuiging aan
biedt zijner kinderlijke liefde en hulde,
de verzekering zijner volstrekte toewij
ding aan de H. Kerk -r:n de plechtige
belofte, dat altijd, zonder aarzeling en
zonder terughoudendheid, de vingerwij
zingen zullen worden gevolgd, welke het
den H. Stoel behagen zal aan de Katho
lieken te geven.
„Als trouwe kinderen deelen wij in het
lijden, dat onder zulke droeve omstan
digheden U, onzen Vader, wordt aange
daan, en wij vereenigen ons uit gan-
scher harte met allen, die uit verschillen
de oorden der wereld hun protest doen
hooren. Wij protesteeren tegen den
smaad, die U wordt aangedaan door de
herdenking van het feit, dat vijftig jaren
geleden het eene Italië werd gesticht,
een eenheid, tot stand gebracht door de
berooving van den H. Stoel, en waar
door Rome, de stad des Pausen, aan zijn
rechtmatige eigenaars werd ontrukt.
Wij vereenigen ons dan ook tevens
met hen, die uit de verschillende oorden
protesteeren tegen die inbezitname, waar
door de vrijheid aan de Kerk ontnomen
en Uwe en ,Hare rechten geschonden
worden, en wij bidden God, dat Hij U
moge doen aanschouwen de glorievolle
overwinning der Kerk over Hare vijan
den, en dat Hij aan dezen de genade
geve van te erkennen, dat de vrijheid
der Kerk een onderpand is voor de wel
vaart en den vrede der volkeren.
Heilige Vader, wil ons en onze geeste
lijke leiders zegenen, opdat wij, één met
onze Bisschoppen en daardoor één met
den H. Stoel, krachtig en opgewekt
mogen arbeiden aan de verbetering der
zedelijke en stoffelijke toestanden van de
bevolking van Nederland, bijzonder van
de Katholieke bevolking."
De oeconomische toestand v.Suriname
Hierover schreef dezer dagen de Haag-
sche correspondent van de „Tel." aan
zijn blad het volgende:
De commissie, die naar Suriname zal
gaan, om den financieelen en occ noini-
schen toestand dier kolonie te bestudee-
ren, vertrekt in de eerste helft van April.
Zij stelt zich voor, in den loop v 1; d
zomer hier te lande terug te kd 11.
De commissie is benoemd in overleg
met den gouverneur van Suriname, inr.
Fock, nadat deze eerst gemeend had,
tegen haar instelling buiten hem om be
zwaar te moeten maken. Er is tu chen
Paramaribo en Den Haag over deze zaak
hee] jvat .te doen geweest.
R.-K. Herstellingsoorden.
Men meldt uit Amsterdam aan de Msb.:
Naar wij vernemen heeft het bestuur
der „Vereeniging R.-K. Herstellingsoorden
voor longlijders en zwakke kinderen",
dezer dagen op een alhier gehouden ver
gadering besloten een begin te maken
met den bouw van een Sanatorium te
Groesbeek, waar, zooals inen zich her
inneren zal 70 bunder land was aange
kocht.
Ook moet reeds een geneesheer-direc
teur zijn benoemd,
We mogen dus verwachten, dat binnen
zeer korten tijd de vereeniging een ge
deelte harer gronden te Groesbeek voor
het zeer sympathieke doel zal gaan ex-
ploiteeren,
R.-K. Dioc. Middenstandsvereeniging.
De Centrale Raadsvergadering der R.-K.
Diocesane Middenstandsvereeniging in het
Bisdom Haarlem, waarin verschillende
zeer belangrijke voorstellen zullen worden
behandeld, zal hoogstwaarschijnlijk ge
houden worden op Dinsdag 4 April a.s.
te 's-Gravenhage.
Electrisch bedrijf te Rotterdam.
De Gemeenteraad van Rotterdam heeft
gisteren zonder discussie aangenomen
een voorstel, om f42.0U0 toe te staan
voor uitbreiding van het electrisch kabel
net tusschen de centrale en het terrein
der nieuwe gasfabriek aan dc Kerlehaven,
en een voorstel tot uitbreiding van het
electrisch onderstation B aan de Williel-
minakade, kosten f263.400.
VrijspoorwegvervoervoorKamerledea
De Haagsche correspondent van dc
„Tel." meldt:
Men weet, wat er in en buiten de
Tweede Kamer te doen is geweest over
het aannemen van vrijkaarten, door Ka
merleden, van spoorwegmaatschappijen.
Meer dan eens is er door leden op
aangedrongen, dat de regeering trachten
zou, vrij vervoer voor afgevaardigden tc
verkrijgen. Nu deze echter bleef weigeren,
daartoe mede te werken, hebben onlangs
eenige Kamerleden zelf getracht, tot een
collectief verzoek aan de spoorwegmaat
schappijen te komen. Een vrij groot aan
tal leden uit verschillende fracties heeft
een desbetreffend verzoek geteekend,
maar het aantal bleef toch beneden de
verwachting, en omdat velen hun mede
werking weigerden, is de zaak verder
blijven rusten. Er zal dus nu wel niets
meer van komen.
Wij kunnen hier echter op grond van
betrouwbare gegevens aan toevoegen, dat
de kwestie van het vrij vervoer ook be
handeld is in de staatscommissie voor de
grondwetsherziening, doch dat deze ge
meend heeft, aan een verhooging
van het tractement der Kamer
leden de voorkeur te moeten
geven.
Ned. Baksteen.
Het bestuur der Vereeniging van Ne-
derlandsche Baksteenfabrikanten heeft
onlangs een enquête gehouden in zake
de schade, ontstaan door onverwachte
hooge rivierstanden en door de natte
weersgesteldheid in den zomer van 1910.
Als resultaat vermeldt een desbetref
fend rapport, dat ongeveer 10 pet. van de
gemaakte steenen aan de rivieren zijn
verloren gegaan. Het natuurlijk gevolg
van een dergelijke aanmerkelijke schade
moet zijn een veel minder groot aanbod
dan onder normale omstandigheden. In
dien daarbij in aanmerking wordt geno
men, dat de vraag naar steenen op dit
oogenblik reeds groot te noemen is, dan
moet men tot de conclusie komen, dat
eene belangrijke prijsverhooging het on
vermijdelijk gevolg van de mindere pro
ductie zal wezen.
KORTE KRONIEK.
H. M. de Koningin-Moeder heeft
gisteravond in den Koninklijken schouw
burg te 's Gravenhage, de opvoering]
Trouvère door de Fransche opera bij
gewoond.
De bestuurderen en oud-bestuur-
deren van de Vereeniging van gasfabri-
kanten in Nederlan d hebben gisteravond
in „Couturier" te Amsterdam hun mede
bestuurslid, den heer J. van Rossum
du Chattel, een vriendenmaal aangeboden
ter gelegenheid van zijn zilveren jubi
leum. Ook aan dezen feestdisch werd
overvloedig blijk gegeven van de sympa
thie, die de jubilaris van zijn collega's
geniet en van de waardeering, die vooral
zijn optreden in het belang van de ver
eeniging van gas fabrikan ten vindt
