2e Jaargang
Na, 430,
Maandag
6
Maart
1911.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
3)e Ccicbofve Sou/tont
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verrekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
der post f L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Rumor in Casa.
De brandende kwestie in Leiden is
wel een mooie illustratie van het spreek
woord: „Als je één varken aan zijn
staart trekt, schreeuwen ze allemaal"*
Het varken in casu, dat door den Hoog-
eerw. Deken ietwat hardhandig aan den
staart getrokken is, de Mij. tot bevorde
ring der Toonkunst, heeft echter het
groote leven niet gemaakt. Integendeel.
Alleszins lofwaardig heeft het bestuur
met spoed een vergadering belegd om
te zien of er nog een mouw aan te pas
sen viel. Eilacie, het mocht niet zijn,
force majeure deed hen zwichten.
Zekere pers heeft echter gemeend het
voor hen te moeten opnemen.
Zoo vraagt het „Hbid." na beweerd
te hebben dat velen zich verwonderd en,
geërgerd hebben over de „krasse waar
schuwing, waarom nu bezwaren wor
den geopperd.
„Vele en daaronder invloedrijke leden'
der afdeeling zijn katholiek. Zij hebben
zich tegen het stuk, toen het nog moest:
worden gekozen, niet verzet en geduren
de den langen studietijd is er geen beJ
zwaar tegen gemaakt."
Tegen deze onwaarheid meenen wij
krachtig te moeten protesteeren.
Reeds bij de bekendmaking der uit
voering is„van gezaghebbende zijde den
katholieken leden van Toonkunst met na
druk 'er op gewezen, hun medewerking
aan dit stuk niet te verleenen, en velen!
hunner weigerden reeds mede te zingen.
Nog erger maakt het de „Nieuwe Cou
rant", die verklaart:
„Wij hebben den tekst nog eens door
gezien het is een niet zeer talentvolle
bewerking van de Gretchen-geschiede-
nis uit Goethe's „Faust" allerminst aan-
stootelijk echter".
Dit pleit niet voor het hoogstaand
zedelijk gevoel van den schrijver. Als
censor morum hebben wij intusschen
meer vertrouwen in den HoogEerw. De
ken.
Mocht verder het „Hbl." al meenen,
dat „de Katholieke leden der afdeeling
die het stuk mee ingestudeerd hebben,
moeilijk zijn verbod zullen kunnen op
volgen", aannemelijker schijnt ons de
meening van de „Tel.".
„Men zal de medewerking van de Ka
tholieke leden echter moeten missen.
Verwacht wordt, dat deze tegen het uit
drukkelijk verbod van hun geestelijke in,
niet zullen zingen. Ook op het bezoek
zal dit herderlijk schrijven zeker wel
invloed hebben".
We "hopen het. Beter ten halve ge»-
keerd,.*..
ALGEMEUN OVERZICHT.
Heden zal dan weer de Fransche se
naat, die bij intreden der ministerieel©
crisis verdaagd werd, bijeen komen tot
het aanhooren van het nieuwe
Program van Monis.
In de Kamer zal de voorlezing van het
program van het ministerie-Monis wor
den gevolgd door een interpellatie over
de a'gemeene politiek. Naar verzekerd
wordt zullen de republikeinsch-socialist
Borrel en de radicaal-socialist Chau-
temps aan de regeering een nadere ver
klaring vragen over het politiek pro
gram. Deze interpellatie heeft, naar men
begrijpen zal, ten doel een stemming]
over het nieuwe kabinet uit te lokkent
De verschillende Ministers (zijn thans
met den premier natuurlijk druk aan het
werk met het in orde maken der ge
gevens voor en het opstellen van de
Ministerieele verklaring.
De socialisten hebben reeds beraad
slaagd over de gedragslijn die zij ten op
zichte van het nieuwe kabinet zullen vol
gen. Sommigen meenden dat het minis
terie-Monis met sympathie begroet zou
worden, omdat de aanwezigheid in het
kabinet van mannen als Berteaux, Cait-
laux e.a. waarborgen gaf voor de oplos
sing van de voornaamste kwesties, die
thans aan de orde zijn, n.l. die betref
fende de spoorwegmannen, de belas
ting hervorming en de evenredige verte
genwoordiging
Jules Guesde heeft tegenover dez(e(
opvatting volgehouden, dat ihet nieuwe
ministerie, juist als vorige kabinetten,
burgerlijke politiek zal voeren, dat men
zijn vrijheid moest voorbehouden ten
opzichte van het kabinet en den klassen
strijd voortzetten.
Er zou nog een nader heruit geiyomejn
worden. Men verwacht, dat de meerder
heid zich heden ivoor Monis zal uitspre
ken.
De rechtsche bladen zijn nog allesbe
halve goed te spreken over dit ministe
rie. Het „Journal des Debats" keurt het
heftig af dat dit kabinet is samengesteld
uit tegenstanders van Briand's politiek
en dat terwijl de meerderheid d'er Kamer
voor die politiek was.
Een regeering, aldus besluit de „Dé-
bats" zijn hoofdartikel ove rhet ministe
rie-Monis, een regeering op deze wij
ze samengesteld, is het tegenovergestel
de van hetgeen het land wenscht, zij be-
teekent het tegendeel van al hetgeen on
vermijdelijk is geworden in de bestaan
de politieke verhoudingen.
Reeds de samenstelling alleen van het
kabinet verontrust ten zeerste de open
bare meening, daar zij in geen enkel op
zicht de bezorgdheid wegneemt van hen,
wien de belangen van het land ter harte
gaan, integendeel zij doet deze toene
men.
De „Éclair" concludeert: „Nooit is er
een ministerie opgetreden zóó homogeen
in de essentieele ondeugden, die het al
bij voorbaat een voor de rust en het heil
van het vaderland noodlottige carrière
voorspellen".
Intusschen gaat papa Monis kalm zijn
gang en heeft reeds zijn zoon tot kabi
netschef benoemd. Ook de radicale so
cialisten schijnen nog wat aan nepotis
me te doen.
In Spanje
kriselt" het ook heftig. In de laatste
ministerraad waar gesproken zou wor
den over een antwoord aan het Vaticaan,
was de min. van Financiën Cobian niet
tegenwoordig, welk feit door de andere
andere ministers ten sterkste wordt afge
keurd. Sommige bladen jiu verzekeren
dat de nota van antwoord aan het Va^
ticaan, zóó is opgesteld, dat een breuk
met den H. Stoel niet te vreezen is. Het
antwoord der Spaansche regeering ber
loofd, zoo zeggen zekere bladen, de
beste resultaten.
In politieke kringen te Madrid is men
de meening toegedaan, dat Cobian zoo
lang zal aanblijven, tot de breuk met Ro
me een feit is geworden. Zoodra Gof-
bian heengaat, dan kan men er zeker van'
zijn, dat het zoover gekomen is. Blijft
de minister van financiën aan, daji is dit
het bewijs, dat Canalejas aan de eischen
van het Vaticaan heeft toegegeven.
Uit China komen weer dreigingen van
een
nieuwen Boxer-opstand
Volgens berichten uit Moekden is al
daar weder een beweging gaande te
gen de vreemdelingen en wordt de be
volking in proclamaties opgehitst alle Eu
ropeanen te vermoorden.
Uit Wladiwostock wordt eveneens ge
meld, dat men vreest voor Boxer-op
stand.
In de door Europeanen geredigeerde
bladen van het verre Oosten worden
de regeeringen gewezen op de nood
zakelijkheid om ten spoedigste maat
regelen te nemen ter bescherming der
buitenlanders o.a. door uitzending van
troepen.
Uit Buenos-Ayres verneemt de „Ti
mes" dat de
opstand in Paraguay
zich uitbreidt. Vijfduizend opstandelin
gen moeten een paar stadjes veroverd
hebben. Argentinië dreigt met weer
wraak, tenzij Paraguay voldoening geeft
voor het opbrengen van drie Argentijn-
sche schepen door den dictator Jara.
De toestand in Paraguay is zeer ern
stig.
Zoodra hij te Asuncion is, zal de Ar-
gentijnsche Minister binnen de 12 uren
teruggave eischen der door den dictator
in beslag genomen schepen; en zoo hij
geen voldoening bekomt, zal Argentinië
maatregelen nemen om ze met geweld
terug te krijgen.
GEMENGD.
Koning Nikita van Montenegro, die
in deze maand Weenen en Petersburg
zou bezoeken, heeft zijn reis tot April
uitgesteld.
De r Lokal Anzeiger" verzekert, dat
Castello Branco, een onlangs uit Portugal
verbannen oud-minister, de leider van
het te Rio de Janeiro ontdekte anti-
republikeinsche complot is.
De Porte heeft drie schepen ge
kocht van de Norddeutsche Lloyd, die
als transportschepen n dienst doen.
De minister van Marine heelt nu ook
verzocht, dat eenige gezagvoerders en
officieren van de Lloyd als instructeurs
van de Turksche bemanningen zullen
optreden. Dit verzoek is ingewilligd.
- In een schrijven aan Stolypin spreekt
de tsaar met lof over de medewerkers
van tsaar Alexander II, die dezen onder
steunden bij,het vrijmaken van de land
bouwende bevolking. De tsaar heeft zich
tot doel gesteld het werk van zijn groot
vader voort te zetten. Hij wil van den
Russischen boer niet alleen een vrij man,
maar ook een economisch krachtig
landbezitter maken.
- Volgens verschillende te New-York
ontvangen berichten zijn te Managua (Ni
caragua) 45 personen waaronder een
Duitsch geneesheer, wegens deelneming
aan een samenzwering tegen de regee
ring, ter dood veroordeeld.
De gezant van Nicaragua bestrijdt ech
ter de juistheid dezer mededeeling.
Het Amerikaansche Huis Afgevaar
digden heeft zich verklaard tegen een
voorstel, strekkende om aan de Ameri
kaansche delegatie naar de internationale
vredeconferentie op te dragen, ter confe
rentie aan te dringen op het totstandko
men eener internationale overeenkomst
tegen het voeren van oorlogen, die ge
biedsuitbreidingen ten deel hebben.
President Taft heeft besloten het Con
gres in buitengewone zitting bijeen te roe
pen.
Het heet dat de Hongaarsche regee
ring hare toestemming heeft gegeven voor
den invoer van nog 3000 ton Argentijnsch
vleesch in Oostenrijk.
Op den Döberitzer heirweg bij Berlijn
is Donderdagavond in de duisternis een
auto van de verkeerstroepen op een mili
taire kolonne ingereden. Een luitenant,
een officier van gezondheid en zes man
werden gewond. De twee officieren heb
ben een hersenschudding gekregen.
Koninklijke Besluiten.
Bij koninklijk besluit is aan J. L.
Becking eervol ontslag verleend als lid
van de Algëmeene Rekenkamer;
is benoemd tot directeur van en leer-
aar aan de R. Hi. B. S. te Venlo, S.
van der Meer, leeraar aan de H. B. S.
te Delft;
is benoemd tot adjunct-commissaris
der loodsen te Harlingen voor admi
nistratieve werkzaamheden aldaar dehr.
J. van der Meij;
is toegekend de aan de orde van Oran-
je-Nassau verbonden eeremedaille, in zil
ver, aan mej. M. Ch. Hagenbeek, di
rectrice van de afdeeling handwerken
bij de Naaml. Vennootschap voorheen
firma J. D. Nolet, te Utrecht.
Kroningsjubileum.
Ter gelegenheid van het Kronings-ju-
bileum van H. M. de Koningin werden
heden te Arasterdam de carillons be
speeld vlagden de openbare gebouwen
Door het garnizoen, bestaande uit in
fanterie, artillerie en cavalerie in groot
tenue, werd, vergezeld van de muziek,
een marsch door de stad gehouden.
Rijksopvoedingsgestichten.
In de tweede helft van de maand Juni
a.s., zal een vergelijkend onderzoek plaats
hebben voor mannelijke sollicitanten naar
de betrekking van opvoedend ambte
naar aan de Rijksopvoedingsgestichten
voor jongens.
Voor verdere bijzonderheden zie men
Staatscourant no. 55.
Sociale cursus.
De Bond van ,R. K. Werkliedenver-
eenigingen in het bisdom 's Bosch houdt
een tweedaagschen Socialen Cursus
in het gebouw van den R. K. Gilde-
bond te Tilburg, op 25 en 26 Maart,
a.s. Sprekers de weleerw. heer L. Poell,
onderwerpen: „le. Noodzakelijk verband
tusschen R. K. vakvereenigingen en Alge-
meene R. K. Werkliedenvereeniging of
Gildenbond; 2e. De arbeidersjeugd en de
R. K. Werkliedenbeweging. De heer A.
H. J. Engels, onderwerpen le. Hoe moe
ten wij ons vereenigingsleven propagee-
ren2e. Meer kennis der sociale wetten.
Spoorwegpersoneel.
De ;R. KI organisatie van spoor- en
Tramwegpersoneel SL Raphaël, heeft 't
verzoek van de Ned. Vereeniging van
Spoor en Tramwegpersoneel om een sa-
menspreking, ten einde te kun en tot een
gem^flschappelijk optreden tegen hst
reglement dienstvoorwaarden van minis
ter Regout van de hand gewezen.
R. K. Tabaksbewerkers.
Gisteren werd te Nijmegen een bonds-
bestuursvergadering gehouden van den
Nederl. R. K. Tabaksbewerkersbond.
De voorzitter, de heer J. van Rijse-
wijk, opende de vergadering met ge
bed en deelde mede, nadat de notulen
waren gelezen en vastgesteld, dat de
Eerw. Adviseur verhinderd was aanwe
zig te zijn, evenals het eerelid v. Schaik.
De hoofdschotel van de agenda was
de vaststelling der contributicregeling,
zoodat deze vergadering slechts kon be
schouwd worden als een voortzetting
van de in September 1.1. gehouden jaar
vergadering.
Op deze contributie-regeling waren
enkele amendementen ingekomen, als
mede een wijzigingsvoorstel Maastricht
dat door het hoofdbestuur echter als een
geheel nieuw voorstel werd beschouwd
en deswege niet in behandeling kwam.
Oevr de kwestie, of de deelname aan 't
weduwenfonds al dan niet verplichtend
zal worden gesteld, kon men het niet
eens worden, zoodat de beslissing daar
over later zal vallen.
Ten opzichte van de deelname aan de
werkloozen-kas werd op voorstel van 't
hoofdbestuur goedgevonden, dat de af-
deelingen van den Bond bij meerder
heid van stemmen die deelname hieraan
verplichtend kunnen stellen. Een voorstel
Leiden om bij werkloosheid aan gehuw
de leden 25 ct. toeslag te geven voor
ieder kind, werd verworpen, evenals een
voorstel-Deventer, dat deze toeslag eerst
wilde doen beginnen bij het 3de kind;
beide voorstellen waren door 't hoofd
bestuur ontraden. Daardoor restte slechts
het bestuursvoorstel om tot 4 kinderen
te steunen, dat zonder stemming aan
genomen werd.
De nieuwe contributie-regeling werd
daarna met 1 stem tegen en 1 st. blan
co aangenomen en de datum van in
werkingtreding bepaald op 1 Juli 1911.
Als plaats voor de volgende bondsver
gadering werd Amsterdam aangenomen
Daarna sloot de voorzitter de vergade
ring met gebed.
KORTE KRONIEK.
Bij K. B. van 2 Maart is voor de
gemeente Haarlem eene Kamer van Ar
beid opgericht.
In de Kamer zullen 10 leden zitting
hebben.
De burgemeester van Rijswijk, ba
ron van Hardenbroek van Lockhorst,
heeft tegen 1 Mei a.s. zijn ontslag als
burgemeester aangevraagd, wegens zijn
benoeming tot kamerheer van H. M. de
Koningin.
Baron van Wassenaar, eigenaar van
het kasteel te Nederhemert, heeft aan
deze gemeente f5000 geschonken, voor
den bouw van een nieuw raadhuis. Dat
maakt met de f 15.000, welke barones
se van Nageii voor dat doel heeft ver
maakt.
Donderdag 9 Maart verleent de
minister van Oorlog geen audiëntie.
LEIDEN, 6 Maart.
Vervroegde winkelsluiting.
Gistermiddag werd in het gebouw van
den Ned. R. K. Volksbond eene openr
bare vergadering gehouden, uitgeschre
ven door de afd. Leiden van den Nederl.
R. K. Bond van Handels-, Kantoor- en
Winkelbedienden. Verschillende heeren
en dames hadden aan de uitnood'igLn|g
gehoor gegeven. Nadat de waarnemend
voorzitter, de heer A. H. J. Engels, de
vergadering had geopend, verkreeg de
heer Heemskerk het woord, die eene in
leiding hield over de vervroegde winkelr
sluiting.
Spr. betoogde, dat de magazijn- en
winkelbedienden een arbeidsdag maken,
waarvan de gewone arbeiders zich geen
begrip 'kunnen vormen. Hun werk is ze-
nuwafmaftend en heeft vele nadeelige
gevolgen voor het lichaam tengevolge
van het lange staan, gebrek aan frissche
lucht, tocht enz. Spr. haalt hiervoor aan
uitspraken van tal van medici. Vooral in
manufacturen- en modezaken wordt veel
van het personeel gevraagd; een werk
tijd van '5 tot 17 uur, behoort daar
0kt tot de uitzonderingen,
Door dien langen arbeidstijd ontbreekt
den arbeider gelegenheid om zich in zijn
huisgezin bezig te houden, ontbreekt»
hem tijd voor ontwikkeling en ontspan
ning. Voor de interne bedienden is de
toestand vaak nog slechter; hun taak is;
soms nooit geëindigd. >Spr. haalt de re.i
sultaten aan van de te dezer zake inge
stelde enquête te Amsterdam, waar zeer
lange arbeidstijden voorkomen en al
hoewel in Leiden de toestand iets gun>
stiger is, nemen de bedienden daar toch'
evenmin een bevoorrechte positie in.
Uitvoerig toont spr. aan, dat verkorn
ting van arbeidsduur alleen mogelijk is,
door een vervroegd sluitingsuurde
practijk /heeft dit bewezen. Dit vervroegd
sluitingsuur Is bovendien ,in het belang
van den klein.-winkelier, .die er dezelfde
vruchten Van trekt als de bedienden.
Spr. igaat de acties na, welke voor een
vervroegd sluitingsuur gevoerd zijn en;
merkt op, dat ivele groote middenstan.-
ders in dezen (hielpen. Bij velen is de}
wil goed, doch op den onwil van enkelen]
stuit de invoering van een vervroegd'
sluitingsuur af. Spr. ilcomt dan ook tot
de conclusie, dat .alleen de wetgever kan]
helpen.
Spr. gaat vervolgens na de wetgeving
in verschillende landen en de agitatie
voor een wettelijk sluitingsuur in Nier
derland .In Leiden verklaarden zich b.v.
143 van de 258 winkeliers voor een ver
vroegd sluitingsuur en slechts met klei
ne meerderheid sprak de Raad zich er
tegen uit.
Spr. zet de bezwaren der tegenstart-
ders uiteen en weerlegt de argumenten
tegen een wettelijke regeling, aan welke
spr. de voorkeur geeft boven een ge
meentelijke verordening.
De heer Engels dankte den inleider
voor zijn keurige .en belangwekkende!
redevoering, welke getuigt dat de heer
Heemskerk het behandelde onderwerp
tot in finessen bestudeerde. Spr. hoopt
dat de beweging, die te dezer stede in
samenwerking met anderen voor een ver
vroegd sluitingsuur op touw zal wor
den gezet, moge slagen en dat de Raad
eene verordening op de vervroegde win
kelsluiting moge uitvaardigen.
Voor de leden van „Geloof en We
tenschap" zal op Dinsdag 14 Maart a.s.
als spreker optreden de ZeerEerw. Pa
ter van Well S. J. uit Venlo.
Verleden jaar mocht deze gevierde
spreker door zijn boeiende voordracht
over Jörgensen grooten bijval ondervin
den; zijn onderwerp luidt nu: „Het kind
in de litteratuur", een lezing, waarmee
hij reeds veel succes oogstte.
Wij twijfelen niet, of de leden van
Geloof en Wetenschap" zullen door een
groote opkomst toon en deze keus op
prijs te stellen, terwijl wij er op wijzen
dat gelegenheid bestaat voor introductie.
Het bestuur heeft zich aldus samenge
steld: Dr. W. .F. M. Weebers, voorz.
Mr. A. Tepe, ondervoorz.Th. R. J. Wij-
ers, Rapenb. 2, secretaris; Mr. H. van
Wensen, penningmeester, cn L. v. d.
Laan, -2e secretaris.
Onze vroegere stadgenoot, de heer
B. J. A. de Vrind, chefkok in hotel Paur
lez te 's Graven h age, is op de Haag-
sche tentoonstelling van Kookkunst be
kroond met gouden medaille.
Door de waarnemende directie der
Bescuitfabriek „Nutrix", Hoogewoerd,
alhier is de vorige week het personeel
een loonsverhooging toegekend, voor
enkelen zelfs tot een dedrag van f 2. per
week.
Door den burgemeester dezer ge
meente is hedenmorgen een telegram van
gelukwensch gezonden aan H. M. de Ko
ningin, ter gelegenheid van het feit, dat het
heden 127g jaar geleden is, dat H. M.
werd ingehuldigd. Van verschillende open
bare gebouwen en particuliere woningen
woei de driekleur terwijl het carrillon van
de stadhuistoren werd bespeeld.
ROOMSCHE AGENDA.
Woensdag 81/2 uur 's avonds. Ge
bouw St. Joseph Gezellenvereeniging,
Rapenburg 52. Algemeene ledenverga-t
dering van De Jonge Garde.
AARLANDERVEEN. De ministers van
binnenlandsch zaken en van financiën
hebben het dedrag van het voorschot,
bij Kon. besluit van 1 Augustus 1910 uit
's Rijks kas aan deze gemeente toege
kend ten behoeve van den bouw van
arbeider woningen, vastgesteld op f2439.74