\2\ jaar Koningin.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang.
No. 429,
e Sou/tatit
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
der post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
4
Maart
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel,meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
De dag van Maandag zal ons tot blijd
schap stemmen. Het zal dan 121/2 jaar
geleden zijn, dat Koningin Wilhelmina
plechtig te Amsterdam werd ingehuldigd.
't Is de eerste herinneringsdag onder
ÜWilhelmina's bestuur; het koperen jubilé
dat niet met wijdsch vertoon wordt ge
vierd, maar met stille dankbaarheid wordt
herdacht
Wat al geluk heeft deze regeeringspe-
riode aan ons land gebracht, wat al lief
en leed heeft Koningin Wilhelmina in
dat tijdperk doorstaan.
Wij hebben gezien blijken van innige
Aanhankelijkheid van ons volka an Oranje;
jbewijzen van liefde van Oranje voor ons
yolk.
Wij behoeven dat alles hier niet te re-
Jeveeren. 't Is overbekend, hoe onder
de regeering van onze Koningin de ban
den tusschen Vorstenhuis en Volk nau
wer zijn aangehaald, door de warme
genegenheid van de Vorstinne voor het
yolk en van het volk voor Haar.
Met blijdschap zullen wij daarom Maan
dag den 121/2-jarigen herinneringsdag van
[Wilhelmina's troonsbestijging vieren; met
dankbaarheid erkennend het vele goede,
dat onder haar bestuur ons land geschon
ken werd en met vertrouwen God smee-
kend om Haar nog lang voor ons te be
houden.
Het feestvierende Rome.
Rome viert immers feest dit jaar?
Rome is thans een behoorlijken tij:d
de hoofdstad van het ééne Italië en men
gaat dit herdenken o.a. met een tentoon
stelling
Bij feestvieren nu behoort een fees
telijk gezicht en men trekt er dit dan
ook, maar of het gemeend is
Reeds meermalen verluidde zoo iets
omtrent den minder rooskleurigeri toe
stand van het gemeentelijk beheer dier
stad, maar in de kringen der bewonder
aars van Italië's eenheid werd dat nog
al eens tegengesproken.
Thans echter komt uit diezelfde krin
gen een zóó scherpe hekeling van Ro-
meinsch wanbeheer, dat die tegenspraak
,wel Verstomd mag worden geacht.
De Romeinsche medewerker van het
Handelsblad vindt n.l. den toestand1
dusdanig, dat hij 't niet langer de moei
te waard acht er over te klagen, doch
er eenvoudig grappen op maakt. „On
der de Streep" bespreekt hij Romein
sche voorvallen in den minaahtienden!
trant, waarop men van iemand zeglt:
je moet het maar zoo nauw ni'et nemen!,
want er loopt een streep door.
Men geniete.
20 September 1909 werd besloten,
dat te Rome een gemeentetram zou wor
den aangelegd, die loopen moest in
11911, het feestjaar. Welnu:
„Eerst hoorde men niets periode
van incubatie toen werd 'n directeur
benoemd. Rails werden besteld... en wa
gens. De rails kwamen, de wagens niet.
|De rails werden opgestapeld op het
ihoofdplein der stad. En bleven er lig-
|gen... tot de „Tribuna" 'n inschrijving
opende van een sou per man, om werk
lui te huren, die de leelijke hoop ver
roest staal zou wegruimen. Toen kwam
Ier leven, de rails werden gelegd, lang
zaam aan en de directeur zwoer bij
alle goden dat den eersten Novem
ber 1910 de tram zou rijden. Zou rij-
"den voor vijf cent, zoovei als je maar
[wilt, tot in wijken, waar niemand ooit
heen gaat of heen zou willen gaan,....
'de andere kwartieren worden bediend'
door de tram, die niet van de gemeente
is.
De rails werden gelegd soms \vel
eens fout gelegd, zoodat ze later weer
werden opgebroken de draden werden
gespannen. Eén wagen kwam, een twee
de heette onder weg te zijn.
En toen gebeurde het, datiemand
een geniale gedachte kreeg. Men zou
ook beweegkracht noodig hebben.
Het volksbesluit van 20 Sept. 1909
,f-S. P. Q. R. decreverunt op het plein'
buiten Porta Pia had dit voorzien en
(Uitgemaakt, dat de electriciteit ook ge-
jmeentelijk worden zou, het zijn zou vóór
u-. 1911, het wonderjaar. 1
Maar,!lacy, toen de consul Nathan zich
deed inlichten over de nog beschikbare
kracht van vallend water in den1 omtrek,
hoorde hij dat alles de vorige .week was
opgekocht door de particuliere maat
schappij, die nu Rome verlicht en de
tram de rijdende tram .stroom le
vert.
Weer een interval van stilte... tot in'
in Januari van dit jaar de konin(g wordt
uitgenoodigd den eersten steen1 te leg'-
gen voor 'n stadscentrale, te drijven met
Diesel-motoren, 'n Kostbaar zaakje in 'n!
land, waar de petroleum nog altijd min
stens een kwartje per kan kost.
De directeur der Romeinsche gemeen
telijke lichtfabrieken en krachtstations
in wording hij woont in Parijs, ver
dient 50.000 francs epr jaar, plus vrij
reis- en verblijfkosten iedere 2 maan
den moet hij zeven dagen in Rome zijii'
beweerde binnen vier maanden de
centrale in orde te kunnen hebben
zijn collega van de tram zwoer bij:
zijn baard ditmaal, want hij is atheïst
geworden dat de tram den eersten
Maart zou rijden.
Het is nu 1 Maart, ik ben de lijn zoo
eens langs wezen kijken, maar 'm tram
heb ik niet gezien. Ik voor mij schrijf
dit toe aan de omstandigheid, d'at de
rails nog lang niet overal klaar zijn. Maar
ik geef gewonnen, dat anderen recht
hebben deze vertraging toe te schrijven
aan de omstandigheid, dat van de centra
le nog altijd niet meer bestaat dan de
„eerste steen", die blijkbaar geen „steen
der wijzen" is.
Heeft men ooit bijtender satyre ge
lezen op een lamlendig gemeentelijk
beheer
Rome viért feest, maar blijkt zóó wei
nig in staat zijn zaken te bestieren, dat
de buitenlandsche toeschouwer er me
delijdend om glimlacht.
Bij 't Romeinsche „Comité voor de
feesten van 1911" gaat 't al blijkbaar
even lamlendig, want de corr. spreekt
daarover op minachtend-meewarigen
toon. 't Is of hij dat comité niet a u
sérieux neemt.
Rome viert feest, maar... geeuwt nu
al van verveling.
Rome toont een feestelijk gezicht,
maar... 't is een masker.
Rome is de hoofdstad van het ééne1
ffcalië, maar het gaat gebukt onder die
weelde.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Meer en meer blijkt wat de Fransche
Katholieken te venvachten zullen heb
ben van het
Ministerie-Monis
De felle spot en de aanvallen van1 de
rechtsche pers worden steeds scher
per. Dit wordt nog aangewakkerd door
het feit dat Monis en verscheidene an
dere ministers hun opwachting zijn gaaini
maken bij Combes, 'tis dus wel zeker
.dat we een nieuwe Combistische perio
de tegemoet gaan. Senator Gaudin de
Vilaine, die over Cruppi's optreden als
minister van buitenlandsche zaken in-
terpelleeren wilde, verklaarde gister
morgen, zijn plan in nadere ovterwe
ging te houden. Hedenmiddag eerste
ministerraad, Maandag ministerieele ver
klaring in de Kamer.
We zullen zien wat dat geeft. Intus-
schen zou Briand gister naar Zuidn
Frankrijk vertrekken. De arme man is'
waarschijnlijk doodop!
Weer schuift een dreigende onweers
wolk over
Portugal
heen. Een telegram uit Rio de Janeiro
meldt, dat tegen de republiek Portu
gal een monarchistische samenzwering
op touw gezet is. De samenzweerders1
ontvangen hun instructies van' een co
mité wienszetel te Londen is. Deze be
wering is reeds ook in Portugal gedaan.
Het blad „Paiz" maakt een facsimile
een vertrouwd ijk en brief openbaar, door
een der samenzweerders aan iemand in!
Lissabon gericht Het bevat de op
dracht om Theiophil Braga en andere mi
nisters te vermoorden. Het hoofd der
politie te Rio is een onderzoek begon
nen. Bovendien is op instignatie' van dein!
Portugeeschen gezant een onderzoek te
gen monarchisten ingesteld, die dqel ge
nomen hebben aan een samenzwering!
tegen Het leven van Portugeesche repu
blikeinen te Rïo de Janeiro en tegen de
leden der voorlpppige regeering tie Lis
sabon. Het hijschen van de vlag der
monarchie is nu verboden, het meeren-
deel der in Brazilië levende Portugeezen
zijn koningsgezind, daaronder bevinden
zich tal van grootkapitalisten, die be
sloten zijn voor het herstel der monar
chie aanzienlijke bedragen over te heb
ben.
Hoewel zulke berichten wel teeke
nend zijn voor jlen toestand, kunnen we
zooals met alle berichten uit Portugal,
niet anders, dan onder reserve hiervan
melding maken. Uit Lissabon vermeldt
nog de N. R. Ct. een particuliier tele
gram: Betreffende de uit Rio de Ja
neiro gemelde antirepublikeinsche sa
menzwering zeide Machado heden, dat
het onderzoek daar voortduurt. Het be
richt schijnt grond van waarheid te heb
ben. Ik kan uit goede bron mededeelen
dat aan buitenlandsche zaken1 gisteren
een particuliere brief uit Brazilië is ont
vangen, waarin de complotplanlnen geo
penbaard werden, terwijl de ontdekte
samenzwering alleen diende om een ern1-
stigere te voorkomen.
lntusschen gaat het Portugeesche
schrikbewind op de meest gestrenge wij
ze voort de priesters te vervolgen, die
het wagen durven om den brief van het
episcopaat, waarvan wij eenige dagen
geleden den inhoud weergaven, in de
kerken voor te lezen.
Men weet, dat de Portugeesche re
geering, met haar republikeinsche op
vatting van vrijheid, verboden heeft dit
schrijven der bisschoppen bekend te ma
ke. n Vele priesters lieten zich echter
door de bedreigingen van de revolutie
helden niet afschrikken en hebben den
brief aan hunne geloovigen voorgele
zen. 'tGevolg was, dat deze priesters
die niet meer dan hun plicht deden, ge
vangen werden genomen en opgesloten
om later het vonnis van de Katholie-
kenvervolgers te vernemen.
In het geheele land, vooral in het
Noorden, waar de bevolking nog dicht
rond de geestelijkheid staat, heerscht
de grootste opwinding en het arrestee
ren der geestelijken geeft tot veel op-
roertooneelen aanleiding.
Ook dit is voor de republikeinsölie
kopstukken geen reden genoeg, om van
hun hatelijke maatregelen af te zien.
Integendeel, in den gisteren gehouden'
ministerraad hebben de heeren beslo
ten om de bisschoppen in hechtenis te
nemen en de priesters die het wagen'
durven om het schrijven voor te lezen
wegens hoogveraad te laten ver
volgen.
Wat aangaat den toestand tusschen
Rusland en China
wordt nog weinig bijzonders bekend.
Wel schijnen mog steeds troepen op weg
te zijn naar Mongolië en nu .wordt uit
Petersburg aan de „Morning Post" ge
meld, dat volgens een bericht uit Tas-
kent onder een detachement geniesolda
ten, die op weg waren naar de greiis
van Mongolië, muiterij uitbrak en de
manschappen weigerden hun marsch te
vervolgen wegens den slechten staat dei-
wegen. Een officier werd daarbij ge
wond.
De kozakken uit Semiresjevesk heb
ben eveneens geweigerd naar de Chi
neesche grenzen op te rukken, nadat zij
door de laatste aardbeving zwaar had
den geleden, en ook wegens de vriend-
scappelijke bethrëldringen, waarin zij tot
de Chineesche buren staan.
Misschien is de vrees voor de
Pest
hierbij ook een machtige factor. Schoon
van hier en daar berichten komen dat op
een afnemen der epidemie wijzen^ uit
andere plaatsen komen berichten! die
juist het tegendeel bewijzen.
In Kirin, zuidelijk van Charbin gelegen,
heeft de pest thans een reusachtigen om
vang aangenomen. De straten liggen met
lijken bezaaid; een gedeelte der lijken is
aan den rand der stad geworpen. De be
woners der omliggende dorpen weigeren
nu den toevoer van levensmiddelen, zoo
dat de bevolking honger lijdt en het ge
peupel tot oproer is overgeslagen. De
onder-Koning van Mandsjoerije aan wien
de gouverneur van Kisin had verzocht
troepen te zenden, heeft aan dit verzoek
niet voldaan en geeft als reden op, dat
de troepen in de besmette stad de ge
hoorzaamheid (zullen weigeren. De Ja-
pansche consul heeft zijn landgenooten
doen aanzeggen, dat zij onverwijld de
s&d yerlfitëii,
GEMENGD.
Prins Joachim, de jongste zoon des
Keizers, heeft gisteren te Potsdam in
tegenwoordigheid van de keizerlijke fa
milie den eed op het vaandel afgelegd
en is daarna als luitenant bij de zg. lijf-
compagnie van het eerste regiment der
garde ingedeeld.
Joachim is in December 20 jaar ge
worden.
Ter eere van de kroning van ko-
Geoge V zal van Mei tot October, in de
zgn Witte. Stad, Shepherd's-bush te Lon
den een tentoonstelling gehouden worden
van voortbrengeselen van het geheele
Britsche Rijk.
De Lord Mayor van de Londen-
sdhe City heeft medegedeeld, dat hij een
uitnoodiging van den burgemeester van
Weenen had ontvangen om met de she-
rifs en een groot aantal raadslieden ein
de September een bezoek aan Weenen te
komen brengen. Men heeft besloten, de
uitnoodiging aan te nemen.
De Chineesche regeering heeft toe
gestemd in de benoeming van een Rus-
sischen en een Chineeschen gevolmach
tigde commissaris, die opdracht zullen
krijgen, de grens van Abagajtoewesk tot
aan de Argoen definitief vast te stellen.
Volgens de berichten uit Konstanti-
nopel is de stelling van het kabinet-Hakki
pasja, die een poos o.a. door oneenighe-
den in den boezem van het comité van
eenheid en vooruitgang in gevaar ge
bracht scheen, opnieuw bevestigd. Het
comité heeft eenstemmig besloten het ka
binet verder te steunen.
De Daily Chronicle verneemt uit
Johannesburg, dat de vrees grooter
wordt, dat Botha door zijn slechte ge
zondheid gedwongen zal worden ont
slag te nemen.
De Times verneemt uit Buenos
Aires, dat de opstand in Paraguay zich
uitbreidt Vijfduizend opstandelingen moe
ten een paar stadjes verover hebben. Ar
gentinië dreigt met weerwraak, tenzij
Paraguay voldoening geeft voor het op
brengen van drie Argentijnsche schepen
door den dictator Jara.
Volgens het St. Petersburgsche tele-
graafagentschap hebben 1200 Chincezen,
die te Tokio studeeren, bij den Chinee
schen ambassadeur geprotesteerd tegen
het zwakke optreden der Chineesche re
geering, die door haar toegeeflijker op
treden tegen Rusland het Chineesche
volk vernedert. Er zijn 18.000 jen bij
eengebracht om in Europa anti-Russis-
sche propaganda te voeren.
Koninklijke Besluiten.
Bij koninklijk besluit zijn opgeheven de
inspectie der directe belastingen, in
voerrechten en accijnzen te Alphen; in
gesteld inspectiën der directe belastin
gen, invoerrechten en accijnzen te Haar
lem, 2de afd.Amsterdam (buitengemeen
ten) en Leiden, 2de afd.is bepaald, dat
de thans bestaande inspectiën der dir.
belast., invoerr. en acc. te Haarlem en te
Leiden voortaan zullen worden aange
duid onder den naam van inspectiën te
Haarlem, le afd. en te Leiden, le afd.;
zijn benoemd tot inspecteur der directe
belastingen, invoerr. en acc. te Amster
dam (buitengemeenten) F. W. J. Ligten-
berg, inspecteur te Maastricht; tot in
specteur te Maastricht (1ste afd.) C.
Valkhoff, inspecteur te Groningen, (2e
afd)tot inspe.cteur te Groningen (2e
afd.) U. van Eerde, inspecteur te Har
derwijk; tot inspecteur te Harderwijk J.
H. Staal, inspecteur te Hoogezand; tot
insepeteur te Hoogezand E. W. A. Snoek
adj.-inspecteur te Arnhem; tot inspecteur
te Haarlem (2e afd.) G. W. Martens, in
specteur te Alkmaar; tot inspecteur te
Alkmaar A. W. Udo, inspecteur, tijdelijk
werkzaam bij het departement van finan
ciën tot inspecteur te Leiden (2e afd.)
B. Formijne, inspecteur te Gouda; tot
inspecteur te Gouda, F. P. Wethmar,
inspecteur te Groenlo; tot inspecteur te
Groenlo 1. J. J. van Assum, inspecteur
te Alfenis benoemd tot adj.-inspecteur
te Amsterdam, A. Volkmaars, adj.-in
specteur te Enschede.
is aan J. Ph. L. H. H. P. Canselaar,
eervol ontUag verleend als commies bij
het dep. van Binnenl. Zaken.
is benoemd tot secretaris van het col
lege van curatoren der rijksuniversiteit
te Groningen, mr. B. ten Bruggena>!e al
daar;
zijn jbenoemd: tot bewaarder yan de
hypotheken, Ihet kadaster en de scheeps-
bewijzen en ontvanger der registratie en
domeinen te Deventer G. J. ten Cate,
thans inspecteur der registratie en do
meinen in de 32e divisie aldaar;
tot bewaarder der hypotheken, het ka
daster en de scheepsbewijzen te Tiel,
H. L. de Boer, thans ontvanger der regi
stratie en domeinen te Winschoten;
tot ontvanger der registratie en domei
nen te Purmerend, J. ter La^g, thans ont
vanger der registratie en domeinen te
Helder;
is aan den reserve le-luit. H. G. J.:
Driedonks, van de inf. der landweer in
het 41e landweerdistrict eervol ontslag
verleend
is aan den reserve- le-luit. J. C. van
Panthaleon baron van Eek, van het reg.
gren. en jagers, eervol ontslag verleend;
is de director van het Zendingshuis
der Nederl. Zendingsvereeniging C. Ch.
J. Schroder benoemd tot lid van de
Staatscommssiie betreffende de bestaan
de verhouding tusschen het gouverne
ment en de Protestantsche Kerk in N.-
Indië;
is aan jhr. mr. S. Laman Trip eervol
ontslag verleend uit zijn betrekking van
lid van het Hoofdcomité der Verecni-
ging „Het Nederl. Roode Kruis";
zijn bij de directie van de Rijkspost
spaarbank: bevorderd tot hoofdcommies:
P. G. J. Alberti en P. J. L. Deterding,
thans commies; benoemd tot magazijn
chef J. Bubberman, thans assistent;
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Monnikendam, J.
Smit thans commies der posterijen le
klasse;
is aan den ingenieur 2e kl. bij het de
partement van Koloniën, H. de Groot,
een verlof voor den tijd, van één jaar ver
leend, en is de Oost-Indische ambtenaar
H. Freydanck Oesinger (laatstelijk adspi-
rant-ingenieur bij den dienst der Staats
spoorwegen op Java, belast met de waar
neming van de betrekking van ingenieur
3e kl bij het. departement van Koloniën.
St. Canisius-College.
Op het bekende St. Canisius-college
t«e Nijmegen is miet groote opgewekt
heid den vastenavond gevierd. Het
leeuwendeel had het gymphonie-orkest,
dat zich onder leiding van pater Bergé
tot hoogpijl opwerkt. Over het optré-
den van den heer Wijsman (van).
Stomp wijk) zegt de „Geld.':
„Van den lieer Wijsman wisten we,
dat hij een uitstekend pianist is, maar;
dat hij de groote Polonaises (met or
kestbegeleiding) zoo voortreffelijk wist
uit te voeren, neen, dat wisten we niet.
Onze pianist is niet hartstochtelijk aan
gelegd, hij is niet van 't systeem „Fcuer
in die Leier, oder Leier ins Feuer",
maar hij dankt aan Goethe's toch zool
goed uitgesproken waarheid „in der Be-
schrankung zeigi sich erst de Meister".
Wijsman's spel is in hooge mate sober,
maar van een puurheid, die treft. Hij
wist aan deze Polonaise een relief te
geven waardoor' de architectonische
schoonheden van het werk tot in de
kleinste bijzonderheden voor ons gin
gen leven. Buiten en behalve het genot
van het aanhooren van dezen artist, was
het oog hoogst aangenaam oen leer
ling, de jongeheer J. Mes „LiebcswaD
zer" van Moskowsky zoo smaakvol te
hooren vertolken. Het Canisius-College
mag zich gelukkig achten door het be
zit van zulk een 1 eeraar."
Ned. Arbeidsbeurs.
De Commissaris der Koningin in)
Zuid-Holland beveelt de burgemeesters
in de provincie aan, belanghebbenden!
aan te raden om alvorens in Duitschland
werk aan te nemen, zich te .wenden tot
de Arbeidsbeurs in de plaats hunner in
woning of bij gebreke van dien, recht
streeks tot de vereeuiging van Ned. Ar-
beidsbeuizen te 's-Gravenhage.
Door Z.Ex. den minister van Finan
ciën zijn tot leden der commissie voor:
liet herzien der wet op den waarborg
van goud- en zilverwerken belast omi
aan den minister advies uit te brengen!
over den vorm van 'n ontwerp van wet
met memorie van toelichting, benoemd,
dc heeren: J. M. van Kempen, fabrikai b
te VoorschotenJ. Post, grossier, té
Amsterdam W. van Rossum du Chattel,
winkelier te Leiden P. Merkes, winke
lier te Rotterdam C. Huygens, essayeur
van de Waartiorghe, te Amsterdam, met
de heeren: L. 1. Huber, inspecteur van:
dien waarborg, als voorzitter, en mr. dr.
J. H. R. Sinneglie Damsté, als gecricH
t-aris.
