2e Jaargang.
33
BUITENLAND.
BINNENLAND.
No. 396.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
lnterc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
der post f 1-50 pet kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Januari
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V De kustverdediging.
Geweldig omvangrijk zijn de binnen-
en buitenlandsche polemieken, welke
•zijn ontstaaa naar aanleiding van het be
kende wetsontwerp inzake de kustver
dediging;. Allerlei autoriteiten luchten
daarover hun meestal pessimistische
opinie en de critici voegen daaraan
dan houwen toe aan 't adres der regee-
ring.
Een kkp op de vuurpijl leek wel het
bericht dat door den Belgischen afge
vaardigde Franck, de bekende autoriteit
pp het gebied van het zeerecht, het ver
zoek is ingediend om een interpellatie
te mogen richten tot den minister van
binneniajKlsche zaken over de houding
idie de Belgische regeering denkt aan te
nemen in verband met de neutraliteit
van het koninkrijk en de vrijheid van de
Schelde, die bedreigd worden door het
•Nederlandsche onderwerp tot verster
king van Vlissingen.
Nu zou 't komen
Nu zou men eens hooren, hoezeer de
goede verstandhouding tusschen België
en Nederland gevaar loopt door dat
volgens de tegenstanders zoo lucht
hartig ingediende wetsontwerp.
Reeds steekt echter het „Hbld. van
Antwerpen min gf meer den draak
met die interpellatie, o. m. zeggende:
„Franschen en EngelsChen willen
ons met kracht en geweld in .ge
vaar zien verkeeren, en met nog
meer kracht en met nog meer ge
weld willen zij ons redden en be
hoeden voor het zoogezegd gevaar.
Men moet zien blind zijn om niet
te voelen, wat er achter die plots
ontstane vurige belangstelling van
Frankrijk en Engeland voor de zoo
genaamd bedreigde onzijdigheid van
België verborgen zit en wij meenen
wel dat, buiten zekere agenten van
het Franschen ministerie van buiten
landsche zaken in ons land, hier nie
mand in dien strik zal loopen."
Het blad wil hiermede te kennen ge
ven, dat 't louter vrees voor Duitschland
Is,, welke Frankrijk en Engeland voort-
Zweept. Intusschen heeft Duitschland
reeds laten weten, dat het zich om de
kwestie van Vlissingen niet bekommert,
daar het eene zuiver Hollandsche aange
legenheid is, die niemand anders aan
gaat, terwijl Oostenrijk-Hongarije een
zelfde standpunt inneemt.
Een en ander wijst reeds op het over-
drevene der internationale critiek, zoo
dat geenszins behoeft te verwonderen,
dat naar luid der berichten de Bel
gische regeering op de interpellatie
waarschijnlijk zal antwoorden, dat de
kwestie of Nederland Vlissingen al dam
niet versterkt, haar niet aangaat, en dat
zij hoogstens de Nederlandsche regee
ring kan vragen, welk gebruik deze in
geval van vrede of oorlog van de aan te
leggen versterkingen denkt te maken en
dat de Belgische regeering vast over
tuigd is dat de Nederlandsche regee
ring haar op deze vraag een bevredigend
antwoord zal geven.
Daar barst dan de zeepbel der bui
tenlandsche critiek uiteen.
Rest intusschen de binnenlandsche cri
tiek, welke echter naar 't ons wil voor
komen min of meer terreiii verliest
door den ophef, welke zij zelve van de
'buitenlandsche agitatie heeft gemaakt.
Intrekking of verwerping der wets-
voordracht zou nu immers den sc-hijn
kunnen hebben of wij bij 't bewaren on
zer onafhankelijkheid >'et buitenland
naar de oogen zien. En dusdanige schijn,
die van zwakheid zou getuigen, dient
natuurlijk vermeden.
De critiek blijve dus zakelijk, opdat
de kwestie het best mogelijke verloop
hebbé.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het begint er hoe langer hoe treuriger
tut te zien in
Portugal
'en het is wel te begri pen, dat dom Mi-
Iguel, zooals zijn vertegenwoordiger Sal-
danta de Gama in een i terview aan den
Sorrcsgondent der „N. R. Ct." v<.rk4aarde
gereed staat om naar Portugal terug te
keeren, en zoo men dit van hem wil, den
troon te bestijgen, zoodra gebleken is,
dat de republiek niet aan de gestelde ver
wachtingen voldoet.
En dat deze aan de verwachtingen vol
doet, valt gereedelijk te betwijfelen. Wat
de handel aangaat in ieder gevaL
Portugal doorworstelt een ernstige
handelscrisis. Vele kooplieden sluiten hun
deuren uit vrees voor incidenten. Aan de
grens ziet men een massa Spaansche po
litieagenten.
Wat de orde bij leger en vloot aangaat,
ontleeiien wij het volgende bericht aan
de „Paris-Journal"
De bemanning van het pantserschip
„Candido Reis" zou hij haar terugkeer te
Lissabon lust tot muiterij aan den dag
hebben gelegd. Om 'de rust te doen te-
rugkeeren, heeft men zevier maanden
verlof gegeven met soldij.
Dat is wel de manier om muiters te
straffen. Beter weet men er weg mee in
Griekenland
waar kolonel Lapathiotis, een vroeger
minister van oor.og Maandag met zes
andere officieren is gearresteerd. Men
had iU. ontdekt dat hij 's avonds laat
onderofficieren ten zijnen huize ontving
en brengt dat in verband met de geruch
ten die in Athene liepen omtrent een be
weging in het leger, welke Venisel-os
echter niet als ernstig beschouwt.
Het land staat aan de zijde van den
minister-president en in geval van een
ernstige beweging heeft hij het grootste
deel van het leger achter zich.
Een andere kwestie heeft zich dezer
dagen weer voorgedaan, n.l. de reeds
veelmalen besproken
aaneensluiting der Balkan-Staten.
Men weet dat de voorgenomen reis
van den koning van Griekenland (zie
verder onder Gemengd) hiermede in ver
band staat. De Grieksche minister-pre
sident zou zelfs over deze kwestie rcedis
een onderhoud hebben gehad met clien
Servisch en en den Bulgaarschen gezant
te Athene.
Volgens berichten uit andere bron is
men in diplomatieke kringen te Athene
overtuigd van de noodzakelijkheid van
een gemeenschappelijk optreden van
Griekenland, Servië en Bulgarije in alle
Balkan-kwesties.
Het denkbeeld van een dergelijk Bal
kan-verbond is, gelijk men weet, niet
nieuw. Het werd indertijd het eerst geop-
eprd na het bekend worden van de
1 urksch-Roemeensche toena.kr.ng.
Nu doet het voorstel vreemd aan in
verband met den loop dien de opstand
in Yemen die reeds eenige jaren duurt
voor
Turkije
genomen heeft.
Het Turksche ministerie van binnen
landsche zaken heeft aan de bladen te
Konstantinopel een uitvoerig expose doen
toekomen over den toestand te Yemen.
Na een geschiedkundig overzicht van
de opstanden aangestookt door Iman
Jahia en Seid Idris en van de militaire
en vredelievende maatregelen, waarme
de de regeering sedert twee jaren den
opstand heeft weten te bedwingen, wordit
verklaard, dat genoemde hoofden, aan
welke men zelfs vorstelijke rechten heeft
toegekend, al hunne beloften hebben ge
schonden en thans samenspannen om een
onafhankelijk rijk te stichten.
Voor dit plan zij-n reeds een groot
aantal stammen gewonnen. Seid Idris
heeft munitie en levensmiddelen voor zes
maanden. Hij heeft ofifcieren en soldaten
gevangen genomen, zich meester gemaakt
van alle wegen in Yemens' vaste steden
omsingeld en den Arabischen afgevaar
digde Sueidi in boeien geslagen.
De Arabische boeren hebben hunne
vrouwen reeds in veiligheid gebracht en
staan gereed tot den strijd.
De regeering kon, nadat zij alle mo
gelijke concessies heeft gedaan, het plan
tot stichting van een antonoom vorsten
dom niet anders beantwoorden dan door
uitzending van een talrijke troepenmacht,
die ten deele reeds onderweg is.
Iets nieuws bood dezer dagen de „Pall
Mall Gazette" over de
Onzijdigheid van België.
Volgens dat blad zou in di plomatieke
kringen een sensatiewekkend bericht de
ronde hebben gedaan.
In de nalatenschap van koning Leo
pold II van België zo.u n.k een juivusAe-
p.an in Frankrijk gevonden zijn, dat hij
riad opgeamakt in overleg met den gens-
ralen staf eener ongenoemde mogendhe.d
waarmede alleen Duitschland bedoeld kan
zijn. Leopold zou de bescherming en de
vriendschap dier mogendheid hebben in
geroepen, toen hij zich ongerust maakte
over de beweging, die naar aanleiding
van den Kongo werd gevoerd. Deze be
scherming zou toegezegd zijn, indien Leo
pold toestonjö, dat bedoelde mogend
heid door oelgië heen een inval in
Frankrijk deed.
De Fransche regeering zou het plan
van den veldtoicht na Leopold's dood
heimelijk bemachtigd hebben en thans
nog bezitten.
De „Fall Mall" verzekert, dat bekende
diplomaten voor deze bewering instaan.
Deze beweringen, zegt de „lndq>en-
dance Beige" waren reeds lang ter ken
nis gekomen van de rransche regeering
en in verband daarmede zouden de groo-
te manoeuvres dit jaar iii Noord-frank
rijk gehouden worden. Het tactische
vraagstuk zal zijn het terugdrijven van
een leger, dat uit België Noord-Frankrijk
binnendringt, op de wijze als van een
Duitsch leger verwacht zou kunnen wor
den. Het fransche legerbestuur zou, al
tijd volgens den briefschrijver van de
„Indépendance Beige" deze onderstelling
hebben uitgewerkt, geheel naar de plan
nen, die in de nalatenschap van koning
Leopold II waren gevonden en die de
Fransche regeering heeft weten te be
machtigen. Daarentegen verneemt de
„Echo de Paris" uit Weenen, dat men
daar gelooft, dat België zich tot Frank
rijk gewend zou hebben omdat het zijn
onzijdigheid bedreigd voelde.
't Is wel te begrijpen dat van zulke be
richten en dan nog onze Scheldekwestie
erbij de Belgen kippevel krijgen. Brr!
GEMENGD.
Uit jTriëst wordt gemeld dat de
Duitsche Keizer daar op reis naar Rorfoe
een onderhoud zaï hebben met den aarts
hertog troonopvolger van Oostenrijk.
Volgens een bericht uit Boeuapest
zal keizer Frans Jozef zich tegen nalf
Februari daarheen begeven, teneinde drie
weken in de hoofdstad van Hongarije
door te brengen.
De Be.gische „Tribuna" weet te
melden, dat de koning van Griekenland in
de aanstaande lente een bezoek aan Bel
grado en aan Sofia, en vervolgens aan
andere Eruopeesche hoven zaï brengen.
De Beiersche regeering is van p.an
een staatsloterij in te voeren. Vermoede
lijk zalliet komen tot oprichting van een
Zu dduitsche staatsloterij, aan welke ook
Wurtembergen Baden zullen meedoen.
Te Parijs is bericht ontvangen, dat
het onrustig is in Zuid-Marokko. De
voorgeschoven Fransche posten schijnen
bedreigd te zijn. Vooral onder de Doe-
kalla schijnt opwinding te heerschen.
Naar de „Vossische Zeitnug" uit
New-York verneemt, is daar uit Presidio
in Texas bericht ontvangen, dat deMexi-
caansche regeeringstrocpen in een twee-
daagsch gevecht met de opstandelingen
bij Ojibinaga, honderd man hebben verlo
ren.
De regeeringen van Haïti en San
Domingo hebben het voorstei (aan de or
de gesteld door den president van Haïti
en ondersteund door de V. St.) om de
hangende geschillen te onderwerpen aan
scheidsrechterlijke uitspraak, aangenomen
Uit New-York wordt bericht, dat
door negen republikeinsche gouverneurs
vijf senatoren en twintig afgevaardigden
een bond is opgericht, de „Republicum
Progressive League met onderafdeelin-
gen in alle staten, die zich ten doel stelt,
krachtige agitatie tegen de herkiezing van
president Taft in het leven te roepen.
Men heeft ook Roosevelt verzocht toe
te treden tot den nieuwen bond, maar de
ze weigerde. Zijn intiemste vriend ech
ter, de heer Gifford Pinchot, is lid ge
worden van het bestuur.
De „Oss. Rom." meldt, het bericht
ontvangen te hebben, dat Z. M. den Kei
zer van Oostenrijk-Hongarije zijn goed
keuring gehecht heeft aan de benoeming
van Mgr- Alexander Bavona aartsbisschop
van Farsaglia, tot apostolisch nuntius.
Een telegram uit Tientsin, dd. 22
dezer aan de Londensche Times, meldt,
dat de toestand wat betreft de pest
epidemie verergerd is. De vreeselijke
ziekte is nu ook uitgebroken in Peking
(9 gevallen)en te Tientsin Zijn al acht
gevallen geconstateerd, H.e kerichtjen, te
Peking ontvangen uit Charbin, wijzen op
een toeneming van het aantal gevallen
aldaar, terwijl ook in tal van plaatsen
langs den Zuidmantsjoerschen spoorweg
een toeneming der epidemie is geconsta
teerd.
Volgens een mededeeling van den Chi-
neeschen gezant te Londen, is de haard
der besmetting gelegen bij Wladiwostok,
vanwaar de besmetting door dieren (bv.
beren, maar niet door de ratten) is over
gebracht naar zuidelijker streken.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer is tot hervatting der
werkzaamheden bijeengeroepen tegen
Dinsdag 31 Januari des avond half negen.
Rijksopvoedingsgesticht te
Amersfoort.
Heden werd het nieuwe Rijksopvoe-
dmgsgesticht te Amersioort p.echüg ge
opend door den Minister van jusiiue, Mr.
t. R. H. kegout, in tegenwooruigheid
eener ta.rijke i>cnare van genoodigdeu.
De Bijeenkomst wera geopend door
mr. H. C. Dresselhuijs, auministrateur
bij het departement van Justitie, met
den persoonlijken titel van directeur-ge-
neraai, van net gevangenis-, njkstuent-
en opvoedingswezen, met een verwel
koming der aanwezigen, saaingekome-
nen 'tot bijwoning van de p.echtigheid,
die door dit meucvoeien wordt gestem
peld tot een historischen dag in het njks-
opvoeaingswezen.
Uij a.ien, vervolgde spr., staat hier in
zeekren zn op egeun grond, omdat hetzij
de bijzondere verpleging uw liefde heeft
of de rijksopvoeüing uw levenstaak is,
wij allen slechts door een gedachte wor
den geleid, de zorg en de verheffing
van het dusgenaamd misdadige kind,
dat in waarheid vaak ook slechts was
het verwaar.oosde kind.
Spr. wees er voorts op dat door den
drang der omstandigheden in (het ge
sticht reeds knapen moesten worden op
genomen, en riep een mild oordeel in van
de aanwezigen, omdat de laatste hand
nog aan den arbeid gelegd moet worden.
Maar in één opzicht is het samenzijn
van thans reeds een onmiskenbare winst
en wel door de hierdoor gebleken be-
lingstelling in de zaak der Rijksgestichten.
Het is nog slechts enkele jaren geleden
dat de naam van ontsLagen Rijksopvoe-
deling in de oogen van velen een smet
vormde op hem, die zich in de vrije maat
schappij een plaats moest veroveren, dat
zelfs particuliere gestichten eene opne
ming weigerden van die kinderen, weLke
vooraf in Rijksgestichten werden ver
pleegd.
Gelukkig gloort de dageraad van ken
tering in uie publieke meening. Spr. ver
zocht daarna den Minister het gesticht te
willen openen.
De Minister van Justitie, Mr. Regoiit,
aan het verzoek voldoende, zeide, dat de
dag van heden is van zeer bijzondere be-
teekenis, een dag van blijdschap, van vol
doening en van belofte.
Een dag van groot gewicht in de his
torie van ons Nederl. opvoedingswezen,
wijl deze handeling, die slechts schijnt
de opening van een niet overgroot jon-
gensgestlcht, evenas onze nationale lief
dadigheid er reeds vele schiep, in wezen
die niet gaat buiten deze gestichtsmu
ren, omdat zij een hoogtepunt op den
weg, dien de kadet wetgever ons ge
baand heeft, naa. ons aller einddoel: de
beperking der criminaliteit door de vor
ming van het wanordelijke kind tot orde
lijk burger.
Indesdaad verdient dit bouwwerk in
het centrum des land§, op den hoogsten
top van de sclioone provincie Utrecht
ons eerste geheel nieuwe Rijksopvoedings
gesticht uit kracht der Kinderwetten ver
rezen, die aanduiding van hoogepunt niet
slechts in letterlijken zin. Dit gesticht toch
is een monument dat getuigt van krach
tig voorwaarts en hooger s'reven van
Staat op het gebied der Kinderwetgeving,
dat bewijst dat de staat zich niet al
leen offers wil getroosten tot steun en
opwekking der particuliere liefdadige
ge krachten, doch ook zij het slechts
aanvullend niet schroomt zijne zelf
werkzaamheid te toonen.
Onze dankbare herinnering richt zich
allereerst op dezen dag op den Kinder
wetgever zeiven, op het feit, dat nu
^iiist tien jaar geleden het jjeh,eele vr.aAg-
stuk van het verwaarloosde en misdadi
ge kind in een nieuw licht werd ge
plaatst.
Vanaf dat tijdstip dateert in Neder
land de krachtige opbloei der bijzondere
philanthropic in 'it belang van het mis
deelde kind een hoogst gelukkige pe
riode in een tijdvak, dat terecht de eeuvtf
van het kind genoemd werd.
De nu, haast boven verwachting, be
reikte cijfers, zooals die heden zijn, nu
niet minder dan 5700 kinderen met re-
geeringssubsidie worden opgevoed, niet
niet minder dan 217 vereenigingen
met 62 gestichten, zich aan Regee-
ringsvoorwaarden onderwierpen, toonen
overtuigend aan, dat deze regeling in
waarheid is een nationale, doordrin
gend in alle volkskringen.
De uitvoering van zoodanige wet
moest ongetwijfeld een sympathieke ar
beid zijn, doch tegelijk een taak van bui
tengewone voorbereiding, waarvoor den
Minister Loeff rechtmatige eer niet mag
worden onthouden. Zijne voortvarend
heid maakte het mogelijk op 1 December
1905 het geheele organisme der wet
in werking te stellen, welks functionne-
ring boven mijn lof is verheven.
Ten aanzien der z.g.n. Regeeringskin-
deren, merkt spr. voorts op, dat zij bij
voorkeur aan de zorg der philanthropic
worde^i overgegeven, doch zij, die daar
voor min geschikt bljjken aan Rijksop
voeding worden toevertrouwd. Het mag
niet ontkend, dat ten aanzien van de
Rijksgestichten in 1905 slechts een aan
passingsstelsel was kunnen geschapen
worden. De Rijksopvoedingsgestichten
moesten zijn een gnvoedingsplaats
voor de moeilijkste gevallen, modelin
richtingen toegerust met alle middelen,
die den hedendaagschen opvoeder ten
dienste staan, zij k o n d e n door de nood
zakelijkheid der wetsinvoering niet an
ders zijn dan de bestaande, veel gecriti-
seerde oude gistichten, van onvoldoen
de capaciteit en slechts aangepast aan
den nieuwen toestand door het heilig
vuur hunner bestuurders.
Hierin verandering te brengen was
weggelegd voor de Ministers van Raalte
en Nelissen.
Wanneer de dag van heden blijdschap
brengt door de geboorte van dit nieuwe
Rijksorgaan, dan mogen de Ministers
van Raalte en Nelissen \vel niet alie
recht als peetvaders ter zijde staan bij
deze inwijding.
Moet ik thans van het heden gewa
gen, als een bron van voldoening, dan
moet ik U schetsen de beteeken is van
het geheele systeem jJer Rijksopvoeding
waarvan dit gesticht slechts een der on
derdeden vormt. Op den voorgnnd staat
echter dat hoe goed ook de Rijksopvoe
ding zij, de particuliere opvoeding den
voorrang moet hebben. Principieel, om
dat opvoeding slechts om bijzondere re
denen en als uitzondering 's Rijks zorg
mag zijn, maar ook omdat ik in de par
ticuliere opvoeding zie verpersoonlijkt
die bijzondere toewijding van den be-
langeloozen philanthroop, die om hoo
ger doel arbeidend zich in waarheid loco-
parentis steltbij haar gevoel ik bij uit
stek de mogelijkheid om het diepst
door te dringen in het beste van
ljet kinderlijk gemoed en vooral
om het kind te vervallen met dat,
wat mij het allernoodzakelijkste
schijnt in de opvoeding, htrt opwekken
van een levendig besef in het kind, dat ue
godsdeinst is onmisbaar, wegens de eeu
wige belangen en daarbij de beste leids
man in het leven, de steun, die geen
menschelijk kennen of kunnen ooit ver
mag te ev naren. Zoolang de part culicreti
hun huizen of gezinnen voor Regeerings-
kinderen openstellen, zal nooit van mij
tevergeefs de zorg over het kind door
hen behoeven te worden gevraagd. Maar
helaas, ook de plaatsruimte nog daar
gelaten blijken alle knapen niet steeds
voor het mildere régime der lieldadig-
heid geschikt; de Regeering met haar
straffe hand en krachtigen hulpmiddelen
voor noodige bestrijding en tucht zal ge-
roepen moeten bljjven om een aantal
knapen zelve op te voeden, althans voor
nadere particuliere opvoeding geschikt
te maken, en voor deze hebben de Rijks
gestichten te doen, wat in 't yermogen
van den Staat ligt, opdat later aan de
ouders, wien de kinderen werden ont
nomen met gerust geweten kan worden
verklaard, dat niets werd verzuimd orn
die kinderen naar ziel en lichaam te doen
rijpen tot eerlijke en goede menschen.
^elnu, het nieuwe stelsel doet Jiier*