2e Jaargang. 33 BUITENLAND. BINNENLAND. No. 396. Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN. lnterc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco der post f 1-50 pet kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Woensdag Januari 1911. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent; ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. V De kustverdediging. Geweldig omvangrijk zijn de binnen- en buitenlandsche polemieken, welke •zijn ontstaaa naar aanleiding van het be kende wetsontwerp inzake de kustver dediging;. Allerlei autoriteiten luchten daarover hun meestal pessimistische opinie en de critici voegen daaraan dan houwen toe aan 't adres der regee- ring. Een kkp op de vuurpijl leek wel het bericht dat door den Belgischen afge vaardigde Franck, de bekende autoriteit pp het gebied van het zeerecht, het ver zoek is ingediend om een interpellatie te mogen richten tot den minister van binneniajKlsche zaken over de houding idie de Belgische regeering denkt aan te nemen in verband met de neutraliteit van het koninkrijk en de vrijheid van de Schelde, die bedreigd worden door het •Nederlandsche onderwerp tot verster king van Vlissingen. Nu zou 't komen Nu zou men eens hooren, hoezeer de goede verstandhouding tusschen België en Nederland gevaar loopt door dat volgens de tegenstanders zoo lucht hartig ingediende wetsontwerp. Reeds steekt echter het „Hbld. van Antwerpen min gf meer den draak met die interpellatie, o. m. zeggende: „Franschen en EngelsChen willen ons met kracht en geweld in .ge vaar zien verkeeren, en met nog meer kracht en met nog meer ge weld willen zij ons redden en be hoeden voor het zoogezegd gevaar. Men moet zien blind zijn om niet te voelen, wat er achter die plots ontstane vurige belangstelling van Frankrijk en Engeland voor de zoo genaamd bedreigde onzijdigheid van België verborgen zit en wij meenen wel dat, buiten zekere agenten van het Franschen ministerie van buiten landsche zaken in ons land, hier nie mand in dien strik zal loopen." Het blad wil hiermede te kennen ge ven, dat 't louter vrees voor Duitschland Is,, welke Frankrijk en Engeland voort- Zweept. Intusschen heeft Duitschland reeds laten weten, dat het zich om de kwestie van Vlissingen niet bekommert, daar het eene zuiver Hollandsche aange legenheid is, die niemand anders aan gaat, terwijl Oostenrijk-Hongarije een zelfde standpunt inneemt. Een en ander wijst reeds op het over- drevene der internationale critiek, zoo dat geenszins behoeft te verwonderen, dat naar luid der berichten de Bel gische regeering op de interpellatie waarschijnlijk zal antwoorden, dat de kwestie of Nederland Vlissingen al dam niet versterkt, haar niet aangaat, en dat zij hoogstens de Nederlandsche regee ring kan vragen, welk gebruik deze in geval van vrede of oorlog van de aan te leggen versterkingen denkt te maken en dat de Belgische regeering vast over tuigd is dat de Nederlandsche regee ring haar op deze vraag een bevredigend antwoord zal geven. Daar barst dan de zeepbel der bui tenlandsche critiek uiteen. Rest intusschen de binnenlandsche cri tiek, welke echter naar 't ons wil voor komen min of meer terreiii verliest door den ophef, welke zij zelve van de 'buitenlandsche agitatie heeft gemaakt. Intrekking of verwerping der wets- voordracht zou nu immers den sc-hijn kunnen hebben of wij bij 't bewaren on zer onafhankelijkheid >'et buitenland naar de oogen zien. En dusdanige schijn, die van zwakheid zou getuigen, dient natuurlijk vermeden. De critiek blijve dus zakelijk, opdat de kwestie het best mogelijke verloop hebbé. ALGEMEEN OVERZICHT. Het begint er hoe langer hoe treuriger tut te zien in Portugal 'en het is wel te begri pen, dat dom Mi- Iguel, zooals zijn vertegenwoordiger Sal- danta de Gama in een i terview aan den Sorrcsgondent der „N. R. Ct." v<.rk4aarde gereed staat om naar Portugal terug te keeren, en zoo men dit van hem wil, den troon te bestijgen, zoodra gebleken is, dat de republiek niet aan de gestelde ver wachtingen voldoet. En dat deze aan de verwachtingen vol doet, valt gereedelijk te betwijfelen. Wat de handel aangaat in ieder gevaL Portugal doorworstelt een ernstige handelscrisis. Vele kooplieden sluiten hun deuren uit vrees voor incidenten. Aan de grens ziet men een massa Spaansche po litieagenten. Wat de orde bij leger en vloot aangaat, ontleeiien wij het volgende bericht aan de „Paris-Journal" De bemanning van het pantserschip „Candido Reis" zou hij haar terugkeer te Lissabon lust tot muiterij aan den dag hebben gelegd. Om 'de rust te doen te- rugkeeren, heeft men zevier maanden verlof gegeven met soldij. Dat is wel de manier om muiters te straffen. Beter weet men er weg mee in Griekenland waar kolonel Lapathiotis, een vroeger minister van oor.og Maandag met zes andere officieren is gearresteerd. Men had iU. ontdekt dat hij 's avonds laat onderofficieren ten zijnen huize ontving en brengt dat in verband met de geruch ten die in Athene liepen omtrent een be weging in het leger, welke Venisel-os echter niet als ernstig beschouwt. Het land staat aan de zijde van den minister-president en in geval van een ernstige beweging heeft hij het grootste deel van het leger achter zich. Een andere kwestie heeft zich dezer dagen weer voorgedaan, n.l. de reeds veelmalen besproken aaneensluiting der Balkan-Staten. Men weet dat de voorgenomen reis van den koning van Griekenland (zie verder onder Gemengd) hiermede in ver band staat. De Grieksche minister-pre sident zou zelfs over deze kwestie rcedis een onderhoud hebben gehad met clien Servisch en en den Bulgaarschen gezant te Athene. Volgens berichten uit andere bron is men in diplomatieke kringen te Athene overtuigd van de noodzakelijkheid van een gemeenschappelijk optreden van Griekenland, Servië en Bulgarije in alle Balkan-kwesties. Het denkbeeld van een dergelijk Bal kan-verbond is, gelijk men weet, niet nieuw. Het werd indertijd het eerst geop- eprd na het bekend worden van de 1 urksch-Roemeensche toena.kr.ng. Nu doet het voorstel vreemd aan in verband met den loop dien de opstand in Yemen die reeds eenige jaren duurt voor Turkije genomen heeft. Het Turksche ministerie van binnen landsche zaken heeft aan de bladen te Konstantinopel een uitvoerig expose doen toekomen over den toestand te Yemen. Na een geschiedkundig overzicht van de opstanden aangestookt door Iman Jahia en Seid Idris en van de militaire en vredelievende maatregelen, waarme de de regeering sedert twee jaren den opstand heeft weten te bedwingen, wordit verklaard, dat genoemde hoofden, aan welke men zelfs vorstelijke rechten heeft toegekend, al hunne beloften hebben ge schonden en thans samenspannen om een onafhankelijk rijk te stichten. Voor dit plan zij-n reeds een groot aantal stammen gewonnen. Seid Idris heeft munitie en levensmiddelen voor zes maanden. Hij heeft ofifcieren en soldaten gevangen genomen, zich meester gemaakt van alle wegen in Yemens' vaste steden omsingeld en den Arabischen afgevaar digde Sueidi in boeien geslagen. De Arabische boeren hebben hunne vrouwen reeds in veiligheid gebracht en staan gereed tot den strijd. De regeering kon, nadat zij alle mo gelijke concessies heeft gedaan, het plan tot stichting van een antonoom vorsten dom niet anders beantwoorden dan door uitzending van een talrijke troepenmacht, die ten deele reeds onderweg is. Iets nieuws bood dezer dagen de „Pall Mall Gazette" over de Onzijdigheid van België. Volgens dat blad zou in di plomatieke kringen een sensatiewekkend bericht de ronde hebben gedaan. In de nalatenschap van koning Leo pold II van België zo.u n.k een juivusAe- p.an in Frankrijk gevonden zijn, dat hij riad opgeamakt in overleg met den gens- ralen staf eener ongenoemde mogendhe.d waarmede alleen Duitschland bedoeld kan zijn. Leopold zou de bescherming en de vriendschap dier mogendheid hebben in geroepen, toen hij zich ongerust maakte over de beweging, die naar aanleiding van den Kongo werd gevoerd. Deze be scherming zou toegezegd zijn, indien Leo pold toestonjö, dat bedoelde mogend heid door oelgië heen een inval in Frankrijk deed. De Fransche regeering zou het plan van den veldtoicht na Leopold's dood heimelijk bemachtigd hebben en thans nog bezitten. De „Fall Mall" verzekert, dat bekende diplomaten voor deze bewering instaan. Deze beweringen, zegt de „lndq>en- dance Beige" waren reeds lang ter ken nis gekomen van de rransche regeering en in verband daarmede zouden de groo- te manoeuvres dit jaar iii Noord-frank rijk gehouden worden. Het tactische vraagstuk zal zijn het terugdrijven van een leger, dat uit België Noord-Frankrijk binnendringt, op de wijze als van een Duitsch leger verwacht zou kunnen wor den. Het fransche legerbestuur zou, al tijd volgens den briefschrijver van de „Indépendance Beige" deze onderstelling hebben uitgewerkt, geheel naar de plan nen, die in de nalatenschap van koning Leopold II waren gevonden en die de Fransche regeering heeft weten te be machtigen. Daarentegen verneemt de „Echo de Paris" uit Weenen, dat men daar gelooft, dat België zich tot Frank rijk gewend zou hebben omdat het zijn onzijdigheid bedreigd voelde. 't Is wel te begrijpen dat van zulke be richten en dan nog onze Scheldekwestie erbij de Belgen kippevel krijgen. Brr! GEMENGD. Uit jTriëst wordt gemeld dat de Duitsche Keizer daar op reis naar Rorfoe een onderhoud zaï hebben met den aarts hertog troonopvolger van Oostenrijk. Volgens een bericht uit Boeuapest zal keizer Frans Jozef zich tegen nalf Februari daarheen begeven, teneinde drie weken in de hoofdstad van Hongarije door te brengen. De Be.gische „Tribuna" weet te melden, dat de koning van Griekenland in de aanstaande lente een bezoek aan Bel grado en aan Sofia, en vervolgens aan andere Eruopeesche hoven zaï brengen. De Beiersche regeering is van p.an een staatsloterij in te voeren. Vermoede lijk zalliet komen tot oprichting van een Zu dduitsche staatsloterij, aan welke ook Wurtembergen Baden zullen meedoen. Te Parijs is bericht ontvangen, dat het onrustig is in Zuid-Marokko. De voorgeschoven Fransche posten schijnen bedreigd te zijn. Vooral onder de Doe- kalla schijnt opwinding te heerschen. Naar de „Vossische Zeitnug" uit New-York verneemt, is daar uit Presidio in Texas bericht ontvangen, dat deMexi- caansche regeeringstrocpen in een twee- daagsch gevecht met de opstandelingen bij Ojibinaga, honderd man hebben verlo ren. De regeeringen van Haïti en San Domingo hebben het voorstei (aan de or de gesteld door den president van Haïti en ondersteund door de V. St.) om de hangende geschillen te onderwerpen aan scheidsrechterlijke uitspraak, aangenomen Uit New-York wordt bericht, dat door negen republikeinsche gouverneurs vijf senatoren en twintig afgevaardigden een bond is opgericht, de „Republicum Progressive League met onderafdeelin- gen in alle staten, die zich ten doel stelt, krachtige agitatie tegen de herkiezing van president Taft in het leven te roepen. Men heeft ook Roosevelt verzocht toe te treden tot den nieuwen bond, maar de ze weigerde. Zijn intiemste vriend ech ter, de heer Gifford Pinchot, is lid ge worden van het bestuur. De „Oss. Rom." meldt, het bericht ontvangen te hebben, dat Z. M. den Kei zer van Oostenrijk-Hongarije zijn goed keuring gehecht heeft aan de benoeming van Mgr- Alexander Bavona aartsbisschop van Farsaglia, tot apostolisch nuntius. Een telegram uit Tientsin, dd. 22 dezer aan de Londensche Times, meldt, dat de toestand wat betreft de pest epidemie verergerd is. De vreeselijke ziekte is nu ook uitgebroken in Peking (9 gevallen)en te Tientsin Zijn al acht gevallen geconstateerd, H.e kerichtjen, te Peking ontvangen uit Charbin, wijzen op een toeneming van het aantal gevallen aldaar, terwijl ook in tal van plaatsen langs den Zuidmantsjoerschen spoorweg een toeneming der epidemie is geconsta teerd. Volgens een mededeeling van den Chi- neeschen gezant te Londen, is de haard der besmetting gelegen bij Wladiwostok, vanwaar de besmetting door dieren (bv. beren, maar niet door de ratten) is over gebracht naar zuidelijker streken. Eerste Kamer. De Eerste Kamer is tot hervatting der werkzaamheden bijeengeroepen tegen Dinsdag 31 Januari des avond half negen. Rijksopvoedingsgesticht te Amersfoort. Heden werd het nieuwe Rijksopvoe- dmgsgesticht te Amersioort p.echüg ge opend door den Minister van jusiiue, Mr. t. R. H. kegout, in tegenwooruigheid eener ta.rijke i>cnare van genoodigdeu. De Bijeenkomst wera geopend door mr. H. C. Dresselhuijs, auministrateur bij het departement van Justitie, met den persoonlijken titel van directeur-ge- neraai, van net gevangenis-, njkstuent- en opvoedingswezen, met een verwel koming der aanwezigen, saaingekome- nen 'tot bijwoning van de p.echtigheid, die door dit meucvoeien wordt gestem peld tot een historischen dag in het njks- opvoeaingswezen. Uij a.ien, vervolgde spr., staat hier in zeekren zn op egeun grond, omdat hetzij de bijzondere verpleging uw liefde heeft of de rijksopvoeüing uw levenstaak is, wij allen slechts door een gedachte wor den geleid, de zorg en de verheffing van het dusgenaamd misdadige kind, dat in waarheid vaak ook slechts was het verwaar.oosde kind. Spr. wees er voorts op dat door den drang der omstandigheden in (het ge sticht reeds knapen moesten worden op genomen, en riep een mild oordeel in van de aanwezigen, omdat de laatste hand nog aan den arbeid gelegd moet worden. Maar in één opzicht is het samenzijn van thans reeds een onmiskenbare winst en wel door de hierdoor gebleken be- lingstelling in de zaak der Rijksgestichten. Het is nog slechts enkele jaren geleden dat de naam van ontsLagen Rijksopvoe- deling in de oogen van velen een smet vormde op hem, die zich in de vrije maat schappij een plaats moest veroveren, dat zelfs particuliere gestichten eene opne ming weigerden van die kinderen, weLke vooraf in Rijksgestichten werden ver pleegd. Gelukkig gloort de dageraad van ken tering in uie publieke meening. Spr. ver zocht daarna den Minister het gesticht te willen openen. De Minister van Justitie, Mr. Regoiit, aan het verzoek voldoende, zeide, dat de dag van heden is van zeer bijzondere be- teekenis, een dag van blijdschap, van vol doening en van belofte. Een dag van groot gewicht in de his torie van ons Nederl. opvoedingswezen, wijl deze handeling, die slechts schijnt de opening van een niet overgroot jon- gensgestlcht, evenas onze nationale lief dadigheid er reeds vele schiep, in wezen die niet gaat buiten deze gestichtsmu ren, omdat zij een hoogtepunt op den weg, dien de kadet wetgever ons ge baand heeft, naa. ons aller einddoel: de beperking der criminaliteit door de vor ming van het wanordelijke kind tot orde lijk burger. Indesdaad verdient dit bouwwerk in het centrum des land§, op den hoogsten top van de sclioone provincie Utrecht ons eerste geheel nieuwe Rijksopvoedings gesticht uit kracht der Kinderwetten ver rezen, die aanduiding van hoogepunt niet slechts in letterlijken zin. Dit gesticht toch is een monument dat getuigt van krach tig voorwaarts en hooger s'reven van Staat op het gebied der Kinderwetgeving, dat bewijst dat de staat zich niet al leen offers wil getroosten tot steun en opwekking der particuliere liefdadige ge krachten, doch ook zij het slechts aanvullend niet schroomt zijne zelf werkzaamheid te toonen. Onze dankbare herinnering richt zich allereerst op dezen dag op den Kinder wetgever zeiven, op het feit, dat nu ^iiist tien jaar geleden het jjeh,eele vr.aAg- stuk van het verwaarloosde en misdadi ge kind in een nieuw licht werd ge plaatst. Vanaf dat tijdstip dateert in Neder land de krachtige opbloei der bijzondere philanthropic in 'it belang van het mis deelde kind een hoogst gelukkige pe riode in een tijdvak, dat terecht de eeuvtf van het kind genoemd werd. De nu, haast boven verwachting, be reikte cijfers, zooals die heden zijn, nu niet minder dan 5700 kinderen met re- geeringssubsidie worden opgevoed, niet niet minder dan 217 vereenigingen met 62 gestichten, zich aan Regee- ringsvoorwaarden onderwierpen, toonen overtuigend aan, dat deze regeling in waarheid is een nationale, doordrin gend in alle volkskringen. De uitvoering van zoodanige wet moest ongetwijfeld een sympathieke ar beid zijn, doch tegelijk een taak van bui tengewone voorbereiding, waarvoor den Minister Loeff rechtmatige eer niet mag worden onthouden. Zijne voortvarend heid maakte het mogelijk op 1 December 1905 het geheele organisme der wet in werking te stellen, welks functionne- ring boven mijn lof is verheven. Ten aanzien der z.g.n. Regeeringskin- deren, merkt spr. voorts op, dat zij bij voorkeur aan de zorg der philanthropic worde^i overgegeven, doch zij, die daar voor min geschikt bljjken aan Rijksop voeding worden toevertrouwd. Het mag niet ontkend, dat ten aanzien van de Rijksgestichten in 1905 slechts een aan passingsstelsel was kunnen geschapen worden. De Rijksopvoedingsgestichten moesten zijn een gnvoedingsplaats voor de moeilijkste gevallen, modelin richtingen toegerust met alle middelen, die den hedendaagschen opvoeder ten dienste staan, zij k o n d e n door de nood zakelijkheid der wetsinvoering niet an ders zijn dan de bestaande, veel gecriti- seerde oude gistichten, van onvoldoen de capaciteit en slechts aangepast aan den nieuwen toestand door het heilig vuur hunner bestuurders. Hierin verandering te brengen was weggelegd voor de Ministers van Raalte en Nelissen. Wanneer de dag van heden blijdschap brengt door de geboorte van dit nieuwe Rijksorgaan, dan mogen de Ministers van Raalte en Nelissen \vel niet alie recht als peetvaders ter zijde staan bij deze inwijding. Moet ik thans van het heden gewa gen, als een bron van voldoening, dan moet ik U schetsen de beteeken is van het geheele systeem jJer Rijksopvoeding waarvan dit gesticht slechts een der on derdeden vormt. Op den voorgnnd staat echter dat hoe goed ook de Rijksopvoe ding zij, de particuliere opvoeding den voorrang moet hebben. Principieel, om dat opvoeding slechts om bijzondere re denen en als uitzondering 's Rijks zorg mag zijn, maar ook omdat ik in de par ticuliere opvoeding zie verpersoonlijkt die bijzondere toewijding van den be- langeloozen philanthroop, die om hoo ger doel arbeidend zich in waarheid loco- parentis steltbij haar gevoel ik bij uit stek de mogelijkheid om het diepst door te dringen in het beste van ljet kinderlijk gemoed en vooral om het kind te vervallen met dat, wat mij het allernoodzakelijkste schijnt in de opvoeding, htrt opwekken van een levendig besef in het kind, dat ue godsdeinst is onmisbaar, wegens de eeu wige belangen en daarbij de beste leids man in het leven, de steun, die geen menschelijk kennen of kunnen ooit ver mag te ev naren. Zoolang de part culicreti hun huizen of gezinnen voor Regeerings- kinderen openstellen, zal nooit van mij tevergeefs de zorg over het kind door hen behoeven te worden gevraagd. Maar helaas, ook de plaatsruimte nog daar gelaten blijken alle knapen niet steeds voor het mildere régime der lieldadig- heid geschikt; de Regeering met haar straffe hand en krachtigen hulpmiddelen voor noodige bestrijding en tucht zal ge- roepen moeten bljjven om een aantal knapen zelve op te voeden, althans voor nadere particuliere opvoeding geschikt te maken, en voor deze hebben de Rijks gestichten te doen, wat in 't yermogen van den Staat ligt, opdat later aan de ouders, wien de kinderen werden ont nomen met gerust geweten kan worden verklaard, dat niets werd verzuimd orn die kinderen naar ziel en lichaam te doen rijpen tot eerlijke en goede menschen. ^elnu, het nieuwe stelsel doet Jiier*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1911 | | pagina 1