Wo. 388.
Maandag
16
BUITENLAND.
2e Jaargang.
3)e £cicbdic ©on^omt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
In tere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Januari
1011.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Politieke rede van
Mr. A. baron Van Wijnbergen.
In de gistermiddag te Leiden gehou
den vergadering van den Prov. Bond van
R. K. Kiesvereenigingen in Zuid-Hol
land, waarvan elders in ons nummer
verslag is opgenomen, hield de heer mr.
A. baron van Wijnbergen, lid dier Tweede
Kamer, een politieke rede.
Spr. meende de uitnoodiging om hier
het woord te voeren, reeds daarom te
moeten aannemen, omdat deze provin
ciale bond recht op waardeering heeft
door haar veelomvattenden arbeid, die
schitterende resultaten afwierp. Eu
heden vooral voerde -.spr. gaarne het
woord, nu de installatie heeft plaats ge
had van den nieuwen president, Mgr.
Nolens.
't Ligt voor de hand, dat men inldezen
tijd van het jaar een terugblik werpt op
de afgeloopen begrootingsdebatten. Zij
zijn echter zoo lang en voor een deel
zoo vervelend geweest, dat het beste is
er zoo .weinig mogelijk over te zeggen
en zoo min mogelijk over te spreken.
Zelfs mr. Troelstra wist er in zijn kerstre
de niet veel goeds van mede tetdeelen en
hij had bijzondere redenen er niet diep
op in te gaan.
Als het immers voorkomt, dat een ge
slepen parlementariër, voorzitter van een
kamerfractie en oud-minister bij de al-
gemeene besprekingen over het regee-
ringsbeleid, liet oirbaar acht het feit
naar voren te brengen, dat te Rotterdam
een rechercheur naar den godsdienst
van een voor decoratie voorgedragen
persoon informeert, dan blijkt hieruit
sprekend, hoe h oog het peil van het de
bat stond.
Naar aanleiding van dit voorval zeide
mr. Troelstra dan ook, dat het begroo-
tingsdebat zooveel kleins te zien had
igegeven.
Gebleken is, dat nog steeds de lin
kerzijde zich zeer moeilijk kan schikken
in het feit, dat er een kabinet van rechts
is, ofschoon velen van links hebben me
degewerkt aan den val van het linker ka
binet.
Gebleken is, dat links niet duiden kan,
dat rechts de meerderheid heeft, of
schoon links zelf niet tot regeeren in
staat was. Immers in 1905 is den kiezers
voorgehouden, dat het kabinet-Kuyper
ten val moest worden gebracht en de
kiezers, die toen daarvoor zijn opgeroe
pen en toen daaraan hebben medege
werkt, die kiezers hebben moeten zien,
dat de linkerzijde haar eigen kabinet
naar huis hielp zenden.
Ten slotte kan de linkerzijde niet zet
ten, dat alle pogingen om fir. Kuyper
voor goed onmogelijk te maken, falen.
Dat hindert haar bijzonder. Een dwaze
illusie is het te meenen, dat dr. Kuypei
het tooneel zal verlaten, omdat de lin
kerzijde het wil. Dan zou dr. Kuyper
reeds in 1905 hebben afgedaan. Doch
elk middel is tot nu toe mislukt. Men
heeft het getracht met de lintjes-zaak,
met de van Heeckeren-zaak ten opzichte
van het laatste heeft mr. Troelstra in zijn
kerstrede gezegd, dat door het Ka-
imerlidi 'Patijn beschuldiging tegen dr.
Kuyper zijn uitgesproken die geen eer
lijk man onbeantwoord kan laten. Be
schuldigingen zijn nog geen bewijzen.
Maar als dr. Kuyper zegt niet te kun
nen antwoorden, omdat hij zich als oud-
Minister door ambtsgeheimen gebonden
lacht, dan moge Troelstra dit niet eerlijk-
vinden, wij leggen er ons bij neer. En
alleen is dan gebleken, dat er vgrschil'
van opinie bestaat over het begrip eer
lijkheid tusschen hem en ons.
Wat zijn de resultaten van deze aanval
len geweest De haat tegen dr. Kuyper
bereikte in 1905 haar hoogte punt en kon
daar niet boven gaan. Maar de volgelin
gen van dr. Kuyper hebben zich nauwer
om hem geschaard en de onverschilligen
zijn meer sympathie gaan voelen voor
den man, die zóó behandeld is, voor dr.
Kuyper, die het ten slotte heeft klaar
gespeeld om hut liberalisme in Nederland
ten onder te brengen en het van het re-
geeringstooneel te doen verdwijnen' (Ap
plaus).
Zoo verliep alles in persoonlijkheden.
Hoe staan de zaken na de algemeene
begrootingsdebatten Het kabinet staat
er goed voor en is er |goed afgekomen.
Alen kon vóór de begrooting verne
men, dat het zou spuinen en een felle
aanval op de ministers Kolkman en Jal-
ma was bereid. Zij hebben een politiek
verleden en vooral op Talma was het
gemunt.
Die aanval is geschied en juist is ge
bleken, dat Talma en Kolkman op schit
terende wijze hunne begrootingen heb
ben Verdedigd, hetgeen ook door tegen
standers werd erkend.
Zeker, het. kabinet heeft verliezen ge
leden nl. door het heengaan van 3
ministers, Bevers, Nelissen en Sabron,
drie groote verliezen, die werden be
treurd maar ook daarbij is ten slotte ge
bleken, dat niemand onmisbaar was Aan
het departement van Oorlog geschiedde
zelfs ten tweede male, dat een Minister
plaats moest maken voor een ander.
Door een bij gemengde stemming ge
nomen Kamervotum is Minister Cool
heengegaan. In verschillende bladen
wordt nu gepleit, wie gelijk had. Dit is
verklaarbaar, doch spr. behoeft daarop
hierop niet dieper in te gaan. Ook bijldeze
crisis is een gelukkige oplossing gevon
den.
Over de werkzaamheid van het kabinet
kan men tevreden zijn.
In onze kringen wordt wel eens ge
klaagd, dat ten opzichte van de ver
zekeringen en het tarief nog niets tot
stand kwam. Is deze redeneering wel
juist? Het kabinet vond veel te doen,
dat voorbereid was en ook andere zaken
moesten afgedaan worden. Spr., die dan
ook uitgenoodigd was hier te komen uit
eenzetten, welke wetsontwerpen bij de
Tweede Kamer aanhangig zijn, heeft
daarvoor bediankt. Dat zou in eene mid
dagvergadering niet mogelijk zijn.
Het kabinet heeft niet alleen hard,
maar tevens met beleid gewerkt. Van
Minister Talma, die het meest wordt
aangevallen, kan gezegd worden, dat,
indien iemand van juist inzicht blijkt; heeft
gegeven, hij het is geweest. Spr. somde
ten bewijze daarvan op, hetgeen minis
ter Talma reeds deedde verdediging
der boterwet en visscherijwetde voor
bereiding der schepenwet en octrooiwet;
het ontwerpen en tot standkomen van
de reorganisatie der arbeidsinspectie d'e
indiening der kaaswet, en der reorgani
satie van het landbouwonderwijs. En
daarnaast de voorbereding der verzeke
ringswetten.
.De Minister van Binnenlandsche Za
ken heeft tot stand ge'bracht de subsi-
dieering van het Middelbaar Onderwijs
en het M. U. L. Onderwijs en dezer
dagen werd een betere subsidieregeling
voor schoolbouw ingediend. De subsi-
dieering van het M. U. L. O. moest bij
partijstemming worden aangenomen, om
den indruk te wekken alsof een partijwet
tot stand was gekomen en de Voorzit
ter van den Bond van Ned. Onderwijzers
de lieer Ossendorp getuigde smalend in
zijn laatste jaarrede, dat alles voor het
bijzonder, niets voor het openbaar onder
wijs werd gedaan. Hoe onbillijk die be-
oordeelang is, daar de subsidieering van
het M. U. L. O. openbaar zoowel als bij
zonder onderwijs ten goede komt, laat
spr. zien door liet citeeren van het ver
slag der M. U. L. O. Vereeniging, waar
in vroor de tot stand koming der wet
in quaestie een woord van dank aan de
Regeering wordt gebracht.
Erkend moet worden, dat wij op de
eerste plaats verwachten de sociale ver
zekeringen en Jiet tarief. De ziektever
zekering is reeds ingediend de oud'er-
doms- en invaliditeitsverzekering alsme
de het tarief zijn bij den Raadfvan State en
kunnen dus binnen enkele maanden ver
wacht tvorden; daarnaast staat een ont
werp Radenwet, diat mogelijk wil maken
meer directe inmenging van die belang
hebbenden bij de verzekering.
De zaak der verzekering staat er be
ter voor, dan ooit te voren. Nooit heeft
men het zoover gebracht, dat invalidi-
teits- en ouderdomsverzekering waren
ingediend, terwijl de kamer nog meer
dan 2 volle, zittingsjaren heeft.
De ziekteverzekering is in handen van
eene commissie van voorbereiding, wel
ker voorzitter Dr. Nolens is. Spr. ziet
daarin een groote waarborg, dat deze
wet voor 1913 door de .Tweede Kamer
zal worden ingenomen.
Spr. wijst op de stemming der linker
zijde ten opzichte der sociale wetten. De
heer Borgesius heeft 24 November in
de Kamer gezegd, dat zij het complex
wetten niet kan verteren en ook tegen
het tarief wordt, zonder het te Kennen,
reeds bij voorbaat geageerd. Teekenend
is het in dit verband gebruikte gezegde
van den Jieer de Meester naar het &ogig
van Gijsbrecht van AenstelEen krijgs-
men wint al te veel; al wint hij jniets -dan
tijd.
Gaat het jmet de rechterzijde goed^
vraagt spr. vervolgens. De coalitieband
is nog hecht en sterk. Twee zaken van
den laatsten tijd, maken sommigen aan
het weifelen. Spr. meent, dat men dan
niet goed ziet.
Het debat over de openbare leeszalen
heeft de vraag doen stellen, waar moet
het met de éoalitie heen. Spr. acht het
't best te zijgen, dat hier een besliste
fout is begaan en spr. hoopt, dat de
gevolgen ervan jkunnen worden wegge
nomen. De afgevaardigde van Leiden
heelt zich beroepen op het protestantsch
beginsel. Zelfs daarover blijken betrok
ken het eens, maar de discussie, die dien
aangaande gevoerd wordt, gaat ons niet
aan.
Laat men zich evenwel bij de verkie
zingen in 1913 door de tegenpartij niet
van de wijs brengen door dit leeszalen-
debat. Het behoeft voor ons geen re
den te zijn van minder trouw aan de
coalitie. Immers, ter linkerzijde heeft
niemand zich bij ons geschaard en van
de fractie, welker woordvoerder het
subsidie verdedigde, gingen bij stem
ming nog leden met ons mede.
Vervolgens wijst spr. erop, dat men
het twistgeschrijf tusschen dr. Kuyper
en Jhr. de Savornin Lohman niet
overschatte, vooral niet in onzen demo-
cratischen tijd. Beide personen staan te
hoog, om de persoonlijke meening te
stellen boven de zaak, die hun beiden dier
baar is.
Het twistgeschrijf is niet vreemd;
daarvoor zijn het groote mannen.
Het is niet schadelijk. Bij een storm in
het bosch hebben de hoogste kruinen
't meest te lijden. Dan valt het dorre
hout en treft hen op wie het neerkomt
Na den storm wordt het verzameld en al
les gaat weer zijn gewonen gang en dan
zal blijken, dat de stam voldoende lenig
heid had en de boom vast in d'en grond
stond om den storm te trotseeren. (Ap
plaus.)
Daarvoor moeten de kiesvereenigin
gen zorgen. Beter dan met alle aandacht
te volgen, wat daar gebeurt, is de quaestie
van de instandhouding der coalitie,
welke afhangt van de kiezers.
Nu zoo velen het kiesrecht hebben,
wordt de alles beheerschende vraag:
rechts of links, niet beslist door eenige
leiders, maar door het volk. Daarvoor
hebben de kiesvereenigingen allereerst
te zorgen. Haar taak moet niet zijn de
kiezers over alle vragen van politiek in
te lichten. De kiezers moeten vertrou
wen hebben in hun afgevaardigden en
deze op hun beurt weer in de regeering.
Behande.t in de kiesvereenigingen de
groote vragen, maar spaart de moeite
van détails. Daardoor kweekt gij gren-
zelooze oppervlakkigheid en gevaarlijke
verwarring. Spr. haalt de kustverdedi-
gingsvoorstellen aan, ten betooge hoe
ontzettend lastig is in kiesvereenigingen
voorlichting te geven. Spr. heeft om
trent deze wetten zijn opinie nog niet
gevestigd. Wat is er al niet over tedoen
geweest, en toch weinigen weten ,er iets
van. De aangevraagde f3S.370.000 wa
nen sommigen op de begroeting voor één
jaar uitgetrokken, terwijl zij over een tijd
perk loopen van 22 jaar. De linker
zijde zet thans een relletje op om in
1913 de kiezers te kunnen voorhouden:
40 millioen voor de kust. Maar toen in
1905 Dr. Kuyper ettelijke millioenen.
voor de ouderdomspensioen wilde uit
trekken, toen werden die millioenen niet
genoemd, maar heette liet: wat heeft 'n
dooie aan een riksdaalder. (Gelach en
applaus.)
Ook van de Regeering moet bezieling
gebracht worden in de politiek. De be
sturen van onze kiesvereenigingen moe
ten overtuigd zijn, dat wij hebben blij
ven te voeren principieele politiek. Het
is niet voldoende te wijzen op hetgeen
in Frankrijk en Portugal geschiedt Ook in
ons land heerscht het anti-clericalisme,
weliswaar in anderen vorm, maar in we
zen hetzelfde. Dat blijkt uit de pers en
in de Kamer. Spr. memoreert hier de
jaarlijksche rede van Mr. Tydeman te
gen de boerenleenbanken en het debat
over den vlootpredikant. De Kamer heeft
nog nooit zoo'n ellendig schouwspel ge
geven als bij die gelegenheid. De Linker
zijde heeft willens en wetens de Minis
ter van Marine bespot, gehoond en uit
gelachen, omdat hij de bescherming op,
zich had genomen van de verzorging tier
geestelijke belangen van de schepelingen
door een orthodoxen predikant. Wijzul-
len dit onthouden, opdat men niet denke
dat wij in Nederland' niets te vreezetn
hebben.
Niets is gevaarlijker dan verslapping
op dit gebied. Waartoe het transigeeren
met beginselen lijdt, ziet men dezer da
gen met de Centrale vereeniging ter be
strijding van de tuberculose. (Applaus.)
Als deze vereeniging ten opzichte van
Oranje haar houding blijft volhoudien,
kan zij wel de tuberculose willen be
strijden maar de heele vereeniging zaJ
dan toch aan tering sterven. (Applaus.)
De organisatie in kiesvereenigingen
de deelname aan principieele politiek,
is zoo geschikt voor het behoud des ge-
loofs en het afhouden der arbeiders
van de sociaal democratie.
Wij moeten vasthouden aan de Chris
telijke beginselen. Al gaan er stemmen
op om andere partijgroepeering, door
ons wordt dat niet gedaan, kan dat niet
gedaan worden, gehouden d'e politieke
constellatie.
Zorgt dat alle Katholieken lid van dé
kiesvereeniging zijn. Laat de gelegen
heid niet voorbijgaan om kiezers aan
te werven. Van het grootste belang is
het behoud van het Christelijk Staats
bestuur. Dat is geheel in uwe handen,
eindigt spr. Beseft daarom uwe verant
woordelijkheid wel. Dan kunnen wij met
vertrouwen 1913 tegemoet gaan. Uwe
eminente voorzitter, die staatsman is, so
ciaal leider en tevens priester, zal uw
bond leiden op de baan van practische en
principieele politiek (Langdurige enthou-
siastische toejuichingen.)
Mgr. Nolens dankte den heer v. Wijn
bergen voor zijn weldoende, bezielende
en bezielde rede. Spr. hoopte, dat uit
woorden daden zullen voortkomen.
De spreker heeft geschetst wat hpt
Kabinet, de Kamer en de kiezers staat
te doen. Spr. resumeert die beschou
wingen, erop wijzend dat in het kabi
net de bestanddeelen van onzen kant
het hunne er toe bijdragen om het mi
nisterie te doen blijven staan. De Ka
tholieke ministers maken een goed
figuur. Ook de andere titularissen zijn,
vergeleken bij hun voorgangers, niet te
minsten, 't Is soms goed, als er een zwak
ke broeder onder hen is, hem te laten
heengaan voor het te laat is. Het toont
dan wel eens of iemand vermoord is,
maar later zou mogelijk kunnen blijken,
dat zelfmoord was gepleegd. Spr. ge
looft, dat de zaken nu beter staan dan
voor dien tijd. Vooral aan oorlog is noo-
dig iemand^ die weet wat hij wil, en zijn
wil, desnoods tegen de Kamer in, weet
door te zetten. Spr. gelooft, idat op [het
oogenblik een dergelijk man aan het hoofd
van het departement staat.
Spr. merkt op, dat de Kamer in
den laatsten tijdi wel erg over (den hekel
is gehaald, maar ziet hierin overdrijving.
Men weet toch dat er verschillen
de politieke partijen in vertegenwoordigd
zijn en ook in de coalitie is het soms
moeilijk tot een compromis te geraken.
Vooral legt spr. nadruk op de voor
lichting der kiezers door de Katholieke
pers, waaraan spr. hulde brengt voor de
zorg, die zij besteedt om te publicee-
ren, wat van onzen kant in de Kamer ge
beurde. Spr. dringt aan op het lezen van
die pers en wijst er voorts o pdat thans
de tijd is gekomen voor het aanvullen der
kiezerslijsten, op welken arbeid hij de
kiesvereeniging attent maakte. Spr. ein
digt met eene opwekking te zorgen voor
de instandhouding der rechtsche meer
derheid en coalitie.
Onderwijs-behartiging.
We knippen het volgende uit de Cu-
ragaosche mail van het Hbld.\
„De nieuwe bisschop, mgr. Vuyl-
steke, geeft reeds blijk, dat het R.-K.
onderwijs hem niet minder ter harte
gaat dan zijn voorganger.
Op Saba wordt een geheel nieuwe
school gebouwdop St. Eustatius werd
aan de oude kerk zooveel reparatie en
verandering aangebracht, dat ook dit
een zoo goed als geheel nieuw school
gebouw zal worden op Montana wordt
de school vergroot."
Typisch, nietwaar, dat Z. D. H. al
dadelijk het onderwijs gaat behartigen.
en typisch ook, dat zijn voorganger
zulks evenzeer deed.
Maar hoe komt het dan toch, dat men
de Roomschen wel eens uitmaakt voor
tegenstanders van ontwikkeling?
ALGEMEEN OVERZICHT.
Terwijl de wereld reeds weer wordt be
ziggehouden met stakingen in alle wind
streken, gaat in
Frankrijk
de sabotage naar aanleiding der laatste
spoorwegstaking rustig haren gang. De
claders weten immers, dat zij toch de
macht in den staat zijn en (men hen toch
met handschoenen heel zachtjes aanpakt.
Zie de stakingswetten. Nu weer zijn lopj
de P. L. M. spoorweg bezig geweest
Achi en twintig telegraafdraden zijn
's nachts doorgeknapt, hetgeen een ge
duchte storing teweeg bracht in de tele
grafische verbinding.
Van de daders geen spoor.
Ook het verkeerde adressen plakken
schijnen ze nog niet verleerd te zijn. De
zer dagen maakten wij melding dat
een aantal geladen goederenwagens van
de Ouest-Etat op een dood spoor nabij
Parijs waren „vergeten" en 's nachts wer
den leeggeplunderd.
Nu schijnt weer een geheele veetrein
zoek te zijn. Tenminste eenige verkoopers
vragen in den „Matin", of wellicht ie
mand weet, waar een trein, geladen met
drie honderd ossen en duizend varkens,
welke Donderdagochtend vroeg aan het
Gare de la Vilette had moeten aankomen
gebleven is...
Als dit niet een dwaze mop is, door
de „Matin" op de omstandigheden ge
tapt, is de toestand wel ernstig.
Ernstig blijft deze ook in het
Luiksche Steenkolengebied.
In de „Nieuwe Gazet" lezen we diat de
staking zich steeds uitbreidt: Het schijnt
moeilijk juiste cijefrs te geven, maar het
totaal aantal stakers schijnt ongeveer
32000 geschat te moeten worden.
De leiders der verschillende vakvereeni-
gingen en het bestuur van Wen bond van
vakvereenigingen van mijnwerkers heb
ben besloten de staking voort te zetten
in afwachting van het antwoord, dat de
mijneigenaren aan den minister van nij
verheid en arbeid zullen geven. Wordt dit
antwoord niet voldoende geacht, dan zal
een poging gedaan worden om een alge
meene staking in alle tikken van indrus-
trie in geheel België uit te lokken.
Nog ernstiger is wat Reuter Zaterdag
seinde over een
Zeeliedenstaking
De New-York Times" me.dde n.l., dat
Pearlo de Amerikaansche vertegenwoor
diger van den Britschen zeeiiedeti- en sto
kershond ,een schrijven ontving van den
algemeenen secretaris van den Bond, Ha-
velock Wilson, waarin deze meedeelt, dat
een staking voor alle Britsche havens te
gen de hervormingsfeesten zal worden af
gekondigd.
Nader wordt gemeld dat in Londen
nog weinig bijzonderheden bekend zijn,
naar het echter schijnt, bestaat de moge
lijkheid, dat binnen enkele maanden een
uitgebreide staking van zeelieden en trans
portarbeiders zal worden uitgeroepen.
Men deelt mede, dat aan een evcntueele
staking de zeelieden van Üuitschland,
Zweden, Noorwegen, Nederland, Bel
gië, Denemarken en de Vereenigdie Sta
ten zullen deelnemen.
Het bestuur van de „Seamens Union"
gaf op een verzoek om inlichtingen het
bescheid, dat het niets had mede tedeelen
omtrent de mogelijkheid van een staking.
Staking tegen wil en dank
was er dezer dagen in verschillende lan
den bij het spoorwegverkeer. Door den
reusachtigen sneeuwval konden de trei
nen in Noord-Italië bijna geheel niet loo
pen. Ook in Zwitserland zijn geweldige
massa's sneeuw gevallen, incer dan in de
laatste tien jaren het geval is geweest.
In sommige streken ligt ruim 5 meter
sneeuw. Men vreest dat het Simpionver-
keer vandaag of morgen geheel zal moe
ten worden stop gezet.
En in Spanje is geen enkele trein van
het noorder- of zuiderstation van Madrid
vertrokken, wijl de spoorwegen, tengevol
ge van den sneeuwstorm, onbruikbaar zijn
De Zuid-Expres, die gisteren moest
«aankomen, js te Avila blijven staan.
