BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang.
No, 385.
3)e £eidóelve Sou/temt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
12
Januari
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentign: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentikn) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Bond van R. K. Raadsleden.
Deze Bond de hoeveelste? is er
nu: met algemeene stemmen 1) werd gis
teren te Arnhem tot de oprichting be
sloten.
We willen niet verhelen, de stichting
dezer nieuwe organisatie zonder veel ver
wachting te hebben begroet. Er worden
tegenwoordig zóóveel bonden gesticht en
in al die bonden komt het eigenlijke werk
op zóó weinig vaak dezelfde personen
neer, dat we eenigszins sceptisch ge
stemd waren omtrent het nut der ver
meerdering onzer organisaties.
We dachten bovendien zoo: kan een
R. K. Raadslid zijn licht niet opsteken bij
deskundige collega's en bij de mannen
van wetenschap onder ons. Namen noe
men is overbodig, want ieder heeft ze in
7t hoofd van die mannen, tot wien een
Vroede Vader zich met vertrouwen om
voorlichting kan wenden.
En we dachten ook: is het niet beter
dat de R. K. kiesvereenigingen de locale
zaken in eigen kring behandelen. Dan
hebben de kiezers er ook wat aan en kan
de quaest.e in verband met haar milieu
bekeken worden zonder eventueele prin-
cipieele punten'uit het oog te verhezen.
De oprichting van den Bond toont in-
tusschen,. dat onze gedachten niet alge
meen worden gedeeld, dat men aan cen
tralisatie de voorkeur geeit.
Nu: de nieuwe vereeniging alle heil. En
te meer voegen we haar dit toe wijl ter
stichtingsvergadering reeds het juiste be
sluit werd genomen om geen uitgewerkt
programma samen te ste.len. Weliswaar
wordt hierdoor de houvast, welke de
Bond aan Raadsleden bieden moet, niet
vergroot, maar wel wordt de Bond zelf
erdoor versterkt, want één gemeentelijk
program voor het gansche land gaat niet
en zou slechts: óf scheuring brengen óf
zelf verscheurd worden.
De Bond zet dus o.i. zijn eerste schrede
goed en ais hij dan verder niet aanstonds
reuzenstappen gaat nemen, doch zich b.v.
bepaa.t tot het zijn eener studieclub, die
raad en cLad gec.t aan wie er naar vragen,
dan kan hij gaandeweg zich aanpas
send bij de behoelten een leidend li
chaam worden, dat men niet meer zal wil
len ontberen.
1) Er waren bij den aanvang der verga
dering 50 Raadsleden en 20 afgevaardig
den van kiesvereenigingen tegenwoordig.
algemeen overzicht.
Onlangs is gelijk men weet in de Na
tionale vergadering van
Kreta
aangenomen een wet op de dienstplicht
waarvan het eerste artikel gelijkluidend
was aan dat der Grieksche wet aangaan
de persoonlijken dienstplicht in het
Grieksche leger.
De Kretenzer volksvertegenwoordi
ging besliste alzoo- dat elke Kretenzer
verplicht was in het Grieksche leger te
dienen. Daartegen nu hebben de Moham-
medaansche Kamerleden met beslistheid
geprotesteerd en sinus is er een zeer ge
spannen verhouding tusschen de Christe
nen en de Mohammedanen. De Moham
medanen hebben ook een protest doen
toekomen aan de consuls der bescher-
•mende mogendheden, waarin zij betoo-
gen dat zjj geen Grieken zijn en daarom
niet verplicht zijn in het Grieksche le
ger te dienen. Verder hebben de Mo
hammedanen de Porte om steun ver
zocht, welke deze niet zal nalaten te ver-
leenen. Reeds heeft hij weder tegen
een militairen maatregel der Kretenzers
geprotesteerd.
De Kretenzer Kamer had n.l. ook be
sloten tot het stichten van een nationaal
fonds voor de landsverdediging. Er zijn
allerwegen inzamelingen gehouden voor
dat fonds en de bijdragen zijn reeds rij
kelijk toegevloeid.
Daarop heeft de Porte door zijn ge
zant te Athene bij de Grieksche regee
ring mondeling laten protesteeren tegen
de geldinzamelingen, die te Athene voor'
dit fonds wordt gehouden. Men zegt,
dat de Porte- dezelfde stappen heeft
gedaan bij de beschermende mogendhe
den. Het regeeringsblad Athenai is van
meening, dat er geen kans bestaat, dat
de militaire positie van Griekenland
spoedig beter zal worden. Het ver
dient daarom misschien aanbeveling niet
te lang te wachten, maar nu reeds den
oorlog te beginnen.
De leden van de oppositie in de Na
tionale Vergadering hebben besloten
voor te stellen, in geheime vergadering
de Kreta-politiek van de laatste Griek
sche ministeries, het tegenwoordige in
begrepen, te bespreken.
Het gist blijkbaar nog steeds in den
Balkan.
Ook in den toestand in
Portugal
komt nog lang geen verbetering. Voor
al op Madeira is de toestand voor die
voorloopige regeering verre van gun
stig. Niet alleen dat de cholera daar he
vig en steeds heviger blijft woeclei\,
maar ook de anti-republikeinsche onlus
ten nemen dag aan dag toe.
Eenige weken geleden vertrok het oor
logschip Almirante Reis daarheen en
zette er troepen aan land, maar het
blijkt nu, dat deze niet voldoende zijn.
Daarom vertrokken gister per stoom
schip Peninsular 300 kisten met 140,000
geweerpatronen en 80,000 patronen voor
mitrailleuses.
Binnen enkele dagen vertrekken te
vens 700 man troepen met 4 mitrailleu
ses naar Funchal. Indertijd heette het
dat de Almirante Reis vertrok met ont
smettingsmiddelen, en in plaats daarvan
ontscheepte het troepen. De vier mi
trailleuses en 220,000 patronen zullen
dus vermoedelijk ook wel dienen ter be
schieting van.... de cholera!
Ook in het land zelf is het voor de
regeering allesbehalve prettig en vanuit
Spanje wordt vol angst een waakzaam
oog op de buren gehouden. Zoo zeide
dezer dagen Canalejas aan een oorres
pondent van de „Siècle".
„Ik ben zeer bevreesd over den te-
genwoordigen toestand in Portugal. De
dingen hebben een zeer ernstigen keer
genomen Het nieuwe regime kan zich niet
handhaven. De leider der revolutionaire
beweging Machado dos Santos is over
het paard getild, hij doet ai wat hijswiL
Er loopen geruchten, zoo ging de mi
nister verder, dat er complotten gesmeed
worden tegen de regeering en dat Enge
land tusschenbeide zal komen. Zonder
twijfel zal Engeland jnet zijn gewone
voorzichtigheid optreden. Het zal waar
schijnlijk een eskader zenden, dat langs
de Portugeesche kust moet kruisen.
Maar wij, wat moeten wij doen Dat
uit te maken, is voor mij de grootste
zorg."
Die vrees voor groote woelingen is
blijkbaar niet zonder reden geweest. Te
legrammen uit Lissabon melden een alge
meene spoorwegstaking. De eischen zijn
zooals altijd, 8 urigen werkdag en loons-
verhooging.
De nationale en internationale treinen-
Lienst ètaat geheel stil. Het is tot botsin
gen gekomen tusschen voor- en tegen
standers van de staking. De republikein-
sche garde heeft de betoogers verspreid.
Er zijn eenige lieden in hechtenis geno
men
De minister van binnenlandsche zaken
is demissionair.
Met automobielen wordt in den post
dienst voorzien. Agenten twee aan twee
en bereden troepen doorkruisen Lissa
bon en de stations zijn afgezet.
Ook de winkelbedienden, die in groo
te opwinding verkeeren over de wet
op de rustdagen, staken. De winkels zijn
gesloten en men vreest ernstige ongere
geldheden.
De spoorwegadministratie moet reeds
op meerdere punten de eischen der sta
kers hebben willen inwilligen doch deze
laatsten weigeren elke gedeeltelijke toe
zegging.
Ook van andere kanten komen berich
ten van
Stakingen.
Te Liverpool staken de ketelbikkers,
d. w. z. de georganiseerden. De ongeor
ganiseerden, die meest in dienst zijn
van de groote stoomvaartreederijen en
scheepswerven, hebben zich nog niet bij
de beweging aangesloten, hoezeer de
stakers ook hun best doen om ook deze
mannen tot staking over te halen. D,e sta
kers eischen een vermindering der werk
tijden met zes uren per week, en een
lo^usverhooguig van .25. jyjoc. Enkele
firma's hebben een loonsverhooging van
10 proc. aangeboden, maar deze is ge
weigerd. Duurt de staking voort, aan
vreest men, dat zij van invloed zal zijn
ook op andere afdeelingen der scheeps-
bouwnijverheid.
Onder het personeel van den North-
Eastern Railway heerscht groote onte
vredenheid over het feit dat zoovele on
georganiseerden in dienst worden geno
men. Er zulien vergaderingen worden
gehouden om de vraag te Gespreken of
men tot staking zal overgaan.
De toestand in het mijngebied van
Luik is nog steeds onveranderd. De sta
kers winnen dagelijks in aantal, dat
thans op ongeveer 2-i.0dÜ kan worden
vastgesteld. Alle krachten worden ge
spaard voor de groote betooging, uie
heden, Donderdag, zou plaats heoben.
Zoowel de overheid ais de arbeiders
hebben voor dezen dag buitengewone
maatregelen getroiien. i e Luik en om
streken wordt ook de politie dageiijks
met tal van manschappen versterkt. Uit
geheel Beigic zijn aideeiingen gendar
merie naar de verschillende mijncentra
gezonden.
Zoodra de Kamer bijeenkomt, zullen
de Luiker afgevaardigden in verband
met de staking een interpellatie indie
nen.
Tengevolge der staking heeft de
spoorweglijn van Luik tot aan de Duit-
sche grens zeer te ljjden onder het ge
brek aan steenkool, weshalve uit
Duitschland voorraden steenkool naar
Luik zijn vervoerd, om daar de uitgeput
te kolen-entrepóts weder bij te vullen.
GEMENGD.
De „Times" melct, dat de Koning op
6 Februari van het Buckingham-pa.eis
naar Westminster zai rijden, om het Par
lement te openen. Hij zal vergezeld wor
den door de Koningin en den Prins van
Wales.
Het Belgische ministerie van nij
verheid en arbeid heeit ver.edan jaar een
onderzoek doen instellen in de bakkerijen,
vooral om te weten of het niet mogelijk
zou zijn het nachtwerk en Zondagwerk
af te schaffen. Er zijn reeds 180 groote
bakkerijen bezocht geweest in het arron
dissement Brucse., Luik, Vervier* en Ko«t-
rijk, en het onderzoek wordt nog a.Ljd
voortgezet; het zal waarschijn.ijk tegen
Juli aanstaande geëindigd zijn.
De „Voss. Ztg." bescnuldigt vrij
onbewimpe.d prins George van Servië
een misdadig plan te hebben gesmeed te
gen den aartshertog, troonopvolger van
Oostenrijk, tijdens het bezoek dat deze in
1909 te Boekarest zou brengen. Het plan
werd gelukkig tijuig on.dekt en verijdeld.
De volgende advertentie stond eeni
ge dagen geiden te lezen in de „New-
'York-bun"
„Te koop: het geraamte van den Oos-
tennjkschen aartsnertog Johann, broe
der van keizer Frans Jozef. Het geraamte
is compleet en bevindt zich in goeden
staat."
De „Daily News", die op onderzoek is
uitgegaan, weet te berichten, dat de steller
der advertentie is, een zekere dr. Sieg.ried
een dokter uit Denver, een dorpje van 200
inwoners. Hij zegt, dat hij twaalf jaren
geleden in het bezit van het geraamte
kwam, en dat hij bereid is aan een verte
genwoordiger van het Oostenrijksche hof
de bewijzen te leveren, dat het geraamte
inderdaad dat is van den sinds lang ver
misten Johan Salvator, alias Johann Ort.
In de Chineezenwijk, verneemt de
„Lokal Anzeiger" via St. Petersburg, uit
Charbin, liggen talrijke lijken van pest
lijders op de straten. In het naburige Chi-
neesche stadje Foedoesian zijn de helft
van alle huizen besmet. De epidemie
breidt zich angstig snel van wijk tot wijk
uit. De bevolking houdt de ziektegevallen
geheim, om aan de desinfectiemaatregelen
te ontkomen. In de laatste 6 dagen zijn te
Charbin 95 personen, waarvan 2 Russen,
aan pest gestorven. De Europeesche wijk
wordt ernstig bedreigd.
Ter beveiliging van Blagowesjts;ink, de
hoofdstad van het Russische Amoerge-
bied, en de naburige steden zijn zeer
strenge hygiënische maatregelen getrof
fen.
Ofschoon een Duitsch-Chineesdh
verbond wordt tegengesproken, duldt de
ontvangst van den Duitschen kroonprins
in China, toch wel op buitengewone
vriendschappelijkheid.
De kroonprins zal namelijk de totdus-
yerje ongekende eer .te ia,eu,rt y.allen, niet
alleen binnen de verboden stad maar zelfs
in het keizerlijk paleis te logeeren, en
bovendien wordt nog een nieuwe Euro
peesche woning voor hem gebouwd, die
30.000 pd. st. zal kosten, terwijl de auto
riteiten op de plaatsen, die de kroonprins
zal bezoeken, bevel hebben gekregen,
geen kosten te ontzien voor zijn ontvangst
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. Besl. is bepaald, dat de vacatu
re van kantonrechter te Onderdenetum
niet zal worden vervuld', en is aan den kan
tonrechter te Zuidhorn, mr. F. D. de
Boer, opgedragen de werkzaamheden van
kantonrechter te Onderdendam waar te
nemen
is bij het weduwen- en weezenfonds
voor burgerlijke ambtenaren bevorderd
tot adjunct-commies j. F. Stapel, thans
le klerk;
is J. N. Born, thans tijdelijk dokmees-
ter bij het droogdok in de Visschershaven
te IJ muiden, benoemd tot dokmeester bij
voormeld droogdok.
Levende Strijdkrachten.
Naar het „Centrum" verneemt, zal de
regeling der Levende Strijdkrachten bij
de behandeling der defensie-aangelegen
heden „den voorrang" hebben.
Bedoeld zal wel zijn, dat de wijziging
der Militiewet eerder in behandeling zal
worden gebracht dan het ontwerp betref
fende de Kustverdediging.
College voor de Reclasseering.
Bij Kon. BesL is goedgevonden
A. te benoemen in het centraal college
voor" de reclasseering:
tot lid, tevens voorzitter: mr. A. P. L.
Nelissen, oud-minister van Justitie te 's
Gravenhage;
tot leden: mr. H. C. Dresscjhuys, di
recteur-generaal van het gevangenis, rijks
tucht- en opvoedingswezen te 's Graven
hage; mr. H. P. Marchant, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Gcneraal, te 's
Gravenhage; mr. V. H. Rutgers, advocaat
en procureur te Hilversum; jhr. mi. Cli.
C. M. Ruys de Beerenbruuck, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Gcneraal te
Maastricht; jhr. mr. tl. Sinjssaert, secre
tins van de Vereeniging van Nederlaud-
sche werkgevers' te 's-Gravcnhage; R.
Snoeck Henkemans, lid v,»n de l'weeae
Kamer der Staten-Gcneraal, te 's Gr.iven-
venhage; mr. A. Fentcner van Vlihsingen,
raadsheer in den Hoogcn Raad der Ne
derlanden, te 's Gravenhagede Vlugl
lid van de Tweed.» Kamer div St len-Ge-
neraal te Amsterdam.
B. aan hei centraal college voor de re
classeering toe te voegen als secretaris:
mr. W. J. Berger, adj.-commies aan het
Departement van Justitie te 's Graven
hage.
Oud-minister Cool.
De afgetreden minister van oorlog,
generaal-majoor W. Cool, zal met 1 Mei
den dienst met pensioen verlaten en lot
dien datum ter beschikking blijven van
den tegenwoordigen minister van oorlog.
Verstrekking van grond aan
Landarbeiders.
Men weet dat de Staatscommissie
voor den Landbouw, ingesteld bij K. B.
van 20 Juni 1909 no. 72, in October
1909 een lijvig rapport, met voorstellen,
betreffende den economischen toestand
der landarbeiders in ons land heeft uit
gebracht.
Een der voorname hoofdstukken van
dit rapport-behandelde uitvoerig het
vraagstuk der verstrekking van grond
aan landarbeiders bevordering dus van
klein grondbezit.
Naar wij vernemen is thans gereed
gekomen een Ontwerp van wet, met Me
morie van Toelichting, dat als titel
draagt: Verkrijging door landarbeiders
van woning met land in eigendom of
van los land jn pacht.
Het mag gezegd cfat de Directie van
den Landbouw deze zaak ylug heeft ter
hand genomen en in een wetsvoorstel
belichaamd.
Ten aanzien van dit ontwerp zal in
de eerste plaats het oordeel worden in
gewonnen van hooger genoemde com
missie wellicht ook yan eenige andere
deskundige lichamen.
Niet ondienstig is 't hier nog eens
zeer in 't kort weer te geven tot welk
inzicht de mee ,r i --de staatse 'mmis-
sie op het stuk, van verstrekking van
grond aan landarbeiders is gekomen.
De zienswijze is, dat verstrekking van
grond en van grondkrediet aan landar
beiders w^ettelijk en onder staatstoezicht
behoort te worden geregeld. De staats
hulp moet er op zijn gericht, om de
landarbeiders in staat te stellen zich een
arbeidersplaatsje of wel een los arbei
dersperceel te verschaffen, dat hen niet
verhindert hun arbeid in loondienst te
besteden en waardoor zij inkomsten als
aanvulling van hun loon kunnen genie
ten. Ten aanzien van een arbeidersplaats
je behoort naar het oordeel der com
missie aan eigendom de voorkeur te
worden gegeven ten aanzien van een los
arbeidersperceel aan pacht 1De ver-
krijging van grond dient zooveel moge
lijk plaats te hebben langs den gewo
nen contractueelen weg; bij verkrijging1
in eigendom, niet financieele hulp.
Verder gewaagd de comm.ssie i.i haar
resumé van: „plaatselijke vereenigingen,
vennootschappen of stichtingen, die uit
sluitend in het belang van de uitgifte
van grond en her verleenen van grond-
krediet aan landarbeiders moeten werk
zaam zijn". Bij ontstentenis dezer licha
men zou de commissie B. en \X'. willen
zien aangewezen om .aan de arbeiders
het gevraagde inits aan de wettelijke
eischen zij voldaan te verschaffen. In
dien noodig moet van een vereenvoudigd
onteigeningsrecht kunnen worden ge
bruik gemaakt. En eindelijk zou aan de
genoemde lichamen van staatswege de
gelegenheid moeten worden verschaft,
den arbeiders gcmakkeljjk en goedkoop
grondkrediet te verleenen, waarvan de
'rentebetaling en aflossing zoo billijk
mogelijk moeten worden geregeld.
<N. Ct.)
l) Dit beginsel ligt ook opgesloten
in den titel van het hierbedoeide wets
ontwerp.
Een Duitsch oordeel over onze Marine
In de Marine-Rundscliau, aflevering
December 1910, komt voor een zeef
gedetailelerde en juiste beschrijving van
de marine manoeuvres, gehouden in
1909 in de stelling van den Heider.
Waar dit orgaan beschouwd wordt als
het orgaan van de Duitsche admiraliteit
is het niet van belang ontbloot het oor
deel over deze manoeuvres in wijder
kring bekend te doen zijn.
Aan het slot zegt de zaakkundige
schrijver
„Zijn deze manoeuvres, wier groot-
sche op7ct niet steeds in overeenstem
ming was met het voorhanden materieel
bijzonder interessant wegens de denk
beelden, die de grondslag vormden, /ij
geven ook aanleiding tot een reeks van
tciup, op zich zelf, die getuigen van
een doelbewuste wijze van werken in de
Nederlandsche Marine.
„In de eerste plaats vestigen wij de
aandacht op de navigatie, zoowel van
de schepen als van de torpedobooten.
Zoowel over dag als nachts is geduren
de acht dagen door de voor deze gele
genheid te zamen gebraciite schepen en
torpedobootcn, mee^t tijdens slecht we
der, i»; de nauwe vaarwaters, op de wij
ze zooals dat in ooriogstijd zal moeten
geschieden, gemanoeuvreerd zonder dat
eenige averij van belang voorkwam, een
omstandigheid, die pleit voor de goede
zeemansvorming van 'n Nedcrlandschen
zeeofficier. Als men verder het torpe-
dobootrnateriaal beschouwt, en daarbij
nagaat welke prestaties deze kleine vaar
tuigen te zien gaven, dan komt zeer veel
lof toe aan hen, die zonder torpedoja
gers, kruisers, of scouts, geheel op zich
zelf aangewezen, liet commando voer
den. Ook het optreden van de onderzee
boot, die geheel zonder begeleiding
werkte, getuigt van de degelijke oefe
ning in dit nog jonge wapen.
„Alles te zirner. genomen, kan men
.zeggen, ddt uit deze oefeningen een
frisschc, vooruitstrevende geest spreekt
welke zich reeds liet binden, door het
beklemmende van de aanwezige verhou
dingen, en die, in overeenstemming inet
de geschiedenis vm het land, den vvaar-
digen indruk igt, dat Holland een
inbreuk op neutraliteit krachtig zal
bestrijden en hiertoe ook in staat is.
„N. R. Ct."-
Dr. Nouwens in Italië.
In het Italiaansche dagblad „Liguria"'
te Genua verschijnend, lezen wij een
hoofdartikel, gewijd aan hetgeen Dr. Nou
wens vo<>r den Ned. Middenstandsbond
gedaan heelt.
