31
Nieuwjaar.
„Leidsche Beelden".
BUITENLAND.
2e Jaargang.
No. 376.
3)e Ecicbelve Somcmt
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/t cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
December
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiün) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
De Nieuwjaarsdag is als een grenspaal,
Waar de inenschheid, telkens, ais een jaar
haar heeft meegesleurd in zijn streven,
zich nederzet om te staren op clen afge-
legden weg en te zien naar wat komen
moet. Doch dat rusten en denken js voor
velen slechts van korten duur! Voort ren
nen zij weer met gloeienden hartstocht en
koortsachtigen ijver naar het doel dat
daar straalt en schittert als de zon <op
middaghoogte in volle heerlijkheid: ge-
genietend met volle teugen van dejgenoe-
der aarde.
Dat is het motief van den arbeid der
enkelingen, dat is de stuwkracht van iliet
werken der gezamenlijke inenschheid. Zij
streeft naar cultuur, naar beschaving.
Maar wat is die beschaving anders dan
een steeds breedere ontplooiiing van de
stoffelijke krachten, dan het vormen van
de wereld tot een rustbed, waar men kan
neervlijen zijn liciïaam, tot een feestzaal,
Waar men kan eten en drinken tot bedwel
ming, maar nooit tot verzadiging.
Wij, Christenen, overwegen ook op
Nieuwjaarsdag het verledene, en zien
ook naar de toekomst. Doch met 'n an
deren oogenschouw. Onze cultuur, onze
beschaving is het leven uit, het streven
naar het zich vasthechten aan den Chris
tus. Ook wij dralen niet, en wij zijn niet
saai en slap in onzen arbeid om die be
schaving te bereiken.
Zij is niet uit ons zeiven, maar dat
klopt en bonst, eu brandt en vlamt ecu
waarachtige kracht in ons en door die"
kracht willen wij, onder God's zegen,
streven naar onze cultuur.
En dat streven vindt allereerst in ons
zeiven een arbeidsveld, teekent groot-er en
telkens nieuw, eiken dag.
Maar wij allen zijn In onzen tijd ook in
de gelegenheid om te arbeiden aan het
geluk van anderen, aan de vervolmaking
van de maatschappij en een rijk-opbloei
end vereenigingsleven. Deze laatste ar
beid zal velen voor den geest komen als
zij denken aan hun leven en streven van
het afgeloopen jaar en grootsche plannen
maken voor het volgend jaar. 'Maar bij
eenig nadenken zien wij dat die arbeid
de meest grootsche in zich, soms jis
de meest kleingeestige in de werkelijk
heid.
Daar .zijn onder de onzen menschen,
wier z.g. Roomsche actie, wier maatschap
pelijk werken niets is dan een mode-pop,
gekleed in een Rooinsch kleed, die zij
tot eigen voordeel of eigen eer in hunne
huizen ten kijk van het publiek zetten.
Want meer dan een modepop is dat wer
ken niet, als het mist de iziel, die is het
innerlijk diep-bewust godsdienstig leven.
Christus' geest, die is de ware nederig
heid, moet zijn de wortel en de bloem kan
allen openbaren arbeid, van alle sociaile
actie.
UI.
Van 7 Oudein 't „Nieuwe"
Nieuwjaar 1911.
Van 't oude in 't nieuwe
„Zalig Nieuwjaar!"
„Vel Heil en Zegen!"
„Alles wat wenschelijk is'"
tv- Spoedig zullen we 't elkaar weer toe-
wenschen....
Dan is 'r weer 'n jaar voorbij... 'n jaar
vervlogen....
Een jaar met ramp en voorspoed-....
Een jaar, bij welks aanvang vc ook
elkaar heil en zegen en „Zalig Nieuw
jaar" toegewenscht hebben.
Wat heeft dat jaar ons gegeven? Zijn
onze wenschen van bij den aanvang uit
gekomen?
Velen, die bij het begin des jaars vol
moed en opgeruimdheid waren, die wij
- bemoedigend en die bemoedig ud ons
de hand hebben gedruktvelen van
hen zijn heengegaan
Anderen hebben we zien komen....
Dat is 's levens loop zóó.... er de be
stiering van een Hoogcre Macht... ~r
en gelukkig we niets aan veran
kunnen....
Bij den aanvang van het nieuwe jaar
willen wij wijzen op ééne kracht in onzen
Roomschen maatsohappelijken arbeid, 't
Is de kracht van de Roomsche pers. Met
dat wapen kan verslagen worden onzen
grootsten vijand: de halfslachtigheid, de
neutraliteit. Aan de zege van dat wapen
kunnen allen medewerken door hun
daadwerkelijken steun. Werkelijk, daar is
volgens Roorasch begrip geen scheiding
van voorname en minder voorname Ka
tholieken door rijkdom of bezitting.
„Menschen-adel en stands-eer zijn niet
het uitsluitend eigendom van enkele rij^
ken", heeft Mr. Aalberse eens gezegd
Voornaam onder de onzefyishij'die werkt
in zijn eigen bescheiden kring en volgens
zijn eigen bescheiden middelen voor de
zeiven en inanderen.
Wij willen groot zijn door te steunen
onze Roomsche pers, die volgens de uit
drukkelijke woorden van het hoogste ker
kelijke gezag, is h et strijdmiddel en het
geneesmiddel van onzen tijd.
Overtuigd zijn wij, dat allen dit jaar we
der willen medewerken tot breedere ont
plooiiing van ons Roomsch leven door
een eigen locale Roomsche courant!
En allen roepen wij toe den we'gemeen-
den vriendengroet:
„ZALIG NIEUWJAAR."
De Week.
Zoo kort als de vervlogen week met
haar twee groote, zij het dan ingetogen
feestdagen ons toegeschenen is, toch is
ze wat dikwijls schokkende gebeurte
nissen aangaat niet de ininste van het zich
ren einde spoedende jaar geweest.
Waren het eerst de vele spoorwegonge
lukken diie den schoonen glans van het
Kerstfeest door hun jammer en rouw
trachtten te verduisteren, wat later deden
berichten van uitgebroken en toekomsti
ge stakingen en uitsluitingen een donke
ren schaddw glijden over de opgeklaarde
Kerstgezichten van de betrokkenen, die
weer dachten aan de tijden van grom
melende magen en leege kasten, grimmige
boude lommerd en andere armoedsspook-
gedachten. En 't einde der week bradht
ons tijdingen van stormen en ongelukken,
overal.
Maar ook op ander gebied is deze
week verre van gunstig geweest. Nog
juist konden wij in ons vorig overzicht
melden, hoe in Spanje den grendelwet,
doorgedreven met dreigementen van
voortdurende zittingen, aangenomen werd
tot groote schande der katholieken, in zoo
kleine getale opgekomen. Eu wat nog op
gekomen was, liet zich bedotten door
de schijnschoone praatjes van Canalejas,
die beweerde dat slechts na aanneming
der wet, voortzetting der onderhandelin
gen met het vaticaan mogelijk waren.
Alsof het vaticaan, na dezen klap in het
aangezicht, bereid zou wezen tot de
grootst mogelijke inschikkelijkheid. En
zou de veronderstelling gerechtigd zijn,
Wij kunnen alleen wenschen enho
pen....
En van hen die zijn heengegaan, heb
ben we, naast de herinnering van hun
vertoeven in ons midden, de hoop op een
eenmaal gelukkig wederzien.
Dat is de Christelijke Hoop.... die in
droeve en bange tijden onze sterkte is.
Laten we dit alles eens bedenken, als
er straks weer van alle kanten, en op
alle manieren, een „zalig nieuwjaar" weer
klinkt
De tijden gaan voorbij.... en met nieu
we jaren, met andere tijden.... komen an
dere gewoonten.... andere begrippen.
Dc tijd van streng gevangeniswe
zen, en de tijd van doods- en lijfstraffen
is voorbij(voor ons land tenminste).
Thans krijgen de gevangenen doperw
tjes met haantjes, en zijn er.... die om 'n
„vegetarisch menu" vragen. En zou ?r,
in vervlogen tijden, wel uv.iand zijn ge
weest,'d!i e had kunnen denken.... dat zich
in de toekomst een geval zou kunnen voor
doen, als onze beroemde „Papcndrecht-
sche Rechtzaak"?
Hij had voorzeker dezelfde qualificatie
gekregen, als nu de getuigen in dit rechts
geding
Jaandere tijden.... andere zeden!
Dat inerk je óók goed, als je 's met 'n
oqd-Leidenaar over oud-Leiden praat.
dat nu eerst recht geen onderhandelingen
mogelijk zijn, nu met alle overeen
komsten en tractaten den spot is gedre
ven. Wat kan men in den vervolge van
dergelijke lieden verwachten?
Ook in Portugal gaat men steeds ver
der met het vervolgen der Kerk en hare
dienaren. Nog deze week werd gemeld
hoe Duitschland en Oostenrijk tusschen-
beide hadden moeten komen om een al te
sterk doorgedreven verbanning der mis
sionarissen in de Poriugeesche koloniën
tegen te gaan. 't Is dan ook noodigldal uu
en dan der nieuwbakken republikeinsche
regeering getoond wordt dat ze niet op
permachtig is en maar doen kan wat ze
wil. Ook het volk schijnt van de noodza
kelijkheid hiervan overtuigd te worden en
tevens te begrijpen dat de mannen die
den mond zoo vol hadden van de voor
deden der republiek, hun nog minder
rust en voordeel konden schenken, dan
de monarchie. Het schijnt dan ook juist
op tijd dat hun gewezen koning weer eens
wat van zich laat hooren. Ook het ontdek
ken der monarchistische samenzweering,
geeft stof tot denken. Wellicht dat hier het
nieuwe jaar groote verrassingen koint bie
den, en dat voor de algeineene verkie
zingen ten eind zijn de anticiericale regee
ring, met het heilige kruis na, naar Ihuis
gejaagd is. Een fraaie regeering ook die
het nog niet veel verder gebracht heeft
dan een wetje beoogende de scheiding
van kerk en staat. Welke onheilen zoo'n
fraaigheid met zich sleept mag het voor
beeld van Frankrijk leeren.
Zooals men weet zijn dc priesters en
de kerken nu geheel op de liefdadigheid
der geloovigen aangewezen. Dit is nog
te treuriger nu men verneemt, dai het
met de vrijwillige bijdragen langniet schit
terend gesteld is, dat vele katholieken er
te kort schieten in den plicht de Kerk
en hare dienaren te onderhouden. Naar
aanleiding daarvan schrijft de „Univers"
„Wanneer alle katholieke belastingbeta
lers zich van dezen plicht rekenschap ga
ven waren in alle parochiën de bijdragen
aanmerkelijk hoogcr geweest. Volgens ze
kere opgaven en uit tal van klachten blijkt
dat het integendeel juist minder dan
vroeger is geweest. Heel spoedig was de
ijver verminderd. Zoo gaat het in Frank
rijk (en wellicht in alle landen) dat men
spoedig onverschillig wordt voor de din
gen, die men niet als zijn beslisten placht
beschouwt. Een totale onverschilligheid
in het betalen der bijdragen zou voor den
eeredienst noodlottig worden. Reeds nu
wordt niet meer in de behoeften voor
zien. In sommige dioceesen is 't inkomen
van den pastoor beperkt tot 300 a 400
francs en het is gemakkelijk te begrijpen
dat zij hiervan niet kunnen leven en....
velen moeten door handenarbeid in hun
onderhoud voorzien." Zoover is het geko
men met de eerste dochter der Kerk. En
wat heeft het nu voor voordeel gehad
dat zoovelen in armoede gedompeld zijn?
Niets dan de verrijking van eenige ge-
wetenlooze schurken als Duez den boe-
derberedderaar, die het grootste gedeel
te in zijn eigen zak deed terecht komen,
Altijd gaat het zoo, gestolen goed gedijt
Daar willen we 't toch óók nog 's*n|keer
over hebben.
Maar dat in 't komende jaar
In 't komende jaar....
Ook ónze stad gaat met 't nieuwe jaar
een heele verandering in....
't Rustelooze werken der laatste maan
den, aan onze electrische tram installa
tie, roept al direct een toekomstbeeld in
ons brein.
'n Royale ruimte en een modern ver-
wéér „nieuwjaar" toewenschenal
weer „oud" zal zijn.
Want, al zijn we 't van andere steden
zoo gewend, we zullen toch nog wel
eventjes vréémd opkijken, als we onze
„ééerste Electrische" langs de Breestrart
zien glijden, daar, waar zooveel jaren 't
zékere paardetrammetje voortschoof...
En wat een verandering, :naar ook, wat
een verbétering, door ons nieuwe en rui
me stads-éntree
'n Roiale ruimte en een modern ver
voermiddel, ziedaar wat we dan hebben
voor onze opoffering, van den laatsten tijd
eens meer dan anders den sc.iuicr te heb
ben moeten gebruiken na een wandeling
door opgebroken straten....
En.... hopen we voor de „Kort-Rapen-
burg- en omliggend terrein-bewoners"
dat in 't komende ja r een goede en prac-
tische oplossing van li u n „woning-
niet. Duidelijk is dit ook te zien fin
Italië waar de burgemeester van Rome
dezer dagen kwam vertellen dat, als de
regeering niet binnen twee maanden te
hulp kwam een bankroet voor de deur
staat. En dat ondanks de bewoners
van Rome een ongehoord hooge be
lasting betalen en de regeering jaarlijks
verscheidene millioenen bijspijkert. En
zoo wordt aan den vooravond van de
jubelfeesten ter herdenking van het feit
dat Rome aan den Paus ontstolen werd
verklaard: We staan voor een bankroet,
Rome gelijkt op een door aardbevingen
geteisterde stad. In de hoofdstraten, waar
men tot over de enkels door de modder
baadt, liggen steenen, tramrails en stuk
ken puin, waarover men den hals breekt.
Loontje komt om zijn boontje.
't Is de vraag of dit voor de regee
ring zal geven wat ik mijnen lezers toe-
wenscbEen Zalig Nieuwjaar. V.
Weekpraatje.
Op den oudejaarsavond willen we
graag eens kalmpjes keuvelen over de
vele gebeurtenissen, die ons in den loop
van het jaar liet „wel en wee" hebben
bezorgd. Ook de „weekprater" zou dat
graag doen, maar zijn zaak is 't om (de're
vue te laten passeeren de dingen der laat
ste dagen.
Hm, wij gaan ons nu neerzetten om te
schrijven. MaarWat? Ha, een prach
tige bespreking voor dezen rustigen
avond: de beweging voor korteren ar
beidsduur, de zucht naar Zondagsrust. In
Amsterdam zijn de gemeente-ambtenaren
druk aan het vergaderen geweest om den
negen-urigen arbeidsdag te krijgen. Of
schoon de raad zich tegen een voor allen
geldenden negen-urigen arbeidsdag heeft
verklaard, achten zij de vervulling hun
ner wenschen nog niet hopeloos. Een
andere rustkwestie is ook in Neerland's
hoofdstad aan de orde van den dag.
Eenige raadsleden hebben een voorstel
ingediend tot vaststelling eeuer verorde
ning op de winkelsluiting. Dat vonden de
banketbakkers te erg. Zij meenen dat
door zoo'n verordening liet banketbak
kersbedrijf ernstig zou worden geschaad;
liet gaat niet meenen zij om
's avonds na een bepaald uur en op Zon
en feestdagen voor de menschen het ver
krijgen van lekkernijen onmogelijk te ma
ken, en zij verzoeken den Raad met den
ineesten aandrang de verordening niet
toepasselijk te verklaren op banketbak
kerswinkels. Hoe het met het banketbak
kersbedrijf is gesteld, willen we niet be-
oordeelen, maar dat in liet algemeen de
Amsterdamsche raad met 'n verord. op
de winkelsluiting een goed werk zou ver
richten, is, geloof ik, buiten allen twijfel.
Vindt gij 't ook niet wat te erg om van
's morgens vroeg tot 's avonds laat, in
de week en 's Zondags achter de toon
bank te staan. Een planten-leventje!
Iets anders over de Zondagsrust! Die
is weer in het begrootingsdebat ter spra
ke gekomen, 't Ging over de kwestie,
of moest worden gehoor gegeven aan
den wensch van het spoorwegpersoneel
vraagstuk" inoge gevonden worden....
Van 't oude in 't nieuwe
Dat 't nieuwe jaar nadert, merken we
al zoo 'n tijdje te voren.
Aan de visite-kaartjes-letterp roeven,
cfie, óók onze Leidsche firma's, rond doen
gaan.... elk jaar opnieuw....
Aan de toepasselijke étalage's onzer
handeldrijvende middenstand.
Aan de „wenschen" van personeel- en
inrichtingen.... „Wenschen" in rijm en
proza....
Aan de collecte's van stads-Iiefdadig-
lieids- en andere inrichtingen..... die de
bewoners dier gestichten.... tot zelfs ouwe
minne-huis-meiischjes toe.... in wélk weer
dan ook.... persoonlijk houden....
En op nieuwjaarsmorgen aan 'n extra-
brievenbus-lading....
Dan doet 't goed, te zien, dat d i e en
dï e ons nog niet vergeten is
Dan is èlk dier kaartje^ een heilwensen
van 'n vriend of 'n bcKcndeof van
hen, die, inet werkzaamheid in andtre
plaatsenvandaar ons hunnen nieuw
jaarsgroet doen toekomen....
Van 't oude in 't nieuwe....
Brengen we, op den drempel van het
nieuwe jaar, onzen welgemeenden geluk-
wensch aan allen....
Aan onze ccrw. geestelijken en pnze
om Zondagsrust of aan dien van het rei
zend publiek, dat roept om treinen den
geheelen Zondag door in alle richtingeu.
En men wilde van liberale zijde aan
het spoorwegpersoneel een rustdag ge
ven, maar dit behoefde, zoo zeide men,
niet juist de Zondag te zijn.
Wij hebben nu 'ns gelegenheid om
over de Zondagsrust een woordje te
spreken. De rustdag zal zelfs als men
't niet van Christelijk standpunt be
schouwd nooit zijn doel bereiken, als
die niet is op een dag, welke voor allen
dezelfde is, en dat is de Zondag. Nooit
kan een rustdag in de week het genot van
den vrijen Zondag vervangen. Op een
dag in de week is geen sprake van geza
menlijk ter kerke gaan; thuis is niet die
gezelligheid, daar de kinderen naar school
zijn of naar het werk, en de vrouw druk
ken arbeid heeft.
Maar nu over 't spoorwegpersoneel, 't
Absolute gemis van treinen-verkeer zou
den wij volstrekt niet wenschen; dat is
nergens, ook niet in Engeland, het land
van de Zondagsrust. Doch beperking is,
tenminste volgens onze mecning, zeer toe
te juichen. Beperking in het treinen-ver
keer! Bali, niet ineer kunnen reizen ge
durende den geheelen Zondag. Laat de
Staat aan de Spoorwegmaatschappijen
haar vrijheid laten. Je geeft toch je geld;
aan het personeel wordt toch de gepraes-
teerde arbeid betaald, en als ze liever
niet op Zondag werken, staat het hun
vrij een anderen werkkring te kiezen I
Dat is nu je reinste liberalistische ver
zuchting! Vrijheid voor allen, inaar ei
genlijk slechts vrijheid voor hen, die dc
geldbeurs in handen hebben. Vrijheid
voor allen! Dat eischt ook het hoofdbe
stuur van de Evangelische maatschappij
cn dc algemeene Protestanten verceni-
ging. En zij hebben een adres aan de Ko
ningin gericht, waaropzij er H.M. op wij
zen, dat, nadat in Portugal eenige weken
geleden door een omkeer van zaken ceu
andere toestand in het leven was geroe
pen en de regeering des lands gemeend
heeft aan de vreemde geestelijke orden,
die er zich hadden gevestigd, een langer
verblijf iu liet land tc moeten verbieden,
verschillende regeeringen daarna te ver
staan hebben gegeven de vestiging der
verdrevenen in hun landen niet te zullen
toestaan, en dat het schijnt, dat deze uu
tot ons vaderland hun toevlucht zullen
nemen.
O jerum, jerum! Monniken in ons land.
En men protesteert namens duizenden.
Want door monniken wordt volgens de
„innige overtuiging" van de ondertcckc-
naars „op zijn minst genomen" de stoffe
lijke welvaart bedreigd; „tevei
vreezen, dat op den duur den ee
ons gezag en de wet zal wore
mijnd en de godsdienstige en
tegenstellingen zullen worden
dat daarvan ernstige gevolgen i
vreesd worden."
Hoe kan 't opkomen in een gezonai
verstand? 't Is de moeite niet waard om
veel woorden aan dat geschrijf te ver
spillen 't teekent slechtsde verdraag
zaamheid!
vóórmannen op sociaal gebied, met goede
vruchten op hunnen moeilijken arbeid....
Aan hen ook vooral, die ten nauwste
met ons stadsbelang betrokken zijn....
Aan onzen geachten burgervader, en
aan 't gemeentebestuur..,. Mogen zij, in
't komende jaar, naast zooveel andere za
ken, ook een gewenschte plaatsvervan
ging en verbetering voor de afge
schafte kermis vinden....
Aan onze gestichten en instellingen van
allerlei aard.... en aan onze Katholieke
instellingen in het biezonder....
Aan onze midden- en arbeidenden
stand, en aan H.H. werkgevers.... met den
wensch, dat door eendrachtige samen
werking geen droevige geschillen ons rus
tig stadsleven verstoren komen....
Aan onze stedelijke vereenigingen en
corpsen....
Aan onze Roomsche courant, die ons,-
ook in liet komende jaar, van zoo onschat
baar nut zal blijken in den moeilijken
strijd onzer dagen....
Aan allen in 't algemeen, en aan ieder
Lekte naar in 't biezonder
Dat we dan, ais Katholieken, met als
doel een hooger Geluk, ook dit nieuwel
jaar weer met frisschen moed ingaan.
Zalig Nieuwjaar!
KEES»,
