io
BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 359.
e Cetcbehe Gcu/to/nt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
December
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
V Katholieken, graag op baantjes.
Tot dusverre hebben onze statistieken
zich bezig gehouden met gemeentelijke
betrekkingen.
Eenige gegevens omtrent rijksinstel
lingen te Leiden volgen thans hieron
der
Van de ongeveer 70 professoren is
niet één Katholiek; wel zijn er onder
hen 3 gewezen Katl?olieken.
Botanisch Laboratorium
en Hortus.
Niet-Kath. Katli.
Directeur 1 O
Amanuensis en verd. Ambt. 3 0
IHortulanus 1 O
Tuinknechten 7 O
Werkvrouwen 3 O
Portier (die f3.50 verdient) 0 1
Museum voor Oudheden.
Directeur 1 0
Onder-directeuren 2 0
Conservator, klerken', bedien
den, enz. 11 0
Werkvrouwen 1 1
Muse urn van N a t u u r 1 ij k e Hist.
D irecteur 1 O
Conservatoren' 6 O
Klerken, bedienden, enz. 10 2
Geol. Museum.
Directeur, bedienden' 4 0
Pharmaceutisch Laboratorium.
Directeur, Bedienden 6 0
Org. Chemisch Laboratorium.
Directeur, bedienden 6 2
E t h n o g r a p h i s c h Museum.
Directeur, conservator, bed'. 7 1
Gebouwen op de Ruin|e.
Anat. Kab., Aiiorg. Chem. Lab., Na-
tuurk. Lab. en Physiol.
Lab. hebben in 't geheel 4
directeuren, 3 conservato
ren of assistenten en 12
bedienden 17 2
Het personeel der overige rijksin
stellingen staat in dezelfde verhouding,.
Uit de Leidsche Vroedschap.
De Raadzitting van Donderdag was
zoo goed als geheel gew.i aan onder
wijszaken. Er is veel gepraat over za
ken, die op de agenda stonden, nog meer
over zaken, die er niet op stonden en toen
de heeren om half 5 naar huis gingen,
waren ze even ver, er was niets beslo
ten. Te verwonderen was dit eigenlijk
niet, omdat de wethouder van' onder
wijs door lichte ongesteldheid verhin
derd was de vergadering bij te wonen.
Het eenige punt van beteelcenis, ove
rigens was dat de Raad f 8000 heeft toe
gestaan vroeger reeds toegezjegd, tot
afkoop van den tol aan den Rijnsbur-
gerweg, een wijs besluit.
En toen kwam het voorstel tot be
schikbaarstelling van f200.000, zegge
twee ton voor den bouw van een nieu
we Hoogere Burgerschool.
De heer Sijtsma begon met op te
merken, dat hij bij de begrootiu'gisde-
batten al had gezegd, dat de groote
juitgaven meestal kwamen van den kant
van het Dagelijksch bestuur en de raad
daar meestal niets aan kon doen. Dit
voorstel illustreerde zijn opinie prach
tig 'meende hij. Verder had hij er be
zwaar tegen dat dit voorstel den Raad
eerst had1 bereikt 5 dagen voor de ver
gadering, terwiji B. en W. met de be
trokken commissien en autoriteiten reeds
i2 jaar bezig waren. Waarom deni Raad
niet eerst eens ingelicht desnoods in
geheime zitting? Hij stelde dus voor
ide zaak aan te houden' tot de yolgende
vergadering.
De Voorzitter merkte op, dat d.-stuk
ken over deze kwestie reeds Donderdag
van het stadhuis waren uitgegaan. Zoo-
d'at de heeren 7 dagen den tijd hadden.
Bovendien ais ieis op de da werd
geplaatst, beteekende 1 t nog n;c;, dat
het dan ook terstond atgeliandcld oest
iyv orden. Het kon ook bedoeld zijn als
:iniddel om nader met een voorstel
kennis te maken. Dit lijkt ons juist mits
niet op eene agenda meerde e d rgie-
lijkc voorstellen komen, wam <n wordt
de acjiterstalliglieid te groot.
gens ging het geheel in tegen den geest
der gemeentewet, om over belangrijke
zaken eerst in geheime zitting te ha-
raadslagen.
De heer Aalberse sloot zich aan bij
den heer Sijtsma in' het vragen van uit
stel, doch wilde langer uitstel, en1 wel,
tot het zou bekend geworden zijn, welke
de plannen zijn van den minister van
Binnel. Zaken in zake subsidieering der
gemeenten bij het stichten van H. B.
Scholen, waaromtrent in het antwoord
van den Min. in het Voorl. Versl. is ge
daan zonder nadere aanduiding. Het wets
ontwerp was reeds bij den Raad van State
men kon dus gevoegelijk nog 'n paar
maanden wachten, vooral nu de zaak
toch al zoo lang, ruim twee jaar, hangen
de was. En prof. Wildeboer wilde zelfs
het punt van de agenda afvoeren, tot tijd
en wijle de ideeën van de bekende Ineen-
sohakelingscommissie in wetten zouden
zijn belichaamd. Het zou dan wel eens
kunnen blijken dat nieuwe bouw heele-
maal niet noodig was.
Maar, zei de heer Reimeringer, weten
de heeren dan niet, dat de toestand al
lerellendigst is. De school ligt onge
lukkig, liet straatrumoer is afschuwelijk
dus afgezien van alle andere beschou
wingen, zou uitstel zeker niet gerecht
vaardigd zijn. Het verwonderde ons,
dat niemand van de Raadsleden vroeg,
sinds wanneer het op de Pieterskerk-
gracht, de Lokhorststraat of de School
steeg, zoo druk is geworden, dat iliet
straatrumoer hinderlijk werd voor hei
onderwijs. En wist de heer Reiminger
dat dan ook niet, toen in 1909 werd
voorgesteld het huis van Prof. v. Leeu
wen te koopen, met het oog op uitbrei
ding van de Burgerschool
Prof. Fockema Anclreae betuigde zijne
verbazing over het optimisme van' prof.
Wildeboer, inzake het resultaat van de
Ineenschakelingscommissie en met hem
gelooven we, dat de meesten' onzfcr'
Raadsleden wel niet vergoind zal zijn te
beraadslagen over plannen voortvloeien
de uit den arbeid dier Commissie.
Ook de Voorzitter geloofde dat niet
en debatteerde nog wat met prof. Wilde
boer over het lyceum van de ineenscha
kelingscommissie. Hij wilde evenmin
wachtep op de wet van minister Heems
kerk. Goed, zei de heer Aalberse, diat
moet u weten, maar dan stem ik en ver
schillende leden met in'ij tegen dit voor
stel, daar we dit niet verantwoord ach
ten. Ons lijkt d'it principieel juist. Is
het niet onverstandig te noemen, der
gelijke ontzaglijke uitgaven1 voor mid
delbaar onderwijs te voteeren, terwijl
de nieuwe wetswijziging zoo goed. als
gereed is ter indiening? Intusschen is
besloten de zaak van de agenda af te
voeren en het over te laten aan het
beleid van B. en W. wanneer ze er weer
op komt.
Ons leek het debat over deze zaak
nog slechts een' voorpostengevecht, er
zal neg wel meer over gezegd worden'.
En.nu kwam het voorstel VergouweJi
tot verhooging van' het schoolgeld op
de H. B. S. voor meisjes. De heer Ver
gouwen Ijield) daarbij een' lange rede,
over de uitvoerbaarheid der omzetting
dier school in een' voor M. U. L. O.
en bestreed uitvoerig het rapport in
zake het onderzoek van' B. en W. over
die kwestie.
De heer Reimerin'ger, in' wien naar
onze meening die Commissie van Toe-
zidht op het M. O. geen gelukki(gen|
woordvoerder heeft, trachtte aan te too-
nen de groote voortreffelijkheid van 't
onderwijs aan de H. B. S. voor meisjes,
wat hem, naar onze meerling, niet te
best gelukte. Eindelijk, merkte de voor
zitter op, dat de beide heeren buitefcif
de orde waren ,daar dit punt niet op de
agenda stond. De heer Vergouwen kwam
nu tot zijn voorstel om het schoolgeld
te brengen van f 60 .op f 80. Onmiddel
lijk diende Dr. Meuleman1 een amende
ment in, om het te brengen op f100.
De heer Meuleman meende, dat, waar
elke leerling er ^iju er 63, aan de H.
B. S. voor meisjes, volgens de Toke
ning van B. en W. aan de gemeente 180
gulden kosten, de zaak eens ernstig on
der de oogen mocht worden gezien,
om aan dezen onrechtvaardigen toestand
een einde te maken. Te meer claar de
meeste meisjes komen uit een' stand', die
best wat meer schoolgeld kan betalek
De heer Fokker vond het jammer, dat
de heer v. Hamel, wiens afwezigheid
tot dan toe klaarblijkelijk nog niet ge
voeld w.as, niet a^qw^zig ^rqs, eq yd 1de
eerst diens oordeel vernemen. Goed, dan
stellen we dit uit .tot de volgende ver
gadering, over veertien' dagen. „Dan kan
ik niet aanwezig zijn", riep de heer Meu
leman, waarop de zaak werd aangehou
den tot de eerste vergadering in Januari.
Eindelijk kiwam nog het voorstel tot
verhooging der schoolgelden' aan H. B.
S. voor leerlingen van buiten. In ver
band met het voorstel Vergouwen-Meu.
leman, werd na eene opmerking van de
heeren Carpentier Alting, Hoogenboom
en van der Lip, ook deze zaak aangehou
den. Zou dat alles aftoopen in de eerste
Januari-vergadering. Laten we het ho
pen.
Nog een enkele opmerking maakte de
heer Mulder. Hij vroeg waarom niet was
voorgelezen het adres van de bewo-<
ners van' het Kort Rapenburg. Omdat het
niet is ingekome-, repliceerde de voor
zitter. Inderdaad een geldige reden. Het
was den heer Mulder toch gezegd. In
tusschen vroeg hij of Burg. en Weth.
iets kunnen en willen doen aan den
eenigszins vicieuzen toestand van het
Kort Rapenburg, westzijde. Laat ons den
heer Mulder toewenschen, dat hij nog
krachtig genoeg blijve, om het Kort Ra
penburg over een jaar of 10 nog te
aanschouwen1, -d!an zal het er wel anders
uitzien.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Behalve den dagelijksch en stand en de
uitlatingen der bladen, die den stand voor
hun eigen partijen het gunstigst teekenen,
komt er weinig nieuws van de
verkiezingen in Engeland.
Tot heden zijn gekozen 159 liberalen,
207 unionisten, 29 labours 54 Rcdmondis-
ten en 5 O'Brienisten.
De liberalen winnen 14 zetels, de unio
nisten 21 en de arbeiderspartij 4.
Gisteren deelden we mede dat te
Edingsburg een overeenkomst is getrof
fen in de scheepsbouwcrisis, waardoor
een einde zal worden gemaakt aan de
staking van 14 weken die 60.000 werk
lieden omvatte en een verlies van meer
dan 12 mi.Iioen gulden ten gevolge heeft
gehad.
De voornaamste bepaling van de over
eenkomst is die omtrent gedeeltelijke sta
kingen. Bepaald wordt, dat wanneer een
geschil ontstaat over verbreking eener
overeenkomst, onverschillig van welke zij
de, de quaestie aan het oordeel van zes
personen zal worden onderworpen, van
welke door ieder der partijen drie wor
den gekozen. De gekozenen mogen echter
in geenerlei betrekking staan tot de werf
waar het geschil zich heeft voorgedaan.
Kunnen de zes gedelegeerden het niet
eens worden, dan wordt een onafhanke
lijk scheidsrechter benoemd, wiens uit
spraak voor beide partijen bindend is.
Van de plannen der
Portugeesche regeering
lekt ook weer eens iets uit.
De Portugeesche minister van buiten-
landsche zaken heeft den berichtgever van
de „Times" te Lissabon medegedeeld dat
tegen -het einde dezer maand een besluit
van de voorloopige regeering omtrent de
scheiding van kerk en staat en tot toeken
ning van absolute vrijheid aan alle gezind
ten, zal worden uitgevaardigd, 't Hoofd
doel der regeering is de staatkundige
macht van de geestelijkheid te verzwakken
en invloed op de kiezers te verminderen,
vooral met het oog op de aanstaande ver
kiezingen. Deze zullen op het einde van
Maart 1911 plaats hebben en de Natio
nale Vergadering zal ia April worden ge
opend. De regeering zal dan onmiddel
lijk alle door haar tot dusver genomen
besluiten onderwerpen aan de uitspraak
der Kamer, die ze dan zal kunnen be
krachtigen of verwerpen.
Ook wordt er aan het „Paris-Journal"
uit Londen gemeld, dat de onder
handelingen tusschen Engeland en Por
tugal over den verkoop van de Delagra-
baai zeer spoedig zullen worden hervat
tusschen de Kabinetten van Londen en
Lissabon.
Met de in beschuldigingstelling van be
ambten der vroegere regeering schijnt het
der republiek ernst te zijn.
De voormalige Portugeesdhe thesau
rier-generaal, tegen wien naar wij reeds
vermeldden, door de regeering een aan
klacht was ingediend, is thans onder be-
iQhqlidiging &e achqldea VAö Koningin
Maria Pia te hebben betaald, onder ver
antwoordelijkheid van den Staat gearres
teerd.
Het Turksche Parlement
is tegenwoordig leelijk aan het kabaal
maekn. Hakki Pasja heeft zijn jongste re
devoering door het oorverdoovend la
waai bijna niet kunnen verstaanbaar ma
ken. Men houdt het er in Turksche diplo
matieke kringen en eveneens onder het
lagere volk dan ook voor, dat de toonee-
len van wanorde die zich in het parlement
voordoen, wijzen op het naderen van een
Staatsgreep, die een militaire dictatuur ten
gevolge zou hebben. De „Neu Freie Pres-
se" vernam uit Constantinopel dat de Mi
nister van Oorlog reeds alle generaals en
standscommandanten, benevens den di
recteur der politie, bijeen heeft geroepen
om te beraadslagen over de te nemen
maatregelen bij eventueele ontusten.
We hebben reeds iets gemeld over het
Iooper.de gerucht van een
Protest van Z.H. den Paus.
Ofschoon dit gerucht niet bevestigd
wordt, is toch bekend geworden, dat het
volgend jaar, wanneer in Italië feesten
zullen plaats hebben ter viering van de
verovering van Rome een rouwjaar zal
wezen voor de kerk.
Dit wordt bevestigd door -het volgen
de schrijven uit Rome aan de „Köln.
Volkszeitg."
Evenals elk jaar had ook nu een groot
aantal katholieke werklieden uit alle stre
ken van Duitschland 't plan tegen Kerst
mis de Alpen over te trekken om op Drie
koningendag door den H. Vader in au
diëntie te worden ontvangen.
Op de aanvraag voor deze audiëntie
heeft de majordomus echter geantwoord
dat de Paus het jaar 1911, waarin groote
feestelijkheden ter herinnering aan den
val van de wereldlijke macht des Pau
sen zullen plaats hebben, als een rouw
jaar voor de kerk beschouwt. Om die re
den zijn alle ontvangsten van groepen pel
grims in het volgend jaar afgezegd en
zullen de particuliere audiënties tot de
aller-noodzakelijkste beperkt worden.
Zoo zal de groote pelgrimstocht van
Duitsche ambachtslieden, het volgend
jaar niet plaats hebben, zegt de „Köln.
Volksz."
Een grappig geval doet zidh voor in
Bulgarije.
De „Frankfurter Zeitung" verneemt uit
Sofia dat men daar tot de ontdekking is
gekomen, dat het origineel van de Bul-
gaarsche grondwet, dat in 1878 door prins
Alexander van Battenberg werd onder
teekend en door de Ministers en afgevaar
digden gecontrasigneerd, uit de brandkast
der Sobranié waarin het bewaard werd,
is gestolen. Het onderzoek moet hebben
aan het lidht gebracht dat de diefstal,
ofschoon eerst dezer dagen ontdekt, reeds
meer dan tien jaar geleden werd ge
pleegd. Men gelooft, dat er een con-
stitueerende vergadering zal worden be
roepen, om een nieuwe constitutie te ont
werpen. Als deze dan maar beter opge
borgen wordt!
GEMENGD.
Volgens berichten van verschillen
de Servischie bladen heeft in het ko
ninklijke paleis te Belgrado een pijn
lijk voorval plaats gehad. Toen de ko
ning den ex-kroonprins George verzocht
reeds in de eerstvolgende dagen het lantdf
te verlaten, weigerde deze beslist. Hier
op kwam het tot een zeer heftige woor
denwisseling tusschen vader en zoon,
waaraan eerst door het ingrijpen van een
adjudant een einde kwam.
De Oostenrijksche spoorwegbe
ambten hebben dezer dagen een verzoek
schrift ingediend, om loonsverhoogjng.
Volgens de berekening zou met deze ver-
hooging jaarlijks een som van ongeveer
7 millioen kr. gemoeid zijn en nu meen
de minister, met het oog op den1 toe
stand der financiën, het verzoek niet te
mogen inwilligen.
Daarop hebben de beambten' belsoten
weder te beginnen met de door hen
reeds herhaaldelijk toegepaste metho-
van lijdelijk verzet, wanneer voor 12
dezer hun wensch niet vervuld zal zijn.
De Matin meldt, dat de advocaten'
van prinses Louise de vijandelijkheden
thans hebben geopend1 met betrekking
tot het proces, dat prinses Louise den
Staat wil aandoen', door aan de betrok
ken personen een dagvaarding te zen
den, welke besluit met te verklaren dat
het Belgische Rijk geen recht heeft zich
te verzetten tegen; cle uit^eezing, aan de
prinses van al de papieren en voorwer*
pen van waarde uit de nalatenschap van
haar vader, waarop zij zegt aanspraak
te hebben en welke in de dagvaarding!
nader zijn aangeduid.
De Fransche Senaat heeft het reedis'
door de Kamer aangenomen ontwerp;
van wet, waarbij 5.800.000 franc voor,
de slachtoffers der overstroomingen be
schikbaar worden gesteld, goedgekeurd.
De Dailai Lama, gaat nu toch waar
schijnlijk naar Engeland. Den 12dent
Januari zal de gevluchte Tibetaansche
kerkvorst Darjeeling verlaten.
Hij gaat eerst naar Calcutta en van
daar vermoedelijk naar Enigeland.
Wij vinden in een buitenlandsdh!
blad! vermeld, dat de Chineesche regee
ring (hier schijnt de regent te zijn be
doeld) besloten heeft om met ingangl
van het nieuwe jaar volgens do Chinee-
sche tijdrekening te voldoen aan den
wensch van den Rijksraad, door invoe
ring van een ministerie op grondWetti-
gen grondslag.
Heel duidelijk is dat bericht niet, want
d'e grondwet zelf zal voor zoover ten
minste totdusver bekend werd niet
afkomen voor 1913.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is benoemd tot grif
fier der rechtbank te Breda, mr. G. M. H.
Sassen, thans griffier bij het kantonge
recht te Eindhoven
is benoemd tot kantonrechter te Hel
mond, inr. J. L. W. J. Frencken, thans
te Hulst;
is benoemd tot leeraar aan de R. H.
B. S. te 's Hertogenbosch L. C. de Mil-
leret, aldaar;
is aan den ontvanger der directe be
lastingen en accijnzen A. Bruist te Hilver
sum eervol ontslag uit 's rijks dienst ver
leend
is tot wederopzegging benoemd tot
rijkskeurmeester in bijzonderen dienst tc
Alkmaar dr. F. P. Keyser, benoemd di
recteur van het gemeente slachthuis al
daar
is de met verlof in Europa aanwezige
kapitein der infanterie van liet leger in
Nederlandsch Indië F. H. Ockerse, eervol
uit den militairen diienst ontslagen
is aan den commies 'der post en tel. 3e
kl. C. A. Vermaal al zoodanig eervol
ontslag verleend;
is bij het departement van Marine, aan
den referendaris A. van Locnen eervol ont
ontslag verleend.
2e. bevorderd tot tv -ndaris de hoofd
commies P. J. Hart tot hoofdcom
mies F. W. Parken, verooom, tot com
mies, de adj.-comm. J. M. Goedbloed;
3e. benoemd tot adjunct-commies, de
eerste klerk F. J. B. van Haastert.
R.-K. Gloelichtbewerkers.
Onder leiding van het Bureau voor de
R. K. Vakorganisatie is opgericht d'e
Nederl. R. K. Gloeilichtarbeidcrs- cn
arbeidstersbond „St. Donatus". Op de
stiohtingsvergadering waren vertegen
woordigd de vereenigingen te Venlcfc
Eindhoven (2), Tilburg (2) en Helmond.
De statuten werden vastgesteld. Tot be
stuursleden werden gekozen de heer B.
Geilman te Venlo, voorzitter mej. Jo
hanna Lodewijks, Straat S 143 Woen-
sel, secretaressede heeren P. Geven te
Venlo, penningmeester; mej. Anna A.
Boogaards, Woensel, 2e secr., cn mej,
Liza Zeelen, 2e penningm.
Tot orgaan van den Bond werd aange
nomen het orgaan „De Lamp", het or
gaan dei Eindiiovensche vereenigingen.
Eenige technische medewerkers zullen
aan dit orgaan worden verbonden.
Het bestuur zal een conlributicrege-
ling cn een huish. regl. ontwerpen.
Heemschut.
Te Amsterdam is opgericht de bond
„Heemschut" welk zich ten doel stelt
te waken voor de beschermende schoon
heid van ons land.
De Bond wordt gevormd door leden',
eerelcden, donateurs en corresponden
ten.
Goedgekeurd werd, dat als leden kun
nen toetreden slechts zij, die blijkens
hun statuten zich niet een dergelijk doel
voor oogen stellen als de Bond.
Het bestuur bestaat uit vijftien leden
en bij de samenstelling zal zooveel mo
gelijk rekening worden gehouden met
de opneming daarin yan bevoegde ele-
