No, 339.
17
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang.
e SoiFto/nt
Bureau OUDE SINGEL. 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
November
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkood
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Als een «iamve phase in de crisis der
Engelsche politiek
is te beschouwen de komst van den Ko
ning te Londen tot het houden van een
Geheimen Raad, die gistermiddag heeft
plaats gehad waarna hij weder naar San-
dringham vertrok. Terzelfder tijd ver
gaderden de leiders de oppositie in Bal-
iours huis, een bijeenkomst welke een
Uur duurde.
Het resultaat der besprekingen in den
Geheimen Raad is waarschijnlijk daarna
door Asquith in den ministerraad me
degedeeld, doch hieromtrent is nog niets
uitgelekt.
in antwoord op de gister vermelde
motie van Lansdowne deelde Lord Crewe
in het Hoogerhuis mee; dat de reg. die
Vetobill ia 't Hoogerhuis zou indienen,
?t welk gisteravond geschiedde. In eerste
lezing is deze toen aangenomen. Hierbij
evrklaarde Lansdowne dat zijn partij gaar
ne bereid 19 te overleggen over de mid
delen, waardoor de meeningsverschillen
tusschen Hooger en Lagerhuis op rede
lijke en zoo mogelijk vriendschappelijke
(wijze uit de wereld geholpen konden
.worden.
Met het oog op de mededeeling van
Crewe dat de regeering geen amendemnt
op de wet zal aanvaarden is het mogelijk
dat geen debatten over de wet zullen
gevoerd worden.
Het is misschien niet ondienstig, nu
het veto-ontwerp in het Engelsche parle
ment weder aan de orde is, de bepalin
gen daarvan in het geheugen der lezers
terug te roepen. Deze bepalingen zijn
een „money bill" kan worden aangeno
men zonder goedkeuring van het Hoo
gerhuis,
de Speaker zal uitmaken wat als
een money bill moet worden be
schouwd.
alle andere ontwerpen kunnen worden
aangenomen zonder goedkeuring van het
Hoogerhuis, wanneer zij driemaal ach
tereenvolgens in op elkander volgende
Zittingen binnen een minimum van twee
jaar door het Lagerhuis zijn aangeno
men.
7\ten beweert dat de tweede lezing
[Maandag zal plaats hebben.
Ofschoon nu blijkbaar kans op een
bvereenstemming bestaat, is men alles
behalve optimistisch gestemd.
Volgens de „Westminster Gazette" be
lwijst het mislukken der veto-conferen-
tie, dat een minnelijke schikking onmo-
gelijk is. Wij gelooven, schrijft het blad,
dat de regeering de gevoelens der natie
op juiste wijze weergeeft, door spoe
dig tot verkiezing over te gaan.
Dit schijnt vrijwel de publieke opi
nie weer te geven en men schryft dan
ook nog steeds de regeering de bedoe
ling toe, den koning aan te raden het
Lagerhuis op 25 November te ontbinden.
Of het nu goed gezien is van den Kot
'hing, om in deze kritieke tijden zijn
land te verlaten
Officieel toch wordt medegedeeld dat
'de Koning met de Koningin een bezoek
'aan Indië hoopt te brengen en op 1 Ja
nuari 1912 te Durban gekroond te wor
ld en.
Het naspel der stakingen in
Frankrijk
Js nu in vollen gang.
In den Dinsdag gehouden minister
raad heeft minister-president Briand aan
Zijn ainbtgenooten de leidende gedach
ten medegedeeld van het wetsontwerp,
jwaardoor stoornissen in openbare tak-
Iren van dienst moeten worden verhin-
jderd.
De „Teinps" deelt nog mede dat er
Vier of vijf wetsontwerpen zullen wor
den ingediend.
Het eerste betreft de regeling van ge-
fchillen bij de spoorwegen en bepaalt
dat er permanente scheidsgerechten zul
len worden ingesteld, in welke de maat
schappijen en de beambten vertegen-
Voordigd zijn. Een eventueel geschil i
Vordt eerst behandeld door een commis-
{ie van deskundigen en daarna^ wanneer
et door die commissie niet opgelost
docht kunnen worden, door het scheids
gerecht* Zoolang dq onderhand el ing en
duren, is iedere staking bij de wet ver
boden. Wordt een uitspraak van het
scheidsgerecht niet aanvaard, dan heb
ben de arbeiders niet het recht te sta
ken.
De andere ontwerpen zullen het voort
duren van den dienst verzekeren.
Verder zal de legerwet 1905 zoo ge
wijzigd worden dat de regeering steeds
met kracht zal kunnen optreden, door
oproeping tot de werkelijken dienst. Ook
zullen nieuwe bepalingen worden ge
maakt in de spoorweg-politiewet in ver
band met niet berekende gevallen die
zich bij de jongste staking hebben voor
gedaan.
Een eigenaardige zaak is nu nog aan
het licht gekomen betreffende het mis
lukken van de staking. Deze moet n. 1.
grootendeels te danken zijn aan de
Katholieke spoorwegbeambten
Hoewel de Katholieke spoorwegbe
ambten sommige eischen der C. G. T.
voor gerechtvaardigd hielden, waren zij
toch ten zeerste gekant tegen de anar
chistische actie dier vereeniging, in de
eerste plaats uit beginsel om op vrede
lievende wjjze de geschillen op te lossen,
tweedens omdat de maatschappijen de
eischen der spoorwegbeambten in over
weging namen. Zij waren trouw op hun
post en hoewel de leden van de C. G. T.
alle pogingen en bedreigingen aanwend
den om de Katholieken over te halen,
toch bleven zij aan 't werk, omdat zij
niet aan de anarchie wilden meedoen.
Zoo wordt het thans verklaard, dat, niet
tegenstaande op verschillende stations
een algemeen e staking werd afgekon
digd, de dienst toch voor het grootste
gedeelte zijn gewoon verloop had. Het
waren de Katholieke spoorwegbeambten
die zelfs niet voor langere werktijden
terugschrikten. Het was een lid van de
vereeniging van Katholieke spoorweg
beambten, dat, ondanks het dreigend ge
vaar, den eersten trein uit Parijs voer
de, en zich niet liet afschrikken door
de dreigementen dier anarchisten, die
trouwens veel van hun invloed verliezen.
In geheel Frankrijk toch waren protest
meetings georganiseerd tegen het optre
den van Briand in zake de spoorwegsta
king. Deze reuzenbetooging is echter,
bij gebrek aan deelname, jammerlijk mis
lukt
Hermes da Fonseca, de nieu,we pre
sident van
Brazilië
die zooveel van zich heeft doen spre
ken in het begin der revolutionaire be
weging in Portugal, is in zijn land ge
arriveerd en heeft het bewind aanvaardi,
waarbij hij een manifest uitvaardigde be
helzende, dat hij het zichi tot wet zalI
stellen, te arbeiden voor den moreelen
en stoffel ijken vooruitgang des lands.
Tot de voornaamste zorgen van den pre
sident zullen behooren een onwrikbare
toepassing van het recht, verbreiding van
onderwijs, bevordering van den uitvoer
naar nieuwe afzetgebieden, bescherming
der nationale nijverheid, zonder echter
den binnenlandschen verbruiker te tref
fen.
Op financieel gebied zal hij de staat
kunde van zijn voorgangers volgen.
Als hij nu maar niet geheel de richting
zijner voorgangers volgt en zich laat
beheerschen door de vrijmetselarij. De
ze toch heeft wel haar hoogste glorie in
Brazilië en nog dezer dagen behaalde zij
een kleine triomf, toen ze wist te bewer
ken dat verdreven Portugeesche Jesuïten
z.g. in het belang der openbare o^tie,
niet in het land werden toegelaten. Ge
lukkig heeft de kamer nu in haar jongste
zitting een piotie van afkeuring aange
nomen ten opzichte van dit hatelijk be
sluit, door de vrijmetselarij geïnspireerd.
Moge liever Da Fonseca het voor
beeld der kamer volgen tot heil van een
land waaruit steeds verheugende berich
ten over het veld winnen der katholie
ke godsdienst tot ons komen.
Nog steeds schijftt er geen rust te
mogen komen voor
Turkije.
Weer gist het in Albanië. Sommi
gen zeggen, dat het niet lang meer
zal duren, of er heerscht weder op-
stan d in Albanië. De ontwapening ,der
bevolking is wel zoo ver mogelijk door
gevoerd, maar algeheele ontwapening is
onmogelijk gebleken. Bovendien hebben
vele stammen ontoegankelijke schuilhoe
ken in de bergen, waar zij zich in tijden
W1 gevaar terugtreden en «de
troepen hen niet kunnen vervolgen. Eer
gisteren heeft dicht bij de Montenegrijn-
sche grens een stam, die totdusver niet
onderworpen was, een aanval gedaan
op een magazijn, waar de wapens waren
opgeborgen welke aan andere stammen
waren ontnomen. De aanval slaagde vol
komen. Het magazijn werd leeggeplun
derd en de buit verdeeld. Daarna trok
ken de Albaneezen zich in het geberg
te terug.
Nu mag de Porte wel weer met ont
wapening beginnen.
GEMENGD.
Volgens de „Neue Freie Presse"
heeft Canalejas aan eenige journalisten
medegedeeld, dat hij zijn uiterste best
zal doen, om koning Alfons te bewegen,
den Koning van Italië te Rome een be
zoek te brengen. Canalejas hoopt den
Koning op deze reis te vergezellen.
Hoewel de toestand van Kroon
prins Alexander van Servië in de laatste
dagen bevredigend is, zal het bezoek van
koning Peter aan het Italiaansche Hof
dat aanvankelijk was vastgesteld op het
eind van de volgende week, nog wat uit
gesteld worden. De Koning wil niet van
huis vóór de Kroonprins ten minste het
bed verlaten heeft.
Uit Athene wordt gemeld, dat het
onderzoek naar door de officieren be
dreven verduisteringen uitwees, dat ook
verschillende poli aci medeplichtig zijn.
De knoeierijen zijn begonnen in den tijd
dat Theotokis minister-president en mi
nister van oorlog was. In de laatste da
gen zijn wederom eenige officieren in
hechtenis genomen. Naar het schijnt, zal
ook verschillende pnliüö hetzelfde lot ten
deel vallen. Volgens de „Voss. Zeit"
wordt verlangd, dat Theotokis en zijn op
volger in het ministerie van oorlog, ge
neraal Zorbas, voor een buitengewonen
krijgsraad zullen terecht staan.
.Terwijl de staking der voerlieden
geëindigd is, zetten de koetsiers en chauf
feurs te New-York, die in sympathie
met de werklieden het werk hebben neer
gelegd, de staking voort. Dat berokkent
veel last, zegt de „Times", vooral nu het
opera-seizoen is begonnen.
De arbeiders in de meelfabrieken
te Lissabon hebben algemeene staking
afgekondigd.
De „Times" verneemt uit Monte
video, dat rust en vrede weerkeeren in
Uruguay. Men koestert echter nog vrees
dat zich moeilijkheden zullen voordoen
bij het uitleveren van de wapens.
Roosevelt heeft eindelijk gespro
ken. In een artikel in de „Outlook" ver
klaart hij niets te willen toevoegen aan, of
intrekken van hetgeen hij te Osawatomie
en elders beweerd heeft Hij eindigt zijn
artikel met de volgende woorden: De
strijd om een vooruitstrevend, volksge
zind bewind is nog maar juist begonnen,
en zal zeker tot een zegepraal leiden
dezen aanvankelijken tegenslagen ten
spijt en niettegenstaande het persoonlijk
succes of het niet slagen van sommige
leiders.
Zondagochtend werd de nieuwe
legerpastoor, dr. Joeppe, van het 5e en 6e
legerkorps te Breslau geïnstalleerd. In
de installatierede deelde de „Militarober-
pfarrer" van de. lijfwacht, dr. Leinz mee,
dat hij bij de beëediging der troepen
de vorige week Woensdag te Berlijn uit
den mond van keizer Wilhelm het woord
had vernomen:
„Ik wensch, dat mijn soldaten dage
lijks hun Onze Vader bidden."
De Tsaar is met de Tsaritsa en
de kinderen gisterochtend te Tsarkoje
Selo teruggekeerd.
Te Londen is bericht ontvangen
uit Sjanghai, dat in een munitiefabriek
te Pao-ting-foe een vreeselijke ontplof
fing heert plaats gehad, die 23 personen
het leven heeft gekost. 12 personen zijn
zwaar gewond.
Een bericht uit Konstantinopel
meldt, dat er dagelijksch 20 nieuwe ge
vallen van cholera voorkomen.
Volgens de Patriote heeft de mi
nister van justitie in een van de afdeelin-
gen van de Kamer gezegd, dat de on
derhandelingen over de nalatenschap van
Leopold II voorloopig niet verder zullen
komen dan een overeenkomst met een
der prinsessen. De minister bevestig
de, dat meer dan 30 millioen in de natio
nale bank ligt en daar zal blijven, tot
dat de eischen, die de staat op de konink
lijke nalatenschap kan laten gelden, zijn
vastgesteld.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is aan M. L. E. Hup-
peretz, eervol ontslag verleend als bur
gemeester van Gulpen
zijn benoemd tot burgemeester van
Balgoy: W. J. C. de Bruyn, secretaris
dier gemeentetot burgemeester van
Gameren: J. de Ridder; tot burgemees
ter van Nijmegen: F. M. A. van Schaeck
Mathontot burgemeester van Eikerzee
en Ellemeet: C. J. J. Fokker; toi bur
gemeester van OostdongeradeelS. Sijts-
meen tot burgemeester van Rijssen
T. Lodder K.zn.
is benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau de heer L. J. Janssen,
ontvanger der directe beLastingen, in
voerrechten en accijnzen;
is aan den ontvanger der dir. bel., in-
voerr. en acc. L. J. Janssen te Scheve-
ningen, eervol ontslag uit 's rijks dienst
verleend.
is benoemd tot leeraar aan de Rijks
Hoogere Burgerschool te Bergen-op-
Zoom H. Wijma, thans leeraar aan de
H. B. S. te Kampen.
Bond van a.-r. Gemeenteraadsleden.
In de vergadering van den Provincialen
Bond van A.-R. gemeenteraadsleden, die
gister teGroningen werd gehouden, werden
in zake schoolvoeding en -kleeding de
volgende conclusiën genomen.
De bond verzet zich tegen schoolvoe
ding en -kleeding:
la. Krachtens de a.-r. beginselen.
1. Voeding en kleeding van het kind
is de roeping der ouders. De gemeente
mag niet door haar optreden het huis
gezin schaden;
2. de a.-r. gemeentepolitiek keert zich
tegen den revolutionairen toeleg om de
door God gelegde grondslagen van een
staatkundig en maatschappelijk leven te
ondermijnen. Door de voeding en kleeding
van het kind aan het gezin te onttrekken,
tracht men de school meer en meer in
de plaats van het gezin te schuiven;
3. krachtens het beginsel van rechts
gelijkheid schoolvoeding en -kleeding op
de openbare school ingevoerd legt zijn
last op een deel der burgerij dat van dit
onderwijs niet geniet en principieel staat
tegenover dezen maatregel.
Dit strijdt tegen het beginsel dat de
gemeente geen particuliere, slechts pu
blieke belangen behartigt.
II. Indien de gezinnen niet bij machte
zijn voor de voeding en kleeding der
kinderen zorg te dragen, moeten die ge
zinnen ondersteund worden door de fa
milie, kerkelijken steun of hulp van parti
culiere vereenigingen; in het uiterst ge
val door de overheid.
Zoo er o n w i 1 is treden de voogdij
raad en de rechter op.
R.K, Goud- en Zilverbewerkers.
Te Utrecht is opgericht de Nederl.
R.K. Goud- en Zilverbewerkersbond.
Onder leiding van het Bureau voor
de R. K. Vakorganisatie kwamen de af
gevaardigden van het viertal onlangs op
gerichte afdeelingen Hoorn, 's-Hertogen-
bosch, 's-Gravenhage en Amsterdam bij
een tot behandeling van de statuten.
De zetel van den Bond zal te Hoorn zijn.
De contributie werd voorloopig vast
gesteld op 1 procent van het weekloon,
met een minimum van f 0,10. Van de
contributie zal 2/3 voor de bondskas
worden bestemd. De Bond zal bestéan
uit afdeelingen.
Als leden van het bondsbestuur wer
den gekozenM. Krijgsman, Hoorn,
voorzitter; Th. Bakker, 's Gravenhage
J. Vogel, 's Hertogenbosch, penning
meester. Wijl er nog verschillende afdee
lingen staan opgericht te worden, werd
de uitbreiding van het Bondsbestuur met
twee leden aangehouden tot de volgende
vergadering van den Bondsraad.
Besloten werd tot het uitgeven van
een vakblad, hetwelk eens per maand
zal verschijnen. Tot redacteur werd ge
kozen de heer M. Krijgsman.
De Bond zal zich aansluiten bij het
Bureau voor R. K. vakorganisatie.
KORTE KRONIEK.
Ged. Staten van Utrecht hebb'en
goedgekeurd het besluit van den Raad
der gemeente Montfoort tot verkoop der
openbare schooi met onderwijzerswoning
aan het R.-K. par. kerkbestuur voor
f 15.000.
.en JttL ya& RoUt^lm hebben Jbjj
den gemeenteraad aldaar het voorstel
ingediend tot verhooging van het sub
sidie aan de bijzondere bewaarscholen
en verscherping der eischen, waaronder
het subsidie gegeven wordt. In 't geheel
zal een en ander een uitgave vorderen
van f7155, en het totaal van het sub
sidie verhoogd worden tot f29.335.
Waar de 46 openbare bewaarschol eau
aan de gemeente, f311.622.72 kosten,
achten B. en W. voor de 14 bijzondere
bewaarscholen f29.335 niet overmatig.
=r- De gewone audiëntie van den mi
nister van buitenlandsche zaken zal op
Vrijdag 18 dezer niet plaats hebben.
LEIDEN, 17 November.
De Staatscourant no. 209 bevat een
koninklijk besluitvan 14 November 1910,
houdende aanwijzing, bestemming en
verdeeling 'in afdeelingen van het tij-,
delijk rijksopvoedingsgesticht alhier.
Art. 1 bepaalt: Een daarvoor inge
richt, geheel op zich zelfstaand gebouw]
op het terrein der Rijkswerkinrichting)
voor vrouwen alhier is bestemd tot tijr
delijk Rijksopvoedingsgesticht voor Jon
gens. i
Art II luidt: Het tijdelijk Rijksop
voedingsgesticht voor jongens te L e i-
den is bestemd voor opneming van diel
verpleegden boven den veertienjarigen
leeftijd uit de andere Rijksopvoedings
gestichten voor jongens, wier aanwezig
heid aldaar, in verband met hun meer ge
vorderden leeftijd, hun gedrag of andere
persoonlijke omstandigheden, bezwaar,
oplevert.
Art. III schrijft voor: Het tijdelijk!
Rijksopvoedingsgesticht voor jongens te
L e i d e n is verdeeld in twee afdeelingen.
De eerste afdeeling is bestemd voor
hen, die daarheen worden overgeplaatst
op grond van voortdurend wangedrag
in een der andere Rijksopvoedingsge
stichten voor jongens, zoomede voor hen,
die door hun wangedrag in de tweede
afdeeling tijdelijk of voortdurend be-,
hooren te worden overgeplaatst.
De tweede afdeeling is bestemd voor
alle overigen.
Gisteren herdacht de heer W. F.
K. de Kievit, eerste klerk aan de gemeen
telijke gasfabriek den dag, waarop hij
voor 25 jaar in dienst der gemeente trad
Al dien tijd is hij ten kantore der gas
fabriek werkzaam geweest. Namens
Commissarissen werd den jubilaris door
den heer J. Korevaar P.A.zn. een ge
schenk in couvert overhandigd, onderl
mededeeling, dat zijn nieuwe titel voort
aan adjunct-boekhouder zou zijn; het
personeel vereerde hem met een eiken
houten ameublement.
Gisteren heeft de Pharmaceutische
Studentenvereniging „Aesculapius" al
hier haar 25-jarig bestaan gevierd met
een feestelijke bijeenkomst in het Phar-
inaceutisch Laboratorium, waar behalve
het bestuur en de leden, benevens oud
leden der vereeniging en vertegenwoor
digers van pharmaceutische vereenigin -
gen aan andere universiteiten en van het
departement Leiden der Pharmaceu.ische
Vereenignig, aanwezig waren prof. dr,
P. J. Blok, r ector-magnificus der Leidr
sche Universiteit; prof. dr. A. H. Lo-
rentz, prof. J. P. Kuenen en de heer W*
C. de Graaff, lector.Na een openings
woord van prof. dr. L. van Itallie, die,
sprekend over de vereeniging, er op wees
hoe deze steeds nadruk legt op het we
tenschappelijk karakter en dat vooral naar
voren wilde brengen, ook in deze fees
telijke bijeenkomst, hield prof. dr. H.
P. Wijsman, oud-eerevoorzilter der ver
eeniging, een rede over voedingsmidde
len.
Na deze voordracht had er een plech
tigheid plaats: het aanbieden door den
voorzitter, den heer Valk, van het eere
lidmaatschap aan de heeren dr. van der
Mark en Hoffman, oud-leden oprichters
ters der vereeniging, van wie die eerste
wegens ongesteldheid, niet aanwezig kon
zijn. Een verslag van de lotgevallen van
de vereeniging, werd hierna gegeven
door de tegenwoordige ab-actis, mejuffr.
Noyen, waarna de rector-rnagnificus 't
woord verkreeg, om mede uit naam van
den senaat, aan de vereeniging geluk-
wcnschen aan te bieden, waarbij hij wees
op het belang van vereenigingen als de
ze, waar studenten, onder leiding van een
deskundige zelfstandig de wetenschap be*
oefenen, «eJl de y_er££uiging ioewenschte
