16
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang.
No. 338.
Bureii OUDE SINGEL. 54, LEIDEN.
Interc, Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
November
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent.
Ingezonden mededeelingen van 1—5 regels t 1-50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkood
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Wat men gedacht heeft dat komldri
moest om een verademing te brengen
in de strakke spanning- dei
Ëngelsche politiek
schijnt reeda geschied te zijn. De „Daily
Chronicle", aoo werd gisteren geseind,
fcegt gerechügd te zijn tot de mededee-
jling dat de regeering besloten heeft het
'Parlement onmiddellijk te ontbinden.
Gister vergaderde de ministerraad1 en
ook het Lagerhuis en Hoogerhuis. Offi
cieel was bekend gemaakt dat Asquith
biet in M Lagerhuis zou verschijnen.
De ministerraad heeft drie uur ge
duurd. Terwijl de ministers bijeen waren,
Js Lord KnoUys, de secretaris des Ko-
hings, gekomen om Asquith te spreken.
(Het onderhoud duurde een uur, Asquith
Zou 's avonds naar Sadringham gaan.
- Om' 3 30 is Lord Knoliys nogmaals
bij Asquith gekomen. Om' 4 u. duurde het
tweede beaoek nog voort.
Intusschen was het Lagerhuis bijeenge
komen en met het oog op de politieke
Crisis was dit overvol. Met spanninig
[wachtte men een mïnisterieele verkla
ring die echter niet kwam. Alle partijilei-
'ders behalve Asquith waren aanwezig*
Lloyd George deelde mede, dat zich
omstandigheden hadden voorgedaan
jWaardoor de Regeering het niet ge
wen scht acht, dat het Lagerhuis over
gaat tot bespreking van onderwerpen
')die op de agenda staan. Het zal verder
'Asquith niet schikken eventueel vóór
■Donderdag een verklaring af te leggen.
Op verzoek van Balfour, die Donder
dag een belangrijke redevoering te Not-
tyanghaim moet houden en dus niet tegen
woordig zou Kunnen zijn, is besloten, dat
'üe zitting tot Vrijdag 18 November ver-
'klaagd zal worden.
De verklaring van Lloyd George heeft
in het Lagerhuis enorme verbazing ver
oorzaakt. Alle afgevaardigden vroegen
zich af, wat deze verdaging van Asquith'
jverklaring, zijn gesprekken met lord Knol
iys, en eenige uitlatingen in de verklaring
.van Lloyd George beteekenen zouden.
'In de wandelgangen loopen allerlei
geruchten. Volgens het een zou de Ko-
laiing in overeenstemming met de grond-
[]wet zonder geldige reu en, als een neder
laag van het ministerie, geweigerd heb-
nben, tot ontbinding van het Lagerhuis
!r;over te gaan.' Volgens het andere zou
ide Koning zijn invloed hebben aange-
fjwend om het vetovraagstuk opnieuw aan
fjeen kleine groep staatslieden voor te
rleggen. Deze geruchten zijn echter niet
inader bevestgid.
Het Hoogerhuis gaat kalm zijn gang,
.ialsof er geen wolkje aan de lucht is, en
ialzoo deelde lord Lansdowne mede dat
bij heden zou voorstellen een besluit
jte nemen, om de regeering uit te noodi-
jgen, zonder verder verwijl de voorbe
reiding vatf de wet op het parlement in
i!fe dienen, welke den vetobesluiten vas*-
jjten vorm geeft en aan overweging en
^bespreking door het parlement te onder
werpen.
Het vreemst van den toestand in En-
[geland is dat ondanks bovenaangehaal
de verklaring van de „Daily Chron." in
|de „Globe" te leven stond dat een hard1-
vhekkig gerucht de ronde deed, dat de
ft<noing geweigerd zou hebben, voorwaar
delijke waarborgen te geven, die As
quith gevraagd heeft De eerste-minis-
fter zjou daarom aftreden van het kabi-
ihet overwegen. Met deze voorwaarde
lijke waarborgen wordt bedoeld, een be-
ijlofte ,om, wanneer de liberalen als over
winnaars uit de algemeene verkiezing te
[Voorschijn komen, een zoo groot aantal
[liberale peers te benoemen, dat het Hoo-
jjgerhuis de wet zal aannemen, die de
ibiacht van het Hoogerhuis beperkt door
[jde veto-besluiten, die door het Lager-
'tiuis zijn aangenomen.
Volgens de Press Association, een te-
&egraafagentschap, dat dikwijls inlich
tingen uit regeeringskringen heeft, heeft
f'de regeering besloten, c'c Kroon te ra
ilden voor het einde der _>aand. tot ont
binding van h,et Lagerhuis over ie gaan.
^Asquith heeft na den ministerraad een
Ifaur met lord Knollys beraadslaagd.
[Tegen veler verwachting heeft As-
Öuith geen bezoek aan ,dgn koning te
Sandringham gebracht, hoewel de Great
Eastern spoorwegmaatschappij maatrege
len had genomen voor zijn reis naar
Sandringham.
Toch verwacht men algemeen dat het
niet lang zal duren vooraleer de bom
barst, aangezien -de kritieke toestand al
dus niet lang kan duren. Evenzoo jjs het
gesteld in
Frankrijk
ook daar wordt de toestand kritieker, zij
het dan ook niet in de politiek.
Indien de Seine nog hooger zal stijgen
dan thans reeds het geval is, vreest men,
dat door het water onberekenbare schade
zal worden aangebracht. Indien het ech
ter ophoudt met regenen en de val van
het water in alle zijrivieren van die Seine
aanhoudt, dan kan nog een ramp voor
komen worden.
Men heeft uitgerekend dat de hoogste
stand binnen Parijs op Donderdag zou
vallen.
Het weer is echter deze week weer
zoo ongunstig, dat deze berekening wel
eens zou kunnen falen.
Men werkt met koortsachtigen ijver om
het dreigende gevaar te weren en tracht
de rivier voor te zijn. Het doorgesijpelde
water wordt door groote jaompen weer
in de rivier gebracht.
De oeverbewoners trekken massage-
wijze uit hun huizen. In de kelders der
huizen, die aan de oevers van de Seine
liggen, staat 1 meter water.
De toestand in de banlieue is eenigs-
zins verbeterd, maar men is er zeer be
zorgd over den voortdurenden regen.
Fabrieken langs de Seine tracht men
door hooge wallen voor het water te be
schermen.
Het verkeer met booten op de rivier is
gestaakt. ,Het water staat ie hoog. Bij
de Austerlitz-brug en de „Quai Saint-
Bernard" ligt een geheele vloot van
schuiten, bootjes en sleepbooten.
Het treinverkeer is nog ongestoord;. Bij
cte „Quai d' Orsay" is een gedeelte van
den spoorweg overstroomd, maar met
langzaam tte rijden, kunnen de treinen
nog passeeren.
De eilandjes in de Seine zijn geheel
dioor het water overdekt.
Lépine, de commissaris van politie te
Parijs, heeft ook reeds voorzorgsmaatre
gelen genomen. Verschillende gebouwen
gereedgemaakt, om vluchtelingen te her
bergen en voor 1300 vluchtelingen is er
ruimte. Ook het Fransche Roode Kruis
is ijverig in de weer.
Uit dit alles blijkt wel, Jioe groot de
algemeene ongerustheid en hoe criitiek de
toestand is.
GEMENGD.
Eenigem tijd geleden bracht de
,,'Danziger Zeitung" het bericht, dat
eenige personen plan hadden bij gele
genheid van het vijf en twintig jarig re-
geeringsjubilé van keizer Wilhelm hem
een nieuw jacht aan te bieden, dat zou
worden bekostigd uit een algemeene in
schrijving onder het Duitsche volk.
Thans wordt aan de „Köln. Zeitung"
officieus gemeld, dat de keizer in 't ge
heel geen plan heeft zulk een geschenk
aan te nemen, en dat noch van officiëele,
noch van de zijde van het hof medewer
king daartoe is verleend.
De nieuwe Bulgaarsche gezant te
Athene heeft een onderhoud gehftd met
Veniselos, waarbij van beide zijden ge
bleken moet zij», dat er groote neiging
tot toenadering tusschen de beide lan
den bestaateen toenadering evenwel,
die geen agressief karakter ten opzich
te der naburige staten heeft.
De voorloopige Portugeesche je-
geering heeft besloten tot volmaakte af
schaffing van alle hazardspel. Hierdoor
zullen vele schitterende „casino's moeten
sluiten.
Te Lissabon is Maandag een sta
king onder het trampersoneel uitgebro
ken. Te twaalf uur bleven plotseling al
le wagens stil staan en moesten de pas
sagiers maar zien hoe zich verder te
redden.
De schadevergoeding door Marok
ko aan Spanje, naar aanleiding van den
veldtocht op het Rif pit te keeren, js
vastgesteld op 65 millioen tegen een ren
testandaard van' 3 pet.
Fiollet, de secretaris van de Noor
delijke groep van den Franschen bond
van spoorwegarbeiders, is op last van
den rechter van instructie in hechtenis
genomen, omdat gebleken is, dat hij de
schrijver is y,an brievqn, die bij verschil
lende leden van het stakingscomité ge
vonden zijn en waarin wenken worden
gegeven voor sabotage van locomotieven
en seintoestellen.
Volgens een bericht uit Petersburg
heeft de financieele commissie uit de
Doema een wetsontwerp goedgekeurd,
waarbij aan allo huwbare jongemannen,
die ongetrouwd zijn, een belasting wordt
Deze belasting zal een vast percen
tage van hun inkomen bedragen.
Te Boghan in Algiers heeft Maan
dag een vrij hevige aardbeving plaats
gehad, die groote schade aanrichtte.
De bevolking, die sterk onder den in
druk van de in de laatste maanden her
haaldelijk voorkomende aardbevingen is,
heeft voor het meerendeel hare wonin
gen verlaten en kampeert thans in de
open lucht.
In Engeland dreigt weder een sta
king.
Het is een beweging, die onder de
vereenigingen van drukkers en werklie
den in de aanverwante vakken gaande
is.
Over heel Engeland, Wales en Ier
land wordt nl. onder die vereenigingen,
waartoe gezamenlijk een 60.000 werk
lieden behooren, een stemming gehou
den over het voorstel om dit jaar een
werktijd te eischen van 50 uren in de
week en in 1912 een werktijd van 48
uren, en anders tot een algemeene sta
king over te gaan.
De uitslag van de stemming is op het
oogenblik rnog niet bekend, maar veel
twijefl daaromtrent zal er wel niet be
hoeven te bestaan. En daar verwacht
wordt, dat de patroons niet geneigd zijn
op de eischen der arbeiders in te gaan,
is een ernstig conflict weer te vreezen.
Prins Hendrik.
Men meldt uit Utrecht: Z. K. H. Prins
Hendrik kwam gistermiddag te 12.20 per
auto aan „Paushuize", de woning van
den commissaris der Koningin, aan, ten
einde de vergadering te presideeren van
den raad van bestuur van Het Oranje-
kruis, welke in een der lokalen van het
provinciaal bestuur werd gehouden. Z. K.
H. was vergezeld van jhr. Hooft Graaf
land. De Prins dejeuneerde op „Paus
huize".
Vijf uur werd de terugreis aanvaard.
Een katholieke openbare leeszaal.
Het Plaatselijk Comité der Katholieke
Sociale Actie te Den Haag besloot in
beginsel tot oprichting van een katho
lieke openbare leeszaal.
R.-K. Handels- en Kantoorbedienden.
Zondag j.l. hield de afdeeling den
Haag van bovengenoemden Bond e£ne
propaganda vergadering. Als spreker trad
op de heer A. van Hamersveld, Voorzitter
van den Bond. In het kort zette hij uiteen
„Waarom Vakorganisatie en bijzonder
R.-K. Vakorganisatie? Terwijl hij tevens
aantoonde aan de hand van eenige punten
van het Program van Actie de nood
zakelijkheid van organisatie van de
Bedienden. Ten slotte spoorde hij de
ongeorganiseerden aan zich te vereenigen
in de R.-K. Vakorganisatie.
Een belangrijk aantal Bedienden trad
tot dezen Bond toe.
KORTE KRONIEK.
fcr De gewone audiëntie van den mi
nister van Waterstaat zal Vrijdag 18 dezer
niet plaats hebben.
LEIDEN, 16 November.
St. Josephs-Gezellen Vereeniging.
Het was een stout stuk, wat de Jo-
sephs-gezellen durfden bestaan, de op
voering van zulk een zwaar drama als
wat zij nu voor het voetlicht brachten,
zoo geheel vallend buiten den sfeer van
het dagelijksche leven, waarbij men zich
moesjt trachten in te denken in de ge
woonten en handelingen der Romeinen
en de eerste Christenen en met zekeren
schroom, en laten we het eerlijk beken
nen, met een zekere angstige nieuwsgie
righeid hoe ze het er wel af zouden bren
gen, hadden we dan ook ons gister
avond naar het gebouvy der, Qezellenvef-
êÊlligi.ng begeven,
Doch neen onze vrees, getuige te moe
ten zijn van een mislukking, hebben de
Gezellen glansrijk beschaamd; hoe goed
verzorgd was de geheele voorstelling,
hoe schitterden de kostuums van voorna
men glans, hoe fraai paste zich hieraan
het nieuwe decor, hoe" ijzervast zaten
de lallen er in en bovenal wat werd er
met een vuur en toevyijding en dikwijls
roerend schoon gespeeld, vooralmaar
laat ik beginnen bij het begin.
Toen de talrijke aanwezigen, waaron
der we bemerkten den Zeereerw. Heer
Pastoor Hafkenscheidt, kapelaan Bergan-
sius en de Eerw. Paters Zuidgeest, Tes-
ser en Bouters, de zaal tot in de uiterste
hoeken gevuld hadden en door de Sym-
phonieafdeeling het Gezellenlied was
ten gehoore gebracht, sprak de Eerw.
Praeses Kapelaan van de Laar een kort,
kernachtig welkomswoord waarbij hij op
merkte dat waar een jaarfeest altijd re
den tot vreugde geeft, zulk een feest
merkwaardiger en genoeglijker is wan-
dneer daarbij het langdurig bestaan eener
vereeniging herdacht wordt.
Reeds 23 jaar geleden was de ver
eeniging hier opgericht en, klein begon
nen, was ze weldra tot lioogen bloei
gekomen. En wanneer we terugzien op
wat er in dien tijd geschied is hebben
we reden tot dankbaarheid. Z.Eerw.
spoort daarom aan steeds te blijven ijve
ren en werken om degelijke burgers in
'de maatschappij te worden.
Vervolgens bracht Z.Eerw. dank aan
de Gebr. Jansen die belangeloos het
tooneeldecor hadden verzorgd, en ga
ven ook de aanwezigen door een „Lang
zullen ze leven" van hunne instemming
met de woorden van den Eerw. Praeses
blijk.
De dames die de schoone kostuums
hadden gemaakt hoorden zich daarna,
dank en lof toezwaaien, terwijl zij in-
tusschen door de spelers, in den persoon
van den regisseur, met bloemtuiltjes wer
den gehuldigd.
Toen ging het scherm vaneen en zagen
wij voor onze oogen ontrollen het drie-
bedrijvig drama :„Neo, of de Martelaars
der Catacomben".
In het eerste bedrijf zien we den Ro-
meinschen Patriciër Adrias zwichten voor
de smeekingen van zijn zoontje, Neo, die
door zijn aderen reeds het martelaars-
vuur van zijn moeder de martelares Pau
lina, voelt bruischen, en dezen op aan
drang van zijn broeder, den priester Hip-
polytus, toestaan dat Neo een bezoek aa*n
de Catacomben gaat brengen. Prachtig
gespeeld was nu de zielstrijd van AdriaSj
wiens geloof aan de Romeinsche goden
reeds lang wankelt en zelfs de vroolijke
Praetor Secundianus kan hein niet uit
zijn angst en droefheid opwekken, te
minder, waar Maximus, de afvallige,
komt mededeelen dat het verbannings
decreet tegen de Christenen vernieuwd
is op aandringe nvan den heidenschen
priester Amnion, die Maximus later
dwingt hem te helpen de Christenen te
verraden.
In het tweede bedrijf, in de catacom
ben ,zien| we Ammon door Hippolytus op
het verfoeilijke van zijn afval gewezen
ten prooi aan de hevigste wroeging.
Later zijn we getuige van een heerlijk
gespeeld tooneel, waarin de reine kinder
ziel van den juist gedoopten jNeo hem
een nog helderden blik doet slaan in den
gapenden afgrond waarin hij zich gaat
storten. Dan raadt hij Neo te vluchten
met de andere Christenen en gaat (hij
zelf op weg om hen hierbij behulpzaam
te zijn. Neo echter die zich veilig waant
bij het graf van zijn lieve moeder, waar
voor hij biddend neerknielt wordt door
de woedenden Ammon met zijn soldaten
overvallen en geboeid weggevoerd.
Het slot voert Neo voor cie recht
bank waar folteringen Jjem niet kunnen
afbrengen van zijn geestdriftige getui
genis: Ik ben Christen". Hoe lieflijk
was hier het spel van dat kind, geboeid
binnengeleid tusschen beulsknechten en
later stervend na de marteling ineenge-
zegen steeds nog juichend met verheer
lijkt gelaat, getuigenis afleggend van zijn
geloof in Christus, welke standvastigheid
van het kind Maximus tot herroeping van
zijn afval en jlen vader tot bekeering
drijft. Fel is nu de woede van Ammon,
die zich knarsentandend overwonnen
moet verklaren voor den «enigen God,
door een geloof dat zelfs aan kinderen
den moed der overtuiging geeft om on
danks folteringen zich Christen te be
kennen.
Met 20J4 je yer voeren, iedereen den |of
toe te kennen die hem toekomt. We moe*
ten dus volstaan met te verklaren dat alle
spelers zoowel in het drama als in het
vlot gespeelde blijspel „Hij is zenuwach
tig" volkomen voor hun taak berekend
waren en hun spel gemaakt hebben tot
een doorloopenden lof voor den regisseur
Het hartelijk applaus, dat telkens door
de zaal daverde, komt ook voor een groot
deel dezen werker achter de schermen
toe.
Rest nog een bijzonder woord van
hulde te brengen aan de prachtige apo
theose van het treurspel dat de kroon op
het werk zette.
Gedurende de verschillende pauzen
werd zeer goede muziek ten gehoore ge
bracht door de Symphonie afdeeling, on
der de kundige leiding van den heer
Schink.
Samenvatting: een prachtig geslaagde
avond, die niet zal nalaten bij herhaling
een druk bezoek te trekken, wat wij met
grooten aandrang kunnen aanraden.
Gisteren vergaderde de afdeeling
Leiden van den Nederlandschen Bond
voor Vrouwenkiesrecht in de foyer der
Stadsgehoorzaal.
Door Jonkvr. Frances van Eysinga
werden gezongen So klag Ich ihren Tod.
aria uit Orpheus van Gluck; Am Sonntag
Morgen, van Joh. BrahmsMeine Liebe
ist grün van Joh. Brahms.
Daarna werd het woord gegeven aan
Mevr. M. van Eeghen-Boissevain, voorzit
ster van den Bond. De spreekster hield
een enthousiaste opwekking tot deelneming
aan de beweging voor vrouwenkiesrecht.
Wie zwijgt, stemt toeen wij mogen vol
gens spreekster den bestaanden toestand
niet goedkeuren, omdat deze ten eerste
is een geringschatting van de vrouw, en
vervolgens de maatschappij nadeelig is
door goede krachten te onttrekken aan
den maatschappelijken arbeid.
Vooral deze tweede grond voor vrou
wenkiesrecht ontwikkelde de spreekster
in den breede. De vrouwen moeten zich
bewust worden, dat zij met hunne krach
ten zooveel goeds in den staat zouden
kunnen stichten, en dat kunnen ze niet
meer overlaten aan de mannen, want ze
staan zelve midden in het levenzij on
dervinden en voelen de kwalen der maat
schappij zelve. Een groot deel van hen
heeft de strijd om het bestaan te strijden,-
en zelfs binnen de huiskamer doen zich
de wantoestanden van buiten voelen.
Dit alles was volgens de spreekster
een genoegzame aanwijzing, dat den
vrouwen onrecht wordt gedaan als hun 't
stembiljet wordt onthouden.
Na de pauze werd gespeeld een propa
gandastuk voor vrouwenkiesrecht: Lady
Geraldine's Speech, naar het Engelscfy
van Beatrice Harraden.
Door een commissie van patroons
en christelijke bakkersgezellen wordt een
onderzoek ingesteld naar de loonen en
den arbeidstijd van het bakkerspersoneel
te dezer stede
Op rondgezonden vragenlijsten moeten
worden ingevuld de ouderdom, het loon
en den arbeidsduur.
Bij den heer P. G. G. A. iWijkmans
secretaris van „Schoolkindervoeding"i
Musschenbroekstraat 4a, is ingekomen
het bedrag der collecte van de vereeni
ging „Ons Genoegen" f4.72, en een en
veloppe met twee bankbiljetten van f25
van twee dames, waarvoor den harteli}-
ken dank van de vereengng wordt be
tuigd.
Lijst van onbestelbare brieven en
briefkaarten, van hier verzonden gedu
rende de eerste helft der maand Novem
ber 1910.
Binnenrand. Brieven. Firma Klaas-
sen, Amsterdam. W. R. v. d. Mcij, Arn
hem. Jac. Westland, Goudswaarde Mej*
Kraal, Helder. Mevr. Bolderman, Leiden-
Mej. Muller, Rotterdam. Fraul. Tuit'hen-
ne, Scheveningen. J. Gerritsen, Utrecht
Mej. v. d. Lubbe, Vreeswijk. C. Verbee-
ken, Zeeland. Mevr. v. Oorde, Zeist
Wed. J. RietveldScheffer, Zwolle. Mej.
J. Blausjaars, Leiden.
Briefkaarten. J. S. v.di Bcrgy
's Gravenhage. Mevr. de Haas, id. Den
Dielk, Katwijk aan Zee. Mijnheer en mej<
W. v. Houten, Nijmegen. Mej. L. Schle-
gel, Overveen. Fam. Halber, Rotterdam,
v. Schaik, Utrecht J. v. d. Kint,
B u i t e n la n d. Brieven. Miss M. Dod-
well hengsfw. Martinique, heer en mevr.
Thomas, Fulagap. C. Denzei Jr. Witwano
Uit Ned. O.-Indie: M, F. Roll Lei-
tel. Krol, id.
