BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang
No. 319.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
er post 1.50 per kwartaal.
Afzonde rlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
24
October
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
algemeen overzicht.
Nadat Veniselos aan den koning het
ïiieuwe samengestelde kabinet had.vooi-
gesteld heeft hij nu in de Nationale ver
gadering een verklaring afgelegd 4*e
ïnen mag beschouwen als het
program van Veniselos.
Hij zeide dat de regeering ernstig
streeft naar de voltooiing van heti werk,
.waartoe de nationale vergadering is biju
eengeroepen n.l. de herziening van alle
artikelen der grondwet, behalve die wel
ke fondamenteele kwesties raken. Hoe-
Wel de regeering aan de nationale ver
gadering wetgevende bevoegdheid toe
kent en zij bereid is haar de wetgevende
maatregelen voor te leggen, welke haar
dringend voorkomen, is de regeering
toch piet genegen haar program van
hervormingen aan de vergadering voor
te houden, en welle. omdat ae uitwer
king van wetten de vergadering zou
afhouden Van haar herzieningsarbeid 2e.
omdat de nationale vergadering een Jie-
terogeen karakter draagt en het dus on
waarschijnlijk is dat zij met succes de
hervormingen zou kunnen ter han'd ne
men. Het hervormingsprogram der re-
jgeering zal vóór de verkiezingen "aan het
oordeel van het parlement worden on
derworpen.
De regeering, zoo zeide Veniselos ver
der, zal er naar streven de orde en de
tucht in het leger te handhaven, en ze
zal waken tegen elke verstoring der or
de, hetzij die döór enkelingen of door
vereenigingen van personen mocht wor
den bedreven.
In 7<ike de buitenlandsqhe politiek^
zeide Veniselos, dat Griekenland e-en
langdurig tijdperk van vrede en rust
noodig heeft, om zich te wijden aan de
taak der hervormingen. Dat is de beste
Waarborg, dat Griekenland een element
van vrede en orde in het Oosten zal zijn.
De regeering zoo verklaarde Veni
selos, ten slotte zal ernstig trachten
alle misverstand en alles wat aanleiding
zou kunnen geven tot oneenigheid, uit
den weg te ruimen en zij zal doen wat
ze kan tot handhavingvan den vrede,
die onontbeerlijk is voor den vooruit
gang van volkeren in het Oosten.
Veniselos blaast dus de vred'esbazuin
;en ook de Porte wil (bij gebrek aan geld
ikan zij al niet anders) een deuntje mee
zingen. In een schrijven aan de kamer
leden verklaart de Porte dat zij geen be
zwaar heeft tegen het premierschap van
Veniselos, die in den laatsten tijd een
voorzichtige houding had anagenomen.
De Porte zal het optreden der regee-
ring afwachten, en de betrekkingen met
Griekenland niet afbreken, maar alleen
ihet verlof van baar gezant te Athene ver
lengen.
Dus nog even de kat uit den JbooJn
Ikijken.
Ook heeft de sultan den gezant Gry-
iparis in een afscheids-audiëntie ont
vangen, en hem opgedragen om de beste
Iwenschen aan den koning van Grieken
land over te brengen.
De Turksche leening
flaar welks tot stand komen de suIUan
met smart uitziet, schijnt wel hoog noo-
ldig te zijn. Niet alleen ,dat voor £en
eventueelen oorlog geen geld in kas is,
zelfs voor de dadelijke behoeften is;
geen specie aanwezig.
In de haven van Konstantinopel ligt
jbijv. een niet oilbelangrijk aantal
Ischepen met leveranties voor het leger.
IDeze goederen worden echter niet afge
leverd, dan tegen uitbetaling van een
gedeelte van het verschuldigde betrag.
De leveranciers weigeren, nu*de nervus
fferum met een zekere hardnekkigheid)
Uitblijft, hun goederen over te laden op
Sde 206 lichters, die de minister van oor
log voor dit doel gehuurd heeft. De
lichters blijven nu ongebruikt liggen en
j&ndere schepen kunnen miet pn tl ad en1.
JDus aan alle zijden schade
Verder zijn de officieren ontevred'en
lom dat hun tractement' uitblijft. De be
itaalmeesters hebben bovendien aange
kondigd, dat het bedrag wat Ken ,b'ij
ye Bairam feesten is uitbetaald, op hun
tnc;.'agent ingehouden zal ,w,Of,dea. fikt
bedrag was onder Abtloel Hamid een
fgratificatie. Een actief dienend officier
moet gezegd hebben, dat dit geldgebrek
wel eens een zeer 'ongunstige.i invloed
op den loop der groote manoeuvres kun
nen hebben.
De Republiek Portugal
schijnt nu de erkenning itabij. Volgens
een bericht van Havas heeft de Fran-
sche regeering zich verstaan met Enge
land en Spanje, om aan de mogendheden
voor te stellen van nu af het voorloopige
bewind 'in Portugal als de regeering!
van het land te erkennen en het als de
finitieve regeering te erkennen, zoodra
het van Engeland, dat het initiatief tot
dit voorstel genomen heeft, de grond
wettige bevestiging der regeering in Por
tugal vernomen heeft. Duitschland heeft
zijn instemming betuigd.
Men meldt uit Rio-de-Janeiro, dat, in
gevolge een stap van Brazilië, de Veree
nt gde Staten en de andere Amerikaan-
sche republieken tegelijk met Brazilië
de Portugeesche republiek zullen erkennen
Prins Frans van Teek
wiens ziekte voor den koning van En
geland een reden was tot uitspel van
het voorgenomen bezoek aan Manuel van
Portugal op Woodnorton, is Zaterdag
morgen overleden. De prins, een broe
der van koningin Marie lag reeds ver
scheidene dagen levensgevaarlijk ziek
tengevolge van pleuris. Jiij was de 2e
zoon van prinses Marie Adelaide, doch
ter van den hertog van Cambridge, en
gehuwd met den in 1878 tot Hoogheid
bevorderden prins Frans van "Teek voor
dien graaf van Hohenstein, zoon uit het
morganatisch huwelijk van Alexander
hertog van Wurtemburg. Prins Frans
was geboren in januari 1870.
De staking in Frankrijk
is nu geheel gedaan, daar ook de sta
kende beambten van de Zuiderspoorwe
gen besloten hebben den arbeid te her
vatten.
Hoe de regeering zich scherp gezet
had tegen de directe gevolgen van de
(staking, blijkt wel hieruit, dat de
z. g. n. wét Lépine voor het eerst
istoegepast Deze wét is in 1896
door het parlement aangenomen en
machtigt de autoriteiten in zekere omL
standigheden beslag te leggen op le
vensmiddelen, mits niet met specula
te edo el einden. Zoodra "de staking "dreig
de hebben de inspecteurs van dé pre
fectuur van politie, in opdracht van een
geheime commissie, de aankomst en de
opslagplaatsen van verschillende goede
ren in het oog gehouden. Verder heeft
dezelfde commissie voorraden laten op
slaan. Daardoor is het mogelijk geweest
Parijs steeds overvloedig van levens
middelen te voorzien gedurende die
staking. Verder heeft men met automo
bielen eii speciale treinen voorzien in
den aanvoer van levensmiddelen,, die on
middellijk geconsumeerd moesten wor
den.
Als naspel krijgen we nóg de interpel
laties in de Kamer.
Tot nu toe zijn 25 interpellaties over
de staking der spoorwegbeambten aange
kondigd Voor de groepen Ü'er vereeriigdje
'socialisetn zal Jaurës het woord! voeren.
De regeering wil dit staartie ook zoo
zoo kort mogelijk maken en "Briaiid zal,
om het rekken der debatten Fe voorko
men, dadelijk antwoorden.
Spanje
iheeft een nota gepubliceerd waarin het
'ministerie van 'buitenlandsche zaken te
genspreekt, dat Spanje van den Sultan
van Marokko afstand van grondgebied!
en het recht om in Tetoean een garnizoen
te leggen, heeft gevraagd. Ook zijn de be
richten over een oorlogsschatting van 150
millioen peseta's die in de buiten Landj-
sche pers "de ronde hebben gedaan, over
dreven. De buitengewone crédieten van
het departement van oorlog voor het jaar
1909'10 bedragen slechts 121 millioen
waarvan het bedrag, dat noodig was voor
jde versterking van Ceuta, afgetrokken
moet worden.
Canalejas heeft ook aan een medewer
ker van de Temps verklaard, dat Spanje
niet van plan is Tetoean te bezetten. Hij
verklaarde verder niets te begrijpen van
de dagbladberichten over de onderhande
lingen met Marokko, waarvan, behalve dé
onderhandelaars, 'de Koning en 'hij zelf
en de gezanten van "Frankrijk en Enge
land, dtie mét ihet oog op 'de bestaande
overeenkomst, van alles op de hoogte
gorden gehouden, niemand) jets afweet.
gemengd.
De „Osservatore Romano" bevestigt
dat de Nuntius van Lissabon óp weg is
naar Rome, waarheen hij van hoogerharid'
ontboden moet zijn. Mgr. Masseba, zijn
secretaris, blijft te Lissabon de looperide
zaken waarnemen.
Verder wordt in verschillende bladen
nog medegedeeld, dat het ,Vaticaan 'den
patriarch van Lissabon uit zijn waardig
heid ontzet zou hebben omdat hij de re-
'pubii|efi4 .reeds deert erkend Wij geven dit
'.bqrjcht natuurlijklijk onder het meeste
voorbehoud.
Het bestuur van het Verbond van
Scheepsbouwers heeft besloten, dat die
uitsluiting van de ketelmakers gehand
haafd wordt. Na de verwerping van het
vergelijk door de ketelmakers was geen
ander besluit te verwachten.
In den toestand van den Servischen
l<roonprins is een gunstige wending ge
komen. Het hart werkt beter en'de patiënt
gebruikt weder eenig voedsel.
De metropoliet heeft bepaald dat in
het geheele land bidstonden gullen 'wor-
géhouden voor het spoedig herstel van
d'en kroonprins.
Uit Triest wordt gemeld dat de
bond van machinisten der handelsvloot
besloot tot staking en niet eerder aan
het werk te gaan, voordat hun eisch tot
loonsverhooging is ingewilligd.
Negentien maatschappijen zijn ,bij de
ze staking betrokken. De machinisten van
de Oostenrijksche Lioyd zijn aan 't werk
gebleven.
De vlootplannen van admiraal Mon-
tecucoli worden in Oostenrijk druk be
sproken. Hij acht het absoluut noodza
kelijk, dat 15 eerste klasse slagschepen
van 1.000 a 20.000 ton gebouwd wor
den voor de verdediging van tie Oos
ten rijks ch-Hongaars che kust in de Adria-
tische Zee.
In de Bulgaarsche stad Krakowa is,
volgens een mededeeling van de „Lokal
Anzeiger, de republiek uitgeroepen.
De door de regeering benoemde auto
riteiten zijn afgezet en de revolutionai
re vlag wappert boven het stadhuis.
De burgemeester heeft geweigerd zich
te verantwoorden voor de rijksauioritei-
ten, onder voorwendsel dat de stad het
recht heeft zich zelf te regeeren.
Zij zal zich echter waarschijnlijk slechts
korten tijd in die aangematigde autono
mie mogen verheugen, daar reeds troepen
pen onderweg zijn om de orde te herstel
len.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is aan H. van Bechoven
eervol ontslag verleend als burgemeester
der gemeente Gisterwijk.
is mej. M. Ph. Mers, hoofd der r.-katho-
lieke bijzondere lagere school te Wychen,
benoemd tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau. 9
Tweede Kamer.
Ingediend is een wetsontwerp tot aan
vulling en verhooging van het VlIIe Hoofd
stuk (Oorlog) der Staatsbegrooting voor
1910, waarbij de gelden worden aange
vraagd (f4987.24), waarover op den dienst
1910 moet kunnen worden beschikt om
uitvoering te geven aan het bepaalde bij
het ontwerp van wet tot toekenning van
vergpeding wegens gemis van pensioen
aan de gewezen onderofficieren der land
macht J. Harmsen, A. H. Willemse en W.
C. B. de Blécourt.
Een standbeeld voor Czaar Peter.
Onlangs werd medegedeeld dat. bin
nen korten tijd te Zaandam het stand
beeld van Czaar Peter zou worden ont
huld. Dit monument is een geschenk van
den Czaar van Rusland.
Wel wat zonderling was de mede
deeling, die spoedig op het eerste bericht
volgde, dat het beeld, dat reeds te Am
sterdam was geweest, weer naar Parijs
was teruggezonden omdat het niet vol
deed. Den beeldhouwer was opgedragen
een ander te ontwerpen.
Is het „Hbld." wel ingelicht, dan zit
hieraan een echt Russisch stukje vast.
De Czaar zou nl. twee commissies be
noemd hebbenéen voor het beeld
beiden commissies was een bedrag ter
beschikking gesteld. Die voor het voet
stuk vatte haar taak ernstig op en zoo
kwam zij voor den dag met een piëde
stal. dat geschikt was een monumentaal
beeld te dragen. De tweede commissie
schijnt niet zoo nauwgezet de beschik
bare gelden geadministreerd te hebbenen
kwam met een zoo onbeduidend beeld
voor den dag, dat dit een bespotting was
voor het monumentale voetstuk.
De Fransche beeldhouwer is nu bezig
van de beide weinig harmonieerende
deelen een behoorlijk geheel te maken.
Christelijk-Historische Unie.
Bij gelegenheid van den partijdag, welke
de Christ. Hist. Unie te Zeist hield,
traden des avonds als sprekers op de
heeren jhr. mr. D. J. d e G e e r en dr. J. Th.
de Visser.
De heer De Geer behandelde het on
derwerp „Politieke Samenwerking". Spr.
wees er op, hoe men met ons heden-
daagsch kiesstelsel steeds genoodzaakt is
uit twee partijen één keus te doen bij
herstemming. Spreker stelde dan de vraag
of voor de Chr. Hist. Partij de huidige
coalitie bedenkelijk is, en gaat dan na
hoe die partij te kiezen had tusschen
twee stroomingen. Het was de school
strijd die haar deed kiezen.
Maar er zijn meer punten, die haar tot
de Roomsch-Katholieke partij brachten.
Spr. noemt als zoodanig de opvatting
van gezag, vakorganisatie, huwelijk, straf
recht, publieke zedelijkheid.
Dat samenwerking met de Roomsch-
Katholieken aan die partij te veel invloed
zou geven, vreest spr. niet. Immers de
macht der R.-K. partij wint alleen in dat,
wat niet specifiek Katholiek is.
Waar echter de Chr. Hist, partij voor
heeft te waken is hare beginselvastheid
ook daar waar zij zich coaliseert. In
zooverre aanvaardt spr. dankbaar de critiek,
omdat deze leidt tot meerdere waakzaam
heid voor de handhaving dier beginselen.
Spr.'s conclusie is, dat de R.-K. partij
in een Protestantsch land is een conser-
veerende macht, welke als zoodanig moet
worden gewaardeerd.
Dr. De Visser behandelde hierop
het onderwerp „Godsdienst en politiek".
Spr. zet uiteen welke beteekenis hij aan
het begrip Godsdienst hecht en vecht
dan de stelling aanGodsdienst heeft
met politiek niets te maken. Was deze
stelling waar, dan zou de consequentie
zijn dat de Staat zich had te beperken
tot de behartiging der materieele belan
gen en dit moet leiden tot revolutie. Spr.
wekte krachtig op, ons volk daarvoor te
helpen behoeden.
Openbare Leeszalen.
Aan den Minister van Binnenlandsche
Zaken heeft de commissie tot oprichting
eener openbare R.K. leeszaal en biblio
theek te Hilversum gericht,
dat zij met leedwezen bemerkt hebben,
dat op de begrooting van Binnenland
sche Zaken voor 1911 een post van
f 10.000 wordt uitgetrokken, om daaruit
subsidies te kunnen geven aan openbare
neutrale leeszalen;
dat uit de toelichting duidelijk blijkt,
dat deze subsidie alleen en uitsluitend
aan neutrale leeszalen zal worden
gegeven
dat zij, ook op grond van billijkheid,
van meening zijn, dat de Staat in dezen
geen partij mag kiezen, maar indien hij
subsidie geeft aan openbare leeszalen,
hij geen onderscheid zal mogen maken
tusschen leeszalen van verschillende
richtingen
dat zij daarom vertrouwen, dat Uwe
Excellentie alsnog de omschrijving van
dezen post zoodanig zal willen verande
ren, dat duidelijk blijkt, dat ook aan
leeszalen van niet-neutrale richting sub
sidie zal kunnen worden uitgekeerd.
Ook door een soortgelijk comité te
Rotterdam, is een adres van dezelfde
strekking aan den Minister gezonden.
Vice-admiraal van den Bosch.
Dezer dagen werd bericht dat de vice-
admiraal I. van den Bosdh, stelling
commandant in Den Helder, tegen 15
November ontslag heeft gevraagd.
Omtrent de aanleiding daartoe deelt
men aan de „Avondp." het volgende
mede
De vlootpredikant heeft aanmerking
gemaakt op het lezen van een der boe
ken van het boekenfonds der matrozen
Naar men zegt was het een werk van
Thérèse Hoven, dat Z.Eerw. ongeschikt
Vond voor het zieleheil der Nederland-
sche Jantjes. Met dit bezwaar is hij
bij den admiraal gekomen, en deze heeft
natuurlijk gezegd, dat het boek volgens
zijn meening niets kwaads injhield en, dus
als lectuur voor den schepeling gehancF
haafd blijft.
Daarna heeft de vlootpredikant zich;
met zijn bezwaren tot den minister ge
wend, waarvan het gevolg is geweest
een schrijven van Z. Excellentie, waar
bij den admiraal bevolen werd om te
handelen volgens de wenschen van don
vlootpredikant. i
Dit gaf den heer Van den Bosch" aan
leiding om zijn ontslag te vragen.
Het „Hidbl." verneemt, diat in afwacto
ting van de beschikking op. de ontslag*
aanvrag van den admiraal, verlof is ver
leend.
Vereenvoudiging Administratie.
De minister van justitie, het wensche-
lijk achtend maatregelen te treffen opdat
de ambtenaren van het openbaar mini
sterie bij de gerechtshoven, rechtbanken
en kantongerechten minder dan thans
het geval is, door werkzaamheden van
administratieven aard en het uitoefenen
van toezicht en controle op de verrich
tingen van andere ambtenaren worden
onttrokken aan den eigenlijken justitieelen
werkkring, heeft een commissie ingesteld
om te onderzoeken, welke vereenvoudi
ging kan worden gebracht in de admini
stratie der parketten in bedoelden zin,
waarna door haar verslag zal worden
uitgebracht aan den minister, met de be
voegdheid om zoo noodig een plaatselijk
onderzoek in te stellen op alle bedoelde
parketten en inlichting of voorlichting te
vragen aan hunne hoofden of ambtenaren.
De commissie zal in den regel te Am
sterdam of te 's Gravenhage vergaderen.
De commissie is als volgt samenge
steld Lid, tevens voorzitter mr. J. C.
baron Baud, proc.-generaal te Amster
dam; leden: mr. A. D. W. de Vries,
secretaris-generaal bij het Dep. van Ju
stitie; mr. H. G. van Sonsbeeck, officier
van justitie te Alkmaar; mr. L. T. Joris-
sen, ambtenaar bij het O. M. ten kanton
gerechte te Amsterdam, tevens secretaris
Z.-H. lJsvereeniging.,
De Zuid-Holl. IJsvereeuiging hield Za*
terdagmiddag in het gebouw van den
Haagsche kunstkring, hare gewone jaar-
lijksclie algemeene vergadering, onder
voorzitterschap van den heer W. F. Mar-
gadant. Een groot aantal afdeelingqnj
waren vertegenwoordigd. Door den
waarnemenden secretaris, den lieer Mr.
J. P. Coops, werd verslag uitgebracht,
omtrent de verrichtingen der vereeniging;
durende het afgeloopen 'jaar. Ondanks
het ontbrekende ijs is de Z. H. IJ.
gedurende dat tijdperk vooruitgegaan.;
Er kwamen n. '1. tot 'stand twee
afdeelingen "(Rijiswijk en Bodegra
ven), welke van zeer groot belang zijn;
voor het verkeer per schaats, niet slechts1,
met Zuid-Holl., maar ook met Utrechtl
.Wegens het gebrek aan ijs kon .natuur-,
lijk ook niets komen van den afstandsrit
welke door den Ned. Bond voor Licha
melijke Opvoeding in vereeniging met
de Z.-H. IJ. was uitgeschreven. Voor
dezen ijstocht door Zuid-Holl. was een;
stand van 130 K.M. vastgesteld. In geen
geval mocht de tocht vóór 8 uur des|
morgens begonnen worden, terwijl hij
om 5 uur 's middags beëindigd' moest
zijln.
De hoop wordt in jiet jaarverslag
uitgesproken, dat „ijs en weer dienende"-
onze afstandsrit in het a. s. wintersei
zoen zal kunnen plaats vinden.
Uit de vervolgens door Mr. Coops als
penningmeester ter tafel gebrachte re
kening en ve antwoording bleek, dat het
nieuwe boekjaar kan worden aangevan
gen met een batig saldo van f601.51.
Door verschillende afdeelingen moeten.'
nog hare contributiën worden voldaan.
'De rekening wordt goedgekeurd'.
Aan de orde was daarna de Jjtcstuurs-
verkiiezing Door den voorzitter werd een
woord van hufde en dónk gericht tot
Mr. Coops, die wegens vertrek naar Doe
tinchein zich niet herkiesbaar heeft kun
nen stellen voor het penningmeester
schap.
Bij acclamatie besloot de vergadering
op voorstel van een der afgevaardigden'
Mr. Coops, wegens zijn verdiensten je-»
gens de vereeniging tot eerelirl te be
noemen. I
Voorts werd de heer Margadant alsj
voorzitter herkozen. In de plaats van'
den heer P. van Duijvendijkc, die be-»
richt had niet voor een herbenoeming iit
aanmerking te komen, werd benoemd!
de heer Mr. E. C. Wiersma, te Leiden*
Verder werd benoemd tot penningmees.*»