BUITENLAND.
Het erfdeel der Malleroy's.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 305
Bureau oude sin8el 54, leiden.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/> cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
October
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertenfiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
algemeen overzicht.
De Revolutie in Portugal.
schijnt niet zoo algemeen te zijn als men
heeft willen dben voorkomen, en .gesteld
zelfs dat Lissabon vrijwel in ,de macht
!der opstandelingen zou zijn, van de pro
vincie is men nog verre van zeker. Zoo
schrijft de „Temps" dat volgens een te
legram van den Fransch en consul te
Pporto daar de oproerige beweging on
derdrukt is. De Koningsgezinde troepen
zouden thans tegen Lissabon oprukken.
Woensdag middag om vijf uur, hielden
(nog enkele troepen, 'die aan den
Koning trouw gebleven zijn, belangrijke
punten bezet, zoodiat een nieuwe strijd
te verwachten was. De wederzijdsche
Verliezen zijn zeer zwaar. 'Zij,zijn op 200
dood en en 400 gekwetsten niet te hoog
geschat. De stad heeft bij de beschieting
.weinig geleden.
Volgens een verklaring van den Spaan-
Schen gezant te Parijs zouden nog acht
regimenten trouw zijn gebleven aan de
joude regeering.
Het is dus nog onzeker:
le. of de republikeinen in Lissabon
Iden toestand meester kunnen blijven
2e. of zij, Wanneer zij de 'hoofdstad
in hun macht hebben, een mogelijk ko
ningsgezinde beweging uit de provinciën
niet alleen het hoofd kunnen bieden,
maar óók voor goed' onderdrukken.
In verband hiermede vertelt de Lon-
'densche correspondent van de „N. R.
Ct." die onlangs in Lissabón was ten
toen gelegenheid vond met verschillen
de personen over den toestand te spre
ken
„Geen hunner stond echter aaii de
Zijcle der republikeinsche partij. Inte
gendeel: iedereen verklaarde zich, min
of meer beslist, tegen die partij, welke
jz'ij mij als onbeteekenend schetsten, on-
Id'anks de overwinning der republikeinen
bij d'e'stembus te Lissabon. De over-
groote meerderheid van het Portugee-
sche volk, althans buiten de steden, zei
den zij, wil van een republiek Portugal
niets weten zij is streng gehecht aan hiet
^monarchale beginsel. En de vestiging
yan een gemeenbest zou d'us gingen
Zij allen voort terstond voeren tot een
bloedige burgeroorlog."
Intusschen heeft de nieuwe regeering
Verschillende
Proclamaties
doen verspreiden, wier inhoud het zou
'dóen voorkomen, alsof de republiek voor
goed gevestigd js. Zpo deze:
Volk van Portugal
Het volk, het leger en de vloot heb
ben de fepubliek' Uitgeroepen.
De dynastie der Braganza's, die {het
'Hand zóóveel kwaad gedaan en voortdu
rend den maatschapp'elijken vrede ver
stoord heeft, zal voorgoed uit Portugal
worden verbanneU.
FEUILLETON.
55)
Deze jonge vrouw, .alhoewel vol eer
zucht en trotsch, kon zich niet verzetten
t (tegen een zekere belangstelling, die ju
(baar opkwam voor iden loyal en jongen
"Iman, wiens vertrouwen en liefde zij zoo
'.eerloos beschaamde.
"De mannen brachten Raoul door een
Tangen somberen gang, iaan welks einde
Zich een lage eikenhouten deur bevond
;imet ijzer beslagen. (Het hoofd, Vincent
ICournier, |dien wij reeds van de brand"
te Saint Martel kennen, opendie de deur
Jmet een sleutel, (die hij van de gravin
gekregen had.
Toen zij Raoul1 óp een bos stroo neerge
legd hadden, beval Vincent zijn Jnan-
hen heen te gaan. Alleen gebleven met
ijRaouï ontdeed hij hem gedeeltelijk yan
fcijn boeien en voorzag hem van water en
brood met koud vleescli. .Hierna zag hij
ónderzoekend in 't rond. Ook deze schuit
plaats, was als (dde waarin Raoul reeds
poor mevrouw de Canlsy verborgen was,
in den dikken muur uitgespaard en cLaar-
|door jZeer kléin. Door een klein luikje
pan ijzeren tralies voorzien trad 'n weinig
licht binnen'elke jandere opening ontbrak.
{Tevreden oyer djt onderzoek, jen zeker
Deze grootsche gebeurtenis, waardoor
ons door zijn moed legendarisch gewor
den yaderland wordt bevrijd, vervult al
le .vaderlandlievende harten van ons on
tembaar volk met trots en verrukking.
Zoo is dan vo?r goed een einde ge
maakt aan de slavernij van ons land, en
een weldóend beeld van een bewind1 van
vrijheid rijst, lichtend in zijn" reine we
zen, voor ons op.
Burgers, de ure die wij beleven is een
belooniing van al den strijd dien wij ge
voerd', van alle smart die wij geleden
hebben. Deze ure moet het begin wezen
van een tijdperk van strenge zedelijkheid
en „vlekkelooze gerechtigheid1. Wij willen
van onze offervaardigheid Voor het va
derland den grondslag van ons politiek
program, en onze edelmoedigheid te
genover de overwonnenen den grondslag
van ons zedelijk program maken.
Burgers. Moge slechts één belang, het
belang van het vaderland u bezielen,
en slechts één verlangen, het verlangen
om groot te zijln, ons vereenigen. De
republiek heeft vertrouwen in het volk
vertrouwen dat het de maatschappelijke
orde zal handhaven, eerbied hebben voor
de gerechtigheid en zich wil Wijden aan
de gemeene zaak der vrijheid.
Bevestigt met liefdé en offervaardig
heid het werk van de Republiek Portu
gal.
Een eergisteravond verspreid edict van
Eusebio Leao burgerlijk gouverneur van
Lissabon luidt:
Aan het volk
Orde en arbeidis de leuze van het
door de republiek bevrijde vaderland.
Van alle burgers van Lissabon wordt
verlangd, dat zij de eersten zullen zijn
om de openbare rust te bewaren en eer-'
bied te hebb'en voor het leven en den
eigendom van vreemdelingen, en Voor
het leven en dén eigendom 'van Portu-
geezeii, van welken stand', beroep en
politiek of godsdienstige ridhting ook.
Het volgende manifest door het hoofd
der provision eele regeiering, Braga, uit
gevaardigd, toont wat minder sterk yer-
trouwen en paait de revolutionaire officie
ren
"Aan het leger en "de vloot!
De voorloopige /egeering der Repu
bliek groet de troepen van land- en'
zeemacht, die met het volk' de republiek
hebben gevestigd1 voor het geluk van het
vaderland.
Zij heeft vertrouwen in de vaderlands
liefde vap all én, want de republiek is
er voor allen. Zij hoopt, dat de officieren
van leger en vloot, die' deel hebben ge
nomen aan de omwenteling zich aan het
hoofdkwartier zullen aanmelden om op
hun eer in te staan voor de volstrekte
trouw aan het nieuwe bewind1.
Middelerwijl móeten de revolutionai
ren al hun stellingen ter verdediging en
bevestiging van dé republiek handhar
ven.
Generaal Carval'liaes is benoemd tot
djat zijn gevangene niet zou kunnen ont
snappen ging Cournier even zien naar
zijn mannen 'die in een naburig ver
trek' zaten te drinken en nam toen 'plaats
voor de deur.
De duivel moge mij halen, dacht hij
als hij kan ontsnappen zonder 'dat ik het
ziie.
XXViste HOOFDSTUK.
Zooals wij reeds den eersten kie'er dat
wij hem zagen opmerkten was meester
Baptist Perinon, de waard uit het „Witte
Paard" geen toonbeeld yan dapperheid
Daarentegen bezat hij een geweten dat
hem steeds noopte te doen wat hij dacht
dat zijn plicht was.
.Toen de bedienden, die dé Maurepas na
het nuttelooze verhoor van de Kervariéc
uitgezonden 'liad, zich (bij hem vervoeg
den om Raoul, Jobie en hemzelf te ha
len schreeuwde hij als een razende ien trok
zich vol wanhoop de haren liit.
Wees toch stil! bevalen zij hem te
vergeefs, indachtig het bevel van "de Mau-
rêpas die hem bevolen had zoo min mo
gelijk leven te (maken.
Schreeuw als ge (wilt, zeide 'Jobie,
maar trek uw haren hiet uit, want die
zullen niet meer ppmeuw groeien.
De idood hale .u én ,uw meester,
klaagde Perinon, om Zoó'n ellende in
mij nhuis te brengen
't Zou wat, hernam Jobie die in zijn
gehechtheid aan zijn meester, iedereen 'die
niet was als hij voor (zeer slecht aan
zag, ge zult (de .schade vergoed jvrijgejj.
bevelhebber van de divisie Lissabon.
Ook heeft Braga aan de ministeries
van biiitenlandsche zaken van de mo
gendheden een telegram gericht, waarin
hij kennis jfeeft van de uitroeping van
de republiek en de instelling van de
voorloopige regeering.
De regeering zal voor de openbare
veiligheid en ordê instaan.
Waar de koning is
zijn de verschillende berichten het niet
overeens.
Volgens een op het kasteel Hentelberg
bij familie-leden van het Portugeesche
koningshuis ontvangen telegram, bevin
den koning Manuel en zijne moeder zich
aan boord van een Engelsch oorlogs
schip.
Terwijl volgens een ander bericht
vaststaat, dat het Koninklijk jacht Ame
lia met Hunne Majesteiten en den hertog
van Oporto aan boord1 naar Engeland is
vertrokken. De Regeering had maatre
gelen genomen voor de veiligheid van
den Koning en de Koninklijke familie.-
Koningin Maria Pid zal naar Italië gaan.
"Daartegenover meldt de Fransdie ge
zant uit Lissabon jdat de Koning en de
beide Koninginnen zich te Mafra "bevin
den, terwijl volgens een telegram uit Gi
braltar de koning in veiligheid te Gintra
is aangekomen.
"AVat van al 'die berichten waar is, valt
slecht uit te maken, in handen der op
standelingen is de Koning, volgens een
pertinente verklaring der voorloopige re
geering, hiet.
De aanleiding
tot de revolutie behoeft men niet ver 'te
zoeken, als men verneemt, wie men, in de
gegeven omstandigheden in aanmerking
acht te komen voor het presidentschap,
indien de republiek definitief wordt uitge
roepen. Dit is Bernardiino Machado, de
oud-minister van openbare werken, clie
vroeger grootmeester der vrijmieitsélaars in
Portugal is geweest. (Wanneer men nu
verneemt, dat na ruggespraak met repu
blikeinen in Spanje, dde eerst in Portugal
den uitslag wilden aanzien, voor en aleer
zelf te beginnen, de datum voor "het u'it-
bieken van het oproer gesteld was op den
13den, den verjaardag van Ferrers 'dood,
omdat dan de socialistische en anarchis
tische massa's, opgewonden door de her
innering aan Ferrer, gemakkelijk aan een
revolutie zouden meedoen, |dan begrijpt
men uit welken 'hoek de revolutionnaire
wind komt gewaald.
Een directe aanleiding Voor iden op
stand ziet men in de aanwezigheid in
Lissabon van maarschalk Hermes da Fon-
seca, den aangewezen president van'Bra-
zalië. Door den vooruitgang van (dien
staat onder den republikeinschen regiee-
ringsvorm, is het Portugeesche volk ge
suggereerd en men wist den maarschalk
niet beter toe te juichen id&n niét den
kreeti: Leve de republiek. Dat men da
Fonseca als levende [illustratie gebruikt,
vEn als ik gehangen word, wat dan"?
'Dan ook.als ge tenminste 'Zelf 't
géld wilt komen halen, zeide Jobie sarcas-
ties.
Behalve Perinon en Jobie moert men
ook Raoul "de Kervarec gevangen nemén,
maar noe men ook 'zocht, hij was hiet
te vindendaarom nam men dan ook' al
leen Jobie en Perinon medé naar'de Mau
repas
rt Eerst werd Perrinon ondervraagd,
ondanks zijn vrees of misschien ook juist
door zijn vrees kon men niets van hein
te weten komen. Hij antwoordde voortdu
rend verkeerd op alle vragen jen Verhaalde
voortdurend als was 't een refrein.
Ik ben een trouw dienaar kies Ko-
nings en van Uwe'Hoogheid, édele Heer,
en nag was een "Parijsche hotel-höuder.
Verder kwam hij niet daar de Maurepas
hem voortdurend onderbrak. ;t Eenige
wat 'hij vertelde was 'dat.
Op mijn doodsbed liet mijn yaider
mij een teeken (zien (en zèide dat als in
1744 iemand wij de andere helft ervan
liet zien, ik mij tot zijn beschikking moert
stellen,. Ridderde Rervarec liet mij wel dat
teeken zien, maar hij heeft mij niéts bevo
len en dus weet ik "niets.
Daarna werd Jobie ondervraagd:.
'Deze zeide in .plat Bretonsch, dat hij
geen Fransch verstond Een der bewakers
zeide echter dat hij 't zoo pas 'in 't hotel
nog gespróken had.
Hoor 'je dat? Zeide de (Maurepas
op dreigenden toon. (Waarom, ;Zel je jdaji
(dat je piet Verstond
blijkt uit een 'bericht, volgens hetwelk
Braga met 'hem door de straten van Lissa
bon heeft gereden.
ïii verband met het bovenstaande ovef
Onrust in Spanje
valt nog te vermelden dat in "Barcelona
talrijke troepjes radicalen (door de istad
trokken, maar door ide politie .uiteenge
jaagd werden. En uit Valencia meldt men
'dat de republikeinsche club door gendar
merie bewaakt wordt.
De gendarmerie patrouilleert ook door
d>e stad
De gouverneur beeft bevél geegven "dé
republikeinsche vlaggen weg te némen
die op eerfige clubs zijn geheschen. Al
le voorzorgsmaatregelen zijn genomen.
Toch hoeft men niet bevreesd' te zijn,
'dat Spanje het treurig voorbeeld van Por
tugal zal volgen, daar de eenige persoon,
die in staat is een ernstige militaire revo
lutie te doen ontstaan, n.r. generaal ,Weij-
ler, heeft doen we'ten dat hij allé pogin
gen tot revolutie op T3 October, in bloed
zal smoren.
GEMENGD.
In cle arbeidscrisis in hét katoen-
bedrijf in Engeland is men tot overeen
stemming gekomen en zal Maandag de
uitsluiting opgeheven worden.
Op de Duitsche werven zijn de ge
schillen door onderhandelingen bijge
legd'. De uitsluiting in het metaalbedrijf
zal düs niet plaats hebben.
De „Matin" verneemt, dat weer leien
nieuw Spaansch bataljon te Ccuta is ont
scheept, waar thans de grootste militaire
bedrijvigheid heerscht, niettegenstaande
alle officieele dementis, meent de „Matin"
met stelligheid te kunnen verzekeren, dat
Spanje een expeditie tiegen iTetonan op
het oog heeft. De Spaansche regaering
zou zeer verlangen, jd'at de onderhande
lingen nier het gezantschap van El Mokri
mislukten.
Bij Narta aan ide Grieksche grens
werd een Turksche patrouille 'door een
Grieksche bende uit een hinderlaag ge
schoten. tTwee man werden zwaar ge
wond.
Bij Metowo overs'chreed een Grieksche
bende de grens, roofde in de nabijheid
van het dorp Perskol een kudde schapen,
werd echter op den terugweg over de
grens door een Turksche militaire afdee-
ling verrast. Er ontstond een gevecht,
waarbij vier Grieken werden gedood. Die
overigen vluchtten met achterlating van
de kudde.
De bond van spoorwegpersoneel
beeft naar aanleiding yan de pjtspraak
van Osborne, op zijn congres een "besluit
genomen, waarin hij een wét verlangt, die
dé vakvereenigingen volkomen herstelt in
de rechten, ehe deze ufespraak hun heeft
ontnomen. Met minder, zelden verschei
dene sprekers, zullen ide arbeiders geen
genoegen nemen. "Bezoldiging van parle
mentsleden en "de bekostiging van verkie-
Iviijn Fransch is goed genoeg voor
bedienden, maar niet om mef uw Edele
te spreken.
Hoe lang'ben je reeds bij je méester
in dienst.
Sinds zes jaren, 'drie maanden en
acht dagen, nhjnheer.
'Is die jonge man Wetk'elijk de nctef
van den ridder.
Daar ik niet bij zijn geboorte was,
ka'n ik niet met zekerheid zeggen 'dat hij
Hoe je mond!... Waar 'is hij ge
bleven
Dat weet ik niet, mijnheer.
Kuin jé me ook inlichten waar zich
de belangrijke papieren van je mééster
bevinden
Ik kan niet lezen mijnheer.
Maurepas begreejp idat hij niets wist
óf niets wilde zeggen. Daar hij geen tijd'
te verliezen had gaf hij fluisterend enkele
bevelen aan een zijner bedienden, "H,avier
genaamd.
en "dan moet ge zoodra 't don
ker word, 'tien der beste speurders voor
het huis uer Malleroy's plaatsen. Kom om
zeven uur terug dan zal ik zeggen wat ge
daar te doen hebt.
'Havier boog onderdanig, en verviTij-
derde zich, Jobie ,en "Perinon mét zich
voerende.
TVleester Perinon, ze'ide Gaviér, luis
ter wat je doen moet.
Ja, mijnheer.
Ge moet naar huis terugkeeren.
r^"Met genoegen, mijnheer.
c= Ge jnoet jangzaajn Joopen, opeist
zingsambtenaren van staatswege kan de
grief niet wegnemen.
Volgens iden St. Petersburgschen
correspondent van het ÓBerl. Tagebl." zal
het bezoek van keizer Wilhelm aan dein
Tsaar aanstaande Zondag plaats hebben*
De Zeit (maakt in een "bericht dit
SlaVisch-Brod melding van een waar^hoe-
ren-oproer in Bosnië. De boeren óf kme-
ten willen afdoende hulp bij de wet om;
hen uit hun schulden te helpen. "Zij trok
ken in de laatste dagen van huis tot Iiuïsl
en dreigden ieder peer Tfe "schieten, dié
zich niet bij hen aansloot. Drie bataljons
waren noo'dig om hun den weg riaar Sera-
jewo te versperren. Bij de .botsing mielt
de troepen werden eerïigen gewond. De
boeren trokken zich ten slotte in de ber
gen terug.
De verjaardag van "de ohafhankelijk-
verklaring van Bulgarije is gisteren mei
de gebruikelijke plechtigheden (herdacht.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is P. J. W. Franken'
benoemd1 tot teekenaar bij de afdeeling
Hydrografie bij het département van Ma
rine
zijn benoemd' aan de Rijksseruminrich-
ting te Rotterdam
a. tot bacterioloog-scheikundige dr. L
R. Sinnige, thans assistent aan het Rijks-
landbouwproefstation te Groningen
b. tot landbouwkundige J. H. Boers-
ma, te Rotterdam.
Zijn benoemd tot inspecteur voor de
sdieepvaart, de tijdelijke inspecteurs
voor de scheepvaart H. Sluiter te Am
sterdam, H. Le Clercq te Rotterdam en
A. B. Schaap te Groningen.
Hofbericht.
H. M. d'e Koningin-Moeder vertrok
hedenochtend te ,9 u. 23 min. van Soest-
d'ijk naar Reinhardsbrunn en gaat den
13d'en dezer verder naar Jena, Weenen
en Sinata, Tn "Roemenië.
Tweede Kamer.
Als rapporteurs over na te noemen
wetsontwerpen zullen optreden de le
den: Ketelaar, De Visser, Van der Mo
len, Rood'huyzen én Aalberse, over die
tot vaststelling van hoofdstuk V (bin-
nenlandséhe zaken) der Staaisbegroo-
ting voor 1911 en tot verhooging en
wijziging van hoofdstuk V dier begroo
ting voor 1910 (hulpmiddelen tandheel
kundig instituut Utrecht, psychiatrische'
cliniek Gorningen)Hugenholtz, Van
Vlijmen), Van der Voort van Zijp, Ver-
hey en Van Wassenaer van Catwijck^
over hoofdstuk VI (marine) voor 1911
ean een suppletoire marine-begrooting
voor 1900 (diverse onderwerpen); en Dié
Ram, Oosterbaan, Duys, Jannink en
Brummelkjaimp, over hoofdstuk VII B
(financiën).
twee van mijn mannen Tdje u vair verre zul
len volgen u niet uit het gezicht verliezen*
Ja, mijnheer, zuchtte Perinon, wien»
vreugde hierdoor aanmerkelijk vermim.
werd.
Als ge thuis zijt, moet ge voor uw
deur blijven staan.
En niet binnengaan'?
't Eerste uur niet, totdat vier van
mijn mannen als reizigers vermomd met
de Kervarec en zijn knecht bij u komen,
Oh!,
'Gij moet hen vol vreugde ontvan
gen, alsof 't gewone reizigers of vrien
den van de Kervarec warenge moet hen
een groo'te Kamer geven len daar de Ker
varec bij hen laten.
Ja mijnheer.
"Onder 't voorwendsel, te zien of 't
hen aan niets ontbreekt, moet ge bij hén
blijven.
Hierop vertrok Perinon. Toen zijn
knechts hem ntegemoet (traden, gaf hij hun
een teeken hem miert rust te laten, en
ging itij op de s'teenen drempef voor zijn
fiuïs zitten.
LWeldra kwamen de vier reizigers mét
de Kervarec en 'Jobie. 'Een der mannen
was gekleed als huisknecht en hield Jobie
gezelschap.
De koets hield jstil voor de deur van
het hotel. De knechts verdrongen zicK
om ide reizigers en brachten ide nieuw,
aangekomenen in een groote kamér met
vier bedden, ^ooals er in idien 'tijd in
ajle hotels (waren,.
(Wordt yeryojgdk
