Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang,1
No. 303.
Bureau OUDE SINGEL 54, UE1DEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
HUGO VERRIEST.
Hugo Verriest komt een voordracht
houden in „Geloof en'Wetenschap" alhier
Zeldzaam voorrecht voor de leden van
3ae vereeniging kennis te maken met de
zen sympathieken Zuid-Nederlandschen
'priester-dichter. ^Heerlijk genot te lioo-
,ren zijn melodiieuse stem, te luisteren
naar zijn woorden, wonderzoet
Hugo Verriest is geen vreemde ten
onzent.
Meermalen trad hij in ons vaderland
op voor volle zalen om te spreken over
zijn onvergetelijken leermeester en vriend
Guido Gezelle en dezen aan ons~Noord-
Nederlanders bekend te maken; om te
roemen zijn dichterlijken leerling Albrecht
IjRodenbach, te vroeg gestorvenom te
prijzen zijn schoon .Vlaanderén ïn zijn
'schoone Vlaamsche taal.
Zoo sprak hij in het najaar van 3905
in Utrecht en in Amsterdam.
Over zijn optreden in eerstgenoemde
stad op den avond van 5 October '05 laat
ik een paar aanhalingen volgen uit het
geen Pater Linnebank over hem schreef,
waaruit tevens blijken kan, hoe gewild
Verriest is als spreker.
Ïk zal eens vertellen van "toen ik
den eersteii keer Verriest mocht hooren.
Het was 111 't najaar van 1905; mijn beste
vriend, pater van Linschoten was Loen in
't Augustijnenklooster van "Utrecht Met
hem had ik afgesproken: ziet ge ergens
staan, dat Verriest in Utrecht komt spre
ken meld het me ik kom. Op 5 Oc
tober 's morgens komt 'n telegram:
Verriest spreekt dezen avond.
Dan laat Pater Linn.ebank een be
schrijving van den avond volgen. Hij zegt:
Zacht sprak hij, maar verstaanbaar. Een
voudig grootsche vertelling van Gezelle's
studentenleven, zijn professorstijd, zijn on
derpastoorsjaren en de wording van eeni-
ge zijner gedichten en met woorden
- wonderzoet, bloemen, 'die uit zijn mond
vielen regelmatig violen, madeliefjes,
meizoentjes, lelietjes van dalen, geurig
en schoon. Voor ieder kleengedichtje
(van Gezelle), dat gezongen werd, gat
Verriest den uitleg, de beteekenis en
gesuT.iedenis.
De tijd draafde, 't Was tien uur. Ver
riest wilde weg. Neen... neen... "Wie wa
ren als kinderen, die lang geluisterd had
den naar moeders wondergeschiedenis -
sen en die het hoorden op eens: „Nu,
kinderen, opstaan, uïtkleeden en naar
b'edi" Neen... neen.... "We fluisterden,
zeurden en dwongen. Verriest liet zich
winnen en begon opnieuw. Tot elf uren
toe.
Verriest is een toovenaar uit den ou
den tijd, uit den sprookjestijd
Den volgenden avondi, 6 October, trad
hij op voor de leden van den R. K. Kunst
kring „De Violier."
Daar sprak hij over Vlaanderen, "het
schoone Vlaanderen.
Over die voordracht lezen we het vol
gende
Vlaanderen is „skoon", de Vlaming
is „skoon", het Vlaamsch is „skoon"
Hugo Verriest heeft er ons van overtuigd,
niet als verzenzegger, maar ais de artistie-
!jke, eenvoudige pastor, vol liefde voor
zijn landi. En die liefde in al heur eenvoud
doet ons Verriest beter begrijpen, dan in-
•dien hij een redenaar ware. "Hugo Ver
riest is een beeldhouwer, een schilder,
een musicus met het woord: hij zegt
een gedicht en 'de beelden staan als 't
ware-plastisch voor ons ïn al hun schoon
heid, de muziek klinkt ons in de ooren.
^Rhytmus en maat der verzen zegt hij
uit met f'in stem, trappelt hij met zijn
voeten, gebaart hij met zijn 'armen, "do-
deint hij met {zijn gestalte. Soms voert
die liefde voor maat en rhvthmus en "klank
en muziek hem te ver; dan prijst hij het-
geen niet anders is dan een deun. Ja, ook
'Hugo Verriest overdrijft meermalen^
Maar niettegenstaande dat, weet hij diep
in ons binnenste, liefdie te wekken voor
Ziin land', zïrn völk, zijn taal.
Vlaanderen is schoonde Vlaming ïs
schoon; het Vlaamsch is schoon. ,*,Eens
\vas het anders" en de klank van zlijn
stem, zïjne gebaren, zijne houding ver
zinnelijken het ons, r.de zaal is vol
droefheid we voelen het schrijnen in
ons binnenste: er was geen Vlaande
ren
Maar een oogenblik- later jubelt zijn
zachte stem, jubelt zijn arm en lichaams-
beweeg, jubelt het trappelen van zijn voe
ten ide blijheid door de zaalVlaanderen is
aan het herworden. „Thans is Vlaanderen
schoon", we gelooven het in ons in
nigst wezen; „de Vlaming is schoon"
en we bewonderen hem in onze verbeel
ding: „het Vlaamsch is schoon" en we
genieten de zoetheid der Vlaamsche tale.
We Voelen het in ons verzinnelijkt: Vlaan
deren en zijn volk en zijn taal het is
alles schoonheid
Is het wonder, [dat deze Vlaamsche
priester, die voor ■d'e Nederlanders, welke
hem eenmaal! hoorden, als het ware de
verpersoonlijking van het Vlaamsch is ge
worden, gehuldigd en toegejuicht wordt
[door alle gezindten, door elke rich
ting en dat zijn kunst telkenmale met
verlangen te gemoet wordt gezien?
Is het wonder, dat Ed. Brom ïn
„Van onzen Tijd" hem deze dichtregelen
wijdde
Uw blijde komst is als een lentezegen,
Uw stemmekiank, als louter dichtmu-
zlek.
Uw schalksch gebaar als rhythmisch vers
"bewegen.
Uw speelsch verbeelden vlinderengewiek.
Dr. Hugo Verriest komt een voordracht
houden in „Geloof en Wetenschap."
Afgaande op bovenstaande beoordeelin
gen gelooven wij gerust te mogen zeggen,
dat het een gënot voor de leden zal zijn
te gaan luisteren naar dezen eenvoudigen
pastor van Ingoyghem, die, na lange ja
ren professor in de rhetorika aan het
klein-semindrie te Roesselaere geweest te
zijn, thans stil 'tevreden woont op zijn
nederig dorpje als de meester, die rechter
van die brave menschenzielen, zooals
Stijn Streuvels, de gevierde Vlaamsche
prozaschrijver het zoo mooi zegt.
„Mijn oogen gaan naar het groote wit
te huis ginder achter het groen van "de
Spaansche hagen, en meteen komen al
de herinneringen van ander, van hooger
leven bij mij op daar leeft en waakt
de eenige bewustheid^ de pastor van het
dorp. Hij kent hier al de menschen, al de
boomen en 'hij heerscht hier als een ko
ning in goedertierenheid» De menschen
kennen zijn gang; ze bezien hem vol eer
bied en vertrouwen als hun meerdere,
die gaat over "hunne wegen en leeft hun
leven; ze bezien hem als een, die hun
leven moet leiden, hun raad moét geven,
omdat hij een wondere macht bezit in 't
gebaar van zijn hand en 't straal van zijn
oog, omdat hij hun kan vrijwaren van "'t
geweld', dat boven hunne hoofden dreigt.
Hij leeft er in hun midden, hun eigen
ste leven, den schoonen effenen ééngang
van dat kalme levensbedrijf, en hij ziet
er de dingen groeien, ide dingen slijten
te midden van het schoone land, in het
stille komen en 'het stille gaan der da
gen
Leiden, 1 Oct. '10.
P. G. HOCKS.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Geruststellende berichten omtrent de
arbeidsconflicten
in Engeland bracht de telegraaf niet,
zoodat verwacht kan worden, dat de uit
sluiting in 'het katoenbedrijf voorloopig
doorgaat. De voorstellen van 'Askwith
die niet aangenomen werden komen vol
gens de „Westminster Gazette" onge
veer op het vólgende neer:
Op de Fern Mill (de spinnerij waar
het geschil ontstond) zal het werk wor
den hervat zonder George Howe (den
werkman, wiens weigering om zeuerwerk
te verrichten, de oorzaak werd van de
geheele staking, "thans uitsluiting).
'Voor dezen zal elders werk gevon
den worden, terwijl verder, in afwachting
van de scheidsrechterlijke uitspraak in
zake het geschil in de Fern Mill, de
betrokken arbeiders ook kalm aan "liet
werk zalien blijven).
Ondanks deze verwerping blijft t As-
kwith nog te Manchester om een "laatste
poging te doen.
'Ietwat beter zijn de berichten "uit
Duitschland, waar bij het conflict in de
metaal-industrie door de werkgevers etqnj,-
ge concessies zijn ged^afl.
Van de aanneming of verwerping der
bemiddelingsvoorstellen "door de arbei
ders hangt het nu af, of Zaterdagavond
de uilsluiting zal beginnen.
"De vertegenwoordigers der arbeiders
verklaarden dat zij hedenavond acht uur
hun definitief antwoord zullen geven.
De politieke toestand in
•Griekenland
is op het oogenblik hopeloos verward.
In de nationale vergadering heeft men
9 verschillende partijen, waaronder geen
meerderheid saam 'te stellen schijnt. Ve
ler hoop is nu gevestigd op Veniselos
dat die een ojTióssing zal brengen in den
onhoudibaren toestand. Dit kan slechts
door ontbinding der nationale vergade
ring, waarna Veniselos belast zou moe
ten worden met "de samenstelling van
een ministerie, dat misschien door zijn
populariteit beter zou Jcunnen werken.
De koning lijdt echter onder de moeilijk
heid, het ieder naar den zin te maken.
In een onderhoud met een bericht
gever van de j,Neue Freie Presse" be
klaagde hij zich in bittere termen, dat
zelfs staatslieden, die hem overreed had
den het besluit tot bijeenroeping van de
Nationale Vergadering te teekenen, hem
thans beschuldigen de grondwet te heb
ben geschonden.
,~k zou het een geluk achten", zoo
zeide de koning, „afstand te kunnen'doen
van den troon, nadat ik zoo hard heb
gewerkt en zooveel heb opgeofferd voor
het Grieksche volk. De Nationale Ver
gadering moét nu maar uitmaken, of ik
zal aanblijven, dan wel heengaan, want
aan den huldigen dubbelzjnnigen toestand
•moet een einde komen."
Men kan de moeilijkheid des konings
begrijpen bij diién steeds ingewikkelder
binnenland'schen toestand, terwijl aan den
noordgrens ue vijand dreigt.
"Met koortsachtigen haast arbeiden 'de
Grieken, volgens een bericht uit janina
aan de versterkingen langs de grenzen
van Arta.
'Ook hebben zij veldgeschut opgesteld
en werd de aankomst van talrijke officie
ren gesignaleerd. De grenswachten zijn
eveneens versterkt.
Ook de Porte gaai 'dóór zijn macht te
versterken en ïs thans weer in onder
handeling met Engelsche scheepswerven
over den aankoop van 'twee óf drie krui
sers van 18.000 ton, die op het oogen
blik voor Brazilië in aanbouw zijn.
Over de Turksch-Roemeensche over
eenkomst wordt nog gezegd dat deze
nog niet is onderteekend; in vredestijd
niet zal worden gesloten, maar in geval
van oorlog binnen 24 uur op "de reeds
meermalen "'medegedeelde voorwaarden
tot stand zal bomen.
Ten slotte is dit toch maar een andere
toonzetting van dezelfde muziek.
GEMENGD.
Het personeel van de Zuiderspoor
wegen in Oostenrijk heeft besloten op
1 November weer tot lijdelijk verzet over
te gaan, wanneer de eisdhen dan niet in
gewilligd zijn.
De Landdag van Stiermarken, is,
wegens de obstructie der Slovenen, op
telegraphische lastgeving van den minis
ter van binnenland'sche zaken, gesloten.
'De „Vossische Zeitung" verneemt
uit Belgrado, dat verschillende Servi
sche staatslieden naar Sofia vertrokken
zijn, om over een S ervi sch-Bul gaars ch
bondgenootschap te beraadslagen.
Te Deutz bij Keulen zijn ongere
geldheden voorgekomen, die sterk aan
die in Moabit herinneren. 200 stakers
hebben een geregelde veldslag geleverd
tegen werkwilligen, die, onder geleide
van politieagenten, naar hun werk' gin
gen. Deze moesten de wijk nemen, een
hunner is zwaar gewond'.
.Het gerucht loopt in Weenen, dat
de Hongaarsdie regeering talrijke ge
vallen van cholera asiatica geheim houdt
en daardoor een behoorlijke bestrijding
der ziekte onmogelijk maakt. Eenige
Weensche bladen zeggen uit zeer ver
trouwde bron te weten te Mohacs dage
lijks (voor Maandag werd 40 genoemd)
een groot aantal nieuwe gevallen voorko
men.
De Perzische Regeering heeft er
de Engelsche en Russische gezantschap
pen te Teheran mede in kennis gesteld,
d'at zij vernomen heeft, dat de vroegere
Shah pogingen dóet om de Turkomaan-
sche stammen tot een revolutie op te
ruien.
<=-; A,an het station te Brest heejt bij
het vertrek der recruten een anti-mili
taire betooging plaats gehad. Vele revo
lutionairen riepen voor het vertrek van
den trein: „Weg met het leger" en zon
gen de Internationale. De politie, die
tusschenbeide wilde komen, werd be
schimpt. Een matroos bij de -marine, die
blijkbaar had deelgenomen aan de b'e-
tooging, is gearresteerd1.
De stakende koffiehuisbediendeii
te Hamburg hebben zich aangesloten bij
het Verbond van Duitsche koffie{h.uis-
bedienden, dat nu uit hun naam de on
derhandelingen leidt. De stakers heb
ben aan hun eisch tot erkenning van hun
arbeidsbeurs een nieuwen toegevoegd,
namelijk, dat de opzeggingstermijn voort
aan drie dagen zal zijn en dat de reden
van het ontslag zal opgegeven worden.
De kasteleins weigeren ook dien geens
zins onredelijken eisch in te willigen.
Daarop hebben 30 bedienden, die nog
in twee koffiehuizen dienst deden, ook
het werk neergelegd.
Uit New-York wordt gemeldt, dat
de werkgevers in de bouwvakken 40.000
arbeiders uitgesloten hebben.
Stakende grondwerkers hebben
Maandag in een tunnel van den in aan
leg zijnden Noord-Zuid Ondergronld-
schen Spoorweg te Parijs een werkwilli
ge overvallen en op gruwelijke wijze
mishandeld. Op zijn hulpgeroep kwam
een politieagent toesnellen, waarop de
stakers de electrische geleidingsdraden
doorsneden en in de duisternis herhaal
delijk op den agent schoten. Ten slotte
sloegen de helden op tie vlucht.
De mogendheden hebben thans ook
aan de regeering Van Kreta medegedeeld
dat zij den terugkeer der naar Grieken
land vertrokken Grieksche officieren der
Kretenzische militie of de vervanging van
dezen door andere Grieksche officieren
niet zullen toestaan.
Koninklijke Besluiten.
Bij koninklijk besluit is aan den gene-
raal-majoor van den staf der genie H. F.
W. Becking, inspecteur van het wapen,
onder toekenning van f 2700 pensioen,
eervol ontslag uit den militairen dienst
verleend
is benoemd bij den staf der genie, tot
generaal-majoor, inspecteur van het wa
pen, de kolonel H. J. van den Broek, van
den staf, commandant in het 2e genie-
commandement
Hofberichten.
Te 10 uur arriveerde gistermorgen te
Apeldoorn de Koningin-Moeder, vergezeld
van freule Van de Poll, hofdame, en graaf
Van Limburg Stirum, kamerheer. Aan het
station werd H.M. begroet door de Konin
gin, in wier gevolg zich baronesse Taets,
hofdame, en adjudant Van Hoogstraaten
bevonden. Ook de burgemeester was ter
ontvangst aanwezig. In la daumont be
spannen rijtuig met voorrijder werd naar
Het Loo gereden.
Gisteravond keerde de Koningin-Moeder
op Soestdijk terug. Het bezoek op het
Loo was een afscheidsvisite, daar Konin
gin Emma eenigen tijd buitenslands gaat.
De Tariefswijziging.
De Londensche berichtgever van het
„Hbld." schrijft:
„De buitengewone „Daily Express"-
correspondent deelt dezen ochtend me
de hetgeen hem in verband met de te
verwachten tariefwetgeving in ons land
medegedeeld werd door den heer J.
Muysken, den directeur der „Kon. Ned.
Fabriek van Werktuigen en Spoorweg-
materieel" te Amsterdam. Ik geef woor
delijk weder hetgeen de heer Muysken
over de quaestie met den correspondent
besprak.
„Duitschland", had de keer Muysken
gezegd', „drukt de prijzen van de loco
motieven, die het uitvoert, zoodanig
neer, dat het voor een land dat geen be
scherming geniet onmogelijk is daarte
gen te concurreeren. Hei kan hierheen
spoorweg-materieel zenden nagenoeg vrij
van invoerrecht en het produceert zóó
vlug en goedkoop, dat hetgeen het als
overbodig produceert hier in prijs ge
drukt wordt met verlies voor zijn eigen
fabrieken.
'Zijn eigen fabrikantèn worden be
schermd door een hoog tarief, dat het
ons onmogelijk maakt met hen te con
curreeren pp, de Dujtsche m,arkt, ;en pu-
ze eenige hoop is nu gevestigd op de
tarieven, die in werking zullen komen.
De Nederlandsche nijverheid is jaren
lang in het nadeel geweest door ons
onwetenschappelijk mengelmoes van vrij-*
handel en 5 procent. Het is een onover
komelijke moeilijkheid geweest nieuwö
fabrieken op te richten tegenover groo
te ondernemingen, die goederen kunnen;
fabriceeren tegen lage prijzen. Er is een
ontzaglijke behoefte aan nieuwe werk
plaatsen in Nedlerland, want door de
toenemende bevolking moet werk ge-i
zocht worden voor onze arbeidersklas
sen.
Ik geloof dat de fabrikanten, die te
gen tarief-herziening gekant zijn, zulks
doen omdat zij mededinging vreezen.
Zoodra de vreemde fabrikant in het na
deel komt, zal het voor nieuwe fabri
kanten Ioonend worden nieuwe werk
plaatsen en fabrieken te openen. In ste
de de prijzen te doen stijgen zal gezon
de mededinging de nijverheid prikkelen
en zal ieder fabrikant trachten zijn goe
deren tegen den laagst mogelijken prijs
te verkoopen.
Indien er slechts één enkele fabriek
in een beschermd' land bestond, zou ik
de redeneering der vrijhandelaars be
grijpen dat een verhoogd tarief die fa
briek het voordeel zou geven de prijzen
te kunnen verhoogen tot schade van den
afnemer. Doch het doel der tarieven is
juist: tien fabrieken te hebben, daar
waar er nu slechts één is.
Wat betreft de vraag: wie het invoer
recht zou betalen, is er geen twijfel aan
of een recht op de stoom koot-machines
hier ingevoerd, zou betaald worden door
de werven aan de Clyde. Veronderstel
len wij dat er een bestelling is voor een
stoombootmachine onze inschrijving
zal dan lager zijn dan hetgeen thans een
Engelsche machine kost, plus de, Iaat
ons zeggen12 pCt. ad valorem rech
ten. Welnu, wanneer de Engelsche fir-
me de levering wil hebben, zal zij zeg
gen „Laten wij iets van onze winst la
ten vallen. Wij zullen u leveren voor den-
zelfden prijs, waarvoor ge in Holland te
recht kunt en zullen zelve het invoer
recht betalen."
Doet zij dat niet, dan zal zij de leve
ring niet krijgen, en in beide gevallen
zal Nederland er voordeel van hebben,
terwijl nu alleen de vreemde fabrikant
bevoordeeld wordt."
„Zal protectie het leven duurder na
ken vroeg ik, want ons gesprek had
door het praten over hcogere loonen tof
die vraag geleid. De heer Muysken gaf
mij een duidelijk bewijs voor het tegen
deel.
„In België", zeide hjj, „zijn de invoer
rechten hooger dan In Nederland, toch'
is het leven in alle opzichten goedkoo-
per. Een bewijs daarvoor is dat Hollan
ders, die in goeden doen zijn en zich*
uit hun zaken willen terugtrekken, in
grootcn getale in België gaan w - Zij
kunnen er een maximum-hoeve. -
hagel ijk h e i d krijgen met een m... .'i.u-
hoeveelheid kapitaal. Zoo is het ok met
de Hollandsche werklieden, die in g-uo-
ten getale naar Duitschland verhuizen,
waar de loonen hooger zijn en de tpe-
standeii beter."
In verband daarmede, zegt de cor
respondent, teeken ik aan dat mij on
langs in Den Haag werd verteld dat
brood in België gebakken, verkocht
wordt in de Hollandsche grensplaatsen"
tegen lager prijs dan Hollandsch brood.
,,De loonen," vervolgde de heer Muys
ken, zullen naar mijn mccning onder
het gewijzigd tarief stijgen. At et het toe
nemen der nijverheid za! dc vereeniging
der werklieden sterker worden, waar
door zij in staat zullen zijn krachtige!
voor hun belangen op te komen. De druk
'van opcenten op belastingen zal verdwij
nen en het geld1 dat uit de tarief-wijzi
ging komt, zal gebruikt worden voot
ouderdomspensioen en andere voor so
ciale hervormingen, die Nederland noo
dig heeft.
Een ander bezwaar der vrijhandelaar
tegen tarief-wijziging is, dat de groot'
invoer en doorvoer zullen lijden, doe!
dat bezwaar is gemakkelijk te ontzenu
wen. Het toenemen der fabrieken zal
meebrengen een groote vraag naar ruï
materiaal heigeen den schcepseigenare
ten goede zal komen in stede hun nade<
te berokkenen, en de goederen voc
Duitschland bestemd zullen ongetwijfel
door Nederland gaan als: „Zollgut" -
vrij van rechten als zij niet voor d
laiid! bestemd «zijn."-
