S)c £dcbelic Gou^omt
30
Winterdienst.
BUITENLAND.
Het erfdeel der Malleroy's.
BINNENLAND.
Ie Jaargang.
No. 299.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
September
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
De volledige dienstregeling voor
Leiden en omstreken is heden
aan al onze abonné's verzonden.
Meerdere exemplaren zijn ver
krijgbaar a 27. cent.
DE ADMINISTRATIE.
algemeen overzicht.
C anale ias schijnt met eenige ongerust
heid betoogingen jn
Spanje
tegemoet te zien. Aan de gouverneurs
der verschillende provincies heeft hij
verzocht hem alle courantenartikelen te
zenden, betrekking hebbende op de cle-
ricale beweging, evenals alle herderlijke
brieven, opdat hij Zich een duidelijk!
beeld kan vormen van hetgeen er in het
land1 omgaat.
De betoogingen beloven schitterend
te worden. Talrijke hooggeplaatste per
sonen, zelfs grande, en leden van het
hof en van de Cortes^zullen er aan deel
nemen. j t.
Het organdseerend comité van de be
toog! ng te Bilbao, waar zooals men
(weet de betooging verboden is en blijft
iontvangt intusschen van alle kanten tele
grammen en brieven met protesten te
gen het verbod'. Men ziet er in de stad,
juist tengevolge 'van het verbod, den
iZondag nogal met eenige ongerustheid
tegemoet.
Met evenveel ongerustheid .is het oog
gericht op
Finland.
De Landdag heeft onlangs verklaard
tot het behandelen der ingediende wets
ontwerpen niet te kunnen overgaan, daar
de Russische ministerraad niet het recht
heeft wetsontwerpen aan den Landdag
voor te leggen. Hierover heeft zich de
iTsaar zeer verontwaardigd getoond en
men houdt het voor zeker dat de Tsaar
het voorstel van generaal Seyn, den gou
verneur-generaal van Finland ,die dezen
uitslag had' voorspeld, zal opvolgen. Dit
voorstel is niet anders dan den Finsdien
landdag voor goed op te heffen, Fin
land te verdeelen in een aantal Russi
sche provincies en elk van deze provin
cies een semstwo en vertegenwoordiger
fin de Rijksdoema te geven.
In hoever dit ongehoord radicale voor
stel tot verwerkelijking zal komen, zal
reeds in de eerstvolgende dagen blijken
!ken, aangezien reeds ambtenaren met
belangrijke staatsstukken over deze
luvestie op weg naar Friedberg zijn.
Wat de kwestie van de Grieksche
Nationale Vergadering
aangaat, wordt gemeld dat de parle-
FEUILLETON.
49)
XXIste HOOFDSTUK.
Op 't tijdstip waarin wij met ons ver-
haal zijn was graaf de Maurepas een man
Van drie en veertig jaar, met een bemin
nelijker! en schalkschen glimlach, een
buigzaam en geestig conversatie talent.
Tegen twaalf uur, kort voor den tijd
van het bezoek van de Bussy zat de
(Maurepas in zijn kabinet een spotdicht
te -schrijven op gravin de Chateauroux,
[wier verzoening met den Ronina hem erg
hinderde.
Een bode trad binnen en overhandig
de hem een brief.
Laat maar binnen, zeide de Maure
pas, nadat hij de onderteekening gezien
had, waarna hij den brief met het be
gin van het gedicht in een lade van zijn
bureau liet glijden.
Een jonge vrouw, buitengewoon
schoon en van voornaam uiterlijk trad'
Zonder aangediend te zijn binnen. Zij
had' prachtige oogen, schoone zWarte
haren en een fraaie gelaatstint. Het
éenig gebrek1 niet van haar vorm maar
van faar gemoedsujtdr,ulcking .waren ,eefl
mentscomtnissie, overwegende dat de 3
Kretenzische afgevaardigden als zooda
nig zijn afgetreden, met 41 tegen 44
stemmen de mandaten der afgevaardig
den uit Attica heeft bekracb/tigd.
Reeds was door de vertegenwoordi
gers van Frankrijk, Italië en Rusland aan
Rifaat pasja, den Turksdien minister
van buitenlandsclie zaken, medegedeeld
dat de Kretenzer Pologiorgis, die tekens
Grieksdh staatsburger is en tot lid van
d'e nationale vergadering gekozen is, zijn
waardigheid op Kreta heeft neergelegd,
zoodat er niet het minste bezwaar meer
kan .Zijn om hem zijn mandaat te laten
aanvaarden.
Men mag dus aannemen dat de kwes
tie geheel naar den zin van de Porte is
opgelost, als hij nu maar niet meer met
andere bezwaren komt aandragen.
De Turksche leening
schijnt nu ook kans van slagen te heb
ben. Hadden de Transchen, gedachtig
aan het „voor wat hoort wat" geïnsinu
eerd1, dat Turk'ije bij het aanschaffen van
oorlogsmateriaal door hen wellicht be
ter zou zijn bediend!, én voor het sluiten
eener leening tot voorwaarde gesteld
gesteld1 het krijgen der leveranties, de
Turk heeft de rollen omgekeerd, en be
stelt vijf kanonneerbooten met de voor
waarde dat de leening moet gesloten
worden, daar hij anders het contract ver
breekt.
Nu beide partijen, ofschoon ze beide
d'e eer aan zich houden, hun zin krij
gen, zdl het bericht der gesloten lee
ning wel niet Lang meer op laten wach
ten.
GEMENGD.
Op het 6e 'Intern, congres voor
wettelijke bescherming der arbeiders is
o. m. wegens het gevaar van caisson-ar
beid1, met algemeene stemmen besloten
beschermende maatregelen te vragen
naar het voorbeeld van die, welke in
Frankrijk en N e de r 1 a nd bestaan.
Aan de verschillende regeeringen zal
gevraagd' worden, bijzondere reglemen
ten te maken in het belang van de ge
zondheid van de arbeiders in de potten
bakkerijen en-bij d'e grafische vakken.
Den lsten April zal een lijst van in-
dustrieele vergiffen verschijnen.
Verschillende Belgische bladen mel
den dat het Nederlandsche paviljoen niet
zal worden afgebroken vóór het bezoek
van Koningin Wilhelmina aan Brussel,
dat in Mei 1911 zal plaats hebben. Van
de afdeeüng zou dan een feestzaal ge
maakt worden.
De Oostenrijksche Minister van
buitenlandsche zaken, graaf von Aehren-
thal is in gezelschap van d'en gezant-
schapsraad .graaf Szapary naar Tu
rijn vertrokken.
Servische bladen berichten dat de re
geering te Belgrado zal-voorstellen alle
strijdvragen tusschen Oostenrijk-Honga-
rije en Servië aan d'e Drinagrens aan een
intern, scheidsgerecht voo rte leggen.
weinig dunne lippen, die haar iets hards
en bevelends gaven.
Zij was een dochter van den hertog
de Vertannes, en schoonzuster van Al-
bert de Malleroy, den zoon van Richard
de Malleroy.
Waarlijk, gravin, zeide de Maure
pas opstaande om haar tegemoet te gaan,
't is niet edelmoedig van u om mij reeds
zoo vroeg met een bezoek te begunsti
gen.
Waarom dat, mijnheer?
Omdat 't mij den geheelen (dag
onmogelijk zal zijn aan iets anders dan
aan uwe schoonheid' te denken.
Ik zou wel eens willen (weten,,
antwoordde zij lachend, hoe dikwijls gij
reeds vandaag, wel niet ditzelfde, want
gij zijt geestig genoeg om 't te varieeren,
maar toch een dergelijk compliment ge
maakt hebt.
Werkelijk, mevrouw, gij zijt de eer
ste.
Hebt ge dan vanochtend nog nie
mand gesproken
Inderdaad mevrouw, zeide hij even
eens glimlachend daar ik moest werken
had ik verboden iemand toe te laten,
maar, zooals u ziet gravin, heeft dit be
vel gebogen voor uw naam.
Dat is zoo, graaf, en daarom zal
ik u eens spoedig zeggen wat mij tot
u voert. Hebt u eenige inlichtingen ont
vangen over die zaak, die mij zooveel
belang inboezemt?
gravin, maar sta mij toe alvo
rens deze. kwestie te bespreken, p te
De Voss. Zeitung verneemt uit Ma
drid dat er weer onraad bloeit op het
Rif. Dit en de weinige inschikkelijk
heid van Moelai maken nieuwe verwik
kelingen waarschijnlijk.
De Neue Freie Presse meldt, dat
aartshertog Frans Ferdinand, de Oos
tenrijksche troonopvolger, nog geduren
de dit najaar Parijs zal bezoeken.
De gemeenteraad van Boedapest
heeft besloten op stadskosten 3000 ar
beiderswoningen te laten bouwen.
Nadat sedert eenige dagen voort
durend zoowel aardschokken dis onder-
aardsch gerommel was voorgekomen,
heeft de bevolknigvan een ongeveer
50 vierk. mijlen groot gebied1 tusschen
Flagstaff en den Grand Cannon in Ari
zona d'e vlucht genomen. Er zijn daar
ongeveer vijftig uitgedoofde vulkanen.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is benoemd tot direc
teur van het post- en telegraafkantoor te
Tholen, P. J. Waale, thans commies der
telegrafie le kl.
is *J. Heemstra, tijdelijk aclspirant rijks-
tuinbouwleeraar benoemd (tot rijkstuin-
bouwleeraar;
is de met verlof 7n Europa aanwéfcige
kapitein-kwartiermeester van "het leger in
Ned-Indaë L. J. R. Prins, terzake van
lichaamsgebreken eervol uit den militai
ren dienst ontslagen,
Ts de aan den directeur-brievengaarder
te Wemeldinge, J. Vink, op zijn verzoek
als zoodanig eervol ontslag verleend.
Prov. Statenverkiezing.
Bij de gisteren gehouden herstemming
is gekozen tot lid der Provinciale btaten
van Noord-Holland in het district Zaan
dam de heer K. Prins (S. D. A. P.jinet
3265 stemmen. De heer mr. *H. J. C.
van 'Tienen (Unie-lib.) verkreeg 3139
stemmen.
Door dezen uitslag verliezen de libera
len wederom een dealen zetel aan'de socia
listen.
De Staking te Waalwijk.
In een buitengewoon nummer van (ie
Katholieke Lederbewerker" wordt uit
eengezet, waarom ide strijd, aan de konink
lijke Stooinschoenenfabriek der fa van
Schijndel gaat. Wij lezen daarin o.a. 'de
volgende verklaring, afgelegd door „een
onpartijdig, gewetensvol en algemeen ge
acht persoon uit Waalwijk", aan wien
de redactie zijn oordeel over 'den onder
grond van het conflict had gevraagd;
„Doordat de patroon altijd ten zèerste
begunstigd heeft personen van de fabriek,
die men weet dat vooral tegen tien gods-
dienstigen kantider organisatie gekant zijn
doordat hij jmet leede oogen aanzag, dat
bijna alle vrouwelijk personeel en véle
mannen zich organiseerden in godsdien-
stigen zin en zonder succes dit heimelijk
bedanken voor de .wijze waarop gij giste
ren mijn belangen hebt voorgestaan.
Ah wist gij reeds
L 't n'e* mijn plicht alles te we
ten?.... En, geloof mij, ge hebt geen
ondankbare aan u verplicht.... Maar ko
men we thans op uw zaak terug, gra
vin. Ik heb dezen morgen vernomen dat
twee edellieden in het „Witte Paard"
waren afgestapt.
:Zoo zoo
De een is een soort karikatuur van
het menschelijk geslacht, zes voet hoog
en op een belachelijke wijze gebouwd.
En d'e andere?
Dat is een schoone jonkman van
ongeveer twintig jaar.
Dat komt uit. Zijn naam....?
Raoul Rervarec.
De gravin schudde het hoofd.
't Is gemakkelijk een anderen naam
aan te nemen.
En de eerste edelman, het karika
tuur zooals gij hem betitelt, hoe heelt
die
Eveneens Rervarec: het is de oom
van den jongen man.
Gravin de Malleroy slaakte een kreet
van verlichting.
Weet men vanwaar zij komen?
Uit Duitschland'.
Zeer goed* mompelde z!ij.
Ja, zeide de graaf, die haar heime
lijk bespiedde, maar ik heb vernomen
dat zij uit Hamburg kwamen, waar zij
zich vanuit Qost-Indië pntscheept fad-
den.
op allerlei wijze tegenwerkte;
"is een toestand geboren, dat de patroon
en het godsdienstig georganiseerd pers-
neel als vijandige partijen tegenover lei
der stonden:
en waar tiae twee tegenover elkander
staande partijen |dag in dag uit samen
moeten werken, wordt een onhoudbare
toestand geboren.
Waar zóó dreigende wolken elkander
immer nabij zijn, zou het wonder wezen,
cTal er geen ifitbarsting kwam.
"Waar de patroon met zulk een invloed
en omvangrijke zaak zich godsdienstig
toonde als andere patroons, daar hadden
alle onaangenaamheden van 'den tegen-
woordiigen tijd kunnen ontweken worden,
daar zou zelfs een heerlijke toestand kun
nen geboren geweest zijn (ons volk is
godsdienstig en zoo onbuigzaam njet.)
Ik roep iederen onpartijdigen Waalwij-
ker tot getuige, of de groote 'fout niet
zit in het ongodsdienstige standpunt dat
de patroon als patroon inneemt.
Het blad wekt tot steun op.
Aan het „Huisgezin" wordt gemeld;
dat de afd. Waalwijk van den Ned. R. K.
L. A. B. door het conflict bij de firma
Van Schijndel fin haar actie niet is ver
lamd. Bijna dagelijks komen nieuwe le
den zich aanmelden en versterken op
deze maiïier de vereeniging.
Kamerverkiezing Rotterdam.
De verkiezing voor een. lid van de
Tweede kamer te Rotterdam V (vac. mr.
A wde Jong) is door den Minister van
Binnenlandsche zaken nader bepaald op
op Maandag 17 October e.k. ,de stem
ming zoo noodig, op Maandag 24 October
d. a. v. "de herstemming zoo noodig op
Donderdag 3 November.
Land en Volk" deelt over deze ver
kiezing mede.
Vermoedelijk zal, ook indien "daarom
trent met de liberale kiesvereemgingen
geen overeenstemming mocht worden ver
kregen, door de vrijzinnig-democratische
kiesvereeniging mr. C. Th. van Deventer
candidaat worden gerteld."
Mr. Z. van den Bergh.
In verband met de vermoedelijke ont
slagname van Mr. Z. v. d1. Bergh, den
bekenden Vrijz.-democraat, als wethou
der van Amsterdam, deelt de Correspon
dent van de „N. R. Ct." o.a. mede, d'at
het schijnt dat kort geleden eene verga
dering heeft plaats gehad van de Vrijz.
democratische Raadsfractie en dat de
wethouder in die bijeenkomst te river-
•antwoording is geroepen, over zijne
houder in die bijeenkomst ter verant
woording is geroepen, over zijne hou
ding bij meerdere gelegenheden, maar
speciaal bij het ontslag van Dr. De Gel
der, als onderdirecteur der Gemeente-
'Electriciteitswerken, en wat daarmede sa
menhangt...
„Ik bedank er voor, de zetkaatelein
te zijn van mijn Raadsfractie", is een
verklaring, die ,naar verluidt, door Mr.
v. d'. Bergh moet zijn afgelegd in de
verga (Tering, waarin hij door zijn partij-
genooten is ter verantwoording geroe
pen.
Overigens wijdt de correspondent en
kele beschouwingen aan wethouder v.
ct. Bergh, wiens aangekondigd aftreden
hem niet verrast. „Want", zegt hij, „het
valt niet te loochenen, d'at deze wethou
der niet langer het vertrouwen genoot
van denzelfden Raad, die hem in Se/>t.
1907 achter de groene tafel plaatste.
Men verweet hem 4hbbelzinnigheid,
althans onvastheid van meening en een
zekere achterhoudendheid, die als zij
zich verraden zag, haar heil zocht in
spitsvondige uitvluchten.
Aan de Telegraaf is bij in/ormatie
gebleken, dat de onaangenamé verstand
houding niet is een verschijnsel van den
laatsten tijd1, maar reeds een aantal ja
ren voortdhurt. Het optreden van Mr.
v. d'. Bergh als wethouder en voorname
lijk de houding bij verschillende belang
rijke stemmingen door hem aangenomen
hebben zoowel in dé Amsterdamsche
kiesvereeniging als in den Vrijz.-Dem,
Bond, herhaaldelijk veel ontstemming
veroorzaakt.
Het leidde zelfs eenmaal tot een zeer
scherpen pennestrijd tusschen den toen
maligen bondsvoorzitter, Mr. Treub en
den heer v. d. Bergh. Reeds in 1908
werd de wethouder door zijn Amster
damsche partijgenooten tot de orde ge
roepen en hem in een besloten verga
dering verantwoording gevraagd voor
zijn houding, die meermalen in strijd
met de Vrijz.-dem. beginselen werd ge
acht. In die vergadering heeft de heer
van den Bergh zich toen uitvoerig ver
dedigd, maar het conflict werd niet op
gelost, en er bleef een zeer vijandige
stemming tegen hem bestaan. Deze
kwam tot uiting op dé huishoudelijke
vergadering van den Vrijz.-Dem. Bond
op den jongsten Hemelvaartsdag gehou
den, waar zelfs van een zekere zijde het
royement van Mr. v. d'. Bergh geëischt
werd, vooral omdat hij juist in die dagen
zich in den Raad weer tegen zijn eigen
fractie had gekeerd. De bondsvergade
ring echter wenschte tot d'ajt royement
niet te besluiten, dodh liet aan de Am
sterdamsche afdeeling de beslissing over
op welke wijze zij tegen mr. v. d. Bergh'
zou optreden. Dat er veel kans was,
dat zij hein bij de eerstvolgende ver
kiezing zou loslaten, mogen wij nu wel
verklappen. Vooral de lieer Kettelaar is
herhaaldelijk fel tegen den heer v. d.
Bergh opgetreden. Het conflict schijnt
dan nu eindelijk met diens ontslagname
als wethouder te zullen eindigen.
Dat wordt ernstig, zeide de gravin
haar wenkbrauwen fronsend'. Ik bid u,
tracht uit vriendschap voor mijn vader
oogenblikkelijk te jveten te komen, wie
zij zijn.
Ik heb er reeds mijn maatregelen
voor getroffen. Ik wist dat ik U daar
mede genoegen zou doen, en dat was
reeds aansporing genoeg om 't te on
dernemen. Vooreerst heb ik faar zij
gisteren een lang onderhoud met de
Bussy gehad' hebben, dien zij ongetwij
feld van daar ginds kennen, dien tegen
twaalf uur hier ontboden.
Vandaag?
Jazeker. Wanneer hij mij ingelicht
heeft over dien Rervarec zal ik weten
met welke middelen ik hun den tong
kan losmaken als hij om één uur hier
komt.
En dé jonge man?
Die zal, daar hij niet ontboden is
in het hotel zijn, waar wij hem met zijn
papieren, zoo noodig, zullen vinden. Is
u voldaan
Hoe zou ik dat niet zijn, zeide zij
•hem haar blanke hand toestekend, die hij
aan zijn lippen bracht.
Intusschen mevrouw, in mijn haast
om u welgevallig te zijn vergat ik u te
vragen....
Hier werd' hij onderbroken door het
binnenkomen van den bode, die hem een
geopend papier bracht.
Mijnheer de Bussy, zeide de mi
nister, naar de gravin ziende, als om haar
te .vragen of ?ij wenschte te blijven pf
Gemeenteraad van Leiden.
(Vervolg.)
De openbare vergadering, die om
halfd'rie begon, wordt om kwart vóór vijf
heropend.
zich wilde verwijderen.
't Is beter d'at ik mij niet laat zien,
zeide zij fluitserend. En dan moet ik ook
naar mijn zuster, daar ik heden al haar
gangen wcnscht te bespieden. Goeden
dag, mijnheer, reken op mijn dankbaar
heid en die van mijn vader.
Op die vooral, zeide hij in zich-
zelve, terwijl de bode haar een ande
ren uitgang wees, tegenover die waar
door de Bussy zou binnen komen. Zij
schijnt te denken dat ik haar spel niet
doorzie en haar eerzucht niet opmerk.
Laat ze mij van mevrouw de Chateauroux
ontdoen, heel goed, maar ik zal zoo gek-
niet zijn den koning in handen van een
zoo heerschzuchtige en verstandige
vrouw te doen vullen.... Tenzij ik haar
op eenige wijze, in mijn macht kan heb
ben.... Wat toch kan die zaak zijn, die
haar zooveel belang inboezemt en waar
van ze mij ongetwijfeld slechts 't minst
belangrijke heeft medegedeeld....
Laat de Bussy binnen, zeide hij
hardop.
Ondanks zijn jeugd, hij was pas zes
en twintig jaar had deze edelman zich
reeds een zekeren naam verschaft door
zijn roemrijke daden in Indië.
Maurepas die niets grondig wist, maar-
bijna van alles een vaag begrip had,
was bekend met eenige bewijzen van;
dapperheid e^ krijgskunde van den jon
gen officier.
(Wordt ven^lgdu)