6
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Ie Jaargang,
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
;n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
oer post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
September
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangebodeu
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Leidsche Slachthuiszaken.
VI. (Slot.)
(Ingezonden).
Wanneer wij onze beschouwingen over
het rapport resumeeren, en wij vergelij
ken die met de conclusies der buiten
gewone slachthuiscommissie, blijken er
slechts weinige punten van overeenkomst
te bestaan. r
De commissie toch heeft niet aangedurfd
die misstanden aan het abattoir volmon
dig bloot te leggen. Voor elke fout is een
verontschuldiging.
Hoe steekt, aldus beschouwd, dit rap
port niet af bij het onderzoek der raads
commissie voor de Electrische Centrale te
Amsterdam, waar alles onbeschroomd aan
de publieke opinie is voorgelegd. Daar
evenals hier moesten leeken over deskun
dige zaken oordeelen, maar heeft men
ook daar gezegd, dat niet veel meer dan
het weergeven van de door lèeken ontvan
gen indrukken, men in het rapport niet
mag zoeken?
Öp gewichtige punten laat het rapport
ons in den steek. Hoejnen ook het lijvige
stuk moge doorbladeren, men vindt b.v.
niet nauwkeurig omschreven den werk
kring van den directeur over de bezighe
den van den adjunct-directeur ontsteekt
het rapport geen licht. De vermindering
van het zeer groote, niet intensief genoeg
werkend personeel bestaat in 't geheel
uit l'1/, man. Omtrent besparing op den
keuringsdienst verklaart de Commissie
zich onbevoegd daarover moet een des
kundig onderzoek worden ingesteld.
Na 'de laatste beslissing van den Raad
over het salaris van den directeur, kan,
volgens de Commissie, op salarissen be
zuinigd worden f 1500. Hierin is begrepen
de f 500 personeele toelage van den
directeur, die natuurlijk bij de bestaande
vacature vervallen, waardoor het resul
taat van 62 folio's beschouwingen, in
clusief 'de .beknibbeling van f 200 op een
salaris van f1000, eene vermindering in
uitgaven van f 1000 is.
Dankbaar zijn wij der commissie, dat
zij aandringt op een doelmatiger ijs-
productie en betere koelhuis-exploita
tie.
Verlaagt men de koelcelrechten niet,
dan zullen de ontvangsten uit dien .hoof
de met minstens f 1000 per jaar stijgen.
Deze raming is geenszins gewaagd. Ba
seerde de Commissie haar cijfers op
1908, toen 156 M2 in gebruik was en
meende zij dat dit getal bij tegemoetko
ming aan de'wenschen der slagers tot 225
M*. kan stijgen, wij zouden een nog
gröóter gebruik durven becijferen, reke
ning houdend' met de gemeenteWegroo-
ting van 1911 waarbij een koelhuis ge
bruik van 195 M2. werd geraamd'. Doch
de gegevens der Commissie zijn reeds
voldoende om aan te toonen, dat onze
raming niet overdreven is.
De ijsverkoop kan f 2000 meer op
brengen stalgeld- noch slachtgeldver-
hooging hebben wij op 't oogenblik ver
dedigbaar geacht, zoodat wij f 4000' ver
mindering van het tekort optellen tegen
ide commissie f 8500.
Wij verwachten meer heil van een ener
giek welwillend optreden van een "di
recteur, die aan gepaste voortvarendheid
een groote mate van voorzichtigheid!
paart, om "populair te maken, en tot
bloei te brengen wat zijn voorganger te
vergeefs getracht heeft te bereiken.
Al is een verband tpsschen de door
niets gemotiveerde ontslagaanvrage van
den tegenwoordigen directeur en het
verschijnen van het slachthuisrapport niet
te bewijzen, dé volksmond beschouwt
toch onwillekeurig het een als uitvloei
sel van het ander.
De slagers-oppositie tegen het slacht
huis droeg ten deele een persoonlijk
'karakteralthans zij vond een voedings
bodem in de manier van optreden van
hen, aan wie de leiding dezer instelling
(was toevertrouwd.
Thans hopen wij dat het anders zal
worden; dat op het slachthuis zal ko
men een goede verstandhouding tus-
schen slagers en ambtenaren, in het be
lang van de gebruikers van het abattoir
in het belang der gemeente.
In dien veranderden toestand, in 'die
iwelwillende gezindheid zien wij een
groot voor.ded vopr ons. slachthujs, een
voordeel evenwel, dat op 't oogenblik
niet onder cijfers te brengen is.
De Commissie heeft dan ook zeer te
recht ingezien, dat de slager behoorlijk
in de gelegenheid moet worden gesteld
om van zijn inzichten op het gebied
der slachthuis-exploitatie te doen blijken,
Het komt haar voor, diat hun deze eisch
redelijkerwijze niet kan worden ontzegd.
Alleen dan toch kan een goede gang
van zaken op een openbaar slachthuis
op den duur verzekerd ,zijn. Hoe echter
aan dezen éisch kan worden voldaan, laat
de commissie in het midden; 't lag wel
licht buiten het bestek van haar rapport.
De slot alinea, waarin sprake is van
het door de gemeente bij te passen be
drag, heeft ons verbaasd.
Wanneer alle door de Commissie voor
gestelde middelen tot uitvoering erlang
den en zij leverden die baten op, welke
de Commissie daarvan verwacht, zou nog
door de gemeente een bedrag van f4100
moeten worden bijgepast.
„Maar dat offer, zoo volgt daarop, zou
naar wij meenen door de gemeenschap
zonder bezwaar aan de volksgezondheid
kunnen worden gebracht".
Zoozeer is de Commissie onder den
indruk van het „boeiend" verslag ge
komen, dat zij het door de gemeente
bij le passen deficit een „offer aan de
volksgezondheid" noemt.
Met recht zou dat neergeschreven kun
nen worden, als de Commissie zelve
niet geconstateerd had, dat de opzet te
groot was, de inrichting een model
slachthuis geleek, het personeel niet in
tensief genoeg werkte en zeer omvang
rijk was enz.
Nu echter al deze fouten, de een meer,
de ander minder bedekt, zijn blootge
legd, brengt de gemeente geen offer aan
de volksgezondheid door het betalen van
het tekort maar betaalt zij voor datgene,
wat door verkeerden opzet en inrichting
sommen geld verslindt.
Slechts dan zou er sprake kunnen zijn
van een offer, aan de volksgezondheid
gebracht, als de bouw niet te groot en
de exploitatie „kaufmannischer" was ge
weest.
Op welke wijze het rapport in den
gemeenteraad* zal worden behandeld, is
nog onbekend. De te nemen beslissing
/.zal een uiterst moeilijke zijn.
Maar wat de Raad ook moge besluiten,
wij zijn overtuigd, dat het ernstig stre
ven bij onze vroedschap bestaat om-
eindelijk ons slachthuis uit het discrediet
te brengen.
Daarvan getuigde reeds de aanneming
der motie-Aalberse, waardoor deze com
missie ontstond; daarvan geeft ook het
ingezonden rapport blijk.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nog steeds is er geen verandering ge
komen in den dreigenden toestand in
den
Balkan
Ofschoon de mogendheden trachten te
voorkomen dat de Porte door nog groo-
ter eischen den toestand totaal onmo
gelijk zal maken, blijft men in de Turk-
sche pers den onrust aanwakkeren en
den haat tegen Griekenland meer voedsel
geven. Vooral de energieke houding van
den Griekschen gezant tegenover den
Turkschen minister aangenomen jnspi-
reert steeds venijniger artikels.
Dat de gemoederen in heel Turkije wel
heftig in beweging moeten zijn 'blijkt
ook uit berichten omtrent schermutse
lingen aan de grenzen. Zoo is nu weer
bij Varta gevechten waar drie Grieksche
soldaten en een Turksche den dood von
den.
Dat ook de steeds roerige Bulgaren
niet slechts als rustig .toeschouwer den
hangenden crisis zullen meemaken, is
niet te verwachten. Wat toch te denken
van het bericht dat koning Ferdinand'
onverwacht in terug gekomen om met de
ministers raad te plegen?
De nieuwe leening die Turkije en
Frankrijk wilde sluiten schijnt er maar
niet zoo voetstoots door te komen.
Minister Pichon ten minste moet aan
den medewerker van een P,arijsch blad
hebben verklaard, dat in de quaestie van
de Turksche leening de Fransche re
geering zich slechts kon laten leiden
door de algemeene belangen van Frank
rijk en zij de noteering aan de Parij-
sche Beurs slechts kon toelaten, \v^nnee,r
de borgen op een vasten grondslag be
rusten.
Toch heeft de Porte geld noodig voor
haar vloottoerustingeii vandaar dat de
regeering erin heeft toegestemd de ju-
weelen van Abdul Hamid ter waarde
van 350.000 pond tot uitbreiding van
de vloot aan te wenden.
Het ministerie van Buitenlandsche Za
ken moet bij de Turksche gezantschap
pen geïnformeerd hebben of er niet er
gens nog oorlogschepen te koop zijn.
Het blad „Turquie" weet te vertellen,
dat het ministerie van Marine reed!s on
derhandelt over den aankoop van twee
Engelsche pantserschepen van 14.000
ton.
Ook in ^andere landen is de vlootkwestie
nog steeds aan de orde, ofschoon er nu
een hevige actie wordt gevoerd tegen de
Dreadnoughts
d)ie door de sociaal-denfocratische „Vor-
warts" mei de minder vleiende benaming
van „oud roest" wordt betiteld. In een
lijvig artikel betoogt het blad dat zoowel
in technisch als financieel opzicht de gren
zen van het mogelijke bereikt zijn en een
inodernslagschip een waarde vertegen -
woordiigt, die men in een zeeslag niet
zonder aarzelen op het spel "kan zetten.
Men moet dan ook bij de Duitsche en
Engelsche marine bezig zijn met den
bouw van een nieuw klein soort pantser
schip, welks vernielende werking tegen
die der grootste oorlogsschepen opweegt.
Het schip zal 86 M. lang en 14 M. breed
zijn en slechts weinig boven "den water
spiegel uitsteken. "Het moet zoo sterk ge
pantserd zijn, dat het bijna niet stuk is
te schieten, jiet heeft een geschuttoren
met twee reuzenkanonnen, die projectie
len Van 2700 K.G. kunnen wegwerken
met ongekend korte tusschenpoozen. De
geheele bouw is zoodanig, dat 'het groote
schepen gemakkelijk aanvalt en zelf niet
veel gevaar loopt.
Frankrijk
schijnt tneer zijn heil te zoeken in de
luchtscheepvaart. Zoo heeft, volgens een
bericht aan de bladen, de minister van
oorlog, 30 motorvliegers, waaronder 10
eendekkers en 20 tweedekkers besteld-,
diie nog voor "het einde van ihet jaar afge
leverd moeten worden, zoodat het Fran
sche leger dan óver '60 luchtschepen 'be
schikt.
In verband met al die oorlogstoerustin
gen is pp het internationale socialistencon
gres dezer dagen een voorstel tot
algemeene werkstaking
behandeld. Wijl hierover nog al verschil
van jneening bestond, zal dit vraagstuk
gezonden worden aan het internationale
bureau ter betere bestudeering en ter
behandeling op e*n volgend congres. Tot
dan dus nog ruSt. Wat de .zeeliedenstaking
aangaat, waartoe in beginsel besloten is,
zullen in alle havens van Engeland op
he tvastelarid van Europa en in "Australië
meetings worden gehouden, waarin den
zeelieden zal gevraagd worden, of zij, en
kel rekening houdend met hun geweten,
vóór of tegen "de staking zijn en bereid
zijn op een gegeven teéken hunne sche
pen te verlaten.
GEMENGD.
Minister Canalejas heeft verklaard,
dat er bericht uit Barcelona is ontvangen,
dat de meest afdoende maatregelen zijn
getroffen met het oog op de aangekondig
de aanslagen op spoorweg, telegraaf en
telefoon. ,Te Bilbao is overal, behalve in
de -mijnen ,het werk hervat.
De Belgische minister van koloniën
heeft aan de katholieke en protestantsche
missiën gevraagd-, om in eiken missiepost
in iden Kongo fen minste één man be
schikbaar tebouden in staat om de slaap
ziekte te behandelen.
Het ministerie zorgt voor het noodige
onderricht, de wetenschappelijke toestel
len en de geneesmiddelen.
Een openbare geloofsbelijdenis heeft
de Beiersc'ne troonopvolger, prins Lo-
dewijk, afgelegd, bij de eerste steenleg
ging -der St. Annakerk te Marienort. Hij
zei-de o.^.
„Ik dtank -den goeden God, dat ik uit
Katholieke ouders ben gesproten" en ver
zekerde verder:
„Ik ben steeds voor onzen'Katholieken
godsdienst opgekomen, omdat ik over
tuigd ben, dat deze cle eeriige ware en
echte godsdienst is.
De j^a^hoJiiefce keJijdènjs s&aj jederen
Katholiek toe, verdraagzaam jegens an
dersdenkenden te zijn. Het is oifjuist dat
wij Katholieken de overtuiging van an
dersdenkenden niet hoog "mogen houden.
Maar dan verlangen wij ook, dat men zich
verdraagzaam toone, ten opzichte van on-
zte overtuiging."
De „Echo de Paris" weet mede te
deelen, dat de Oostenrijksche minister
Von Aerenthal in het einde van Septem
ber of begin October zijn opwachting
gaat maken bij koning Victor Emmanuel.
Er zijn onderhandelingen geoper/ü
tusschen de patroons en de vereeniging
van ketelmakers, in Engeland met het
doel een einde te maken aan de uitslui
ting. Het gaat voornamelijk over de
waarborgen, die de patroons zouden ont
vangen, dat er geen herhaling zal voor
komen van gedeeltelijke werkstakingen
op de marinewerven als onlangs de uit
sluiting in het leven geroepen hebben.
Naar aanleiding van het verblijf van
den Russischen Tzaar in Duitschland',
zijn de Duitsche sociaal-democraten van
plan ook ditmaal een aantal protestmee
tings tegen dit verblijf te organiseeren.
Sinds eenigen tijd wordt Odessa en
omstreken weer ernstig door de pest
geteisterd-. De gemeenteraad heeft nu
besloten om een crecüet van een "half
millioen roebel uit te trekken ter be
strijding van die vreeselijke ziekte.
Uit Manilla wordt gemeld, dat de
poging van Simeon Mandac om een op
stand in de provincie Nueva Viscaya te
verwekken, is mislukt. De leider werd
door de bevolking zelve gevat en aan de
autoriteiten uitgeleverd.
De staking op de Duitsche werven
breidt zich steeds uit. Zondag besloten
1800 man, die op de werf „Vulcan" te
Stettin nog aan den arbeid waren, het
werk ook neder te leggen, zoodat deze
werf nu geheel stil staat.
Men bericht uit Algiers, dat te
Blida de kas van twee bataljons tirail
leurs gestolen is. Zij bevatte 10,000
francs en stond onder bewaking van een
soldaat.
De buitenlandsche couranten heb
ben weer eens berichten uit Addis Abeba
over den Negus van Abessinic. Het heet
dat de vorst opnieuw een aanval van be
roerte heeft gehad en dat het weer heel
slecht met hem staat.
Bij het Britsche Lagerhuis is een
wetsontwerp ingediend, betreffende den
verkoop van nuchter kalfsvleesch. Mocht
dit ontwerp wet worden, dan zal het
met ingang van 1 Januari 1911 inGroot-
Brittanië en Ierland verboden zijn, kal
veren (of eenig gedeelte daarvan), wel
ke op het oogenblik van slachten minder
dan tien dagen oud waren, te verkoopen
of het vleesch daarvan voor menschelijk
voedsel ten verkoop uit te stallen.
Katholiek Juvenaat.
In de St. Jozefsgezellenvereeniging in
den Haag is gisteren de algemeene ver
gadering gehouden der plaatselijke Pa
tronaatcommissie en Jongelingsvereeni-
gingen in het bisdom Haarlem, onder
voorzitterschap van -den Z.Eerw. heer v.
Stee, pastoor van Voorburg. Aan den
bestuurstafel zaten mede pastoor Stof
fels en rector Clarijs, terwijl o.a. mede
aanwezig waren de Zeereerw. Heer de
Graaff, deken van Delft en plaatsver
vangend Deken van Den Haag, en de
Zeereerw. heer F. A. M. Lucassen, gees-
gelijk adviseur van den Haagschen Volks
bond.
De Voorzitter wees op het feit, dat
men nu in Den Haag bijeengekomen is.
Spr. schreef deze omstandigheid toe aan
den wensch om ook hier propaganda te
maken, daar in Amsterdam waar men
vroeger steeds vergaderde, reeds bijna
iedere parochie een patronaat heeft
Spr. bracht hartelijk dank aan den
voorzitter der Haagsche St. Jozefsgezel
lenvereeniging voor zijn gastvrijheid.
Verder heette hij bijzonder welkom de
ken de Graaf en rector Lucassen, wiens
tegenwoordigheid spr. de overtuiging
gaf, dat Volksbond en plaatselijke pa
tronaatscommissie vriendschappelijk wil
len samenwerken, wat ongetwijfeld bei
den ten voordeel zal strekken.
Vervolgens las de secretaris de heer J.
Prins zijn uitgebreid jaarverslag. Het
aantal aangesloten patronaten is toege
nomen met 5 het getal is nu 55
giet 4500 leden, v,a,n .wie pngevcef jde
helft beneden den 15-jarigen leeftijd is.
Ook onder andere opzichten klonk het
verslag bemoedigend, vooral omtrent tis
belangstelling in het godsdienstonder
wijs, het godsdienstig leven in de ver-
eenigingen, de deelname aan het maat
schappelijk onderwijs, en het sparen. Ge
klaagd werd over de weinige ijver voor
het vakonderwijs, en het niet vragen
van degelijke lectuur.
De rekening en verantwoording van!
den penningmeester, den Zeereerw. heer.
G. Stoffels, vermeldende aan inkomsten
een bedrag van f 208.861/2 (met inbe
grip van het batig saldo van het vorig
jaar) aan uitgaven van f 50.36, zoodat
er een batig saldo is van fl58.50!/2.
De voorzitter sprak zijn vreugde uit
over het bestaan van dat flink batigj
saldo met het oog op de bestaande hoop
nog eens te komen tot een congres voor
patronaten in ons land.
Door rector Clarijs werden eehige
mededeelingen gedaan aangaande het
maandschrift „Het Patronaat", waaruit
bleek, dat het aantal abonné's 580 be-
Idragende, met ongeveer 100 is voor
uitgegaan en dat de exploitatie sluit met
een nadeelig saldo van pl.m. f 75, wat
echter geen vrees behoeft te wekken,
daar het vorig jaar groote buitengewone
uitgaven heeft gevraagd.
De voorzitter verdedigde een voorstel
om het volgend jaar een tentoonstelling
te houden van alle inzendingen der pa
tronaten uit de plaats, waar de jaar
vergadering wordt gehouden. Spreker
hoopte ook door dit middel te komen
tot een bond van patronaten in die be
paalde plaats.
Rector Clarijs zag liever dat alle pa
tronaten uit het bisdom aan die ten
toonstelling zouden deelnemendit voor
stel werd met algemeene stemmen aan
genomen. 1
Vervolgens werd als bestuurslid her
kozen die Zeereerw. heer van Stee; er
werd opgesteld een lijst van drie can
didates uit wie de Bisschop een voor
zitter moet kiezen. De vergadernig stem
de door luid applaus in met den wenscli
van den Zeereerw. heer Stoffels, dat
pastoor van Stee moge worden herbe
noemd.
Na de pauze behandelde de Weleerw.
heer Dankelman, rector te Delft en ad-
vseiur van den Delftschen Volksbond de
vraag: „Wat kan het patronaat voor de
de vakopleiding doen
Het kort antwoord van spr. was: zeer.
veel. En het is noodiig, dat dit zeer vele
wordt gedaan een schoone taak der pa
tronaten is karaktervorming en vakoplei
ding is zeer bevorderlijk aan de karak
tervorming. Willen \ye onze jongens be
waren voor ongeloof en socialisme, dan
moeten we naast godsdienstonderricht en
herhalingsonderwijs ook zooveel moge
lijk zorgen voor vakonderwijs. Dit kan
geschieden door onderwijs en handelend,
optreden.
Spreker behandelt eerst het onderwijs
en verdeelt dit in te eken- en vakon
derwijs.
Betreffende het t e e k e n-o n d e r w ij s
zegt spreker:
Bij het te geven onderwijs dient op,
de eerste plaats genoemd het teeken-
onderwijs zonder het teekenonderwijs
wordit men geen goed valunan. Voor
al komt op de patronaten in aanmerking,
het rechtlijnig teekenen of vakteekenen,
het voornaamste voor onze ambachten,
dat evenwel op de scholen niet veel'
wordt onderwezen, in tegenstelling mei
het handteekenen. Het teekenonderwijs
moet niet alleen dienen om vaardigheid;
in het teekenen bij te brengen, maar ook
om inzicht te krijgen in allerlei construc
ties de werkman moet door teekenen
leeren denken, leeren begrijpen en lee-t
ren redeneeren met lijnen. Ook is het
teekenonderwijs een voornaam middel
om jongens tot het patronaat te trek-;
ken, een voornamer middel zelfs dan
ontspanning, vooral voor jongens van 12
tot 16 jaar. Spr. lascht hierin een be
schouwing over het onderwijs op het
platteland, waar volgens spr. behalve het
teekenonderwijs, misschien tevens de op-,
richting van landbouwcursussen hoogst
nuttig kan werken.
Vervolgens handelt spr. over het vak1-'
onderwijs: Ij
Een tweede soort van onderwijs in
de patronaten is dat van de vak- of
ambachtsscholen, waar wordt voortge-
bouwd op hetgeen in de teekenschol en;
is geleerd. Bij de patroons is dikwijls'
wijls geen tijd qm op. een of ander thej*