26
De Kerkvervolging in Spanje.
Het erfdeel der Malleroy's.
BUITENLAND.
No. 270.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
Augustus
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, Iedere rege' meer 10 cent.
'Als trien dit kotte Verloop der laatste gd-
gdhiedenis, door de pers reedis bekend ge-
(maaktnaleest, rijzen ervoor ons opeénige
[moeilijkheden ien vragen. Deze zulten we
trachten te verklaren en te beantwoorden
jam zoO een scherp inzicht te krijgen in
i&panjé's toestand, in de fel anti-papisö.-
jsche politiek van Canalejas.
- 'Hoe ia 't toch mogelijk geweest, |dat
(Maura moeist aftreden terwijl zijn piartij
de rechter-zijde, de meerderheid in de
(Cortes had? Wij vleien ons niet die duis
tere vraag zoo helder en klaar mogelijk
te zullen oplossenook' de pers kon oh#
'geen bevredigend antwoord geven, en een
persoon, met de buitenlandsche politiek
zeer vertrouwd, Ihieeft door ons geraad
pleegd ons die duisternis niet kunnen op-
Maren, zoo als we "dat zo uden werischeri
(Edhter meenen we met de volgende oplos
sing niet zoo 'heel ver van de(waarheid af
{te staanHet schijnt, dat de Kroon anü-
'clericaal wil worden, en de verbittering
der liberalen als voorwendsel heeft ge
bruikt om "Maura's aftreden ais nood
zakelijk voor 'te stelten.-
Maar hoe komt 't dan dat de rechter
zijde zich niet krachtdadig en rier daar
tegen verzette?"
Dit is juist de moeilijkheid, Welke
Slechts verklaard kan worden door het
feit dat aan 'de Spaansche politiek eigen
zijn allerlei knoeierijen en gelhaspel, zoo
ials we meer van nabij zullen zien.
Toen nu Canatejas na het korte bestuur
.van het gematigd liberaal ministerie Mo-
ret aan "de regeering "kwam, hadden er
nieuwd verkiezingen plaatsbestond het
congres eerst uit 240 conservatieven tegen
.100 liberalen, na de verkiezingen waren er
,105 congervatiieven ien 227 liberalen (we
'laten hier buiten beschouwing de anti-
inonarchaïe revolutionairen en socialisten
de ant-dynastieke tCariisten, en de Cata-
lonisten die de monarchie op andere wij
ze willen samenstellen) Hoe kan déze
Wonderliijikie verandering worden ver-
Maard?
In Spanje wordt de meerderheid in de
Cortes gevormd door het miniisterie. Dit
(klinkt ons heel vreemd, daarbij ons het
'ministerie juist uit de reeds bestaanjde
jneeiderineid in de kamers wordt gevormd
ien wij ons het tegendeel moeilijk kunjuejn
Voorstellen. Het vóór die verkiezingen ge
kozen ministerie weet er een kunstje pp
;om de verkiezingen zoo te lei dien, dat de
meerderheid in de Cortes haar zijn zin is,
Zooals Can al-ejas 't ons zelf zegt P.
.Goulmy deelde 't laatst in de „Tijd"
(mede „Bij het toepassen van het kiinst-
ije om parlementen te vormen werd im
mer ieen regel gevolgd" Het is natuurlijk
|dat we dien regel niet in scherpen vorm
kunnen aangeven, dodh door het volgen
de zal de waarheid wal dichtbij benaderd
worden. 'Als de koning .een nieuwe eer-
$te minister heeft aangesteld en deze be
last heeft met de vorming van een kabinet,
ontbindt deze premier de córtes en wor
den nieuwe verkiezingen .uitgeschreven*
(Dat aanstellen van een nieuwen eersten
FEUILLETON.
22)
'Ondanks zijn karakterloosheid, gevoel
de Pascal toch ieen zekere aandoening,'
toen hij aldus afscheid nam van [den edel-
(mpe'digen meester aan wden hij en zijn va
der zooveel verschuldigd waren.
Ongelukkigerwijze had hij nauwelijks
Jeen mijl afgelegd, of hij dacht aan niets
[anders als aan 't genoegen dat hij zich
Voor zij:n geld zou kunnen verschaffen.
Alhoewel hij gezworen had spoedig bij
(de gravin 'terug te komen, kon hij
niet zijn verlangen weerstaan pin nog
ieens even bij de herbergierster, waar hij
Óp zijn heenweg geweest was, aan te
'gaan. Vol trotsch dat hij zijn boodschap
200 gqed gedaan had, liet hij zich en
kele woorden ontvallen over het vertrou-
Wien dat men op het kasteel in hem stel
de.
Terwijl hij zoo 'zwetste kwamen twee
(mannen mót hoogst ongunstig uiterlijk
de herberg binnen,
'lil zagen naar Pascal gn gingep, ylak
minister uit de partij, die tot dan toe
nan 't bewind was geschiedt in den laat-
Steji tijd in Spanje zeer dikwijls ter op
lossing va£i leen of andere cffcis, endaar-
door is, idunkt ons, te verklaren, dat de
Kath. partij het benoemen van Canalejas
niet beschouwde lails iets buitengewoons
«jn ook ntfet inZag [het ariti-cliericalisme
van den vorst, hetwelk wij moenen im dit
feit te mogen constateeren). Deze verkie
zingen vallen altijd uit naar den zin van
den premier. Hij maakt namelijk een af
spraak met de voormannen van de andere
partijen ien sïaat aan deze een bepaald
aantal zdcels af voor ben 'zelf en voor
hunne vrienden. ,Deze zetels krijgen ze
beslist maar meerdere zoo wordt er
gecontracteerd (kunnen ze ook zeker
niet gaan innemen. Omdeze regeling ten
uitvoer te brengen worden in de verschil
de provincie's verkiezingsagenfen aange
steld, en zorgen de partijleiders dat er
niet meer actie wordt ontplooid dan noo-
'dig is voor 'het aantal 'zetels. Door dit
laatste kan, dunkt ons, verklaard worden,
dat bij de laatste verkiezingen onder
Cianalejas 40.000 kiezers in 'Madrid
niet stemden.
Dit alleen klinkt voor ons als iets on
mogelijks, doch wij moeten hierbij in aan
merking nemen de plaats, welke de poli
tiek in Spanje inneemt. Eigenlijke politie
ke partijen, scherp tegenover elkander
staande, heeft men niet, maar de verschil
lende partijleiders, die met enkele getrou
wen, wier politiek ieen broodwinning is,
regeeren, onderhandelen ien knoeien en
knutselen met elkander. "De Spaansche
dichter Guivedo aangehaald door kape
laan Goulmij in „De Tijd" zegt 't
ons„de politiek is een gemakkelijk spel
't is ieen geven 'en nemen.'* De eene
keer geeft de rechtsche partij aan de link-
sdhe .om later wat van deze telkunnen krij
gen. Diep zedelijk bewustzijn ien hoog ver
antwoordelijkheidsbesef schijnt onder de
politici niet te heerschen. Het spreek
woord: ,,'t Zijn Spaansche toestanden,"
„Cosas de Espana" is zeker van toepas
sing op de Spaansche politiek. Mogen
dej treurige gevolgen, zich nu openbarend,
aan dit wangedrag een einde maken.
W.
Uit cïe Pers,.
Het Rapport aan den Eereraad.
„De ,Tijd" had zich tot dusverre ont
houden een oordeel over het rapport van
den eereraad uit te spreken. Door een
der lezers gevraagd, waarom het blad
nög niét, zöoals in veel "andere bladen,,
beschouwingen had geleverd over het ver
slag, antwoordt ^,De Tijd" als volgt:
„Tot het leveren van beschouwingen
gevoelden ien gevq^en wij ons alsnog
door dat verslag vo'üsfréjkt niet aange
spoord, omdat het ons onder geen opzicht
nieuws brr.cht, ons zielfs ten aanzien van
de éénte, enkele, door de commissie beant
woordde vraag volstrekt niet wijzer maak
te ien dus volstrekt ook niet van standpunt
deed veranderen.
Die ééne, aan de commissie 'gestelde
en door haar thans beantwoorde vraag
betreft de aanklacht, dat dr. Kuyper zich
bij hem aan ieen tafel zitten. Weldra had
den zij ieen gesprek met hem aankef-
aangeknoopt De. twee mannen schenen
nlct zeker te wieten met welke boodschap
Pascal belast was, want zij trachtten hem
telkens hierover uit te fiooren.
'Alhoewel hij niet bemerkte wélke strik
men hem spande hield hij zich (eenTgen'
tijd gqed. Zijn leigeidiefde en zijn afgunst
brachten hem in zijn ongeluk. Spoedig1
was hij in twist met een der'mannen.
Hou toch je mond, kwajongen, je
komt nauwelijks kijken.
Al vindt je mie ook zoo'n kwajongen,
ik heb ieen boodschap volbracht, dien men
nog niiet aan ieen kerel als jij, zou toe-
yertrouwlen.
Je zult zeker een broek en een paar
klompen aan een boer in den omtrek
hebben moéten brengen, 'hernam een der
tw|6e boeven. Jehan Lecourtaud geheeten.
Ik ben belast geweest om een jon
gen edelman belangrijke papieren "te brein-
gen, hernam Pascal
De twee mannen wisselden |èén blik.
Jehan fluisterde zijn makker eenige woor
den in het oor. Toen zij bemerkten dat
zij vérder niets van hem te Weten kóndetn
komen, vertrokken zij.
'Kent gij die lieden, .Vröeg Pascal
a,an ,d|e y/aard^
als Minister zbu hebben schuldig ge
maakt aan corruptie. Als resultaat van
haar onderzoek deelt de commissie thans
mede, dat h. i. de bekend geworden fei
ten „op zich nog geen grond leveren om
corruptie aan te nemen, terwijl van ieen
innerlijk' verband tusscben die feiten aan
de commissie bij haar onderzoek niets
is gebleken."
Ware er geen rapport verschenen en in
't geheel geen eereraad geweest, ons oor-
dieel zou geheel wezen, gelijk het thans is
ien van den aanvang af geweest is. Daar
om ook boden ons de conclusies der
commissie geen aanleiding tot bespreking,
ievenmin als thans de uiteen! oo pende be
schouwingen daarover, welke wij heden
ien gisteren in bladen van verschillende
richting aantroffen.
Geconstateerd zij alleen wat na "het
bovenstaande reeds voor iedereen duide
lijk zal wezen dat wij ons aansluiten
noch bij diegenen, welke jubelen, dat dr.
Kuypjer thans, ook als politiek man, vol
komen gerehabiliteerd is, noch ook bij
diegenen (er zijner zóó), welke het trach
ten voor te stellen, alsof de conclusiën'
van den eereraad inhouden eene veroor
deling van dr. Kuyper en een bevesti
ging van alle tegen hem uitgebrachte be
schuldigingen. De waarheid is, dat die
conclusiën der commissie de zaak een
voudig laten, zooals die was."
Engeland.
Vakvereeniging en de politiek.
Misschien herinneren zich onze lezers
nog het veelbesproken Osborne-vonnis.
In het kort was de zaak als volgt:
Een anti-socialistische vereeniging
wist in een aantal groote vakvereenigin-
gen een lid te bewegen, van den rech
ter verbod van heffing Van hoofdelijken
omslag voor politieke doeleinden te ver
krijgen. De eerste was Osborne, lid van
het verbond van spoorwegpersoneel.
Het Hoogerhuis stelde Osborne in hoog-
sten aanleg, in liet gelijk en de volgen
de vonnissen waren volkomen gelijklui
dend jnet dat in zijn zaak.
Daarmede is zoo goed ,als een eind
gemaakt ,aan den geldel ijken steun der
vakvereenigingen aan de Labour Party
en geen parlementslid £at tot de arbei
derspartij behoort, zal de kosten zijner
verkiezing van die zijde vergoed krijgen,
evenmin als zijn bezoldiging.
In het Britsche Koninkrijk worfdetf
n.l. de parlementsleden niet bezoldigd,
zoódat aan de vertegenwoordigers (der
arbeiderspartij een salaris van 2400 gul
den wordt uitgekeerd uit de kassen der
gezamenlijke vakvereenigingen.
Het Osborne-vonnis wordt op deze
Wijze het doodvonnis, uitgesproken over
de Arbeiderspartij. In een paar jaar zal
zij zoo vreezen jde radicalen op
gehouden hebben te bestaan, zullen de
vakvereenigingen van tiet politieke ter
rein Verdreven, tot haar rol van onder
ling (hulpbetoon en sociale actie terug
gebracht zijn.
Vandaar groote opschudding en ver
ontwaardiging in de gelederen jder so-
Neen, het zijn vreemden.
Wat ieen boeven-gezichten.
Ja; ge deed verkeerd met hén uw
geld te laten zien.
Hoie irieent ge?
W|él 't is reeds donker... In uw
plaats zou ik liever tot morgenochten|d
wachten dan nu te vertrekken.
Dat was juist, waar Pascal reeds over
nadacht, ien hij besloot dan 'ook niet voor
zonsopgang te vertrekken.
Nauwelijks was hij ieen vijf honderd
pas buiten die herberg óf hij hoorde het
galop van twee ruiters achter ach. Hij
gaf zijn paard die sporen. Eensklaps bij
ieen kromming van de weg. ontmoette hij
twee gewapende ruiters, diie hem 'den
weg versperden. Hij maakte rechtsom
keer, maar bemerkte daar de twee ruiters
di|e eveneens hem den weg versperden,
Ien die niemand anders dan Johan Lecour-
toud ien zijn zwijgenden de metgezel wa
ren.
Voor hij tijd had om na te denken,
wat hij doen "zou, was hij gegrepen en
van zijn paard getrokken.
Jehan Liecourtaud was reeds begonnën
hém tö fouilleeren, toen een ah de re per
soon, die het hoofd der bende jscheen
het hem Verbood.
Jjé begint aj te ylug, Jphan, ^eide hij,
cialistische arbeiders, waarvan een ver
gadering van de bonden van vakvereeni
gingen het gevolg was, waarop een mo
tie werd aangenomen, strekkende om de
vernietiging van dit voor hun partij
doodendie verbod te krijgen.
In den herfst zal de Arbeiderspartij
yoor deze zaak een veldtocht door het
ehele land voeren, en o.a. te Manches
ter den 21ste October een groote betoo
ging houden.
Italië.
Cholera.
De opgave omtrent de cholera ge
durende de afgeloopen 24 uur, in de
besmette streek luidt15 nieuwe gevallen
en tien sterfgevallen waarvan 8 onder
vroegere gevallen.
In den ministerraad heeft de directeur-
generaal van den gezondheidsdienst
medegedeeld, dat de cholera niet toe
neemt de toestand wordt beter.
De ministerraad heeft 900.000 lires
toegestaan om de door de epidemie
veroorzaakte gevolgen te verzachten.
Amerika.
De monsterbrand.
Acht steden in Montana en Idaho zi^ri
geheel in vlammen opgegaan, achttien
worden met ondergang bedreigd.
Sommige berichten stellen het aantal
omgekomenen op 150. Doch |dat zijn al
leen die, wier dood is vastgesteld'. Een
telegram van gisteren sprak' van 600
vermisten, alleen uit Thomsonfalls. Hoe
veel ,uit andere plaatsen ontbreken, js
wegens de volkomen stoornis in het ver
keer niet te schatten. Alles wijst er pip
dat [wij hier te doen hebben met een
ramp van buitengewonen omvang.
Ennog steeds duren de branden voort
en bedreigen uitgestrekte streken in
Noord-Idaho, Oost-Washington en ,West
Montana. 1
Acht (duizend mensehen zijn zonder
dak.
Het bestuur van de Nortii-Western'
Pacific Railway vreest dat een trein
met 42 vluchtelingen en 19 ziekenver
pleegsters uit Wallace door het vuur
is achterhaald en dat de ongelukkige
passagiers verbrand zijn.
De vluchtelingen waren verpleegden,
die toen het vuur het hospitaal bedreig
de, in de richting van Missoula een goed
heenkomen hadden gezocht. De trein
schijnt niet verder te zijn gekomen, dan
eenige mijlen afstands van Wallace,
waar de lijn door het bosch loopt. Het
geheele traject is thans één vuurzee.
In |de $treek van St. Joe worden 180
ttienschen vermist.
In Oregon en Washington pel pen' nu
'meer |dan 1000 soldaten de bevolking
het vuur te bestrijden.
Volgens officieele berichten zijn in
drie van die door de ramp 'bezochte
Staten 25 postdistricten woest gelegd
en 200 anderen verkeeren in gevaar.
Tot bestrijding van het vuur zijn de
bluschmiddelen onvoldoende. Ook han
den ontbreken. Op een gebied van meer
dan een millioen hectaren bosch pijn
niet meer jclan 40 .houtvesters beschik
baar. Hét reddingswerk bepaalt zich tot
Stel j'e tevreden met hem stevig aan han
den en voeten te binden, 'én laat mij
hem fouilLeeren.
De chef, die Vincent Cournier heette,
en wiens hartstochtelijk uiterlijk niet veel
bij 'dat zijner makkers afstak, doorzocht die
zakken van Pascal met een kalmte en
vlugheid, die deden zien dat hij met der
gelijk werk vertrouwd was.
Hij gaf een teeken van voldoening toen
hij de brieven van "Thierry vond en "borg
deze zorgvuldig jn zijn binnenzak.
De beurs van Pascal hield hij lang in
zijn hand, en sprak tot Pascal, die hem
over al zijn leden bevend aanzag.:
Jongen hoe heb je een zoo groote
som gélds in je bezit.
Dat is voor mijn vader, mijnheer.
Zoo. En van wien komt liet?
'Het is mij verboden dat te zeggen.
Heel goed, Luister, en kies tusscben
deze twee voorstellen.
,Van den een en kant een strop of een
dolksteek
Heb medelijden, mijnheer, riep Pas
cal die meende dat hij slechts kiezen "kon
tusschen strop ;en 'dolk.
Hou je mond, stommerd! of van den
ahdeien kant geef ik je beurs terug.
Ja, mijnheer, ja.
c= Terwijl jk gr twintig lqujs bijvoeg.
het verleenen van hulp aan (de bewoners,
uit de brandende plaatsen, zoo snel mo
gelijk te vluchten en hun zoo goed als1
't igaat onderdak te verschaffen. Het
vee móet men aan zijn lot overlaten.
CTit Bitterroot-vafiieS waren Maandag
25 plaatsen Zichtbaar, die in lichtelaaie!
stondente Miller Creek heeft de vuur
zee een uitbreiding van 30 K.M.
De spoorvveglijnen .zijn over groote!
afstanden vernield en over andere bijna'
onbegaanbaar bruggen verbrandden, sta
tions werden verwoest. Er moeten 180(
postbeambten levend verbrand zijn. Er
hadden vreeselijke tooneelen plaats. Merf
zegt nu, dat de branden zijn aangestoken!
door rooversbenden, die in de branden
de streken wilden stelen en plundered
Een Reuter telegram van gisteren uit
Spokana meldt, dat bijna alle wouden
in noord Idaho in brand staanmenj
vreest dat 400 menschen zijn qmgeko
men. Uit Butte (Montana) wordt ge
seind, dat 600 man die op 20 Aug. tot
bestrijding |der woudbranden uitrukten,
vermist worden. Men vreest dat alle
pmgekom<en zijn. Dinsdagnacht bedreig
den de vlammen Aet met 'vluchtelingen
,overvolle dorp Thompson.
De schade wordt nu reeds begroot op
100.000.000 dollars.
Volgens die laatste telegrammen schijnt
het dat die boschbranden i n die buurt
van Missoula afnemen. Uit Spokane
wordt er namielijk gemeld, dat 'een
sneeuwstorm, die over een gebied van
100 vierkante mijlen woedt, oostelijk
van Helena in het district Concedalemi
meegeholpen heeft het vuur tot staan
te brengen. Menschen, die uit Avery,
en Idaho gekomen waren om te helpen,
hebben te Setjercrey de verkoolde lij
ken van twintig houtvesters gevonden,
Japansche werklieden, die in den om
trek van Avery de vlammen bestreden,
zijn pp twee na allemaal omgekomen.;
Van negen arbeiders en anderen', die
verleden week te hulp gezonden zijn,
heeft men niets meer vernomen. Men
schat de er bij de pogingen om het
vuur te bedwingen, 85 menschen levend
verbrand zijn.
Japan,
Het einde van Korea.
Naar uit Tokio wordt gemeld is gis
terenmorgen aan de mogendheden het
besluit medegedeeld der Japansche re
geering fcot inlijving van Korea. Het
desbetreffende document is ondertee
kend met den datum 22 Augustus. De of
ficieele afkondiging van de annexatie
verwacht men den 29sten of den 30sten.
Ondertusschen hebben alle Japansche
bladen, pp aandringen van den' jninis-
ter van binnenlandsche zakeri, besloten;
over de kwestie der annexatie geen be
richten buiten de officieele op te ne
men, zoolang totdat de annexatie een'
feit geworden is. De minister had er
op aangedrongen, omdat door valsche
berichten in de oogenblikkelijke om
standigheden de taak der regeering ern
stig bemoeilijkt zou kunnen worden.
Omtrent 'het al of niet aftreden van;
den Koreaanschen keizer, waarvan een
Reuter-telegram' van gisteren sprak,
Ja, mijnheer, "ja.
Laat me dan uitspreken! Wil je
liever het tweede voorstel?
Ja
Maar er is een voorwaarde. Gi)
moet ons brengen op de plaats waar ge
Thierry de Montenaye achtergelaten hebt
Ik ebgrijp niet wat 'ge bedoelt.
Kom lieverd, we hebben geen tijd te
verliezen. Waar is 'de Montenay Ën geen
leugens; want, zoowaar als deze beurs
een van mijn kennissen goéd van pas.
zou koinen oven zéker zal ik je als pen'
hond doöden indien je tracht mij te ,hiis-
I ei den.
Pascal was aan 't geld gehecht, en
zichezlf wijsmakend, als excuus voor ^zTjn
verraail, dat [Thierry reeds lang verlok
ken zou zijn, wees hij tenslotte de plaats!
aan, waar hij den jongen man had achter
gelaten.
Maak me nu, als 't u belieft los, en
geef me mijn geld.
'Kalm aan, ^je moet ons eerst naar
zijn schuilplaats brengen en als we Ze
kerheid hebben (dat je de waarheid ge
sproken hiebt, zal ik je vrij laten.
En -mij mijn geld terug geven.
Dp mij qercwqor'd.
(Wordt vervolgct)
