Lijkverbranding.
Het erfdeel der Malleroy's.
BUITENLAND,
BINNENLAND.
Ie Jaargang.
No. 257.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
IO
Augustus
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratl*
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertenfiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere rege1 meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
II.
.Verschillende voortelen, welke de lijk-
yerbraniding met zich zou meebrengen,
[worden opgenoemd.
iTien eerste: voordeélein van hygiëni
sch en aard; de verbranding is' volgens
die voorstanders zoo .bevorderlijk' voor «5e
gezondheid, omdat de begraving deze Zeer
(ernstig schaadt.
Nu is het zeer vreemd, zoo dié beweri ng
Waar zou zijn, dat geen enklelé staat
het begraven heeft afgeschaft, en diat die
Kerk' (en aan hare zijde ook eenige sta
ten het begraven zelfs als de) eenigé
(mandér van lijkbezorging heeft geboden.
Maar laten we de gronden zélf der be
wering eens onderzoeken. tTot goed be
grip van het volgende zij vóór alles ge
zegd, 'dat liet begraven slechts kan verde-
jdligd worden als niet nadeelig voor de ge
zondheid, indien zekere voorwaarden aan
wezig zijn, welke door de overheid nauw
keurig worden bepaald. Maar als de kerk
hoven volgens die wet zijn ingericht, dan
is ;t een gevoelen van .de m eesle genees
kundigen onder wie ook voorstanders van
lijkverbranding, dat deze geen nadeel be
rokkenen aan die gezondheid. Als 't waar
Zou zijn, dat de begraaf plaats en schadelijk
Zijn voor de gezondheid, dan zou dit moe
fen geschieden dioor de besmetting van
lucht en water.
Doch als de lucht bij een kerkhof na-
jdeelige bestanddeelen zou bevatten, dan
moesten toch zij, die dicht bij een kerk
hof verblijven, zooals in de eerste christen
tijden die Christenen, wier verzamelplaats
fevens was die begraafplaats hunner doo
iden, zoo1 ris nu de doodgravers den invloed
.ondervinden. Eu niemand van de voor
standers kan op dergelijike feiten wijzen.
Meer nog: Parijs heeft binnen 'hare
grenzen 22 kerkhoven, ,en in 1885 heeft
Oen commissie van 12 leden, ingesteld
naar aanleiding van het geschrijf over hy
giënische bezwaren, in haar rapport èen
(afwijzend vonnis over al die hygiënische
Overdrijvingen uitgesproken. Meerdere uit
spraken der wetenschap, zouden we kun-
jnen aanhalen, doch 't is niet noodig, daar
ju wetenschappelijke kringen het bezwar
yan luchtbesmetfciug vrijwel is verdwenen»
Sterk oveïdreven is ook de bewering,
Id'at door het water schadelijke bestand-
'idieelen, afkomstig van 'de begraafplaatsen
Zouden worden verspreid.
Wanneer de richting van het grond
water onder het kerkhof zoo is, dat het
(niet naar de gemeente stroomt, is be
smetting natuurlijk volstrekt onmogelijk,.
[Eerst dan is deze mogelijk, als het water
in de richting van de geftteente vloeit,
(maar die mogelijkheid is zoo gering, dat
't in werkelijkheid geen gevaar oplevert
Yan het water, hetwelk de aarde drenkt
(Vloeit 2/3' over de oppervlakte, 1/3 slechts
komt in aanraking met de lijken. Een ge-
Ideelte van deze laatste hoeveelheid wordt
Opgeslorpt door het hout en door de lij
ken zelf; een betrekkelijk klein deel kan
(dus verder stroomen» "Is dit gedeelte mi
[besmet?,
Dit kan waar zijn, als het water mee-
tvoert levende bacillen, welke in 't jijk
laanWezig waren, "doch de meeste bacil-
FEUILLETON.
12)
Diep onder den indruk door al deze
ja,anhankelijk'heidsbetuigingeni steeg de
ijonge marine officier in zijn! postkoets,
jterwijl de oude Gelbert, zijn trouWe
[makker op al zijh reizen, er achterop
plaats nam'. j
Voorwaarts, en goede reisriep de
[markies.
De postillons klapten hun zweepeh' ^n
|üe vier paarden vertrokken in shell en
jtred. 1
Zoodra de koets achter dein eersten
hocht van den weg verdwenen' was, ging
IRicharid naar zijn kamer. Terwijl hij daar
Idle huwelijiksacte van .Suzanme en Thierry
'aandachtig bekeek, kwam' een beldiende
Jiehi melden d,at de Malleroy hem ont-
Jbood. Richard borg haastig het perka-
fceint in .een ij^en! kistje, hij ia
liein kunnen in een lijk niet lang 'leVé^
Maar gesteld), dat het water door ba
cilkin is besmet, dan nog is er geen
werkelijk; gêvaar, 'daar door proeven
is gebleken, dat het water door den bo
dem wordt gefiltreerd en gezuiverd van
schadelijke bestanddieelen. In overeen
stemming m'et het beweerde is wat Dr.
Rochardl Zegt: „de teste epidemie voort
gekomen van een kerkhof moet nog
plaats hebben"»
De beschouwing over de hygiënische
voordieeliein der lijkverbranding kunnen we
eindigen met die woorden van profes
sor .Wernher von Gieszen, die zelf prin
cipieel njet tegen lijkverbranding is„Wan
neer men de zoogenaamde bewijzen na
gaat, dan staat men verbaasd, dat mannen,
die op wetenschappelijke beteekenis,
m'et recht aanspraak maken, een weten
schappelijke .theorie en een praétisohe,
'diep in 't leven ingrijpenden hervorming
willen doen steunen pp zulke povere, on
betrouwbare, uit twee eeuwen zonder
oordeel bijeengeroepen feiten".
Op de tweede plaats noemt men voor-
doelen van oeccmomitsdhen aard; men zegt
dat verbranding de voorkeur verdient bo
ven de begraving, omdat deze laatste veel
grond len zoo indirect veel geld onttrekt
aan, de maatschappij. Maar zou dit ook,
niet het geval zijn bij verbranding? Het
geld aan een crematorium, een verbran
dingsplaats, besteed, is ook onvruchtbaar
en de benoodigde som kan evenmin ge
ring worden genoemd1. Daarbij vergete
men niet, dat een begraafplaats .en een cre
matorium wel beide geld aan de maat
schappij onttrekken en dus onvruchtbaar
maken, doch dat de begraafplaats haar
waarde blijft behouden en het geld, be
steed aan een crematorium, voor goed
onvruchtbaar js gemaakt.
H|et crematorium op 't kerkhof Père La-
chaise te Parijs heeft gekost 629.274 frs.
en in 1890 kostte het die gemeente aan on
derhoud 45260 francs. In ons land wordt
het bouwen van een crematorium geschat
op 70.000 gulden. .Hierbij komt dat de
kosten van één lijkverbranding, ook de
eenvoudigste, kan worden geschat op f 30.
Eu ook bij lijkverbranding is grond noo
dig het bouwen van een crematorium is
niet genoeg, daarbij moet ook komen een
columbarium, leen gebouw n.l. waar de ur
nen m'et ide asch moeten geplaatst wor
den, en dit gebouw zal, in groote ste
den tenminste, van enorme .afmetingen
moeten wezen.
Duidelijk is nu 't woord van L. Hen rij:
„De begravingis naar mijn meening zon
der leenigie tegenspraak de goedkoopste
wijze van lijkbezorging en de verbranding
zou op onze gemeenten een vrij wat
zwaarderen last doen drukken, dan dien
ze thans te dragen hebben".
Jeu derde noemt men voordeelen van
aesthetisChen aard; het verbranden zou
meer overeenstemmen met ons schoon
heidsgevoel. Nu wil ik niet zeggen, dat
de lijkverbranding in onze moderne cre
matoria op zatk pen ruwe ien "barbaarsche
wijze geschiedt als in den heidensahen
tijd. Maar is zij schooner dan de begra
ving? Om dit te bewijzen, laat men zien
het afschuwelijke van pen ontbindings
proces onder "de aarde. Doch is het-ont
bindingsproces onder de aarde weten
schappelijk niet hetzelfde als het ver
brandingsproces? .Het eerste geschiedt
niet, zooals dikwijls wordt voorgesteld,
door wormen, maar, evenals het tweede,
een kast zette, en ging met bezorgd ge
laat naar de Malleroy, die nog steeds
zeer vriendschappelijk met de Canisy zat
te praten.
Nog denzelfden avond werd deze aart
gravin Berangère de Malleroy en aan'
de beide jonge meisje voorgesteld als een
vriend en verre bloedverwant V|an graaf
F red er ik'. Hij maakte pp zeer duidelijke
wijze het hof aan Camille, die hem edh}
ter met een koelte, om 't niet afkeer te
noemen, behandelde, die iéder adder be
halve Canisy ontmoedigd zou hebben.
Frederik toonde ondertusschen een meer
Idan levendige belangstellinlg voor zijn
nicht Suzanne.
Suzanne scheen niet öm! Richard te
geven, maar pedant en ijdel als zij was,
liet zij zdch volgaarne het hof maken.
Markies de Gourlans Ronceval was
een [dapper officier, die door iedereen,'
en pok door zijn matrozen Jbeminld werd
ondanks zijin lastig humeur en zijn ge
strengheid. In zijn familiekring echter
toonde hij zich een \fraar despoot. Ge
iend aan dé mwé tqqhj ever zijn ma-
door scheikundige verbinding van ver
schillende dingen met zuurstof, een gas,
dat overal in de lucht aanwezig is. En ver
volgens dat ontbindingsproces geschiedt
niet op, maar on de r de aarde; niemand
ziet 't, en ieder weet, dat 't plaats heeft
langs geheel natuurlijken weg.
Uiterlijk kan. men een lijkverbranding
even schoon male en als een begraving.
Doch ier is zoo'n groot innerlijk verschil.
Daar komt niet tot uitdrukking de troost
volle gedachte aan de toekomst. Alles
preekt vernietigingdaar blijven niet rus
ten onder de aarde de lichamen 'der dier
bare 'dooden, zoodat het kind, biddend op
;t graf, zeggen kan, dat onder de aarde
zijne ouders rusten, wier lichamen eens in
heerlijkheid zullen verrijzen. Zouden bij
een lijkverbranding de treffende plech
tigheden der Kerk niet verkillen en ver-
steenen? Lees, als ge 't schooue van die
plechtigheden wilt genieten, de noodt-vol-
prezeme Kier kh of b 1 o em en, van den
Roomschen dichter, den .Vlaming Gezelle,
Luister naar zijn schoonheids-ontroering
bij 't hooren van den lofzang„i n P a r a-
disum", welke de Kerk bidt bij het ten
grave dragen.
„In Paradis urn",. De harten beven
in de boezems, de wangen slaan bleek en
krimpen weg, tranen verduisteren T ge
zicht, de knieën wankelen onder den last
des lichaam-s. In Paradisum! Men
weent, men weet niet waarover, noch
waarom, men is blijde, men is getroost,
men js trotsch van te weenen; men
spreekt noch men 'hoort geen spreken
meer, men peinst noch men weet wat er
omgaat; 't lichaam siddert 111 de stemme
des orgels ew de ziele vloeit weg ten (He
mel waart,-in de stemme van dat wonder
bare jn "Pa ra ei sum!"
Ten paradij ze geleiden u de Engelen,
gaat met de heilige martelaars méde
en uit Jeruzalems zalige muren
komen zingende chooïen u tegen I
Gaat eens met Lazarus arm en ellendig
rust... in alle eeuwen 'der eeuwen
oneindig!"
Moet 'die stem der eeuwigheid niet ver
stommen bij leen lijkverbranding,
welke ons luide spreekt van vern'ieti-
ons eerste artikel hebben we gewe
zen op alles wat te ge n de lijkverbran
ding is, waarbij We als voornaamste grief
noemden, dat deze gebruikt wordt als
propaganda voor ongeloof. Nu zagen we
dat lijkverbranding geen voordeelen
met zich brengt. Gerechtigd js dus het
verzet van Katholieken, en van géloovi-
ge Protestanten len orthodoxe Joden.
En we besluiten met de woorden van
Prof. Groenen in „Lijkverbranding",- dat
n.l. de Kerk haar plicht zou hebben ver
zaakt „als zij niet was opgetreden tegen
iets, hetwelk ais middel word gebruikt,
om het Christelijk' geloof aan de verrij
zenis des vleesches te ondermijnen, ,om
het openbaar leven nog meer te ontkerste
nen". |Wl-
Selgië.
De begrooting der Brusselsche
T entoonstelling.
Het budget der Brusselsche tentoon
stelling bedraagt 20 millioen, zegt het
„H. v. A.":
trozen, gedroeg hjj zich te huis als op
zijn schip. 1
Het grootste verdriet van zijn leven
Was wel,, dat hij slechts dochters hlad.
Alhoewel Jrij veel van hen hield, behan
delde hij hen toch zeer hjard. Hij hlaid bui
ten hen om besloten dat zij op ongeveer
negentien jarigen leeftijd moesten huwen',-
etn reeds van te voren voor ieder hunner
een echtgenoot gezocht, zonder in' 't
minst zich om de gevoelens van de jonge
meisjes te bekommeren.
Hetzij uit onderwerping aan ide Wil
Kaars vaders, hetzij haar verloofde lilaar
niet al te zeer mishaagde had Berengère
toegestemd in een huwelijk mét FreV
dierik de Malleroy, den zoon van een
vriend van den markies. Maar haar zuster
Fieticie voor wié leen oud scheepskapitein
bestemd was, leen leelijke kreupele
•man, had geweigerd dezen te huwen en'
was getrouwd! met [Thoriieux, dien zoon
van een wapenhandelaar uit Saint Ma-
ló, 'die af en toe te Ronceval kwam' om
Zaken te doen. I
l Msü tee ziA de woc^ê vaji <fc; £gm,r-
„Men heeft in ronde cijfers, voor drie
mülioen standplaatsen -verkocht |en voor
drie millioen verschillende vergunnin
gen de tombola zal zes millioen opbren
gen en de toelagen beloopeh! twee mil
lioen. Dit maakt dus veertien millioen.
Om toe te komen, moeten die Abonnemen
ten en de ingangskaarten nog zes mil
lioen opbrengen.
Men heeft thans zekerheid, dat dit cij
fer zal worden overtroffen ien bijgevolg
het waarborgfonds van 2.400.000 francs
door de aandeelhouders neergelegd', niet
zal móeten aangeraakt worden. Doch'
daarover was men volstrekt niet zeker
toen [de zaak op touw gezet werd."
Engeland.
De gewijzigde trooneed.
Om te doen zien, hoe verheugd de Ka
tholieken van het Britscbe Rijk zijn over
de wijziging, die dan eindelijk in de for
mulé van den trooneed is aangebracht,
ontleen en wij aan de „Tabl et" den tekst
van het schrijven dat dezer dagen voor
den aartsbisschop van Westminster uit
naam van alle JBrifsche Katholieken tot
den minister-president Asquith gericht is.
„Met de grootste vreugde" zegt 'de
aartsbisschop, „sïSirijf ik u, om uiting te
geven aan mijn persoonlijke gevoelens
dié geheel len al dezelfde zijn alsfdielvanide
talrijke aanwezigen op het eerste nationale
congres der Engelsché Katholieken,
Dit congres werd van 29 Juli tot
1 Augustus te Leeds gehouden, De
daar vergaderde Katholieken gaven
hun instemming met de wetswijzi
ging te kennen gevoelens van groote
voldoening over den moed, de beslistheid
en het beleid, waarvan gij hebt blijk ge
geven door de kwestie aangaande de ko
ninklijke verklaring bij de troonsbestijging
tot een oplossing te brengen.
„Ik ben overtuigd dat onze gevoelens
zullen gedeeld worden door alle Katholie
ken van het Britscbe rijk".
Een statistiek van liet Engelsche depar
tement van binnenlandsche zaken beves
tigt, dat de verhooging van "den accijns
op sterkedrank en van hét recht van bier
brouwen van grooten invloed zijn geweest
op het drankgebruik. Met 1 April 1909
trad de verhooging in werking, len nu
blijkt, dat er in 1909 in Engeland 169.519
vonnissen zijn geveld, diie met dronken
schap verband hielden, tegen 187.803 in
1908.
TiarBóJe.
Uit ieen onderhoud met een persoon
die van de bedoelingen 'der regeering vol
komen op de hoogte is, zegt de bericht
gever van de Matin te Sofia, heb' ik de
zekerheid verkregen, diat de Bulgaarsdbe
regeering vast besloten is tusschen bei
dé te treden, in de Macedonische aange-
de te treden in de Macedonische Aan
gelegenheden. Zij heeft reeds aan de groo
te mogendheden voorgesteld de klachten
der Maoedoniërs te onderzoeken, jen pu
bliceert bovendien in het officieus orgaan
Preporets, idle volgende verklaring:
„Wanneer de beschuldiging omtrent
brutaal optreden gegrond is, of wanneer
de jóng-Turksche regielering voortgaat,
zich schuldig te maken aan machtsover
schrijding, of wanneer het Jurksche ka
binet ons voorstel .verwerpt, dan rust op
Bulgarije en op de geheel e beschaafde
lans voorstellen. Niets kon hem (doenl
veranderen. Hij weigerde zijn dochter
en haar man te ontvangen, en achter
volgd" ld en laatste zoo, dat hij hem geheel
te gronde richtte. De arme Felicie stierf
van verdriet en vroeg haar zuster Beren
gère zorg te willen dragen voor de kleine
Suzanne. Thorneux zelf, moest uit het
land vluchten om aan de achtervolgingen
van den markies te ontkomen.
Berengère had velé moeilijkheden te
overwinnen voor haar vader dulde 'dat
de kleine Suzanne opliet kasteel kwam.
Niets echter kon de gravin afbrengen,
van wat zij zich' een heilige plicht dacht.
Na veel moeite verkreeg zij echter zijn
toestemming en voedde haar kleine nicht
pp als haar eigen kinderen.
Onidanks Ide liefde van haar tam'te en
haar nicht Camille, had Suzanne vele
kleine verdrietelijkheden te doorstaan en'
vooral veel Van die kleine Vernederingen
te verdragen waarvoor kinderen Veel ge
voeliger zijn dan men gewoonlijk denkt
„Hef diuurde lang voor de markies, die
r^pdg pp het bporgn ya£ $$n naa^n Tb°.r-
wereld de plicht tusschen "beide te tre
den";.
Koning Ferdinand is Maandag onver
wacht uit het buitenland teruggekeerd^
Deze plotselinge terugkeer geeft aanleid
ding tot allerlei vermoedens, maar wordt
in de perste plaats in verband gebracht
met de spanning tusschen Turkije en "Bul
garije.
Amerika.
De Staking te New-York.
Uit New-York wordt aan de „Times"-
geseind: Bij de staking der jassenmakers!
zijn thans 70.000 man betrokken, het
grootste aantal dat ooit in één vak te
New-York staakte. Voorts loopen 21.000
kleedermakers ledig en" wordt verwacht
dat aan het eind der week ,45.000 ge^
werk meer zullen hebben. In de suikerraf
finaderijen zijn 2000 man buiten werk#
Moordaanslag op burgemeester
Gaynor.
Aan boord yan het stoomschip „Kaïn
ser Wilhelm der Grosse", ld,at naar Euro-
pa gaat, is geschoten op Gaynor, Icieri:
burgemeester van New-York. Gaynor i$
doodelijk gewondde moordenaar is ge
vat. Volgens de laatste geruchten zoK
Gaynor reeds dood zijn.
Nader meldt men
Burgemeester Gaynor, [die in een ziek
k'onhuis opgenomen werd, is nog in le
ven.
Hij ston'd blootshoofd aan boord van
het stoomschip, zijn vrienden vaarwel
zeggende, toen drie schoten op hem gef
lost werden, waarvan er twee misten.
De man, die den aanslag pleegde, heet
Gallagher. Toen men hem vroeg, waar
om hij zijn [daad pleegde, antwoordde hij,
dat Gaynor hem zijn brood ontnomen,
heeft.
Prins Hendrik naar Den Haag.
Uit Den Haag wordt geméld:
De Prins, dié gisternamiddag om 1 uuf
ten paleize Noordeinde verwacht werd#
arriveerde perst omstreeks half drie mei*
zijn auto van Soestdijk. ,Te half vier reed
Z. K. H, weer uit voor het aangekondigde!
bezoek aan het tuinfeest, ten voordeeld
van het Roode Kruis in het park van hét
Huis ten Bosch gegeven.
Prins Hendrik is voornemens a.s. Do
derdagvoormiddag een .bezoek te bren
gen aan den Inter ationalen Schietwed
strijd op het landgoed Ockenburg, onder
Loosduinen.
De salarisverhooging der officieren.
De bfaagsche correspondent van de JeL
föeldt
Met zekerhéiid kunnen wé melden, dat
op de StaatsbegrootLng voor 1911 een zeef
belangrijk bedrag is uitgetrokken voor dik,
salaris-verbetering der officieren van vei)
schillende Wapens.
De luitenants en kapiteins, voor wie dié
verhooging hoofdzakelijk bedoeld is, zul-*
len, wanneer de plannen "worden goedgen
keurd, van f 200 tot f 300 in salaris voor
uitgaan, terwijl ook in de periodieke ver-
hoogiugen wijziging wordt gebracht.
Zijn wij wel ingelicht, dan zal het aan
gevraagde bedrag voornamelijk strekken#
om de salarissen van alle wapens gelijk
neux woedend werd, de arme kleine als
de andere klei nkinde ren lief koosde. Del
Malleroy, die in haar een 'toekomstige!
mededingster zag naar de erfeifis van zijn
schoonvader, behandelde haar mét een;
soort van minachtenden afkeer. En Ri
chard, wiens laf karakter altijd gaarnd
een. zwakkere verdrukte, sloeg haar gaar
ne én liet géén gelegenheid voorbijgaan:
om lelke fout van de arme wees (aan fijn
vader bekend te maken.
Hij had hetzelfde spel bij zijn moédef
en zijn grootvader beproefd, maar dezfl
kleine openbaringen waren zoo slecht
door mevrouw de Malleroy ontvangen#
en door zoo harde verwijten van de zijde
van den markies beantwoord, dat hij er
zich in 't vervolg wel voor wachtte^
'Hetzij Suzanne van nature slechte eigeM
schappen had, hetzij doordat zij de ver
nederingen dié zij in haar kindsheid had
moeten verdragen, nog maar af te Zeer.
voelde,- was zij coquet, listig# pronkzuch
tig (en vooral jajoersch geworden.
{Wordt yeryolgd^i