23 Werkstaking. BUITENLAND, BINNENLAND. Uit Stad en Omgeving. Ie Jaargang. No. 242. S)e Sou^omt Bureau OUDË SINGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, f i.io per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post f 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2'/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Zaterdag Juli 1910. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere rege1 meer 10 cent Dit nummer bestaat uit TWEE BLADEN en een GEÏLLUS TREERD ZONDAGSBLAD. Uit binnen- en buitenland komen be tichten in, die duidelijk in het licht stellen, [hoe patroons en arbeiders op het terrein yan den arbeid feitelijk leven op voet van gewapend en vredie. Allerwegen hoort men van Werkstakin gen. In ons land hebben zich binnen korten [tijd op verschillende plaatsen arbeids- ibeidsconflicten voorgedaan, die leidden [tot het neerleggen van den arbeid, en in [het buitenland dreigen op verschillende plaatsen stakingen, die zelfs het heele ver keer stop zouden zetten. Daarom kan het actueel heeten hier iets jte zeggen over werkstakingen, beschouwd [naar de Katholieke sociologische begin selen. Volgens deze wordt het r-echt van [werkstaking erkend, maar met dien ver stande, dat van dit recht slechts in het (allernoodzakelijkste geval gebruik mag worden gemaakt Een werkstaking kan intusschen recht fcijn, en toch niet geoorloofd. Ongeoorloofd om haar gevolgen. Gesteld een arbeider zal meedoen aan leen rechtvaardige staking; die sta king mislukt; hij wordt ontslagen, hij kan zoo licht geen anderen werkgever vinden. Dan stelt die arbeider, die deelneemt ïaan een rechtvaa rdige staking zijn gezin bloot aan armoede en ellende en was voor hem deelname aan deze staking p(n geoorloofd. Een voorbeeld uit onze eigen stad: Gesteld: de bakkersgezellen waren tot Staking overgegaan en die staking zou leen rechtvaardige zijn geweest, dan zou [die staking een ongeoorloofde zijn geweest naar Katholieke opvatting indien ei- geen voldoende waarborgen aan wezig zouden zijn, dat die staking zou Slagen. Men kan toch een recht bezitten, en Verkeerd doen van dat recht gebruik Jte maken. Wanneer is een werkstaking recht- yaa r-dig? De bekende Kath. socioloog P. B. |B r ui n, S. J. zegt, dat een werkstaking in jtwee gevallen rechtvaardig is Ten eerste, wanneer zij een zelfverde diging is. Wanneer de patroon door ont houding van rechtvaardig loon, door over- (matigen arbeid, of op andere wijze den arbeiders onrecht aandoet, en vertoogen iden-patroon niet tot rede brengen wan- (neer dan de arbeiders het werk neerleg- Jeggen, handelen zij niet onrechtvaardig [daar niemand gehouden is onrecht te ver duren. Ten tweede kan het geval zich voor doen, dat er aan den kant van den patroon, geen sprake is van een eigenlijk onrecht; doch hij laat op zijn fabriek toch zulk een [toestand voortbestaan, dat de arbeiders billijke redenen hebben om een gunstiger [te bedingen. De verlangens der arbeiders bevatten dus niets onrechtvaardigs of on billijks; maar zij kunnen evenmin den patroon van onrechtvaardigheid beschul digen, Dan zijn zij in hun recht, wanneer !zij het contract na afloop niet hernieuwen, [tenzij de patroon in betere condities toe- Stemt. Maai' nu moeten èr nog voorwaarden Vervuld, opdat een rechtvaardige staking pok geoorloofd zij. 'Die voorwaarden zijn volgens denzalf- den socioloog Bruin: a. De reden, waarom de arbeiders den Strijd aanbinden, moet zeer ernstig Izijn, vooral als de staking eenige uitbrei ding zou krijgen. De gevolgen toch grij pen zoo ver om zich heen en doen zich Zoo diep gevoelen, dat niet om elke on rechtvaardige handeling van den patroon, |en niet om elke door de arbeiders ver langde verbetering, zooveel gewichtige belangen op het spel mogen gezet. De '(reden, waarom een werkstaking, of schoon rechtvaardig, toch ongeoor loofd is, ligt in de kwade gevolgen, die [er zeker uit voortkomen. Zoolang diie re lden blijft bestaan, blijft de stuking onge oorloofd. Die reden wordit echter opge heven,wanneer de staking zelve ook go.ede gevolgen voortbrengt, maar dian {zulke gewichtige, dat zij tegen, dje kwacte gevolge^ pp weg en. b. De werkstaking is het uiterste mid del en mag niet aangewend worden, voor dat alle andere middelen waaruit niet zul ke rampzalige gevolgen voortkomen, zijn beproefd |en vruchteloos gebleken. De reden ligt voor de hand. c. Om dezelfde reden moet als voor waarde gesteld worden, dat de werksta king zoo goed als zekere kans van slagen heeft. Het gaat niet aan ter wille van eene onzekere uitkomst over zich zelf en zijn huisgezin, over de patroons en over een groot deel der maatschappij zul ke rampen te doen neerkomen, als met zekerheid uit de staking volgen. Zijn genoemde voorwaarden vervuld, dan is het rechtvaardig en geoorloofd een werkstaking te beginnen en door te zetten, Het is een goede en rechtvaar dige zaak, waarvoor de arbeiders strij den. jHet moge treurig zijn, dat het zoo ver kwammaar gelijk een oorlog, of schoon een der grootste rampen voor de volken, toch in sommige gevallen mag on dernomen worden, zoo ook de staking, de strijd tusschen patroons, en arbeiders. Zoo ziet men, dat er aan de werksta king meer vast zit, dan men zoo opper vlakkig wel zou meenen, te meer nu de patroons bij stakingen al meer en meer het verschrikkelijke middel der uitslui ting gaan toepassen, waarover een vol genden keer. V Treurig. Verschenen is de nieuwe statistiek der uitgesproken faillissementen. Daaruit blijkt, dat in 1901 werden uitge sproken 1146 en in 1908 1745 faillisse menten. Dat is in zeven jaar een vermeerdering met 600 faillissementen per jaar. De oorzaken van dezen treurigen aan was, zijn inderdaad niet ver te zoeken. Het zijn gewoonlijk middenstanders, die failliet gaan. Maar, wanneer men ziet, hoe dan ook overal zonder kennis van het vak ien han del, winkels worden opgericht, ien zaken gedreven, dan verwondert men zich niet meer over de toename der faillissementen. Dan moet de ondergang wel volgen. Wie zonder deugdelijke vakkennis za ken begint te drijven moet bij onzen mo dernen concurrentiestrijd het noodzakelijk V Daden, W,at zoovele arbeiders tot de socia listen' brengt, is niet de leer der sociaal democratie zelvehet zijn veel meer de misstanden en wanverhoudingen in' het maatschappelijk leven. Wat heeft het gros der arbeiders ver stand van de leer van Karl Marx? Maar zij wonen in krotten, hebben on voldoende voeding, moeten lang arbei den voor weinig loon, kortom' bevinden zich verre van in een benijdenswaardige levenspositie. En nu verkeeren zij in de meening, dat de sociaal-democratie, die het evan gelie der ontevredenheid zaait, en kwis tig kan' zijn met., beloften, de partij is, die verbetering in hun lot kan bren gen. Dat is de oorzaak, waarom het socia lisme bij vele arbeiders gemakkelijk in gang vindt. Het wijst zich dus van zelfv .wat wij hiertegen te doen hebben. Niet slechts de theorieën der socia listen bestrijden, maar vooral positie ven' arbeid verrichten door jde wanver houdingen en misstanden op te hief- f e n, kortom' door het voeren van een sociale actie, ciïe zich inlaad en toont. Dan zullen wij de arbeiders voor ons behouden'. Engeland, De Engelsche torpedoflotilte kruiste Donderdag zuidelijk van Killarney en ge raakte daarbij dicht bij de Iersche kust in dichten mist. Toen deze pptrok zag men dat de schepen recht op de rotskust bij Garrish aanstuurde. Twee torpedo jagers zaten reeds vast maar werden door .de andere schepen weder bevrijd. Wan neer men nog iets langer in deji mist was gebleven zou het geheele eskader zijn vernield. Portugal. Een wankelende troon. Onder dit opschrift publicggrt |d(e öMa- tin" de resultaten van een onderzoek om trent den politieken toestand in Portugal, door dit blad ingesteld. Na de meening der verschillende lei ders van de republikeinscbe beweging te hebben weergeven, van Braga, Machado, d' Almeida, Joao Chagas, Costa, enz. geeft de correspondent van het anti-katho liek blad ook enkele bijzon dierheden over de magonnieke organisatie. D^ geestdrift, schrijft hij, voor de re publiek heeft de volksmannen er toe ge leid zich in een geheime secte te vereeni gen, waarvan de organisatie en de voor naamste hoofden mij bekend zijn. Deze mannen hebben nauwkeurige voorzorgen weten te nemen om te voorkomen dat zij en bloc kunnen vervolgd worden. 5,De leden vormen groepen van vier, genaamd „chogas". Elk der vier van iede re groep vormt een nieuwe „choga", waar van hij alleen de drie nieuwe leden kent. Drie „chogas", vormen een „cabane." „Een opperste raad leidt deze organi satie, die in Portugal duizenden leden telt. De leden der vereeniging gaan zeer vertrouwelijk met elkaar om en noemen elkaar „primo" wat berteekemt ^neef" maar tenzij zij tot de leiders behooren, kennen zij op zijn hoogst drie of zes van hun politieke medestanders. itDe vijf ministeries, die elkander sedert den koningsmoord zijn opgevolgd, hebben de vereeniging bestreden: zij hebben de lagere leden kunnen doen arresteeren, die aan den rechter van instructie voor straf zaken werden overgeleverd. Zij hielden hen maanden lang gevangen, en beloof den hun straffeloosheid ingeval zij hun medeleden wilden verraden. Maar dank zij de stevige organisatie van de vereeniging, konden zij nauwelijks een honderd leden gevangen nemen, die overigens streng werden gestraft.,....." Rusland. De Cholera. LT,e St. Petersburg werden in de laat ste 24 uur, 45 personen door de chole ra aangetast, Twaalf zijn overleden. Het aantal zieken bedraagt 251 Er js verklaard dat men vreest dat door de cholera zijn besmet de gouvernementen Rjezan, Nisj- ni-Newgorod, Kazan, Simbirsk, Samara, Saratow .en Stawropol, De Prins der Nederlanden naar de Brusselsche Tentoonstelling. Onder verwijzing naar het desbetref fende bericht in ons blad van gisteren, deeleri wij mede, dat de Indépenjdance Beige meldt, dat Prins Hendrik 'der Ne derlanden den 2 5en Augustus a.s. te Brussel verwacht wordt. Wijziging der Arbeidswet. Van betrouwbare zijde verneemt 5,Het Volk", dat die minister Jalma het plan heeft in het aanhangig ontwerp tot .wij ziging der Arbeidswet den 10-urendag met den vrijen Zaterdagmiddag na 4 uur als geheel te laten vallen, door bij nota van wijziging óf den IO1/2 urigen arbeids dag op te nemen óf den vrijen Zaterdag middag weer terug te nemen. Koninklijke Besluiten. r-- Zijn benoemdtot ontvanger der re gistratie voor de burgerlijke akten te 's Gravenhage J. Ter Pelkwijk, thans in specteur der registratie en domeinen in de II divisie aldaar; tot ontvanger der registratie en do meinen te Alkmaar, K. .Wiersum, thans ontvanger der registratie 'en domeinen te Gorinchem is aan dr. M. A. Brants, op zijn verzoek, met ingang van 1 October 1910, eervol ontslag verleend als burgemeester der gemeente Schiedam; is met ingang van 1 Augustus 1910 aan J. D. N. Bulk, te .Weesp, op zijnver- zoek eervol ontslag verleend als voorzit ter plaatselijke Commissie voor de Onge vallenverzekering te .Weesp en benoemd tot voorzitter dier commissie G. van Sijrt- veld, zonder beroep, te Weesp. s=; is ,aan den kapitein ter zee J. W- (Tërmijtelen jmet den len Augustus 1910 ,oipj zijn verzoek wegens langdurigen dienst eervol pntslag uit den zeedienst verleend onder toekenning van pensioen en het be drag van het pensioen bepaald op f3300 ;sjaars en zijn met ingang van dienzelfclesh gajuffl ^gi;d£j;d|: Jat Jee joft kapt.-luit. ter zee p. W. de Visser, tot kapt.-luit. ter zee de luit. ter zee le kl. O. var Lcnnep en tot luit. ter zee lekl.de luit. ter zee 2e kl. J. H. G. Kremer. is benoemd tot hoofdcommies bij het departement van Justitie mr. J. V. van Dijck, thans commies bij dat departement Kleinste gemeente in Zuid-Holland. Blijkens de mededeeljng van den staat der bevolking in elke gemeente der pro vincie Zuid-Holland op 31 December j.l. heeft de gemeente Tienhoven het kleinst aantal zielen, t. w. 375. LEIDEN, 23 Juli. Tot redacteur van het „Chemisch Weekblad" is door de algemeene verga dering der Chern. Ver. benoemd de heer Dr. W. P. Jorissen, alhier. - 's Rijks Ethnographisch Musetim al hier heeft van den heer H. T. van IJs- seldijk, te Kampen een angkloeng uit de Westerafdeeling van Borneo ten ge schenke ontvangen. Geïnventariseerd als serie 1721. Aan den schenker is de dank der Re geering betuigd. De kapitein S. J. B. Maier van den Staf der Infanterie, werkzaam aan de Kon. Militaire Academie, wordt met in gang van 1 September a.s. overgeplaatst bij het 4e Reg. Infanterie. - £ij Kon. Besluit van 12 Juli 1910 nö. 99 is aan den Sergeant P. M. Kok, van het 4e regiment Infanterie alhier een tijdelijk' pensioen toegekend ten be- ge van f 120.voor een jaar, .we gens lichaamsgebreken. - Bij Kon. besluit van '20 dezer zijn voor den tijd van één jaar, tot goüverne- ments-veearts, belast met het klinisch onderzoek van voor uitvoer bestemd rund vee o. m. benoemd de heer en Dr. van Gruting, alhier E. O verbosch te 'G o u- daH. Anker, te Oud e water en T>. C. Kruijmel, te Haarlem; tot gouver nementsveearts in algemeenen dienst dë heeren Dr. A .ten Sande, te 's Graven hage en K. Büchli, te Gouda. AARLANDERVEEN. Aan de Kerk- vaart is de houten kwakel vervangen door een Beton cementen, voorzien van ijze ren leuningen. BOSKOOP. In de vergadering van den gemeenteraad werden door den burge meester de volgende rekeningen aange bodenle. die van de gemeente, slui tende met een batig saldo van f 5170.16 in' de gewone en f 1124.21 in de buiten gewone ontvangsten en uitgaven. 2e. die van de gasfabriek, sluitende met een ba tig saldo van' f 1539,94i/2. 3e. die van de waterleiding, sluitende met een batig saldo van f 2641.041/2, en 4e. die van het Burgerlijk Armbestuur, sluitend met een nadeelig saldo van f 11.851/2. Op de dubbeltallen voor lid van het college van Zetters worden geplaatst le. (vac. B. de Bruin), C. Frets en J. van Gelderen. 2e. (vac. J. Spruijt) Jac. Spruijt eri K. van Nes Bzn. In verband met het bepaalde van art 114bis der gemeentewet, keurt de Raad goed: le. de verordening op het beheer vau het gas- en waterleidingbedrijf der gemeente Boskoop. 2e. de veranderde verordening regelende «de samenstelling e!ri werkkring der commissie van bijstand Voor het beheer der gemeeutebedrijven en 3e. de instructie voor dën directeur der gemeentebedrijven. [Besloten' wordt te rekenen vanaf 1 Janluari 1911 voor de rekeningen van waterleiding en gasfabriek dë volgende banken aan te wijzen voor de waterlei ding Hét kantoor van den heer Goedewaa- gen en voor de gasfabriek het kantoor van' den heer Dikken. Het op te nemen crediet wordt bepaald óp f 3000 voor de gasfabriek en f 5000 voor ,de waterleiding. Terwijl de persoonlijke borgtocht yan den d'riecteur der gemeentebedrijven, ad f 1500 veranderd werd in een zakëlij- ken borgtocht van een gelijk bedrag. GOUDA. Aan' den heer dr. L. A. Kes- për alhier is jloor B. en W. op zijn verzoek tegen! 1 September a.s. eervol ontslag verleend uit zijne betrekking van archivaris der gemeente, en zulks onder dankbetuiging voor de vele diensten, in die betrekking a,an de gejneente bewezen. De Goudsche Zwemclub zal op 28 Augustus a.s. een nationale zwemwed strijd houden in de Stedelijke 'Zwemin richting aan de Houtmansgracht. Ter gelegenheid van haar 10-jarig bestaan zal de afdeeling pouda van dë Volksweerbaarheid op 28 Augustus a.s. eën schietwedstrijd1 houden op 't exer citieterrein aan den Rotterdamschen dijU De ge'meenterekening over 1909 geeft de volgende cijfers aan Ontvangstengewoon f 451.825, bui tengewoon f217.844. Uitgaven': gewoon f 406.964, buiten gewoon f 229.952. De gewone ontvangsten en uitgaven leverden dus een voordeelig saldo op; van f 44.860, de buitengewone een na deelig van f 12.108, zoodat het voor deelig saldo f 32.752 blijft. HAARLEMMERMEER. De opper vlakte, bezet met onderscheidene land bouwgewassen, in dit jaar, is .in deze gemeente ongeveer als volgt: Wintertarwe 1619 H.A., Zomertarwe 39 H.A., Spelt 0.5 H.A., Winterroge 708 H.A. Wintergerst 75 H.A., Zomergerst 4 H.A., Haver 1463,5 H.A., Paarden- ert Duivenboonen 30 H.A., Winterkoolzaad 7 H.A., Bruin' Mosterdzaad1 4 H.A., Geel' mosterdzaad 16 H.A. Karwijzaad 941 H.: A., Blauwmaanzaad 12.50 H.A., Vlas 30.50 H.A., Kanariezaad 7.50 H.A., Spi- naziezaad 289.50 H.A., BoerenkoolzaacS 2.25 H.A., Suikerbietzaad 10 H.A., Aard appelen 55.25 H.A., Suikerbieten 2868.50 H.A., Mangelwortels en voer- bieten 301.5 H.A., Zomerknollen 2.5 H. A., Uien 1.75 H.A., Roode klaver 631 H.A., Witte klaver 2 H.A., Lucerne kla ver 2 H.A., Bloembollen 88.5 H.A. HOOGMADE. Donderdagavond hielden in het lokaal van den heer C. Hillebrand de werkende leden van ons Harmonie gezelschap een buitengewone vergadering ter bespreking van het plan om per af gehuurde boot een feesttochtje te maken. Eerst werden eenige huishoudelijke zaken behandeld. Zoo werd in de plaats van den heer J. Went, die wegens vertrek uit de gemeente, als lid had bedankt* tot len secretaris gekozen de heer Jacs. van Wieringen Jz., terwijl de heer J. Witteman als 2e Secretaris werd aange wezen. Bij de daarop volgende bespre king van het bovengenoemde plan wer den zooveel bezwaren geopperd, dat men! besloot dit plan voorloopig te laten rus ten. Om echter aan den wensch van vele leden gehoor te geven, besloot men stap pen te doen tot het oprichten van een' Wilhelmina-vereeniging. In den loop van' een 14 dagen zal dus een nieuwe ver gadering worden belegd, waarop hono raire leden, begunstigers en verdere be langstellenden ztillen worden uitgenoo- digd', om te zien, oï de oprichting vanf zulk eene vereeniging in Hoogmade kan! verwezenlijkt worden KATWIJK AAN ZEE. Er wordt de laatste dagen veel haring aangebracht, toch blijven de prijzen goed. Men be steed: volle haring f 11 k 14.25, maatjes f. 9.20 h f. 11.25. makreel f. 10.50èf 12.50 steurharing f. 13 h f. 14 per kantje. LISSE. Door de tuindersvereenigingj „De Eendracht", is een algemeene ver gadering uitgesdireven tegen Woensdag 27 Juli in' het lokaal van den heer Geer- lin'gs, Ruighoek, des avonds half acht NOORDWIJKERHOUT. Bij de aan!- bestëdinlg van het maken eener schoeing' lanigs de nieuwe losplaatsen aan Schip^ perstoot, werd ingeschreven dbor de firma A. van Dijk en Zn. voor f 208, en door J. W, van Parera, voor f185,- beiden alhier. Aan dezen laatsten in schrijver werd dë uitvoering van het werk opgedragen. De loting voor de lichting 1911, voor deze gemeente zal plaats hebben te Noordwijk op Dinsdag 30 Augustus a.s., des voormiddags te kwartier vóó£ twaalf uur. Op 32 December van' het vorigë jaar bedroeg het zielenaantal dezer ge-> meente 2941, waarvan 1452 mannen en! 1489 vrouwen'. Gedurende Het eerste halt jaar van' 1910 werden er 67 geboren en vestigden zich 51 personen. Een ver* meerdering dus van 118 personen. Iq hetzelfde tijdvak echter stierven' 15 eij Vertrokken' 76 personenv hetgeen dus eetij vermindering is van 91. Die bevolking is dus in' het eerste half jar met 27 toey genuien en, bedr^gt thans 2968 giele$

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1910 | | pagina 1