22 VERGELDING. BUITENLAND. BINNENLAND. Ie Jaargang. No. 241. Bureau OUDE SINGEL. 54. LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post f L50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Vrijdag Juli 1910. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere rege1 meer 10 cent. V Ook al in Amerika! Ook! in' Amerika doet zich het jamriier- lijk verschijnsel voor, dat de echtschei- jdin'gen in die mate toenemen, dat van leen: nationaal euvel kan worden ge- is'p roken1. Zoo heeft zich dezer dagen! rechter Ellis te Atlanta, met verontwaardiging (uitgelaten over de onrustbarende toe neming der echtscheidingsgevallen in e IVereenigde Staten. Rechter Ellis zal zich tot het Congres te Washington wenden, om aan 'te drin gen op een scherper wetgeving, tegen, zooals deze rechtsgeleerde het noemt, het .e c h t s c h e i d i n g s e u v e 1. Tegen de echtscheiding, zooals die ook jn Nederland, helaas mogelijk is, zoolang de ontwerpen op de echtscheiding van pns Christelijk Ministerie nog geen wet geworden zijn, de echtscheiding n.l. op eisch van een der partijen, wanneer in Zeker geval de andere partij toegeeft, óf zonder dat de andere partij zich ook imaar de moeite geeft, om in' verzet te komen, trok rechter Ellis heftig te velde. Terecht zegt hij, dat de toeneming der echtscheidingen een gevaar oplevert voor het gezin, terwijl de vernietiging van het gezin op haar beurt de ondermijning be- teekent van stad, provincie, staat en na tie. Daartegen moet worden ingegrepen, zegt rechter Ellis. Zooals de zaken nu staan, loo.pt èen kibbelpartij tusschen echtelieden dadelijk luit op een breuk, de breuk op een echt scheiding. Dan trouwen de van elkaar verlosten elk weer met een ander en "de historie herhaalt zicher worden nieuwe slachtoffers gemaakt. Daar moet wat tegen gedaan worden, tneent terecht de heer Ëllis. En alzoo wil rechter Ellis verscherpte |wettelijke maatregelen tegen de echt scheiding, die paal en perk zullen stellen aan het willekeurig uit-elkaar-gaan van 'echtgenooten. Dat is uitstekend. Maar het euvel wijst toch op een' in zinking der Christelijke beginselen en 'der christelijke zedelijkheidsopvattingen Zonder welke de heiligheid en onontbind baarheid van het huwelijk niet wordt ge waarborgd. Voor de bakkersgezellen. Het hoofdbestuur van den Algemee- jnen Bond van arbeiders in het bakkers bedrijf heeft een bulletin" verspreid', jiri zake de loonactie der bakkersgezel len te Leiden. Opvallend is wel, dat we een paar dageif geleden de verschijning van dat stuk in „H et Volk" zagen aangekon digd'. In bedoeld bulletin wordt van ons o. a. gezegd, dat wij blind zijn voor de fei ten. We zullen daar niet over twisten, maar >ve komen op tegen de bewering, dat qns blad de werkgevers in bescherming Zou hebben genomen. Het tegendeel is waar. Ten! overvloede vvillen we Het nog eens zeggen, dat naar ons oordeel, in het al gemeen genomen, er te Leiden in het bak kersbedrijf misstanden bestaan. FEUILLETON. (Naar het Engelsch.) 12) De wond was hem toegebracht gewor den, toen hij voor het altaar knielde in de laatste kerk van Bretagne, die nog door de plunderaars gespaard was geworden. Hij zou zoo knielende gestorven zijn, indien niet de boeren, die in de kerk aanwezig waren, zich als tijgers op de soldaten geworpen hadden, met opoffe ring van eigen leven voor dat van hun priester. Ook nu op het schip was jer niemand, die geaarzeld zou hebben, dat leven opnieuw verdedigen, zoo het nog maals bedreigd mocht worden. De H. Mis begon en het huwelijk tus schen Gabiiël en Perrine werd voltrok ken. Van al de menschen die in de kleine Kapel tegenwoordig waren, was er slechts fee,ni die geen troost <en yrec^e kon vinden, En we erkennen volmondig, dat er gevallen zijn, waarin staking geoorloofd is. Maar waar we alleen tegen opkWamen, dat was tegen' d e s t a k i n g i n d i t b ij- zo n d ére geVa 1. Naar onze meening kón die staking on moge lijk tot liet gewenschte doel l ei d én'. En daarom hebben we gewaarschuwd'. En daarom hebben we niet de werkgevers, maar de bakkersgezel len' in bescherming genomen althans getracht zulks te doen door hen te wijzen op het gevaarlijke van een staking, onder de bestaande omstandigheden, een stakin'g die vele gezinnen van Jjakk'ers- gezellen broodeloos zou hebben gemaakt. Maar zoo'n kleinigheid schijnt bij de socialisten nietmee te tellen. Frankrijk. De Fransche minister van oorlog heeft aan het vijfde regiment der genie bevel gegeven, zich voor het geval van een spoorwegstaking marschvaardig te houden. Een afdeeling van het regiment is reeds belast met de bewaking van de verschillende spoorwegen in het depar tement Seine en Oise. De beambten en arbeiders van den Westerspoorweg hebben te Parijs een vergadering gehouden, om ten aanzien van de afkondiging van een staking een besluit te nemen. Een vertegenwoordiger van het syndikaat wekte de spoorweg mannen op, niet ongeduldig te worden en kalm het sein van het stakingscomité af te wachten. Van het meeste belang was, dat allen tegelijk de staking begonnen. Ten slotte werd een besluit aangenomen, dat heftige bedreigingen tegen de „aar zelende elementen,,, uitspreekt en het sta kingscomité aanmaant, zoo spoedig mo gelijk de staking te gelasteu. Het algemeeme stakingscomité van het Verbond vaii den arbeid zou gisterena vond bijeenkomen, om over de maatre gelen vÖbr een algemeene staking van de spóorwegmannen te beraadslagen, schillende bladen melden, dat de arbei ders, deel uitmakende van het syndikaat van het departement Gard in een ver gadering in de arbeidsbeurs te Alais be sloten hebben, de bijdragen van de le den te verhoogen en voor dat meerdere geld revolvers te koopen. Engeland, De spoorwegstaking. De onderhandelingen gevoerd tusschen bestuurderen van de Noordooster spoor en het personeel hebben tot geen schik king geleid. De bestuurderen weigerden den wissel wachter Gooichild op zijn ou den post te herstellen. Na de samenkomst, die vier uur duur de, gaf het bestuur van de Spoor een mededeeling uit, waarin het heette dat zij zich bereid haddien verklaard, alle stakers weer in dienst te nemen, mits het werk onmiddellijk weer werd hervat. Het zou dan ook geen processen wegens contract breuk aanbinden. Ook zou het bestuur al- al werd dien morgen zijn liefste wensch vervuld en diegene was Gabriël. Dien dag was het noodilottig geheim hem telkens weer in de gedachte ge komen. Toen hij dien morgen met de anderen op het strand vereenigd was, had hij niet schaamte het hoofd afgewend); van schaamte vooral voor Perrine en haar vader, die geen flauw vermoeden hadden, van wat hem kwelde. De last van het geheim was hem zwaar te dragen, en toch deed hij het, al was het hem een marteling. Doch toen hij met de overige geloovi- gen neerknielde en Perrine aan zijn zijde zag, toen de kalmte van dien plechtigen morgen in zijn hart doordrong, toen werd de gedachte aan hetgeen hij nu vóór ?ijn huwelijk veizuimd had, meer dan hij dra gen kon; hij werd overstelpt door het gevoel, dat hij het vertrouwen van haar met wie hij voor het altaar stond, niet, waardig was. Het feit, dat hij door zijn stilzwijgen medeplichtige was geworden aan een mo gelijke misdaad^ welke hij had moeten aanklagen, drukte hem op het hart. De trapen kwamen hem |n de pog§n2 le klachten van het personeel willen on derzoeken, mede het geval van Good- child. Op een vergadering van het personeel, te Newcastle gehouden, werd dat voorstel verworpen. Allereerst verlangde men her plaatsing, onmiddellijk en onvoorwaarde lijk, van Goodchild op zijn ouden post Het bestuur verwierp dien eisch Weer op een nieuwe bijeenkomst met vertegen woordigers van het personeel. Gisterochtend vroeg is er opnieuw een samenkomst geweest, maar opnieuw zon der gevolg. De onderhandelingen zouden echter heden nog he wat worden. Middelerwijl breidt de staking zich al lerwegen uit. Zoo heeft het spoorwegper soneel te York, Huil en Leeds gisteravond laat het voornemen te kennen gegeven, om zich bij de stakers aan te sluiten. Een ernstige tijding komt daarbij uit Carlisle, aan de Westkust, n.l. dat daar het spoorwegpersoneel van allerlei klas sen besloten heeft, te staken. Zoo dreigt het verkeer langs de westkust ook ge stremd te worden. Minister Buxton gaat van avond naar Newcastle om te trachten het geschil bij te leggen. Tengevolge van de staking zijn ver scheidene ijzer- en staalfabrieken te Mid- dlesborongh gesloten, omdat ze gebrek aan brandstof en materiaal hadden. Het werkvolk wandelt op straat. Men schat dat te Tyne Doek ongeveer 5000 verschepingen van steenkolen te wachten liggen. Het spoorwegbestuur te Newcast le heeft den geheelen nacht gewerkt om een betere dienst in den omtrek te krij gen en ts er nu in geslaagd verscheiden treinen met korte vertraging te laten ver trekken Honderden gallons melk en a ndere licht bedelvende waren worden niet afge leverd. De spoorwegstaking is tot een op lossing gebracht. De beambten hebben de voorwaarden der maatschappij aange nomen en zullen het werk onmiddellijk hervatten. Turkije. Het complot. Nadere berichten melden, dat het gehei me comité hetwelk nog juist bijtijds dooi de regeering is ontdekt, twee hoofdvertak kingen had. De eene werd geleid door den vroegeren brigade-generaal Natik, de an dere door Riza Noer, afgevaardigde voor Sinope. De politie heeft weer verschei dene menschen in hechtenis genomen. Ze moet thans alle namen weten van degenen die bij de samenzwering betrokken wa ren. Een invloedrijk lid van het geheime comité, n.l. Ali Kemal, een vroegere spion van Adoel Hamid, is naar Alexandrië ge vlucht. Sejrif Pasja, die tot dusver de hoofd leider van het komplot genoemd werdi, be vindt zich te Parijs. Volgens anderen zou een vroegere grootvizier de hoofdleiding van de sa menzwering in handen hebben gehadw Hofbericht. De tuinpartij, die gisteren van half drie hoeveel moeite hij deed om ze terug te houden. De H. Mis was ten einde en hij zag, dat de anderen, behalve Pen ine, hem ver baasd en verontrust aankeken, doch hij kon zich niet bedwingen, noch zelfs zijn oogen opslaan, toen hij plotseling pen hand op zijn schouder voelde. De zachte aanraking drong döor zijn geheele lichaam, hij keek op en.... zag vader Paulus naast hem staan. De priester gaf hem een wenk om hem te volgen: hij leidde Gabriël buiten de kapel, bleef een oogenblik nadenkend staan, wenkte hem opnieuw ging hem voor naar de kajuit en sloot de deur zorg vuldig. „Gij hebt iets op uw hart", zeide hij eenvoudig en bedaard, terwijl hij den jongen man bij de hand vatte. ^Misschien ben ik in staat u te hel pen, als ge mij wilt zeggen wat het is". Toen Gabriël die zachte woorden hoor de, en in het morgenlicht, het treurige vriendelijke gelaat zag, waarmede de priester hem aankeek, scheen zijn last hem al lichter te worden. De vrees voor het openbaren van zijn noodlottige yerdenki ng y£rdw£§n bij ,de tot half vijf op het Loo zou worden ge geven, kon wegens de onophoudenden regen, niet doorgaan. Daarom werden de talrijke genoodigden, militaire en burgerlijke autoriteiten, in het Paleis ont vangen in de benedenzaal. De genoodigden waren van allerwege aangekomen per spoor, auto, eigen equi page of huurrijtuig. De stroom van aller lei vervoermiddelen deed meermalen een opstopping in de meer dan 800 M. lange Paleislaan ontstaan. Tijdens een dier momenten reed prinses Juliana, vergezeld van hofdame en juf frouw Marting, tegen den stroom van rijtuigen in de Paleislaan af en werd luide toegejuicht. Niet alle genoodigden konden door het veroorzaakte oponthoud bijtijds het cour oprijden. De laatste auto kwam 2.40 binnen. Op het cour was een linnen tent opgeslagen, waar binnen de stafmuziek van het 8e regiment speelde. Bezoekt de Sociale Week! Dat kan niet genoeg herhaald worden, dat moet de leuze zijn van al onze Plaat selijke Comite's en van al onze Propa gandisten, gedurende de weken die nog aan 14 Augustus voorafgaan. „Bezoekt de Sociale Week!" moeten wij herhalen voor onze Onderwijzers, die tijdens de Sociale Week vacantie hebben. Want het is onmogelijk om een deel van zijn vacantie aangenamer, nuttiger en van meer beteekenis voor het volgende leven door te brengen dan door een be zoek aan de Sociale Week. En, wie komt sociale kennis meer te pas dan een onderwijzer Hij is toch voor een niet gering deel de opvoeder van het komende geslacht, de opvoeder van het Volk Uit den aard zijner betrekking komt hij veel in aanraking met het volk. Hij kent van zeer nabij de nooden en be hoeften van het volk, tenminste hij kan die heel gemakkelijk kennen, als hij slechts oog heeft voor den geestelijken en licha- melijken toestand van het volkskind, het welk hij dagelijks voor zich ziet. Zijn door die dagelijksche aanschouwing niet vele Openbare Onderwijzers tot het Socialisme gebracht? Zijn zij niet geworden de beste propagandisten van de S.D.A.P. Ongetwijfeld heeft daar ook veel toe bijgedragen hun levens- en wereldbe schouwing, het ongeloof waartoe niet weinigen zijn vervallen. De giftige Soci alistische Pers vond bij hen een welbe reide bodem. Maar ook het waarnemen van het leven, zooals het zich afspiegelt in het volkskind deed het zijne. Zijn onze Onderwijzers daar onge voelig voor? Het antwoord luidt beslist ontkennend. Hun arbeid, in hun vrije uren besteed in allerlei functe's voor de Arbeidersbewe ging, Sociale Cursus, Propagandaclubs (hetzij politieke of sociale) Drankbestrij ding, enz. geven daar een antwoord op. Neen, ook onze Onderwijzers leven mee, met heel hun ziel met heel hun hart. En goed onderlegd kunnen zij in dit opzicht zooveel doen, want „de Meester" heeft in dorp en stad nog altijd een grooten invloed. Daarom dan „Onderwijzers, bezoekt de Sociale Week!" Gij kunt er een schat van kennis opdoen, aanraking der hand van vader Paulus. En nu, voor het eerst, herhaalde hij woord voor woord de bekentenis, welke zijn grootvader in dien nacht van den storm op zijn sterfbed had afgelegd. Eens slechts viel vader Paulus hem in de rede, onder het verhaal dat Gafriël hem fluisterend deed. Gabriël had nauwelijks twee of drie volzinnen herhaald, van hetgaan zijn grootvader gezegd had, of de priester vroeg hem op geheel anderen toon, drif tig naar den naam van zijn woonplaats. Toen Gabriël den naam van hun dorp je noemde, was er diepe ontroering op het gelaat van vader Paulus zichtbaar, doch oogenblikkelijk was hij zijn aan doening weer meester; hij boog het hoofd ten teeken dat Gabriël zou voortgaan met zijn verhaal, sloeg zijn bevende handen iii elkander, alsof hij bad, en hield zijn oogen op het ivoren kruis gericht. Hij keek geen oogenblik op onder het ont zettende verhaal. Doch toen Gabriël van zijn onderzoek aan de Koopmanstafel begon te spreken en van het gedrag zijns vaders vertelde na dien tijd, toen hij den priester vroeg of Jiij, ondanks den schijn, nog het recht had die gij vruchtbaar kunt maken in de plaats uwer inwoning. Gij die de hoofden en de harten vormt van het kleine volkje, gij kunt ook de wegwijzers zijn op meenig gebied van de grooten. En in den tijd waarin het volk zooveel behoefte heeft aan voorlichting zoo'n krachtig verlangen openbaart naar kennis, kunt gij vooral zooveel doen. Maar als gij wat wilt doen doe het dan goed. En als gij iets goed wilt doen, moet ge weten hoe gij het moet doen. En daartoe moet gij de sociale verhoudingen ook in hare onderdeelen kennen. Die kennis kunt gij opdoen in boeken zeker. Maar beter kunt gij ze leeren uit de practische toelichting die de sociale week U wel, het boek U altijd niet geeft. De kennismaking met onze sociale wer kers uit alle deelen van het land, heeft ook zijn bekoring en zijn waarde. Ook dat versterkt en geeft vertrouwen. Daarom, „Bezoekt de Sociale Weekl" De Prins der Nederlanden naar de Brusselsche Tentoonstelling;. De Etoile Beige verneemt, dat Prins Hendrik der Nederlanden in de eerste helft van de maand Augustus een bezoek aan de tentoonstelling zal brengen. Dit bezoek zal geen officieel karakter dragen. Een bekentenis van een afvallige. Men zal wel eens gehoord hebben van den beruchten ex-Jesuïet graaf Hoens broech, die zijn orde heeft verlaten, dq pij aan den kapstok heeft gehangen en zich vaak een verwoed vervolger getoond heeft van hetgeen hij vroeger heeft lief gehad. De man schijnt echter nog oogen- blikken te hebben, waarop zijn betere geest b ovenkomt en hij gedwongen wordt, de waarheid te verkondigen* Graaf Hoensbroech heeft het tweede deel doen verschijnen van zijn eigejjf levensbeschrijving, die hij gepubliceerd heeft onder den titel: „Vierzehn Jahrel Jezuit." Ondanks zichzelf spreekt uit menigej bladzijde het berouw van den apostaat: Meri oordeele door deze bladzijde, did het „Hsg". vertaald: „Ik aarzel niet te verklaren, dat ach ter de muren der kloosters zich zeier groote schatten verbergen van de zui verste liefde tot God en den Christus en van heldhaftige toewijding. Niet de verveling des levens heeft de duizenden, kloosterlingen de beloften van armoede* zuiverheid en gehoorzaamheid doen af leggen, maar integendeel de verheven- ste moed en energie, een stalen wil om te leven, maar te leven het leven, waar van geschreven staat: „Ik leef, maar niet ik, doch Christus leeft in mij." Sprekend van de godsdienstige oefe ningen der Jesuïeten, zegt Hoensbroech: „Zij zijn gebaseerd op de logica zelve en geïnspireerd door een ver heven psychologie en esthetiek. Dq Jesuïeten toonen daarin ware vir- tuosen der zelf-discipline te zijn... In geen enkele andere christelijke communauteit verbreidt de stroom van het christelijk idealisme zich ia zoo machtige golven als in de ul- tramontaansch-katho'.ieke Kerk. De ultramontaan wil vóór alles Chris ten zijn. Alleen het katholiek Chris tendom toont aan de mannen en aan< om te twijfelen of zijn vader inderdaad die) misdaad had bedreven, toen legde vader Paulus hem nogmaals de hand op den schouder, en zei op den weemoedigea toon, die hem eigen was: „Wees be daard en zie mij aan. Ik kan voor altijd aan uw twijfel een einde maken, Gabriël,- uw vader is schuldig aan het plegen van de daad; doch... het slachtoffer van de misdaad leeft en ik kan het bewijzen.'* Gabriël's hart klopte hevig en een kou de rilling liep hem door de aderen, toen hij zag dat vader Paulus zijn priester kleed aan den hals losmaakte. Langzaam en met bevende vingers ontblootte de priester hals en nek, zuchtte diep én wees Gabriël op het litteeken eener diepe sne de aan den eenen kant van zijn keel. Gabriël wankelde, maar voelde een arm om zich heen slaan om hem te ondersteu nen, en toenwas alles donker om hem heen, hij zag en hoorde niets meer. Toen Gabriël zijn bewustzijn herkreeg* was hij nog altijd in de kajuit; de man* op wiens leven het zijn vader had toege legd ,boog zich over hem heen en be sprenkelde hem met water. (Wordt yervolgdh);

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1910 | | pagina 1