VERGELDING.
BUITENLAND.
Ie Jaargang.
No. 238.
9c Ceidóeke Sou/temt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere rege1 meer 10 cent.
Groot doen.
Het lean niet ontkend .warden, dat het
groot doen ten platten land|e toeneemt,
yoor menigeen al hoe langer hoe verder
felijker wordt.
Nu 't in! de laatste jaren den boer en
zijn dienstpersoneel goed gaat, zoo la-
Zen we indertijd in een blad, meent men
|er toch maar vlot en groot van te moe
iten leven.
Ofschoon er niets tegen te zeg
gen valt, dat er ook op het platteland
juit de betere levensomstandigheden voor
Ideel getrokken wordt, zoo doet menigeen
toch juist, alsof er geen opkrijgen meer
jaan' is. Men gaat bepaald boven zijn
stand leven.
„Nu buurman' een nieuwe hofstede
bouwt, moet ik 't ook doen/' Dochter
van boer A. krijgt een gouden horloge
met ketting, dus moet dochter van boer
B. ze ook hebben.
Nu zelfs de dienstmeid X. des Zon
dags in de kerk met een zijden blouse
verschijnt, wil de dienstmeid van boer
iZ. liefst een geheel zijden kleed hebben.
Zoo zegt men en... zoo doet men.
Of het op den duur zoo vol te houden
is, daaraan denkt men niet.
Wanneer wij den verderfelijken in
vloed die "dat overdreven groot doen op
de bevolking uitoefent, hier in 't kort
zullen nagaan, dan willen we met de
dienstboden beginnen.
Vroeger bedroeg het jaarlijksche loon'
van een grooten knecht 30 tot 50 gulden.
Van dat.loon legde die knecht nog me-
inigen gulden weg.
Als hij dan later bij den boer weg
ging en in 't huwelijksbootje stapte, dan
was het gespaarde geld dikwijls vol
doende een eigen huishouden te begin
nen.
Op dezelfde wijze deed de dienstmeid.
Vele dienstmeiden brachten zelfs het
geld voor meerdere koeien aan en zoo
konden knecht en meid reeds dadelijk'
leen boerderij beginnen.
Menig groot boerenbedrijf van heden
is op dergelijke bescheiden schaal moe
ten beginnen.
Hoe is 't echter nu?
Bij d-rie-, viermaal hooger loon leggen
de dienstboden meestal niets of maar zeer
schoone kleederen, fietsen, plezier maken,
groot en nog eens groot doen.
Wil men nu gaan trouwen en een eigen
huishouden gaan oplichten, dan ont
breekt cixwijls het allernooaigste; 't geld.
De meest piimitieve inrichting voor 't
huis, ja, dikwijls zelfs de kosten der brui
loft, moeten met geborgd geld betaald
Worden. De fami.ie begint met schulden.
En de last dezer schulden wordt des fe
zwaarder, naarmate de familie zich ver
meerdert of ziekte het gezin treft.
Eenmaal getrouwd en.... in de misère,
moet men zijn uitgaven gaan bekrimpen,
maar men is aan dat groot <ioen zoo ge-
Woon geraakt, dat men het niet meer
laten kan.
Daarom zoekt men naar andere mid
delen om zijn inkomen te vermeerderen.
v Men heeft wel eens gehoord van Prui
sen.
Daar worden hoogere loonen betaald.
Welnu, daar heen gegaan!
FEUILLETON.
(Naar het Engelsch.)
9)
Hoe langer Gabriël over die vragen na
dacht, hoe minder hij ze kon beantwoor
den. Zou hij bij w ijzer menschen om raad
gaan? Neen. Niet zoolang er nog een
iduizendle kans was, dat zijn vader onschul
dig was.
Die gedachte bezielde hem nog, toen
hij alweer in de nabijheid van zijn vaders
huis was. Hij aarzelde nog of hij binnen
Zou gaan, toen de deur voorzichtig werd
opengedaan. Het was zijn broer Pierre
die naar buiten keek en hem tegemoet
liep.
O, Gabriël, kom in huis, kom toch in
huis. ;Wij durven niet met vader alleen
Zijn, Hij heeft ons geslagen, toen wij over
sprajtep'^
En inderdaad, men gaat naar Pruisen.
Het hooger loon trekt den arbeider.
Vrpujw en kind laat hij in 't vaderland
In den beginne komt hij geregeld! thuis
en brengt het loon mede, maar nader
hand verslapt het geregeld naar huis ko
men, ien vrouw en kind beginnen bittere
armoede te lijden.
En 't gevolg daarvan is, diat menig
arbeidersgezin geheel ten gronde gaat.
Had die vrouw het verstaan met de be
scheiden inkomsten van haar man toe te
komen, deze zou er niet aan gedacht heb
ben in den vreemde werk te gaan zoeken.
En zoo moet de trek naar den vreem
de met al zijn treurige gevolgen voor
een groot deel aan dien zucht naar dat
grootdoen toegeschreven worden.
De koning der straat.
(Eerbiedig opgedragen aan den
Gemeenteraad van Leiden.)
(Ingezonden).
Wie de verslagen van de laatste zittin
gen van den Leidschen Gemeenteraad met
aandacht gevolg heeft, zal ongetwijfeld tot
de conclusie gekomen zijn, dat de Leid-
sche jeugd ook bij de Heeren van dat
hooge college niet in een zeer gunstig
daglicht staat.
Toen immers onlangs eene bespreking
gehouden werdt, om Slot en Burcht aan
den Zoeter wouidschen singel tot 1 Oc
tober te laten staan, werd dit voorstel
door meerdere leden bestreden, ook om
dat de jeugd in hare baldadigheid een
nieuw mikpunt zou vinden.
Nog in de laatste zitting moest het we
derom de Leidscbe jeugd ontgelden, die
zich schuldig had gemaakt aan het ver
nielen en wegnemen van gloeilampjes tot
een bedrag van ongeveer .400 gulden.
Ons politiecorps is sedert eenigen tijd
door onzen Raad met «enige agenten ver
meerderd, ook al wegens toenemende bal
dadigheid der jeugd, in onze buitenwij
ken.
Onze vroede vadieren staan in hun
standpunt'niet alleen; algemeen wordt
erkend, dat onze kinderen zoo geheel an
ders zijn dan vroeger.
Hoort ouden van dagen maar eens
spreken over hunne kinderjaren. En wa
ren zij ook niet allen „brave Hendrik-
ken" geweest, de losbandigheid onzer da
gen kenden zij toch niet
Algemeen wordt dan ook ouders en
onderwijzers opgedragen de jeugd over
haar gedrag te onderhouden; desniette
min zijn de resultaten slechts tijdelijk van
gunstigen aard.
Nu is het waar, dat de jeugd in haar
ontspanningen tegenwoordig dikwerf ge
kortwiekt wordt.
Om eenige voorbeelden te noemen
Wanneer wij ons^ als jongens, vroeger
wenschten te vermaken met het oplaten
van vliegersniemand was er, die ons een
stroobreed in den weg legde. Op plein
en veld, zelfs in straat en steeg, overal
was men vrij. Thans echter moet men
zich daar wel wachten. Ter wille van tele
graaf en telephoon is dat vermaak voorna
melijk alleen buiten de stad toegestaan.
Gabriël ging in huis. Zijn vader zat
bij de kachel en keek op, mompelde
„spfbn" en maakte een verachtelijk ge
baar, doch richtte niet direct tot hem het
woord.
De tijd verliep, en er werd niet gespro
ken; de middag ging in schemering over,
de schemering werd avond, en nog steeds
sprak Francois geen woord met geen van
zijn kinderen. .Toen hei geheel donker
was geworden, ging hij uit en nam zijn
vischnet mee, zeggende, dat hij liever al
leen op zee was, dan thuis met een spion.
Toen hij den volgenden morgen thuis
kwam was hij nog niet veranderd. Er gin
gen dagen, weken, maanden zelfs voor
bij, en hoewel hij tegen zijn andere kinde
ren weer was als van ouds, voor zijn
oudste zoon had hij steeds geen woord!
Bij de enkele gelegenheden, dat zij el
kander zagen, zwegen beiden en spraken
niet, dan enkele woorden die volstrekt
noodza'kelijk gezegd moesten worden.
Nooit wilde Francois met Gabriël in de
boot gaan, noch alleen met hem in huis
zijn: hij at nooit met Gabriël aan tafel
en de andere kinderen mochten nooit over
hem spieken; ook wilde hij van Gabriël
gee,hi >voord y^n verdediging pj op-
Voetballen is een geliefd spel, ook voor
kinderen,
.Waagt het echter niet met uwen bal
te spelen in de stad, want het scherpziend
oog van een' dienaar van den H. Her
mandad loert op U,
Klapperen doen onze kinderen gaarne,
vooial thans. En hoort de „groote men
schen" daar eens over! zelfs wordt ier
hier dn daar al gemopperd, dat kleine
kinderen er hunnen slaap door missen
en zieke menschen er niet gezond door
worden.
Maar genoeg! Kinderen kennen de zor
gen des levens nog niet: op hun leeren
volgt hun spelen. Nu willen ook wij niet
ontkennen, dat de hedendaagsche jeugd
ontaard, maar wij, die dagelijks met haar
omgaan, zijn overtuigd, dat het doel
van hun spel geen losbandigheid is.
De jeugd wenscht vermaak, en daar
heeft zij recht op. Wij moeten meerdere
plaatsen hebben, waar zij zich op gepaste
amuseeren. Niet alleen speeltuinen, waar
vader of moeder in de portemonnaie moe
ten tasten voor het gebruik van con
sumptie, niet alleen speeltuinen, waar
slechts enkelen onder bekwame spel
leiders zich kunnen vermaken, maar ook
speeltuinen, waai de jeugd zich óf
gratis óf tegen kleine vergoeding, ook
in vacantietijd, kan vermaken met schom
mel en wipplank èn draaimolen, met boeg-
sprietloopen en werken aan ringen, met
zakloopen en mastklimmen. Wij geven U
de vei zekering, «dat de Leidsche jeugd
zich alsdan minder zai schuldig maken
aan baldadigheid ende Leidsche Raad
minder over haar zal klagen.
Een vriend 'der jeugd.
Frankrijk.
De dreigende staking.
Aan het einde van de vergadering tot
bespreking van de kwestie der staking,
maakte het bestuur van het Syndicaat
der spoorwegbeambten een resolutie be
kend, waarbij het stakingscomité wordt
gemachtigd, cle algemeene staking uit te
roepen, op het oogenblik, dat het comi
té gunstig oordeelt liefst zoo spoedig
mogelijk als antwoord op de beleedi-
gende weigering der maatschappijen,
met de vakvereeniging te onderhandelen
over de eisclren van bet personeel. De
staking is dus feitelijk uitgesteld, blijk
baar ook met het oog op de afwezigheid
van het parlement, Zij blijft echter drei
gen.
De spoorwegmaatschappijen blijven
van meening, dat het grootste gedeelte
van het personeel den arbeid niet zal
nederleggen en dat de staking, wanneer
zij al verklaard wordt, een nederlaag
zal worden voor de vakvereeniging.
De Fransche spoorwegbeambten heb
ben tlians tot de algemeene staking be
sloten. In de Zondag gehouden verga
dering van den bestuursraad1 van het
Syndikaat der spoorwegbeambten werd
na een beraadslaging van ongeveer 12
uren een motie aangenomen, waarin het
stakingscomité wordt gemachtigd uur en
dag te kiezen waarop „liefst zoo spoe-
heldering hooren betreffen de hetgeen zijn
overleden vadier in den nacht van den
storm tot Gabriël gezegd hadi.
De arme Gabriël kwijnde >en veranderde
zoo onder dat stelsel van huiselijken ban,
dat zelfs Perrine hem nauwelijks herkende
Hij leed onophoudelijk aan den twijfel die
hem nooit verliet en aan de verwijtingen
van zijn eiren geweten, door het bewust
zijn, dat hij een verantwoordelijkheid
op zich wierp, die hem zijn plicht voor
schreef. Doch geen slechte LX:undeIing
thuis, geen zelfverwijt, waren krachtig ge
noeg om Gabriël te bewegen tot het open
baren van zijn geheim. Hij wist, dat er
een vlek op zijn familie, zijn naam, zelfs
op Peirine wijl zij zich aan hem had
verbonden zou blijven kleven, indien
hij zijn geheim openbaarde; zijn vader
mocht dan schuldig worden bevonden of
niet De smaad der wereld is vreeselijk
te dragen, zelfs in een groote stad waar
de meeste inwoners elkaar vreemd zijn,
doch veel vreeselijker is die smaad op het
land, waar iedereen elkaar kent, waar
ieder over zijn medeburgers praat, waar
niets |de menschen beschermd tegen de
dwingelandij van kwade tongen.
Gabriel, Jiad n^et d^en mped cyn dat gjjes
dig mogelijk", „de algeftieene staking
zal ingaan.
Duitschland,
Keizerlijke geschenken.
"KeiZer .Wilhelm gaat van de móehing
uit, dat kleine geschenken de vriendschap
onderhouden, en heeft daarom uit Bate-
strand in Noorwegen een telegram ge
zonden aan koning Haakon, dat hij voor
nemens is,> het Noorweegsche volk een
geschenk te geven, als herinnering aan
de hartelijke ontvangst en de groote gast
vrijheid ,'die hij jaar op jaar in de Noor-
sche wateren geniet. Dit jaar vooral heeft
het prachtige wader, dat de schoonheid
der Noordsche Fjordenwereld op schitte-
de wijze deed uitkomen, diepen indruk
gemaakt op den monarch,- en hem dank
baar gestemd. Hij wil aan die stemming
uiting geven, door het aanbieden van een
standbeeld van den Noorschen held Frith-
jof den heros van Tegner's Frithjof-saga;
dit beeld, waarvan de uitvoering opgedra
gen is aan professor Unger te Steglitz, die
den keizer op zijn Noordlandreis vergezel
de, zal geplaatst worden op de hoogte bij
Framnas aan de Sognefjord', waar zich,
naar de legende wil, Frithjof's graf be
vindt.
Koning Haakon zond, namens het
Noordsche volk, een hartelijk telegram
van -.dankbetuiging aan den Keizer, en
sprak zijn instemming uit met de plaats,
door den Keizer voor de plaatsing van
het beeld voorgesteld.
Een ander geschenk van |den Keizer, aan
de Republiek Mexico, die in dit jaar zijn
100-jarig bestaan viert, bestaat uit een
standbeeld van Humboldt, die in Amerika
en vooral in Mexico evenzeer bekend en
gevierd is, als Europa. Humboldt heeft
tijdens zijn lange Amerikaansche ontdek
kingsreis meer dan een jaar in Mexico ge
woond. Hij kwam in 1903, zeven jaar
voor het bevrijden van Mexico uit die
Spaansche heerschappij, in dat land aan,
en heeft er heel wat gewerkt en gedaan.
Het standbeeld, naar het ontwerp van
Ernst Freese, is. reeds gereed het stelt
Humboldt voor in langen mantel, met
hoed en stok in de rechterhand. Het zal
dezer dagen naar Mexico worden verzon
den, en op 14 September voor de Na
tionale bibliotheek in Mexico-City worden
onthuld.
Italië.
Een gerechtsgebouw geplunderd.
Een alleibrutaalst stukje is Zaterdag
nacht te Rome door een bende onbekende
inbrekers uitgehaald.
Zij plunderden een gerechtsgebouw ge
heel leeg en namen niet alleen een groote
som gelds mee, maar ook stapels docu
menten, waaronder een groot aantal be
wijsstukken, die betrekking hebben op
processen die dezer dagen in behandeling
zouden komen.
Zoodoende zullen waarschijnlijk de za
ken tegen een driehonderdtal beklaagden
geen voortgang kunnen hebben. En zeer
tcgei haar zin zal de justitie genoodzaakt
zijn de meeste hunner vrij te laten.
De inbrekers, die den kapitein van Kö-
penick tot voorbeeld hadden kunnen
strekken, moeten de nachtwakers dron
ken gemaakt of bedwelmd hebben.
te trotseeren en zich aan liet gevaar bloot
te stellen van eeuwige schande; evenmin
had hij den moed om de herige belangen
te dienen van vergelding en waarheid.
Gabriël ging gebukt onder het leed dat
zijn lichaams- en geestkracht sloopte, toen
Bretagne bezocht werd door een groote
algemeene ramp, wauin alle bijzondere
ongelukken als het ware zich oplosten.
Het was i.i den tijd der Fransche om-
wente'ing, die tot een woedenden orkaan
was gestegen, dat de opperhoofden der
nieuwe republiek, op het toppunt van
hun macht, hun laatste, ergste daad van
waanzin bedreven in her verdelgen van
den godsdienst en het omverwerpen van
alle hei ge symbolen.
Hun decreeten waren in den omtrek
van Parijs overal uitgevoerd geworden;
en nu kwamen de soldaten der Repub iele
naar Bretagne, aangevoerd door bevel-
bers, die in last hadden overal den gods
dienst uit te roeien, de laatste en sterk
ste vesting, die nog in Frankrijk was over
gebleven.
Die mannen begonnen hun werk, den
slechtsten van hun opperhoofden waar
dig, die hen hadden uitgezonden. Zij plun
derden, de perken jen yendeR!^ alle krUji-
Spanje.
iZpoals reeds meermalen' is gem'el^
jn'emen 'd!e revolutionaire stroomingen,
met name in het noorden van Spanje*
han'd over hand, toe. De Spaansche res
volutioniiairen, die in liet vorige jaai
tijden^ de onlusten in Barcelona ook op
Fransch grondgebied waren gevlucht,
hebben besloten in de week van 22 tol
26 Juli naar Spanje terug te keeren, on*
versdiillig of de amnestie zal worden
afgekondigd of niet.
Een 'nader bericht hieromtrent Imeldt
dat te Perpignan de revolutionnairej
Spaansche afgevaardigden Leroux en Ig-,
lesios verwacht worden, om niet de te
Perpignan en in haar omstreken vertoe*
vende, uit Spanje uitgeweken revolution-
nairen van Barcelona, die nog steeds
te vergeefs wachten op verlof om naar,
hun vaderland te mogen terugkèeren, te
onderhandelen.
Dit troepje geeft den Franschen auto
riteiten veel te doen. Nog (eergisteren^
werd een met knuppels gewapende ben
de, die op het station naar Spaansche
politiebeambten zocht, met geweld ver
wijderd. De overheid van Perpignan weet
dat de Spaansche regeering de amnestie
tot na den 31sten Juli wil zien uit te
stellen, wijl om dezen tijd groote betoor
gingen te Barcelona en in het arbeiders-
centrum Bilbao, in voorbereiding zijn.
Tot dien tijd althans zou men de revo-
lulionnairen, thans te Perpignan verza
meld, liefst buiten' de grenzen van liet
vaderland houden.
Naar uit nadere berichten uit Madridl
blijkt, dreigen de in het mijngebied van
Bilbao, en Santander uitgebroken stakin
gen een aanzienlijken omvang te verkrij
gen. Te Bilbao trok de gendarmerie te
gen een troep stakers op, die trachttel
zich tegen de arrestatie van eenige hun
ner kameraden te verzetten, en yerde-
digde zich met geweerschoten, waardoor,
een staker werd gewond.
Er zijn' troepen naar het stakingsge-
biéd gezonden.
Amerika.
In Nicaragua waar president Madriz
en generaal Estrada nog steeds om de
heerschappij strijden, moet, naar luid van,
Amerikaansche berichten, de toestand
thans zoo ernstig zijn, dat de regeering
te Washington er waarlijk over denkt,-
tusschen beiden te komen, om in de re
publiek een geregelden toestand in te
stellen. Amerikaansche correspondenten
wijzen op het optreden van de Vereenig-:
de Staten op Cuba in 1904, en zonder tef
melden, wat in Nicaragua dan wel erger^
geschied, dan dat twee op de macht be
luste groepen elkander bevechten, met'
de gevolgen daarvan, klagen zij, dat de.
anarchie in Nicaragua veel erger is, dan;
zij op Cuba ooit is geweest. Als bewijs
moet dienen, dat de onversterkte stad
Prinzapolco is gebombardeerd, eigen
dommen van inlanders en vreemdelinge^
in beslag genomen, gedwongen leenin»
gen worden geheven en dc gevangenis
sen vol staatkundige misdadigers zijn.
Alsof zulk een toestand een bijzonder
heid ware in menige Zuid-AmerikaanJ
sche republiek.
sen en beelden, welke zij op hun weg
aantroffen. De vreeselijke guillotine ver
slond inenschenlevens in de dorpen van
Bretagne, zooals zij menschenlevens had'
verslonden in de straten van Parijs; ge
weren en degens verwoestten alles, zelfs)
vrouwen en kinderen knielend in het ge*
bed, werdien niet gespaard; de priesters)
werden overal nagejaagd', opgespoord ert
gedood, zoodra zij ontdekt werden; geen|
district was te vindien of de gruwelijkste
wreedheden hadden plaats gehad.
Doch de godsdienst breidde zich ver*
der uit dan het giootste bloedbad en her
leefde telkens weer, van onder de voeten
der menschen die in hun blinde woede}
machteloos waren om hem te verdelgen^
Overal bleef het volk getrouw aan het ge
loof, overal stonden de priesters liua
kudde bij in den grootsten nood. De beu,
len der Republiek waren naar Bretagnq
gezonden, om het land afvallig te maken^
maar hun duL elsch werk was vergeefscty
zij ii-ten b ijhun vertrek een land van ina#4
telaren achter zich.
(Wordt vervolgd)^
