27
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 220.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
tn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
>er post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Juni
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 centj
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratli
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere rege1 meer 10 cent.
Naar aanleiding der interpellatie.
De interpellatie van het Kamerlid mr.
fan Doorn, inzake de Borromaeus-En-
tycliek is in het water gevallen.
Of de Regeering al geprotesteerd had
egen de Encycliek, en zoo niet, of zij van
dan was,- zulks alsnog te doen?
Kortweg neen, antwoordde de minister,
vant de Encycliek is niet te mijner kennis
jebracht.
De minister beschouwde deze kwestie
lit het goede oogpunt* n.l. als een zaak,
dleen rakende innerlijke aangelegenheden
ier R. K. kerk, waarmede de Staat als
'oodanig niets te maken heeft.
De Paus vaardigt een Zendbrief uit aan
legenen die tot de R. K. kerk behooretn,
•en stuk dus dat tot godsdienstig terrein
•ehoort.
En nu doet zich het eigenaardige geval
oor, dat niet een anti-revolutionair of
christelijk Historische, maar een libe
ral, juist een dergenen, die het zoo
lerschrikkelijk vinden dat de godsdienst
iet die politiek vermengd wordt, die Re
dering komt interpelleeren
Maar nog iets eigenaardigs deed zich
•ij deze interpellatie voor.
De heer van Doorn beweerdie, dat de
jihoud ider Encycliek beleedigendi was
oor „het Nederlandse he volk",
«mdat in het Nederlandsche volk de geest
*.er hervorming leeft.
Het is met de aanmatiging, het oude
iberallsme eigen, gezegd.
De Katholieken maken in Nederland
uim een derde der bevolking uit.
Voegt men daarbij de Joden, de oud-
Cathoiieken ten de ongeloovigen in den
'inde, dan kan gerust gezegd, dat dege-
ien, in wie de geest der hervorming
ieeft, nog niet de helft bedraagt van het
Nederlandsche volk.
En toch wordt die geest der hervorming
onder meer voorgesteld als de geest van
iet heele Nederlandsche volk.
Op de Zaterdag gehouden vergadering
an den Bond van vrije liberalen heeft mr.
jdeman gesproken in denzelfden
•leest.
Naar aanleiding van het antwoord van
ilen minister op de vragen van het Kamer
lid van Doorn stelde de heer Tyde-
m an de vraag„Zal Nederland een
p r o te s t a n t s c h e na t i e b 1 ij v en
Eerst hebben de liberalen ons ingedeeld
bij het „niet denkend deel der natie",
tou gaan zij verder en sluiten ons zedfs van
de natie uit, want als Nederland een pro
testantse he natie is, dan behooren de
Katholieken er niet bij.
Het onvervalschte liberalisme heeft zich
hier weer eens in zijn echte gedaante ge
toond.
België.
De koning en de missiën.
Op verzoek van Koning Albert, onder
steund door Z. H. Paus Pius X heeft
[Mgr. Caloen1 besloten een Benedictijner
abdij te stichten' op de hoogvlakten van
[Katanga in den Belgischen Congo.
In een gehoor aan Mgr. van Caloen en
Dom Jan de Hemptinne in het paleis
van Brussel verleend, heeft Koning Al
bert met ware geestdrift gesproken over
het werk der misionarissen in den Con-
*go. Hij herinnerde wat de Witte Paters
te Boude wijn stad verricht hebben, pater
Cambier, in' Kasai, en pater Bankaert
te Kisantu, die daar zelfs een drukkerij
heeft opgericht.
De koning merkte oj^. dat men de in
boorlingen moet opvoeden in hun moe
dertaal en niet moet trachten er Euro
peanen van te maken als men een volk
',wil beschaven' met het zijn landaard te
ontnemen, dan gaat men een verkeerden
weg op, zei de koning.
Frankrijk.
Een dieven-academie.
De -„Matin" bericht van een inrichting
voor de opleiding van dieven, die door de
politie gesloten is, nadat onderwijzer en
leerlingen waren ingerekend. Op voor
beeld van groote zangers, die zich als
zangleeraars vestigen, als het met hun
stem [begint achteruit te gaan, was ook
Jean .Staerck, die reeds dertig jaren het
.beroep van een zakkenroller met eere
had uitgeoefent, tot het voor hem pijn
lijke besluit gekomen, de practijk vaarwel
te zeggen, nadat talrijke tegenslagen hem
hadden [doen jnzien, [dat hij jn zijn be
roep pp geen goedie resultaten meer re
kenen kon.
Zoo liet hij dan ook voor «enige weken
in 't geheim de tijding rondgaan, dat hij
in zijn woning, rue d'Hubervilliers, een
theoretische en praktische leercursus ge
opend had over de kunst van die zakken
rollerij |en dien inbraak.
Zooals te verwachten was, ontstond er
een groote toeloop naar het instituut
Staerck. Was het weer schoon en de tem
peratuur aangenaam, dan volgde de pro
fessor der academie, 't voorbeeld van Pla
to en voerde hij ?ijn leerlingen op de
zacht glooiende helling der vestingwer-
bij het fort Romainville. Hier, te midden
van een waardige omgeving, gaf de ver
nuftige paedagoog aan zijn op aandach
tige wijze toeluisterende discipelen, die
zich op schilderachtige wijze in het gras
aan zijn voeten hadden neergevleid, het
college over de methodiek der zakkenrol
lerij en wijdde uit over de trucks en de
fijne handgrepen, die de ervaren, door
een levendige verbeeldingskracht geleide
hand moest toepassen om het geluk in zijn
dienst t.e krijgen.
„Mijn beste jongens, let er vooral altijd
op, u zoo bescheiden mogelijk te kleed
den!" zoo doceerde de „professor".
„Kleeding en houding van een eenvou-
digen arbeider hebben jn ons vak tot
nog toe steeds als het meest doelmatige
karaktermasker gediend. Gij zult goed1
doen met in uw praktijk steeds het een
of andere werktuig in de hand of op den
schouder te dragen, dat licht in 't cog
valt. Men wantrouwt den nietsdoener, die
met de handen in de broekzakken, met
spionneerende blikken doelloos rondwan
delt. Men koestert daarentegen in 't ge
heel geen wantrouwen tegen den bra
ven arbeider, die in zijn werkkiel en met
de pet op den niets vermoedenden wan
delaar op achtelooze wijze volgt."
En hij sloot de voordracht, die door
zijn hoorders met aandachtige spanning
gevolgd werd, met de volgende waarschu-
„Voorschriften beduiden niets zonder de
oefening en de ervaring, die ze weten
toe te passen Gaait dadelijk naar de plaats
die lif.d u zal aangeven. Daar is aardig
wat te halen, en het is een uitstekende ge
legenheid met de daad te bewijzen, wat
gij bij mij geleerd hebt. Ik reken er op
dat gij mij morgen eerlijk de opbrengst
van .uw werken zult overhandigen. Het
is de belooniimg voor de moeite, die ik nam
u in de geheimen van ons beroep in te
wijden."
In 't bezit van het gestolene, wisselde
de meester de zaken tegen baar geld in bij
zijn ouden vriend en heler Louis Corvé,
die aan 't hoofd siond van de cantiue der
dieven-academie. Staerck liet er zich ech
ter toe verleiden zijn kring van leerlingen
op onvoorzichtige wijze uit te breiden.
Zoo gebeurde het, dat in de leergierige
schaar twee onwaardigen binnenslopen,
twee geheime politieagenten, die nadat
zij een week lang aan de voeten van den
meester gezeten hadden, den professor
en de meest trouwe aanhangers bij den
kraag pakten en met den waard der kan
tine in hechtenis deden stellen. De bij de
razzia nog ontsnapte leerlingen werden
toen één voor één gepakt, en achter slot
grendel gezet, zoodat nu het geheele in
stituut onder de bewaking der politie is
overgebracht.
Middagmissies te Parijs.
Zooals de „Msb." verhaalt, hebben te-
genwoordig te Parijs missies plaats voor
de zg. „midinette's", de jeugdige winkel
juffrouwen ten arbeidsters, die alleen in
het middaguur vrij hebben.
Zooals begrijeplijk is, zijn deze meis
jes, wat hun godsdienstig en zedelijk le
ven betreft, aan de grootste gevaren bloot
gesteld.
Eenige arbeidsters kwamen eenige ja
ren geleden, bij het zien van iden treurigen
toestand yan velen, op liet idee van de
middagmissies.
„Het was een geniaal iidee, zeide een
Parijsch priester, maar wel wat ondoor
dacht, want op het eerste gezicht scheen
het nogal vermetel en onwaarschijnlijk
te verwachten, dat de luchthartige, le
venslustige en van pretjes houdende mih
dinette haar middagwandeling langs de
boulevards zou afkorten, om paar een
preek te komen luisteren."
Evenwel, zij die liet goede en nuttige
werk uitgedacht hadden, pakten het vol
moed aan. Zij lieten biljetten drukken,
waarop' de uren der missie aangegeven
waren, deelden ge, zonder schroom uit in
brieken en winkels, in café's, restaurants
en op straat en wachtten vervolgens in
angstige spanning den uitslag van haar
edelmoedige pogingen.
Aanvankelijk was het gehoor niet zeer
talrijk, maar allengs groeide het aan en
van een klein honderdtal nam het zoo ge
stadig toe, dat bij de laatstelijk gehouden
missie ruim twaalfhonderd midinettes
rondom den predikstoel vereenlgd waren.
De geestelijke oefening wordt natuur
lijk vlug verricht, want de tijd der meisjes
is tamelijk beeprkt. Om 12.30 wordt een
lofzang gezongen; om 12.35 begint de
geestelijke zijn preek, die duurt tot 12.50,
zoodat slechts 20 minuten in de kerk be
hoeven doorgebracht te worden. De mis
sie diuurt gewoonlijk veertien dagen, en
eindigt met eene H. Mis des morgens om
7 uur ien een algemeene ,H. Communie
Het gehoor varieert natuurlijk vo-Igens
de parochiën, waar de missie gegeven
wordt; hier zijn het meerendeels meisjes,
die werken in confectiemagazijnen elders
zijn het winkeljuffrouwen of buffetmeisjes
of modisten; sommigen zijn heiligen en
heldinnen; anderen zien er meer we-
reldsch, dan engelachtig uit; nog anderen
hebben nooit een preek gehoord, of een
kerk bezocht; nochtans luisteren allen met
groote aandacht.
Bij iedere missie worden trcotstvolle
resultaten [bereikt, alhoewel het uiterst
moeilijk is over deze uitsluitend inwendi
ge en geestelijke zaken nauwkeurige sta-
tiestieken op te stellen. Zeker is in ieder
geval, dat in de laatste drie jaren zeven a
achtduizend meisjes weder in nauwere
aanraking zijn gebracht met de Kerk, en
dat de godsdienst in vele werkplaatsen,
fabireken en winkels niet langer als eene
„quantité négligeablë" wordt beschouwd.
Het spreekt van zelf, dat het bijwonen
dezer middagmissies heel wat zelfopoffe
ring van de midinettes eischt. Zij moeten
zich haasten .met haar maaltijd, en er
haar dagelijksche wandeling of ontspan
ning |Ln de open lucht voor opofferen.
In de Fransche Kamer is Vrijdag be
handeld het voorstel van Mougar en Rou-
anet, tot afschaffing van de ridderordlen.
Minister Briand, de socialist, die maling
moest hebben aan ridderorden dóe van
vijf en twintig narren nooit één knap
verstandig man maken, bestreed het voor
stel, dat verworpen werd met 268 tegen
230 stemmen.
Turkije»
De Kretensische quastie houdt de ge
moederen in Turkije nog steeds warm, in
sommige gedeelten van het rijk in de
warmte zelfs tot kookhitte gestegen en in
afwachting van het oogenblik dat het
Turksche leger bevel zal krijgen Thessalië
binnen te rukken, voert men thans een
economisch en strijd op leven en dood.
Te Saloniki werden in den nacht van
Vrijdag op Zaterdag op verschillende pun
ten van de stad gechreven biljetten aan
geplakt van den volgenden inhoud„Wij
hebben aan de geheele wereld te verstaan
gegeven, dat wij ieder, die het zou durven
bestaan de hand uit te steken ook maar
naar het kleinste gedeelte van het Otto-
maansche gebied, de oogen zouden uit
krabben en de handen zouden afhouwen.
En dat zullen wij doen ook.
Wij hebben reeds besloten alle sche
pen, die de Gnieksche vlag voeren, alle
Grieksche producten te boycotten, maar
dat is niiet voldoende. Laten wij liever
alle betrekkingen met Ottomaansche Grie
ken afbreken, met onze bakkers, slagers,
kruideniers ,enz. wier oog naar Grieken-
kenland gericht is. Wij rekenen er op, dat
de bevolking van Saloniki dit nieuw be
wijs van vaderlandsliefde zal geven.
Leve de boycot tot het uiterste!"-
Ook de Mohammedaansdie vrouwen te
Saloniki hebben het bewijs willen leveren
dat zij niet minder door vaderliefde be
zield zijn dan de mannen. Zij hadden be
sloten tot een protestmeeting tegen de
aanhechting van Kreta bij Griekenland
en bepaald ,dat alle meisjes en weduwen
een [eed zouden doen,- dat zij zich met
geen man in het huwelijk zouden bege
ren! v die. 'zlich niet gewapenderhand heeft
verzet tegen de inlijving van het eiland.
Een Doggenvereeniging.
Men' weet, hoe één vindingrijke „Te-
legraaf-fédactepr jogs blad ter sprake
bracht, naar aanleiding van een bericht
over eeii „augurkenbond".
We kunnen onzen persbroeder in de
zen slappen tijd nog eenige copie aan de
hand doenhij leze de „Nieuwe Rott.
Crt." van 'Zaterdagavond, waarin ver
meld staat, dat Prins Hendrik der Ne
derlanden te Goslar is aangekomen, waar
hij de vergadering der.... „doggenver-
eeniging" zal voorzitten
De „Telegraaf"-man late nu zijn ver
nuft spelen over Prins Hendrik, die te
Goslar den voorzitterszetel bekleedt te
midden van doggen
Provinciale Staten van Zuid-Holland.
Ged. Staten hebben aan Prov. Staten
doen toekomen het verslag'van den heer
A. Bos, zuivelconsulent der Ho!I. Maat
schappij van Landb. omtrent zijne werk
zaamheden in het jaar 1909; alsmede de
verslagen, rekeningen en begrootingen
der Vereenigingen „het Botercontrólesta-
tion in Zuid-Holland", „het Kaascontrö-
lestation Zuid-Holland", „Proeftuin" te
Boskoop, „Proeftuin Westland" te
Naaldwijk „Voome's proeftuin" te Roe-
kanje, „Proeftuineiland IJselmonde" te
Rotterdam en de afdeeling Zuid-Holland
der Vereeniging tot bevordering van de
pluimveehouderij in Nederland.
Gedeputeerde Staten stellen voor: het
jaarlijksch provinciaal subsidie ten be
hoeve der school voor aankomende hand
werkslieden van het Genootschap „Ma
thesis ScLentiaru-m Genitrix" te Leiden
te verhoogen van f1500 tot f2100 ten
einde dat Genootschap in staat te stel
len ook met hulp van Rijk en Gemeente
een ouderdomspensioneering voor het
onderwijzend personeel in te voeren aan
de afdeeling Rotterdam van dien Algemee-
nen Nederlandschen Bond van werklie
den in alcoholhoudende en alcoholvrije
■dranken een provinciaal subsidie van
f 300 's jaars toe te kennen, ten be
hoeve van een aldaar op te richten vak
cursus voor bierbrouwersgezellen'de
gemeente Naaldwijk een tegemoetkoming
te verleenen van f100 's jaars in de
huur van het gebouw voor de Rijkstuin-
bouwwinterschool aldaarhet provin
ciaal subsidie aan de Vereeniging Inrich
ting voor Ooglijders" te 's-Gravenhage
van f 1000 op f 1500 's jaars te verhoogen
een en andier onder de noodige voorwaar
den.
Vervolgens wordt voorgesteld een wij
ziging te brengen door Provinciale Sta
ten ün hun jongste najaarsvergadering
aangebrachte wijziging in het reglement
op wegen en voetpaden.
Deze nieuwe wijziging houdt verband
met een correspondentie met den Minis
ter van Waterstaat, waaruit gebleken is
dat ten onrechte als. nog geldende in het
besluit tot wijziging van het reglement is
opgenomen het vroegere voorschrift waar
bij voor het berijden der wegen met mo
torrijtuigen met meer dan 10 zitplaatsen
of bestemd of ingericht voor vrachtver
voer of van buitengewone afmetingen een
voorafgaande vergunning wordt geëischt.
Deze bepaling dient dus alsnog te verval
len. Voor het vorige wordt het besluit
der najaarsvergadering omtrent de kyno-
mobielen gehandhaafd, aangezien het
wetsontwerp betreffende het gebruik van
trekhonden, eerst later in werking zal
treden.
Voorgesteld wordt het bijzondere regle
ment van den polder den Ouden Oostdijk
te wijzigen, tot regeling van den vrij
dom der zoogenaamde haaigemeten, jaar-
lijksche subsidies te verleenen van: f124
(thans f100), aan de Patroons vereeniging
„Eendracht" te Zwijndrecht voor hare
ambachtsteekenschool aldaar f 335 ten be-
hevoe van de visscherijschool te K a t w ij k
aan Zee, die met de ambachtsschool al
daar in een eigen schoolgebouw zal wor
den gevestigd, te stichten op een stuk
duingrond, groot 10 aren aan de grens
van ihet dorp, f200 aan de vereeniging
voor handelsonderwijs Kennis is Macht
te Vlaardingen, voor een handelscursus
en om het provinciaal subsidie voor de
vakschool voor kleermakers te 's-Gra-
venhage van f480 tot f 1100 's jaars te
verhoogen; een en ander met verschillen
de voorwaarden.
Koninklijke Besluiten.
Aan J. G. Ph. Rauch, is op zijn ver
zoek, met ingang van 1 Augustus eervol
ontslag verleend uit zijne betrekkingen
van commissaris van politie der gemeente
's Hertogenbosch en van commissaris van
Rijkspolitie.
Met ingang van 1 Juli zijn bevorderd
tot commies der posterijen 1ste klasse,
D. L. Büchli Fest, N. Kluyver, J. Brandon
Bravo, thans commies der posterijen 2de
klasse, en tot commies der posterijen en
telegraphie 2de klasse, E. M. J. van der
Ven, J. S. van Jucliem. H. A. J. Boudier,
A. W. de Vries, mejuffrouw C. Hiemstra,
D. Oostinga, J. W. Groeneyk,J. A. Jonker,
IJ. Bakker, M. A. j. J. Blankert, P. J.
Kraaijeveld, G. Vrijburg, J. Ehrhardt, K.
Bruining, W. Schoo, thans commies der
posterijen en telegraphie 3de klasse.
Aan de 2e luitenant-magazijnmeester
der militaire administratie van het leger
in Nederlandsch-ïndië J. C. Nanning, op
zijn verzoek, mei ingang van 1 Juli,
wegens volbrachten diensttijd, eervol uit
den militairen dienst ontslagen, onder
toekenning van pensioen.
Beperkte Zondagsdienst.
Naar het „U. D." verneemt, bestaat bij
de regeering het plan om bij den a.s.
winterdienst der spoorwegen een beperk
ten Zondagsdienst in te voeren, om zoo
doende het personeel Zondags nieer vrij
te kunnen geven.
Het plan is dan om zeer vele treinen
te doen uitvallen; alleen ochtend-, avond
en internationale treinen zullen blijven
loopen.
Nu reeds moet des Zondags het aantal
reizigers van alle treinen geteld worden.
De Commissaris der Koningin in
Noord-Holland.
De Commissaris der Koningin in Noord-
Holland, mr. G. van Tienhoven, die met
zijn familte met verlof te Carlsbad ver
toefde, is daar plotseling ernstig onge
steld geworden.
De toestand van mr. van Tienhoven
gaf reeds eenigen tijd reden tot zorg.
Hofrouw.
De opper-ceremoniemeester maakt in
de „Stct." bekend, dat het hof, ingevolge
de bevelen van H.M. de Koningin, met
ingang van 26 Juni 1910, den rouw zal
aannemen wegens het overlijden van
H. K. H. mevrouw de Vorstin-weduwe
van Wied, geboren Prinses der Neder
landen, voor den tijd van drie weken en
wel: twee dagen zwaren rouw, zes da
gen middelbaren rouw en twee weken
lichten rouw.
LEIDEN, 27 Juni.
Gemeenteraad.
De Gemeenteraad vergadert op Don
derdag 30 Juni 1910, des namiddags te
twee uur.
Te behandelen onderwerpen:
le. Benoeming van een 4e onderwij
zeres in de handwerken aan de school
■der 3e klasse no. 6.
2e. Verzoek van Dr. W. de Jong, om'
ebstendiging in de betrekking van Stads
geneesheer.
3e. Verzoek van Mej. C. H. Vermaas^
om bestendiging in de betrekking van
Stadsvroedvrouw.
4e. Verzoek van Mej. Dr. Chr. Lig-
tenberg, om eervol ontslag als Ieerares
aan de Hoogere Burgerschool v. Meis
jes. i
5e. Verzoek van Dr. B. J. Goossens
om eervol ontslag als leeraar aan dé
Hoogere Burgerschool V. Jongens.
6e. Rekening, dienst 1909, van het
krankzinnigengesticht „Endegeest" en 't
sanatorium „Rhijngeest."
7e. Rekening, dienst 1909, van del
Stedelijke Werkinrichting. 1
8e. Rekening, dienst 1909, van ,d«j
Vereeniging tot bevordering van den
bouw van Werkmanswoningen.
9e. Voorstel tot uitgifte van permis'
siën voor het jagen op waterwild op.
de Vroonwateren.
10e. Voorstel tot het geven van een
naam aan de straat naast het Diacones-
senhuis.
11. Voorstel tot wijziging der begroo
ting dienst 1910, ten behoeve van de kos
ten van herstelling der oude notarieele ar
chieven.
12e. Voorstel tot beschikbaarstelling
van gelden tot uitkeering van subsidiën
aan bijzondere bewaarscholen.
13e. Voorstel tot verhuring van idd
perceelen, gemeente Oegstgeest, sectie
E. nos. 79 en 80, aan de wed. C. Dieben[-
I Biesiot.
