No. 181.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Ie Jaargang
9c Seidócke Gei vta/nt
Bureau OUDE SINGEL* 54. LEIDEN.
Interc. Telefooa 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
èn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met grati»
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiêngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Vage Leuzen,
iDe Liberale Unie bezit Het jmoniopo-
Ji e van nietszeggende leuzen. 1
Van haar was afkomstig, naar het ge
vleugeld woord van den heer Roodhuij-
tzen, „de schoonste uitvinding dezer
leeuw", het blanco-artikel,
i Zij verstond de kunst, toen' iïj zSfch
iin zake staatspensioneering moest |uit-
spreken zich in nevelen te hullen; de
•Unie had slechts een zekere voorkeur"
yoor dat stelsel.
Nu is dezer dagen openbaar gemaakt
jeen ontwerp voor een nieuw hervor-
jningsprogram der Liberale Unie.
Daarin lezen we
„De Liberale Unie is van oordeel
idat voor den bloei onzer Volksge
meenschap in het heden en in de toe
komst de Staatkunde gericht behoort
te zijn op geleidelijke uitbreiding en
verhooging van zedelijk, geestelijk en
stoffelijk welvaren van' het geheele
volk, samengaande met eene harmo
nische verhouding tusschen de
belangen van individuen en groepen
en die van IJ et geheel."
LWat zegt nu eigenlijk deze frase?
Zij zou in haar algemeenheid onder
schreven kunnen worden door alle par
tijen, de soc.-democratische uitgezonderd.
Wie is er niet voor de geleidelijke
{uitbreiding en verhooging van het ze
delijk, geestelijk en stoffelijk welvaren!
van het geheele volk?
Maar wat bedoelt de Unie met „gees
telijk" en wat met „zedelijk".
Daar komt het op aan.
Is b.v. de vergemakkelijking der echt-
scheidnig naar het oordeel der Unie „ze
delijk
Nog zegt de Unie dat het hoofdbeginsel1
■Idiat het streven naar bereiking van boven
staand doel moet beheerschen, is het
b e g i n s e 1 der v t ij h e i d.
Ook hier weer nevelen.
Wat verstaat de Unie onder die „vrij
heid"?
„Vrijheid" willen ook wij, Maar een
vrijheid waarboven staat een Gezag, dat
voortspruit uit God. geen losbandige vrij
heid.
De Unie wil de „onvrijheid" der zwak
ken door krachtige sociale hei-vormingen
zien opgeheven.
Perfect. Maar door welk soort sociale
hervormingen
Door dezulke, waarbij ook de Staat
leen deel der verzekeringslasten voor zijn
rekening neemt of door dezulke, die de
werklieden de „vrijheid" verleenen zich
te verzekeren zonder bijslag of noemens-
waardigen bijslag van den Staat?
Het zijn vragen, die in het nieuwe ont
werp der Unie niet worden opgelost.
Men heeft op het ontwerp geen vat; het
kan in verschillende zin worden uit
gelegd; het bevat gemeenplaatsen en vage
leuzen.
Engeland,
De dood des Konings.
Het overlijden van Koning Eduardi
heeft alom in het Britsche rijk groote
verslagenheid en diepen rouw gebracht,
die toonden, hoe de oude koning, die een
zeldzaam diplomatisch talent bezat, zich
in de korte jaren zijner regeering populair
heeft weten-te maken.
Alle bladen staan vol van 's Konings
idood.
Den leden van de koninklijke huishou-
huishoudiing is Zaterdagnamiddag ver
gund den Koning te zien, die lag op
het bed1, waarop hij gestorven is. De
gelaatstrekken zijn volkomen kalm en vre
dig.
Er is nog niets bepaald omtrent de be
grafenis maar het is waarschijlijker diat
Idie Zaterdag over een week dan aanstaan
den Zaterdag za! plaats hebben. In ver
band met den dood des Konings heeft
het parlement Zaterdagnamiddag diie uur
een formeele bijeenkomst gehouden. Bij
afwezigheid van den voorzitter heeft de
ondervoorzitter op voorste} van Winston
Churchill die zitting verdaagd.
In het Hoogerliuis hebben dc lord-kan-
se'iier en de' overige peers den eed van
.trou'vv van den Koning afgelegd.
In een Zaterdagmiddag door dc be
stuurders der voornaamste schouwburgen
'gehóuden vergadering is besloten de
Schouwburgen tot na de brrafenis yaij
den Koning vermoedelijk 17 dezer
te sluiten.
Het verluidde, diat die Koningin-wedu
we er de voorkeur aan zou geven, dat de
Koning te .Sandringham begraven werd,
maar dit is natuurlijk onmogelijk, daar het
stoffelijk overschot van den Koning te
Windsor zal worden bijgezet.
Er heerscht een algemeen e rouw; velen
dragen teekenen van rouw.
Duizenden blijven zich in de omgeving
van het Buckinghampaleis ophouden.
Weer duizenden haddien zich opgemaakt
naar die twee punten in de City, waar,
naar men verwachtte, herauten de troons
bestijging van koning George V zouden
aankondigen. Na lang wachten moest
men echter teleurgesteld weggaan, daar
die proclamatie tot Maandagmorgen is uit
gesteld.
Tengevolge van het gebrek aan tijd
voor het treffen van regelingen ten aan
zien van de formaliteiten, zal de openbare
uitroeping van den Koning in Londen
en de andere steden eerst Maandagmor
gen plaats hebben.
n
De nieuwe koning.
Prins George, Fiederik, Ernest, Albert,
prins van Wales, de tweede zoon van ko
ning Edward en koningin Alexandra, die
thans den troon zal bestijgen, werd den 3
Juni op Marlborough House geboren.
Het was juist zeventien jaar na de blijde
geboorte van zijn ouderen broer den la-
teren hertog van Clarence, die op 14
Januari 1892 overleed.
Als jongelieden, waren de twee broers
onafscheidelijk aan elkaar verbonden,
overal waar de oudste was, daar kon men
ook den jongste vinden. Zoo zien wij de
prinsen te zamen in 1877 dienst nemen
bij (dia marine en van 1877 tot 79 vin
den wij hen op het schoolschip „Bri
tannia".
Prins George de tweede zoon van den
toenmaligen prins van Wales, dacht er
niet aan dat hij eenmaal tot troonopvolger
zou geroepen worden. Daarom legde hij
zich met allen «ijver op de studie toe en
wijdde zich geheel aan de marine. In
1883 werd hij adelborst aan boord van de
„Canada", die in de Noordi-Amerikaan-
sche wateren gestationeerd lag. Zijn groo-
ten ijver en zijn vurig verlangen om spoe
dig een hoogeren rang te bekleeden, wer
den aldra beloond; in 1890 kreeg hij het
commando over den kanonneerboot
Thrush, die in West-Indë gesitationeerd'
iag. Het volgende jaar werd hij comman
dant, maar in October van hetzelfde jaar
moest hij wegens ziekte een tijdlang op
nonactivitedt gaan.
In het vroege voorjaar van 1892 werd
die koninklijke familie in diepen rouw gej-
dompeld. De hertog van Clarence, de
toenmalige troonopvolger werd na slee-
pende longteering uit hun midden gerukt
Toen werd prins George tot troonopvol
ger geroepen en kreeg hij den titel van
hertog van York.
Het volgend jaar Juli huwde hij prin
ses Maria van Teek, de dochter van den
hertog en de hertogin van Teek. Dit hu
welijk werd met grooten luister en schit
terende plechtigheden gevierd, waarbij al
ls leden der koninklijke familie, de keizer
van Rusland en de Deensche majesteiten
tegenwoordig waren.
Uit dit huwelijk zijn geboren prins Edu
ard Albert (23 Juni 1894). prins Albert
Frederik (14 December 1895), prinses
Victoria Alexandra (25 April 1897),
prins Flendrik Willem (31 Maart 1900),
prins George Eduard (20 December 1902)
en prins Jan Karei (12 Juli 1905.
Als troonopvolger maakte hij verschil
lende groote reizen, o.a. naar Australië
Nieu w-Zeeland ,Zuid-Afrika, Canada,
Foundiland en Indië. Zonder twijfel heeft
hij tijdens die reizen een groote kennis
opgedaan en de landen grondig leeren
kennen, welke hij nu moet gaan .sturen.
De „Times" wijdt een hoofdartikel aan
den nieuwen koning, George V, en ver
klaart daarbij o.m. dat zijn ernstig karak
ter en zijn kennis van 's Rijks aangelegen
heden de zekere hoop geven, dat hij 't
schip van staat met groote voorzichtig
heid en wijs beleid, door alle gevaren,
welke het bedreigen, zal besturen, Wij
hebben een grooten constitutioneelen ko
ning verloren. Hij heeft ons een opvolger
achtergelaten, op wleu wij ons voile ver
trouwen mogen stellen.
Ook in het buitenland is de deelne
ming groot. Dc keizer van Oostenrijk
ging naar het Engelsch gezantschap te
Weenen om persoonlijk zijn deelneming
te uiten.
zich idoor een afvaardiging bij de ter-
aardibestelliug van koning Eduard doen
vertegenwoordigen.
De Italiaansche minister van buiten-
landscha (zaken heeft aan Sir Edawrd
Grey geseindi, dat de nagedachtenis van
koning Eduard onuitwischbaar gegrift zal
blijven in de harten van allen, die hem
hebben gekend en lief gehad.
In Lissabon zijn verscheidene voorstel
lingen .afgelast. De dag der begrafenis
van .wijlen koning Eduard zal als een
nationalen rouwdag beschouwd worden.
Koning Manuel gaat naar Londen.
De Parijsche pers is ook voor het
grootste gedeelte aan koning Eduard en
de Engelsche gebeurtenissen gewijd. Al
gemeen wordt de gestorven vorst met
grooten lof herdacht; inderdaad gevoelt
heel Frankrijk den rouw mede.
De aartsbisschop van Parijs heeft het
vlaggen en versieren voor de Jeanne
d'Arc-feesten afgelast.
De vlaggen staan op de openbare ge
bouwen te Parijs halfstoks. In een bij
zonderen ministerraad zal Maandag een
beslissing worden genomen over Frank-
rijk's vertegenwoordiging bij de begra
fenis. De standaard op het Elysee en'
de ministeries is halfstoks geheschen.
President Failiières zond hedenoch
tend om 9 uur het volgende telegram'
aan den Prins van Wales
„Ik verneem met innige deelneming
het overlijden van uwen welbeminden
vader. De regeering van de republiek en
het Fransche volk zullen nimmer den ver
heven souverein vergeten, die zoo vaak
hun de bewijzen schonk van zijn oprech
te vriendschap; wij allen deelen in de
groote smart van de koninklijke familie
en van geheel het Britsche rijk. Diep be
droefd verzoek ik u wel mijn persoon
lijke deelneming met die van de regee
ring der republiek en van geheel Frank
rijk te willen aanvaarden".
Ook de minister yan buitenlandsche
zaken, Pichon, zond een telegram, waar
in hij herinnerde aan de nauwe vriend
schap, welke tusschen Engeland en
Frankrijk bestaat en aan de goedgeslaag
de pogingen in het belang van ^den vre
de, waartoe beide landen samenwerken.
De Grieksche ministerraad heeft konin
gin Alexandra telegrafisch deelneming
betuigd.
Het is waarschijnlijk, dat de Koning
van Griekenland naar Londen zal gaan.
Wegens het overlijden van koning Ed
ward, keerde de Duitsche keizer Zater
dagavond rechtstreeks naar Potsdam te
rug.
De Koning en de koningin van :Zwe-
den zijn naar Londen vertrokken.
De toespraak van den Koning.
De vergadering van den geheimen raad
heeft tot vijf uur geduurd. Koning George
begon in zijn toespraak met te herinne
ren aan de woorden van zijn vader, toen
deze den troon beklom, n.l. dat hij zoo
lang hij leefde zou trachten de belangen
van het volk te bevorderen. Zijn vader
was zeilde Koning George die belof
te volledig nagekomen. Het streven van
zijn zoon zou zijn zijns vaders voetstap
pen te volgen en -de grondwet ten volle
en getrouw te handhaven. Z. M. be
schreef voorts hoe het door hem "geleden
verlies niet alleen het verlies van een
vader beteeeknde, daar hij zijn Koning,
zijn vader en zijn vriend verloren had.
De leden van den Geheimen Raad be
gonnen om half vier op het St. Jam es-
paleis laan te komen; allen .waren in
plechtgewaad. Onder hen bevonden zich
Churchill, Crewe, Burns, Brixton, Mor-
ley, Balfour, Rosebery eii de aartsbis
schop van Canterbury. De Koning, dóe
gekleed was jn admiraalsuniform, reed
zonder begeleiding van het Marlborough
House naar het St. Jamespaleis. Eer
biedig .begroet door een duizenden tel
lende menigte, ging de Koning de raad
zaal binnen, .waar de schitterende ver
gadering hem wachtte.
Na die gebruikelijke ceremoniën, tee-
leende Z. M. de proclamatie en (hield
daarna frijn (toespraak. Hij begon met
zeer bewogen tc zeggen, dat hij niet in
staat was meer dan een paar woorden te
zoggen, zoo groot was zijn verdriet. De
Koning .bracht in herinnering d<* door
zijn vader bij diens troonsbestijging ge-
spi ojcep iwocrdeii, jclat zoolang hij leef
de het zijn streven zou zijn de belangen
van zijn volk zoo goed mogelijk te be
vorderen. Die belofte is ten uitvoer ge
legd naar zijns vaders beste vermogen.
Het zal mijn ernstig streven zijn, aldus
verder koning George V, met Gods hulp
mijns vaders voorbeeld te volgen.
Z. M. sprak van zijn verlies als van
iets meer nog dan het verlies van leen
vader, fwant hij had zijn Koning, zijn
vader en zijn vriend verloren.
Verder maakte Z. M. gewag van de
innige deelneming aan de Koninklijke fa
milie betoond en zeide dat het altijd zijn
ernstig streven zou zijn de grondwet ten
volle te handhaven.
De vergadering van den Geheimen
Raad heeft een uur geduurd.
Wel op een zeer ongelukkig oogen-
blik is Edward VII heengegaan! Een|
moeilijke beslissing wachtte hem, waarin
het land zijn wijsheid en zijn levenserva
ring zoo goed had kunnen gebruiken. Een
ernstige constitutionele crisis wacht
thans haar oplossing en moeilijk is de taak
die thans zijn opvolger wordt opgelegd.
Zal het overlijden van koning Ed->
ward een wapenstilstand ten gevolge
hebben in den binnenlandschen strijd?
In een heden ontvangen Reuter telegram
wordt hierop gezinspeeld. Trouwenö de
Daily Chron." merkte reeds op, Üat
's konings ziekte tot zulk een wapenstil
stand moest leiden. Onder de oppositie
trachtte men van de groote populariteit
van den koning gebruik te maken om de
zen in den strijd te betrekken en ziijn
naam te misbruiken, ten einde de plan
nen der liberale regeering tegen te wer
ken. In den komenden strijd, die idoor
dit sterven wel kan worden vermeden,
zal het nu van de pijpartijdigheid, van
de wijsheid, het doorzicht en het con
stitutioneel gevoel van 'den pieuwen ko
ning afhangen, in hoeverre die pogin
gen van min bescheiden politici zullen
slagen.
Maar de ontwikkeling der politieke
gebeurtenissen in Engeland zal de toe
komst moeten toonen. Voorloopig is de
crisis op den achtergrond gedrongen.
België.
De laatste dagen zijn er in de Belgische
Kamer onverkwikkelijke tooneelen afge
speeld.
De liberalen en de socialisten hebben
een debat uitgelokt over de financieele
handelingen van sommige katholieke po
litieke personen. De afgevaardigde Ter-
wagne heeft het eerst gesproken over
den afgevaardigde Coremans, den lei
der der Vlaamsche partij, die het be
stuur der Antwerpsche tramweg-maat
schappij met een proces heeft bedreigd..
Vóór de oprichting diier maatschappij
tot stand was gekomen, was den heer
Coremans toegezegd, dat hij het recht
hebben zou, twee bestuursleden der maat
schappij aan te wijzen. Toen die belofte
niet gehouden werd, heeft Coremans de
maatschappij in rechten om een schade
vergoeding van 250.000 frank willen aan
spreken. Hij heeft dit voornemen weer
laten varen, toen hij zag, welk een slech
ten indruk het maakte, temeer, daar Co
remans, vroeger als Antwerpsch ge
meenteraadslid bij de behandeling in den
gemeenteraad van het voorstel om aan
die bovenbedoelde maatschappij conces
sie voor den aanleg van tramwegen te
verleenen, een levendig aandeel aan de
gedachtenwisseling genomen heeft en
vóór het voorstel gestemd heeft. Men be
grijpt, dat zóó kort voor de verkiezingen
die politieke tegenstanders van den afge
vaardigde van Antwerpen uit „het geval
Coremans" munt trachten te slaan.
Nauwelijks was de opwinding over
deze kwestie wat bedaard, of veel hevi
ger herrie ontstond er naar aanleiding
van de beschuldigingen, die de liberale
afgevaardigde Buyl inbracht tegen den
katholieken senator Dupret, die beticht
wordt geknoeid te hebben met het sub
sidie, dat de regeering verleend had voor
het deelnemen van België aan de tentoon
stelling te Milaan. „Zeg dat nog eens
buiten die Kamer", klonk het plotseling
van een der tribunes. Het was senator
Dupret zelf, die in de senatoren-loge de
Kamerverga 'er - bijwoonde. Nauwelijks
war::i D' i '.en in de Kamer
gevaifen oi cie linkerzijde jbrak
los in zulk een ooverdoovend gejoel,
gesei reeuw en gegil, dat de prceident
takl was senator Dupret uit zijn
loge te idoen verwijderen. De „uitcr
heftige gedachtenwisseling werd voort
gezet, waarbij Buyl bijzonderheden van
die zaak mededeelde.
't Was een levendag toon eel, toen Du
pret werd uitgezet.
De heer Coremans zelf heeft zich als
candidaat voor de Kamér teruggetrokken
en in zijn plaats is gesteld de bekende»
Vlaamsche strijder Frans van Cauwelaerb
Frankrijk.
Hare Majesteit de Koningin
van Frankrijk.
'Het is niet de hertogin van Orleajis
de gemalin van den Franschen troonpre
tendent ?\velke wij met bovenstaande#
titel bedoelen.
De Koningin van Frankrijk, waar wij
hier over spieken, zal men tevergeefs
in de ATmanach de Gotha zoeken. Zij
woont ook niet in een trotsch vorstenpa-
paleis, maar heel bescheiden in de reu,
du Faubourg Saint-Honoré 229 te Pa
rijs in den huurhuis, dat zich van andere
huizen in de nauwe drukbewoonde straat
niets onderscheidt. Zij is de vrouw van
prins Jean de Bourbon, den oudste#
kleinzoon van Naundorff, den geheimnis-
vollen jnan, die door de kleine partij
der Naundorffisten veer identiek wordt
gehouden met Lodewijk XVII zcon vaa
Koning Lodewijk XVI en Koningin Ma rial
Antoinette. In naam van alle nakomelin
gen van dezen Naundorff heeft prins Jean
de Bourbon onlangs tot den Franschen
Senaat het verzoek gericht hem het Fran
sche burgerrecht te verleenen en hem
verlof te geven den naam „de Bourbon"
te dragen.
Naar alle waarschijnlijkheid zal de Se
naat op dit verzoek afwijzend beschikken*
Ofschoon prins Jean de Bourbon de hei-
tige verzekering heeft afgelegd, dat hij
een trouwe zoon der Republiek wil zijn,
is hij naar de meening zijner aanhangers
op rechtmatige wijze de Koning, en zijn
vrouw (d)e Koningin van Frankrijk.
Deze koning van Frankrijk voert het
eerzaam bedrijf van wijnagent en heeft
zijn levensgezellin gezocht uit een een
voudige Pruisische burgerfamilie. De ko
ningin van Frankrijk is het type van een
opgewekte brunette fran^aise uit den
middenstand. Zij is een flinke, vlijtige
huisvrouw, die 's morgens naar de markt
gaat, haar man en haar kinderen het
eten bereidt, en in knippen en naaien zoo
goed thuis is, dat zij haar oudsten zoon
den kroonprins Henri Charles Louis zelf
een broek maakt.
Duftschland.
De strijd in de bouwvakken.
De strijd die thans in Duitschlan1#
wordt gevoerd tusschen de organisaties!
der arbeiders en der patroons in de
bouwbedrijven wordt met onverminderde
kracht voortgezet.
Vrijdag werd op een buitengewone al-
gemeene vergadering van het Mittel-
deutsche Arbeitsgeberverband für das
Baugewerbe een resolutie aangenomen,-
waaruit duidelijk blijkt welke houding
de werkgevers in dezen door hen uitge-
lokten strijd tegenover de arbeiders aan
nemen. Deze resolutie luidt als volgt:
„De buitengewone algemeene .verga
dering van hél Mitteldeutsche Arbeitge-
berverband für das Baugewerbe heeft
met belangstelling en bevrediging kennis
genomen van den stand van den strijd
in de bouwbedrijven.
De algemeene vergadering besluit, dat
ondanks den niet te billijken afval van
Berlijn, Hamburg en Bremen, de uitslui
ting van 1S7.000 arbeiders als geslaagd
kan beschouwd worden.
De algemeene vergadering is over
tuigd, dat het bondsbestuur op de tot
dusver gevolgde wijze de goede zaak}
der werkgevers zal bevorderen en geeffj
de verzekering, alles te zullen doen wat
noodig is om den strijd voort te zette#,
om .eindelijk rust en vrede te brengen'
in het bedrijfsleven."
i>e gemeenteraad van Heiibronn, heeft
den wethouder opgedragen pogingen in
het werk te stellen om een verzoening
tot stand te brengen bij de uitsluiting
der bouwvakarbeiders.
Het Koninklijk bezoek te Amsterdam
De grootmeester van het Huis van
H. M. de Koningin verzoekt te melden^
t' dat op de cour van gelukwe ischi-ng te
