Uit Stad en Omgeving.
In begin 1864 vertrok de Eerw. Over
ste Maria van de H. Theresia-Jacobi
naar het Algemeen Moederhuis te An-
fers om de verkiezingen bij te wonen.
ij keerde wegens haar zwakke gezond
heidstoestand niet terug en werd 12 No
vember 1864 opgevolgd door de Eerw.
Zuster Maria van den H. Joseph-Everard
tot dan toe assistente der Overste.
28 jaren lang heeft A4oeder Maria
yan den H. Joseph het gesticht „De
Goede Herder" als Overste bestuurd.
Door hare meer dan gewone hoedanig
heden is onder haar bestuur dit gesticht
niet alleen geworden wat het is, maar
met Gods zegen heeft zij ons land met
twee bloeiende stichtingen verrijkt.
Dorothea Maria Everard werd 22 Mei
1835 te Amsterdam uit een aanzienlijke
familie geboren. Den Sen Sept. 1858
trad zij in het noviciaat te Angers en
21 November 1860 legde zij "hare re
ligieuze gelofte in het Algemeene Moe
der huis af en 12 Sept. 1861 werd rij
naar het moederland gezonden.
De nieuwe overste werd door Z.D.H.
Mgr. G. P. Wïlmer zelf geïnstalleerd.
Toen zij haar superioraat begon, was
het aantal poenitenten reeds tot vijftig
geklommen. Nog altijd bestond de groo
te moeielijk'neid dat men haar geen ge
noegzaam afleidenden arbeid verschaf
fen kon; want al hadden de Zusters
langzamerhand meer naai- en breiwerk
voor de „kinderen" ontvangen, voor de
meesten bleek dit niet geschikt, om daft
het voortdurend zittende moest yorden
gedaan. De eerste zorgen van moeder
Maria van den H. Joseph waren hieraan
gewijd en met toestemming van den
Bisschop werd besloten het wasschen
van kerkgoed het linnen, dat door
kien priesters bij het verrichten van den
heiligen dienst werd gebruikt onder
tie „werkzaamheden" op te nemen. De
waschafdeeling heeft zich gestadig uit
gebreid.
Zoowel de zorgen voor zijn parochie
als het vermeerderend aantal Zusters en
Ipoenitenten maakte, dat de Eerw. pa
ter Ign. Sarót in 1866 eervol ontslag
jals geestelijk directeur aanvroeg en ver
kreeg en in zijn plaats werd tot rec
tor benoemd de Weleerw. heer A. M.
C. J. Swinkels, oud-missionaris van Su
riname. Aan zijn ijver en zijne edelmoe
dige vrijgevigheid dankt het gesticht me
lde zijn bloei, maar vooral aan zijn voor
beeldige toewijding en echt priesterlijk
Werken is het voor een deel toe te
Schrijven dat de ware religieuze geest
onder de Zusters, de geest van orde en
tucht onder de poenitenten zoo krach
tig bleef voortleven.
Rector Swinkels heeft 18 jaren lang
hei vriendelijk landhuis „Rijnzicht" be
trokken; eiken morgen vroeg begaf hij
zich van daar als een goede herder naar
tie schaapstal om, voor de schapen te
zorgen. „Vader" Swinkels werd bemind
door Zusters en kinderen.
Langzamerhand breidde het gesticht
p.c.n uit. Achtereenvolgens kwamen' een
bakkerij en een nieuw waschhuis, wöar-
in machinerieën en een stoommachine
Zusters en kinderen van het zwaarste
jwerk ontlasten, in gebruik en in Mei
1872 werd het verrijkt met een boer
derij, waartoe ongeveer 12 H.A. land
behoorden, dat de Eerw. Moeder-Over-
iste en haar oom de heer Franc. Ever
ard ten geschenke gaven. Ook de kloos
terkapel zien wij door de vrijgevigheid
van weldoeners, van diverse benoodigd-
heden voorzien.
Immer meer bleek de noodzakelijk-
eene nieuwe afdeeling voor préservées
te stichten en naar een geschikt terreim
daarvoor werd uitgezien. Eindelijk kon
Z.D.H. Mgr. P. M. Snickers in de ver
gadering der bisschoppelijke commissie
van 15 Mei 1879 meedeelen, TJat een
alleszins geschikt huis met aanhoorigen
tuin op het beste gedeelte der sjLad Haar
lem aan het Spaarne was aangekocht
en nadat het huis voor zijne bestemming
in gereedheid was gebracht, vertrokken
20 Augustus 1879 de eerste 5 Zusters
pan wier hoofd de Eerw. Zuster Maria
Van de H. Theresia-v. Gils als overste
stond. Dit gesticht, dat den naam draagt
van „St. Josephs-gesticht", is bestemd
voor meisjes van '1216 jaar, die niet
gevallen zijn, maar in gevaar verkeeren
om tengevolge van slechte omgeving tot
val in de zonde te worden gebracht. Den
l28en Aug. 1881 benoemde de bisschop
als eerste rector de Weleerw. Heer W.
F. Roozen.
Werd met weemoed in 1883 de tijding
van het heengaan van Mgr. Snickers ver
nomen, in diens opvolger, Mgr. Botteman-
ne begroette bet gesticht een zorgvolle
.Vader, die veertien jaar lid van het dage
lijks bestuur der bisschoppelijke commis
sie was geweest.
Nadat in 1884 een nieuwe rectorswo
ning aan den H.-Rijndijk was gebouwd,
besloot de bisschoppelijke commissie in
1888 een nieuw huis voor de poenitenten
te bouwen op een terrein, ten Zuid-Wes
ten van het klooster. De Rotterdamsche
architect, de heer E. J. Margry, had er
de plannen voor ontworpen en de heer C.
P. W. Dessing, Gouda, trok het gebouw
op voor f43.100, dat 14 Juli 1890 gereed
Mwas en betrokken werd.
Mgr. Snickers, aartsbisschop van
Utrecht, die als bisschop van Haarlem
het liefdewerk van nabij had leeren ken
nen, verlangde ook in zijn diocees een
gesticht van den. Goeden Herder Dpor
tusschenkomst van den Z.Eerw. heer L.
H- Dobbelman kochten de zusters een
landgoed oiider Velp pan en 4 Mei 18Q2
namen de eerste drie zusters ervan bezit
om ook daar haren zegenrijken arbeid
te verrichten. Het toevluchtsoord te Velp
bestaat uit twee groote afdeelingcndie
van den H. Joseph voor gevallenen en die
van den H. Engelbewaarder voor préser-
vees. Met welgevallen mag de congre
gatie op deze prachtige stichting neerzien
waar heden ten dage 62 zusters haar zor
gen wijden aan 140 poenitenten en 120
jongere kinderen of préservées; tot deze
laatste behooren ook een groot aantal
z.g. voogdijkinderen.
Den 3den Juli 1892 overleed Moeder
Maria van den H. Joseph; nog steeds
leeft zij bij zusters en kinderen door haar
werken voort. De Eerw. zuster Maria van
den H. Augusiinus-v. Dijk, geboortig uit
den Bosch ontving Juli haar benoeming
tot Prov. Overste. Door eene verandering
in de aanstelling kan de Pr or. overste
voor ten hoogste zes jaar benoemd
worden, zoodoende werd in 1898 als Pro
vinciale benoemd de Eerw. zuster Maria
van de H. Angela-Stoffels.
Het gouden priesterfeest van rector
Swinkels werd 15 Aug. 189S luisterrijk
gevierd en Z. H. den Paus benoemde den
feesteling bij dieze gelegenheid tot zijn
Ee re-kamerheer.
In 't najaar van 1900 werd een groot
stuk grond nabij Tilburg aangekocht en
4 Juni 1902 was dit nieuwe toevluchts
oord, alleen bestemd om gevallen vrou
wen en meisjes op te nemen, in zooverre
gereed dat het de zusters kon ontvangen.
In die enkele jaren van hun bestaan, nam
ook dit gesticht in bloei toe; thans be
draagt het aantal verpleegden 100 en 28
zusters zetten daar het werk van den
Goeden Herder voort.
Ten gevolge van zijn hoogen leeftijd
was de Hoogwaardige rector Swinkels
niet meer in staat de geestelijke bediening
van het gesticht naar behooren waar te
nemen en in April 1901 stelde kerkelijke
Overheid de Z. Eerw. heer P. J. Nier
man als conrector aan. Den len Januari
1904, na een ziekte Van slechts enkele
dagen, overleed „vader" Swinkels, be
treurd door alle inwoners van het ge
sticht waarvan hij maar niet scheiden kon.
De conrector is vanaf dien dag als rec
tor werkzaam en hij, die in het geschrift
zoozeer de nagedachtenis van zijn voor
ganger eerde, verdient niet minder hul
de om zijn arbeid in zijne hoedanigheden
waardoor zusters en verpleegden hem
met kinderlijke genegenheid aanhangen.
In den loop des jaars onderging het
Provinciaal Moederhuis te Zoeterwoude
verschillende uitbreidingen en veranderin
gen, waarvan in dit overzicht geen afzon
derlijke melding is gemaakt. Wij noemen
den bouw eener geheel nieuwe kapel on
der leiding van den heer L. van dier Laan
uit Leiden door den Goudschen aannemer
C. P. W. Dessing, welke kapel 19 Juni
1905 plechtig werd geconsacreerd. Het
nieuwe bedehuis is over zijne geheele
lengte door een scheidsmuur van D/o M.
hoogte in 2 gelijke kapellen verdeeld en
kunnen zusters en kinderen gemakke
lijk d!en priester bij de H. handelingen
volgen, iets wat bij de vroegere kapel
niet het geval was. In betrekkelijk korten
tijd werden verscheidene meubelen en
versieringen aangebracht. Reeds bij de
consecratie was er een nieuw hoogaltaar.
Spoedig volgden een fraai altaar van den
H. Joseph, een preekstoel en een fraaie
kruisweg, alles voor het grootste gedeelte
geschenken van weldoeners.
In 1905 trad de eenv. Moeder Maria
van de H. Angela als Provinciale af en
werd opgevolgd door de eerw. zuster
Maria du Saint Rosaire-Bots, die reeds
tien jaar de waardigheid van assistente
d>er Provinciale had vervuld, terwijl Moe
der M. Angela met het bestuur van het
klooster te Zoeterwouce belast b._-ef.
Hiermede is in groote lijnen geschetst
geschiedenis van het liefdewerk des Goe
den Herders.
De aanmoediging van het hoogste ker
kelijk gezag en de uitbreiding van het
liefdewerk over alle werelddeelen zijn de
meest overtuigende bewijzen van het on
miskenbare nut en de groote noodzake
lijkheid er van.
Maar wanneer men nog mocht twijfelen
aan de heilzame gevolgen van de verple
ging in den Goeden Herder, men leze dan
wat de eerw. rector Nierman daarover in
zijn gedenkboek schrijft.
Zekerlijk, niet alle verpleegden blijven
't pad der deugd bewandelen, maar waar
aan dit toe te schrijven? Vele oorzaken
verklaren 'n herval in de zonde; de geva
ren toch in die wereld zijn groot. Dat
desondanks het goede voorbeeld, dat men
in „De Goede Herder" voor oogen heeft
gehad blijft nawerken, is boven allen twij
fel verheven en treffende bewijzen staven
dieze bewering.
Wanneer men in aanmerking neemt
dat .er van de 100, die in „De Goede
de Herder" worden opgenomen, zeker
geen 10 zijn, die van den godsdienst
practisch iets hadden overgehouden,
noemt men dan den uitslag van het in
de laatste jaren ingesteld onderzoek
geen schoon resultaat, waaruit blijkt,
dat van de honderd kinderen, die het
gesticht verlaten, 76 a 77 althans het
eerste jaar na haar vertrek, geregeld
hare godsdienstplichten bleven volbren
gen
Gerust mag dan ook gezegd worden,
dat de grootste helft in een gods
dienstig, dus ook zedelijk leven voh-
hardt.
En buiten haar worden er velen ge
vonden, die het besluit namen in; het
Toevluchtsoord te blijven.
Van de „kinderen", thans te Zoeter
woude verpleegd, zijn er 3 langer dan
40 jaren, 15 meer dan 30 jaren, 10 lan
ger dan 20 en 20 langer dan 10 jareni
in het gesticht. Dat deze volgens men-
schelijke berekening hier hare zaligheid
zulien bewerken, zal wel door niemand
ontkend kunnen worden, terwijl sinds
de sticiiting van het klooster 150 „kin
deren" in het toevluchtsoord zijn over
leden, die door hun zalig afsterven alle
reden gaven om het allerbeste te hopen.
Om ten slotte ee;i denkbeeld te ge
ven van den omvang van; het liefde-i
werk der Hollandsche Provincie, ver
melden wij, dat in de 50 jaren van het
bestaan der congregatie hier to lande
3332 meisjes cn vrouwen werden ver
pleegd en wel te Zoeterwoude 1380;
te Haarlem 763, te Velp 879 en te Til
burg 310.
Wel mogen dan zoo beamen wij
ten volle dc woorden van rector Nier
man de Eerw. Zusters met dankbaar
heid jegens God het gouden stichtings-
feest van haar eerste toevluchtsoord vie
ren maar ook met volle recht mogen
zij ve. wachten, dat in de toekomst de
belangstelliing van Nederland's Katho
lieken jegens -haar edel en Gode wel
gevallig werk steeds toeneme, opdat het
hoofddoel van den Goeden Herder onder
Gods zegen, op onzen vaderlandschem
bodem meer en meer groeien en bloeien
moge.
De feestviering.
Was het vijf-en-twintig-jarig bestaan
van het Gesticht „De Goede Herder" in
1885 onopgemerkt voorbijgegaan, met dei
te grooter luister en praal zou heden hei
gouden stichtingsfeest van het klooster
worden herdacht.
Weken en maanden te voren hadden
de eerw. zusters reeds plannen gemaakt
en ieder droeg het hare bij om den ju
beldag glansrijk te doen slagen. Met ijver
was in de laatste weken gewerkt. Overal
in zalen, gangen, spreekkamers, waren
fraaie versleringen van groen bloemen
en guirlandes aangebracht, kortom het
geheele klooster prijkte in feestgewaad,
zooals misschien nog nimmer te voren
Maar boven dit alles stak de versiering
der kapel uit. Hier toch zou Z. D. H.
Mgr. Callier zelf een plechtige H. Mis
komen opdragen, hier dus was het mid
delpunt der ware feestvreugde.
Kostbare bloemen versierden het hoofd
altaar; rondom het priesterkoor prijkten
verscheidene fraaie ehronicums waarin wij
het werk van den H.Eerw. rector herken
den, alsmede een zestal wapenschilden,
n.l. van Z. H. den Paus, van Z. D. H.
den Bisschop en van de vier huizen dezer
provincie.
Voor het hoofdaltaar hing aan wimpels
in de pauselijke kleuren -een groot schild,
waarop het voor deze gelegenheid zoo
toepasselijk gedichte
Weer klinke ons danklied luid ten hemel
In Goeden Herders heiige stee;
Het dringe door (tot 't stergewemel
Dan zingen d'Engelen jublend mee.
Het altaar van den H. Joseph, de beel
den van het Allerh. Hart en den Goeden
Herder stonden te midden van heerlijk
groen en bloemen, waartusschen de was
kaarsen haar flikkerende lichtjes deden
schijnen. i
In de kapel waren aan de zoldering
diverse groote manden met levende bloe
des aan de muur en de neerhangende
men bevesiigd, die met groene guirlan-
pauselijke wimpels een schoon geheel
vormden.
Tegen de pilaren zagen wij tien artis
tiek bewerkte vanen waarvan iedere car
touche op zich zelf een meesterstukje was.
In medaljon waren de afbeeldingen van
die Heiligen geschilderd, welke het meest
in de Congregatie op den voorgrond tre
den, terwijl tegen het koor groote por
tretten hingen van den zaligen pater Jo
hannes Eudes en de eerwaardige moe
der Maria van de H. Euphrasia-Pelletier.
De versiering, die in al haar pracht toch
het kenmerk van eenvoud droeg en waar
bij alles in stijl gehouden was maakte
een grootschen indruk en doet den ver
vaardiger, den heer J. Breugelmans te
Warmond, alle eer aan
Maar ook buiten het gesticht bleek de
feestvreugde, van af het ijzeren hek tot
de kloosterdeuren stonden versierde pa
len met wapperende wimpels en de tal
rijke vlaggen van de huizen der parochi
anen waren evenveel blijken van belang
stelling en waar:'cering van den kant
der omwonenden.
Nadat Mgr. gisteravond in stilte gear
riveerd was, begaf Z. D. H. zich heden
morgen omgeven door ee:i groote pries
terschaar naar het klooster en werd in
de kapel begroet door het „Sacèrdos et
Pontifex", door het koor der zusters aan
geheven.
Behalve zusters en kinderen werden in
het bedehuis opgemerkt de leden der bis
schoppelijke commissie n.l. de Z.Eerw.
pater C. H. Schmier S. J. te 's-Gravenha-
ge, pres., de Z.Eerw. heer P. C. Wijten-
burg, deken van 's-Gravenhage, secre
taris, die Z.Eerw. heer P. L. Dessens,
deken van Leiden, penningm.de Z.Eerw.
heer F. C. X. Mosm^ns, deken van Zoe
terwoude; de H.Eerw. lieer G. H. F.
Stoffels, kanunnik en deken van Haar
lem; de Z.Eerw. pater B. M. van Lijn-
.schooten, O.F.M., pastoor te Amsterdam,
ledien der commissie; de H.Eerw. Z.Gel.
heer H. J. M. Taskin, president van het
Groot Seminarie te Warmond; de
vier rectoren van de bestaande gestichten,
n.l. de W.Eerw. heeien P. J. Nierman,
te Leiderdorp, L. van den Berg, te Haar
lem, P. J. M. A. Liermans, Jilburg, en
M. R. Andriessen, Velp. Voorts verschei
dene eerw. heeren geestelijken uit het bis
dom als de Z.Eerw. heer F. M. Biihrs,
pastoor te Zoeterwoude (Rijndijk), J. M.
Keulers, pastoor aan den Groenendijk;
G. A. de Groot, pastoor te Hazerswou-
de; E. A. M. Mersel, pastoor te Rotter
dam, A. G. van den Berg, rector te Rot
terdam, A. Hamers, kapelaan aan den
Groenendijk, J. Röben, kapelaan te Zoe
terwoude en pater fr. Valerianus Zaat
van Woerden.
De eerw. moeders der drie overige huL
zen woonden met de hen vergezellende
zusters eveneens de plechtigheid bij; het
dagelijksch bestuur der gemeente Zoeter
woude was vertegenwoordigd door de
Edelachtb. heeren A. A. van Gils, burge
meester, C. J. Kaptein en M. Kompier,
wethouders; de doorgangshuizen te Am
sterdam, Rotterdam en 's-Gravenhage
hadden vertegenwoordigsters gezonden
en ook eenige warme vrienden van het
liefdewerk gaven door hunne tegenwoor
digheid van hunne sympathie blijk.
Bij het H. Misoffer werd Z. D. H.
gieassisteerd door den H.Eerw. heeren
•H. J. M. Taskin en O. H. Stoffels als
als troondiak.ensden Z.Eerw. heer F.
C. X. Mosmans, als presbyter assistent
<ie Z.Eerw. heer P. L. Dessens als dia
ken van de H. Misde Z. Eerw. heer P.
C. Wijfcenburg als sub-diaken terwijl de
W.Eerw. heer H. A. Th. van Dam, Se
cretaris van het Bisdom als ceremoni-
arius fungeerde.
Door het koor werd op onberispe
lijke wijze de twee-stemmige Mis van
Fr. Witt uitgevoerd, waarbij de heer
lijke zang der eerw. zusters nog ver
hoogd werd door welluidende tonen v,an
het nieuwe orgel, een geschenk bij dit
jubilé. Voor deze gelegenheid werd het
orgel bespeeld door den heer Wanna,
organist der Mon Pêre-kerk te Leiden.
Na de H. Mis trad Mgr. Callier in
vol ornaat, met myter en bisschopsstaf
naar voren om een korte toespraak te
houden.
Mgr. wcnschte de feestvierenden van
harte geluk en had behoefte gevoeld
heden zelf hier te verschijnen om
in de kapel het hoogste dankoffer aan
God op 'te dragen. Hoe bemoedigend
zijn dan de eerste woorden van de H.
Mis: Kom, gezegende mijns Vaders. Dit
woord moeten wij ons heele leven steeds
voor den geest houden, dan zullen .wij
altijd feest kunnen vieren en eenmaal
de henielsche vreugde smaken. Maar dit
is niet alleen een groot geheim, het
is ook een groote kunst en de H. Kerk
wijst ons op het gebed, dat ons krach
tig zal steunen. Mgr. wees daarna pp
het heerlijke epistel van den daghoe
Petrus, ondanks hij driemaal gevallen
was, toch door God was geroepen pm
barmhartigheid te prediken en te staan
aan het hoofd van Zijn Kerk. Is dat
niet een heerlijk teeken, dat een arme
zondaar door God tot zulke liooge waar
digheid verheven wordt?
Bij het Evangelie zien wij denzelfden
Retrus het meer van Genesareth over-
sn(elleii om den Heer tegemoet te gaan,
nadat de zachtmoedige Johannes gezien
had, dat het de Heer was.
Het is de taak van allen, zondaars
zoowel als onschuldigen, zich te wer
pen in zee, om den Zaligmaker tege
moet te gaan, om ook uit Zijn mond
het troostvolle woord te hooren„Zit
neder en eet.
Dit is het grootste middel om te blij
ven leven in Gods genade. Daarom
vraagt de priester aan het einde der
H. Mis Gods genade opdat allen in de
reinheid der levens en de liefde Gods
mogen wandelen.
Laten wij, vervolgde Mgr., van dit
feest leeren nooit wankelmoedig te zijn,
maar ste.ds op God te vertrouwen.
Waarom zou een zondaar ooit wanho
pen
Wij zijn allen geroepen tot heiligheid
en de grooet middelen, die heilig ma
ken, zij:i allen gegeven. Laat ons dik
wijls naar het woord van den Zaligma
ker komen en aanzitten aan zijn liefde-
disch, dan zullen wij, hoe de wereld
overigens ook over ons moge oordee-
len, een godgewijd leven leiden, feest vie
rend op aarde, ter voorbereiding van
het eeuwige feest in den hemel.
Nadat Mgr. aan alle aanwezigen een af
laat van 50 dagen verleend had en zege
nend de kapel was rondgegaan, was hier
mede de kerkeiijke plechtigheid geëin
digd.
In het gesticht werd in besloten kring
het feest voortgezet. Mgr. Callier ver
scheen daar te midden der bewoners
en 'n welkomstlied werd hen toegezon
gen waarna Z.D.H. nogeens in hartelijke
en vaderlijke bewoordingen allen toe
sprak.
De gouden jubilaresse, de eerw. Zus
ter Maria van de H. Lidwina-Vlasveld,
was het voorwerp eener spontane ova
tie. Reeds 's morgens was zij, gesierd
met een gouden kroontje, door de eerw.
provinciale en de moeder van het huis
de kapel binnengeleid en had in eën
aparte zetel den H. Dienst bi^ewoond.
Ten slotte nog een cn ander over
het fraaie orgel, door milde gevers aan
het gesticht bij dit jubilé geschonken.
Het is een znogen. 8 voets werk met
twee klavieren en vrij pedaal, waarop
de volgende sprekende stemmen zijn ge
steld
Hoofdklavier. 1. Prestant 8 voet. 2.
Bourdon 16 vt. 3. Flüte-harmonique 8 vt.
4. Salicionaal 8 vt. 5. Dol^e 8 vt. 6. Me-
lofoon 4 vt.
Boven klavier. 1. Viola di gamba 8 vt.
2. Voix-céleste 8 vt. 3. .tiolpjjp 8 vt, g.
Roerfluit 4 vt. Pedaal. 1. Subbas 16 vt*
Voorts de volgende stomme registers;
1. Koppeling Klavieren. 2. Koppeling
klavier aan pedaal, 3. Koppeling 2e kl.
aan pedaal, en 4 drukknoppen van vasté
combinaties, aangebracht in de voorlijst,
van het onderste klavier.
De organiste is geplaatst aan de recht-'
sche zijde van het instrument aan een<
kleine speeltafel. De geheele inrichting
en bouw van het orgel, zijn volgens het
zuiver pneumatisch buizen systeem.
Het geheel is besloten in een zeer sier-:
lijke eikenhouten orgelkast, in den stijl-
der Kerk met sprekende frontpijpen van
gepolijst Engelsch tin en munt uit door'
fijne intonatie en echt krachtig kerkelij
ke geluiden, is vervaardigd door den beei;
M. Maarschalkerweerd te Utrecht, en
wordt door hem zelf als een zijner beste
orgels erkend.
Moge het jaren lang nog dienen om?
de godsdienstoefeningen meer luister bij
te zetten.
Maar nog veel, veel langer hopen wij,
dat de eerw. zusters haar heilzaam Iiefk
dewerk moge beoefenen en haar stich
ting steeds meer in bloei en groei zienl
toenemen. j
LEIDEN, 30 Maart.
Vereeniging van Rectoren en
Co en.
Deze vereeniging heeft gisteren te
Leiden, onder voorzitterschap van Dr.
H. J. Kiewiet de Jonge, een vergade-'
ring gehouden.
Besloten werd rechtspersoonlijkheid
voor de vereeniging aan te vragenhet
desbetreffend concept-reglement werd
goedgekeurd. De vereeniging zal geves
tigd zijn te Amsterdam. i
Dr. N. J. Singels, rector van het gym
nasium te Utrecht, leidde daarna def
vraag inIs het wenschelijk en mogelijk
meer eenvormigheid te brengen in de
leerstof der Gymnasia (in 't bij'zonder
in de lagere klassen), waardoor 't over
nemen van leerlingen van het eene gym
nasium door het andere vergemakkelijkt
wordt.
Spreker wijst op de moeilijkheden, die
ieder kent in deze kwestie, zoowel voor
leeraren als leerlingen. Nu wenscht hjj
geen dwang, hoe meer vrijheid hoe lie
ver. Even stipt hij aan dat het hem nog
altijd hindert dat men op de bijzondere
gymnasia geen admissie-examen hoeft af
te leggen, terwijl men op de openbare
gymnasia wél dit moét doen. Misschien
zal de Ineenscnakelingscommissie ons
uit de moeilijkheid helpen, maar voor-
loopig kan men misschien toch nog ver
beteringen brengen.
De grootste bezwaren ondervond men
In Utrecht, niet met oude talen, niet bij
zonder met Nederlandsch, maar wél bij
geschiedenis, wiskunde on moderne ta
len. Zoo bleek het bij admissie-examen;
in Utrecht, bijv. dat op verskillende;
gymnasia door leeraren in de moderne
tillen niet in die talen gedoceerd werdit,
wordt.
Spieker heeft de jndeeling der leer
stof op verschillende gymnasia nage
gaan en geeft verschillende bevindingen
op dit punt. Het is hem gebleken, dat
bij het Fransch vrij wel eenvormigheid
heerscht, minder bij de geschiedenis.
Ook bij vaderl. geschiede veel varia
tie. Bij natuurlijke histcri is het ver
schil minder groot. Bij de aardrijkskun
de grooter schommeling. Oak bij wis
kunde is veel verschil.
Van eenheid is bij de \yiskunde geeft
sprake. Over al deze dingen wenscht
spreker de meening der leden te hoorerf.
Dr. Vürtheim merkte met genoegen
op, dat door inleider geconstateerd was
hoe op het gebied van Grieksch en La
tijn de verschillen bijna of niet beston
den.
Dr. van Oppenraay meent, dat bet
eenig middel zal zijneen vaststellen
van een gedetailleerd program. Doch1
dit zal 'ten slotte liggen op 'den weg
van d'en wetgever.
T)r. Hoekstra meent leiding te vinden;
in het Kon. besluit, doch Dr. Reudler
zegt, dat dit besluit niet gedetailleerd
genoeg is.
Dr. Ter Haar meent dat ook juist
de moeielijlkheden voortspruiten uit de
vrijheid van het Kon. besluit, o.a. staat
daarin met betrekking tot de wiskunde,
hoe ver men komen moet in de 4de
klasse, maar niet hoe de stof verdeeld
moet worden.
Men kan de moeielijkheden ondervan»,
gen door een Kon. Besluit, waarin voor
iedere klasse staat wat behandeld moet
worden. In hoever dit wenschelijk is*
laat hij daar.
Alleen de persoonlijke invloed van'
den inspecteur, meent spr., lean hierini
verandering brengen. De inspecteur kan
door overreding veel uitwerken.
Dr. Bruins zegt dat bij Middelb. ,S.
ook geen uniformiteit is. Doch door de;
Vereeniging van Leeraren is een soort
van normaal program vastgesteld. Spr. is
voor een commissie die iets dergelijks!,
tot stand brengt voor onze gymnasia.
Een zekere mate van uniformiteit kan
dan worden bereikt.
Dr. van Stockum vraagt hoe dr. Bruins
zich het komen van overeenstemming
denkt op het punt der moderne talem
Ook meent hij dat de verschillen jn d«
geschiedenis toch ook berusten op i«r»
zicht in methode.
Dr. Berlage vraagtkan zulk eer>6
cogirnissi.e &e.l uit de&e vei gade/jng
