17
Niet taktisch.
BUITENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 140.
3)e £sicbclve ©ou/tcmt
Burc.lll OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
Maart
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent:
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiCngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel mee 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
De Kamerzitting van gister was vrij
rumoerig.
Vooral nadat het voorstel-Borgesius
verworpen werd, dat ten doel had de
beraadslagingen over de sociale verze
kering, Dinsdagmiddag door den voor
zitter gesloten, alsnog open te stellen
voor een korte repliek.
„Smerige bende, smerige dompers",,
riep de heer Schaper de Rechterzijde
toe en tegen het Kamerlid Ankerman
fulmineerde een ander verbolgen sociaal
democraat: „Smerige dominé, dat heb je
gisteravond bekonkeld."
We herinneren ons niet, dat voor den
idag van gisteren ooit dergelijke taal op
het Binnenhof gehoord is.
Maar we gaan dan ook vooruit....
De meerderheid der Kamer die het
voorstel-Borgesius verwierp, was in haar
formeel recht.
De voorzitter had Dinsdagnamiddag
gevraagd, of .nog het woord verlangd
werd voor repliek en toen niemand daar
op inging, het debat gesloten.
Geheel overeenkomstig het reglement
van orde. I i
Maar er scheen een misverstand iin
het spel te zijn.
Zoo zei de heer Schaper, dat hij
door de bewegelijkheid in de Kamer 's
Voorzitters oproep niet gehoord had, en
bovendien in de meening verkeerde, dat
de heer Borgesius om repliek had
gevraagd.
Waar intusschen geheel overeenkom
stig de reglementaire voorschriften, het
debat gesloten was, is het ons verklaar
baar, dat de Kamermeerderheid de dis
cussies gesloten hield, en wel te meer
wijl er toch al zooveel parlementairen
tijd aan „interessante redevoeringen"...
verloren ,gaat.
X)ok wij zouden gaarne de Kamerde
batten heel wat meer bekort en beknot
zien.
Maar toch meenen wij al fis het
ook op anderen grond dan dien van het
R. K. Kamerlid den heer De Stuers,
die behalve wegens het scheppen van
een slecht precedent, heropening der de
batten bepleitte, omdat men het land
niet spenen mag van een aantal interes
sante redevoeringen toch meenen wij,
dat het uit een oogpunt van practisch)
inzicht en goefie taktiek wen
sen eJ ijker geweest zou zijn, dat het voor
stel-Borgesius, om het debat in casu te
heropenen, niet verworpen ware.
Wij kunnen niet inzien, dat die her
opening in dit g<eval, aan het gezag van
den Voorzitter afbreuk zou hebben ge
daan of zou hebben kunnen doen.
Bovendien was door de enkele spre
kers korte repliek toegezegd, zoodat
er van „verspilling van den nationjalen
tijd" kwalijk sprake kon zijn.
Over de al of niet heropening van
het debat is vermoedelijk al even lang
gediscussieerd, als de heeren Borge
sius, Schaper en T r e u b' voor hun
repliek noodig zouden hebben gehad.
Maar gevolg kan nu zijn dat er van
vrijzinnige en van socialistische zijde op
de Christelijke partijen de blaam al
is het een onverdiend ezal geworpen
worden, dat zij het vrije woord hebben
gefnuikt; dai zij de kritiek hebben ge
schuwd, en dat zij den pas tot een Ikort
verweer hebben afgesneden.
Wij twijfelen er niet aan, of de ge
beurtenis in de Kamerzitting van gis
te. zal .te gelegener tijd tegen de Rech
te zijde worden uitgespeeld', en moge-
lijk niet zonder succes.
Dultschland.
Kiesrechtbetoogingen in Prulssen.
Gisteravond waren er 48 meetings be
legd door d!e sociaal-democraten in ver
schillende steden van Pruissen.
Te Berlijn werden 30 vergaderingen
gehouden, bijgewoond door circa 30.000
man.
óp al de meetings werd eene d'ag-
lorde aangenomen, waardoor de ,aaiiwe-
gige,n zich ve.itunden, de .wpeling a heel
Pruissen te doen voortduren, zoolang
niet het algemeen stemrecht is inge
voerd.
Te Maagdenburg was buiten .weten
der politie eene straatbetooging op touw
gezet, waaraan 6000 man deelnamen. De
politie heeft den stoet de stad laten
doorloopen.
Te Halle daarentegen, is er na eene
meeting een lichte botsing geweest tus-
schen de politie en de manifestanten.
Doch, behalve te Kiel, is alles rustig
doorgeloopen.
In het Pruisische Huis van Afge
vaardigden.
Bij de behandeling van het kiesrecht-
ontwerp is het gister in het Huis van
afgevaardigden nog al erg rumoeri toe
gegaan.
De sociaal-democraat Liebknecht lok
te een woest tooneel uit, als er in het
Huis van Afgevaardigden nog nooit heeft
plaats gehad. In zijn opwinding sprak
hij van het Heerenhuis als van een uit
dragers- en sjachelaarswinkel. De rech
terzijde liet zich dat niet zeggen en ver
oorzaakte een geweldig spektakel. Er
werd geschreeuwd„Er uit. Onbe
schaamdheidVan'de tribune af! Een
oogenfilik zag het e ruit of men de daad
bij 't woord zou voegen. Men zag een
paar leden met gebalde vuisten naar het
spreekgestoelte stormen. Nadat de voor
zitter op Liebknecht een ordestraf toe
gepast had, trachtte hij weer gehoor voor
hem te krijgen, maar men schreeuwde in
de zaalWij willen hem niet langer aan-
hooren. De conservatieven verlieten op
enkele uitzonderingen na de zaal. Later
op den middag werd het kalmer. Het
bleef echter onstuimig in de vergadering
en onder ironische opmerking van de
linkerzijde kwam het compromis-voor
stel er door.
Het Huis van Afgevaardigden heeft in
derde lezing, met onbelangrijke wijzii-
gingen volgens de besluiten bij de twee
de lezing genomen, het kiesrechtontwerp
met 238 tegen 168 stemmen Aangeno
men.
Tegen stemden 5 conservatieven, de
vrije cornservatieven op 2 na, de natio
naal liberalen, de vooruitstrevende volks
partij, de Polen en sociaal-democraten.
LEIDEN, 17 Maart.
Kath. Soc. Actie.
De jaarvergadering van het Diocesaan
Comité voor de katholieke Sociale Actie
in het Bisdom Haarlem zal alhier gehou
den worden op Zondag 20 Maart e.k.
De agenda vermeldt de jaarverslagen
van den secretaris en den penningmees
ter; verkiezing van twee bestuursleden
wegens periodieke aftreding van den heer
E. Schaaper en ter voorziening in de
vacature van den heer I. A. Nicolaas en
een spreekbeurt te vervullen door den
heer A. H. J. Engels over het Centraal
Bureau der K. S. A., waarna gemeen
schappelijk bezoek aan die instelling.
Bij koninklijk besluit van 16 dezer is:
lo. benoemd tot lector in de faculteit
der geneeskunde aan de Rijksuniversiteit
alhier, om onderwijs le geven in de
histologie, dr. E. van de Velde, te 's Gra-
venhage, en
2o. de hoogleeraar in de faculteit der
geneeskunde aan dr. N. Ph. Tendeloo,
belast met het geven van onderwijs in de
gerechtelijke geneeskunde.
Bij beschikking van den minister
van binnenlandsche zaken is, met ingang
van 16 dezer benoemd tot adjutor voor
de Midden-Aziatische talen aan de Rijks
universiteit alhier, dr. J. Marquart, thans
conservator bij 's Rijks-Ethnografisch
Museum aldaar;
en is aan dr. J. Marquart, voornoemd,
met ingang van 16 dezer eervol ontslag
uit laatstgenoemde betrekking verleend.
Bij beschikking van den minister
van binnenlandsche zaken is, met ingang
van 16 dezer benoemd tot derde-obser
vator aan de sterrenwacht alhier, J. G. E. G.
Voüte, alhier.
De 2e Luitenant W. A. de Bruijn
van het le Regiment Infanterie te Assen
wordt ingevolge beschikking van den
Commandant der 4e Divisie op 19 Juli
a.s. overgeplaatst bij het 4e Regiment
Infanterie.
In een bijvoegsel van „Staatscourant"
no. 63 zijn opgenomen de statuten der
naaml. venn. Magnesiet Exploitatie Maat
schappij „Magnesite Works", te Rotter
dam, bewilligd bij kon. besluit van 8
Februari 1910, met een kapitaal van
f 200,000, verdeeld in 20 preferente aan-
deelen van f 5000 en 100 gewone aan-
deelen van f 1000 elk, waarvan geplaatst
zijn 14 preferente en 50 gewone aan-
deelen.
Directeuren zijn de heeren F. J. A. M.
van der Ven te Rotterdam en H. van
Koolbergen, alhier.
Doel der vennootschap is de voort
zetting der zaken in magnesiet, tot nu toe
door den heer J. J. van Koolbergen alhier
gedreven, het exploiteeren van een fabriek
daarloe, de handel in gemeld en aan
verwante artikelen en alles wat met het
vorenstaande in verband staat.
Naar wij vernemen wordt Njord's
oude vier samengesteld uit drie jonge
roeiers, de heeren Ledeboer, Van Slin-
gelandt en van der Stok, terwijl de heer
de Bruijn, Njord's slag van verleden jaar,
als eenig oud-roeier in de ploeg op de
slagplaats zit.
De ploeg is reeds 10 dagen aan het
oefenen en maakt voor een ongeoefend
stel menschen reeds goede vorderingen.
Ook voor een jonge acht heeft Njord
voldoende krachten, die oefenbooten roei-
De heer L. Lips, de skiffeur, oefent
ernstig 'en zal er een goed figuur ma
ken.
De heer G. van der Werff is leider
der ploegen.
AARLANDERVEEN. Is de parochie in
October 1.1. verblijd door het geschenk
van een milde geefster, n.l. een mooie
klok, naar men ons thans mededeelt zal
ons kerkgebouw binnenkort in het bezit
komen van een nieuwe vloer, dank zij
de vrijgevigheid van eene familie.
Mogen nog vele parochianen zich ge
drongen gevoelen het schoone voorbeeld
hun thans weer gegeven na te volgen,
door flinke giften te schenken tot ver
fraaiing onzer kerk, dan zal de parochie
kerk van Aarlanderveen spoedig bekend
staan niet alleen om haar heerlijke bouw
orde, maar ook om haar inwendige ver
siering.
BODEGRAVEN. Het verplaatsbare mu
seum tot bestrijding der tuberculose zal
geopend zijn van 24 Mrt. tot 31 Mrt.
De hoofden der verschillende scholen
in Bodegraven en Zwammerdam hebben
van de commissie een uitnoodiging ont
vangen om met de leerlingen der hoogste
klassen het museum te komen bezichtigen.
GOUDA. Aan den raad der gemeente
is aangeboden de rekening der inkomsten
en uitgaven van het gemeentepensioen
fonds over liet jaar 1909. Uit deze reke
ning blijkt, dat de ontvangsten en
uitgaven resp. bedragen f 38.973.541/2 en
f 38,807,80i/2 zoodat de rekening met een
saldo van f 165.74. Het totaal der bezittin
gen van het fonds bedroeg op uit. Dec-
1909 f 131,203.09, tegen f 114,783,49 in
1908.
B. en W. stellen den raad voor ide te
kening goed te keuren.
Het nieuwe Van Iterson-ziekenhuis,
een schenking van de dames Van Iterson,
zal op Woensdag 6 April Oificieel worden
geopend.
GROENENDIJK. Dinsdag hield de
Boeren Spaar- en Leenbank „Raffeisen
voor Hazerswoude en Koudekerk haar
jaarvergadering.
Na voorlezing der notulen, bracht de
kassier zijn jaarverslag uit, waaruit bleek
dat bij den aanvang van het boekjaaraan
spaargelden ontvangen was f 117803.641/2
en bij 't einde des jaars f 137220.111/2
Terug betaalde voorschotten f 115241.17.
Uitgeleende voorschotten begin van 1909
\f 77700, en op het eind van 't jaar
f29500. De winst bedroeg bij het begin
1909 f 3627 en vermeerderde met
f 245.501/2. Het getal uitgegeven spaar
boekjes werd met 40 vermeerderd en be
draagt thans 327. Bij de Centrale Bank
te Utrecht is thans nog aan uitgezet
spaargeld in deposito f31000.
Het ledental bedraagt 93, waarvan 63
ter vergadering Aanwezig. Na dit jaar
verslag volgde verkiezing van een lid van
den Raad van Toezicht en van drie le
den voor de financieele commissie. Voor
de eerste functie werd met bijna alge
meene siemmen herkozen de heer A. W.
1 §j&alath,ofi t$V£qe>efls y$Qr tw^erfe dg
heeren J. Dekker, Ant v. Egmond en
C. Wezelenburg.
Alsnu was aan de orde het vaststellen
van het salaris van den kassier, hetwelk
11a eenige bespreking op voorstel van den
voorzitter op 300 gulden wordt gebracht
De kassier dankte voor dit blijk van
waardeering, belooft door plichtsbetrach
ting zich zulks waardig te maken, doch
verzoekt den leden, steeds acht dagen
vooruit hun geld terug te willen vra
gen, wijl anders bij niet aanwezigheid
teleurstelling het gevolg is.
Hierna wordt besloten het bedrijfska
pitaal met 25000 gulden te vermeerderen
en aldus te brengen op f 175000. Nog
wenschte het bestuur door de vergade
ring gemachtigd te worden, de som, be
stemd voor hypothecaire beleggingen, met
f 10.000 te verhoogen, wijl van de
30.000 gulden, hiervoor beschikbaar ge
steld, reeds f17000 geplaatst is, en het
te betreuren zou zijn wanneer een hypo
theek soms niet gesloten zou kunnen
worden, wijl daardoor misschien het vroe
ger toegestaan bedrag eenigszins werd
overschreden. Na eenige bespreking werd
dit toegestaan.
Verder werd besloten den tegenwoor-
digen rentevoet voor spaar- en leengeld
te behouden, en aan bestuursleden te ver
goeden kleine uitgaven, in hunne functie
ten behoeve der bank gedaan.
Na rondvraag sloot de voorzitter de
vergadering.
HILLEGOM. Het prachtige weer der
laatste dagen heeft een gunstige en snel
zichtbare uitwerking gehad in de bloem
bollenstreek van Haarlem tot Leiden. Da
gelijks neemt het getal der velden, die zich
met een frisch groen voorjaarskleed tooi
en, toe. Er komen handen te kort, om
het riet, dat nu ijlings moet worden weg
genomen, op de braakliggende tuinen uit
te spreiden, om het daarna, als zonne
schijn en wind het gedroogd hebben, tot
groote schelven op te tassen. De planten,
vooral de hyacinten en tulpen, groeien
verbazend snel. Van dag tot dag kan men
zien, dat ze vorderen. De koesterende zon
nestralen hebben een verrassenden in
vloed. De knoppen der hyacinten en enke
le tulpensoorten komen niet alleen duide
lijk te voorschijn, maar ook de kleur,
die de bloem straks zal hebben, is al
waar te nemen. De algemeene opinie der
bloemisten in deze streek is dan ook, dat,
'houden we dit weer tot Paschen, de
vroegste soorten der hyacinten, als Baron
van Thuil (enkele hyacint in de kleuren
rood, wit en blauw), Norma (enkel, rose),
La Grandesse (wit) Moreno, Homerus,
La Tour d'Auverne, reeds dan in vollen
vollen bloei zullen staan, benevens vele
narcissen als Golden Spur, Bicolor Em
press, Incomparabilis Sir Watkin, Poëti-
cus King Edward VII, enz., en ook de
eerste tulpenDue van Thol-soorten.
Gisteren zijn te Hillegom de eerste snij
bloemen van den kouden grond (dubbele
narcis Von Sion) verzonden. Dit is aan
merkelijk vroeger dan vorige jaren: in
1908 was het 2 April; in 1909 7 April.
De Loonstrijd Gisteravond ver
gaderden de gefedereerde Hillegomsche
bloemistwerkliedenvereenigLngen in de
groote zaal van Flora, die geheel bezet
was.
De voorzitter gaf een uitvoerige uiteen
zetting van den stand der zaken. Hij bracht
hulde aan dc patroons, die zoo bewilligens
tegenover den eisch der arbeiders waren
opgetreden.
Het is gebleken, dat het Federatie-be
stuur kan rekenen op de krachtige hulp
van verschillende ploegen van werklieden
echter zijn er eveneens ploegen, die slap
in de actie zijn, Hij hoopt dat steeds het
streven der Federatie gevolgd zal worden
en de goede toon zal worden bewaard.
Dat de Federatie een krachtigen gunstigen
invloed uitoefent op patroons en arbeiders
blijkt ook hieruit, dat de heimelijk beter
betaalde arbeiders hun mede-arbeidiers.
die het minimum ontvangen, krachtig ter
zijde staan. De reuzensteun der propagan
disten heeft zeker veel tot het gunstigver
loop bijgedragen. De arbeiders behoeven
Igeen vrees te hebben, dat in het na
jaars onverhoopt ontslag zal volgen. Het
Federatiebestuur deelt die vrees niet. Be
halve dat dan het aantal losse arbeiders
zou toenemen en de prikkel tot hooger
loonen voor de vaste werklieden sterker
zou worden bewees de practijk
dat die uitslag niet verwacht behoeft te
worden. Deloonactie te Haarlem en Over-
yqeö bewees, .d,a,t Let vaste peisofleel toe
nam het aantal losse arbeiders verminder
de.
De besprekingen door verschillende
aanwezigen gaven als gevoelen van het
bestuur te kennen, dat ongeorganisiseerde
arbeiders, die om principieele redenen,
geen lid der organisatie kunnen zijn,-
bij eventueel nadeel tengevolge dezer actie
moeten worden gesteund. Voor en na-
teelt zullen de arbeiders niet worden ont
nomen, als ze slechts zorgen op post ie
zijn, te meer niet, daar de patroons daar
toe te weinig homogeen zijn. Als eert
contract aan de arbeiders ter teekening
wordt voorgelegd, dan raadt het Fed.-be.
stuur iederen arbeider aan, eerst met dit
bestuur in overleg te treden, om aldus
trachten te voorkomen, dat eenzijdige na-
nadeelige bepalingen worden opgenomen.
Een voor de Federatie belangrijke zaak
is te weten wie de kwaadwilligen onder
de patroons zijn. Verschillende firma's
worden genoemd en zeer uitvoerig be
sproken. Het bestuur adviseerde over de
houding der betrokken arbeiders. Met een
opwekkend woord Zaterdag opnieuw voor
de loonvraag op te komen, waar dat noo
dig is, en met aansporing tot aansluiting
bij de organisatie, sluit de voorzitter dq
vergadering. De heer Tempelman brengt
hulde aan de kranige leiding van het be
stuur en van den voorzitter in 't bijzonder
HAARLEMMERMEER. In de Dinsdag
te Hoofddorp gehouden vergadering der
R. K. Centrale Kiesvereeniging Haarlem
mermeer werd de heer J. Bergkamp van
Ouder Amstel gekozen tot voorzitter en
de heer G. G. Koppers van Hillegom tot
bestuurslid.
Op voorstel van den heer J. H. M.
Balvers werd besloten, dat de R.K. Cen
trale aan den heer van Wichen, afge
vaardigde van het district, in overweging
zal geven, zijn bijzondere aandacht te
schenken aan het belastingvraagstuk in
verband met de belangen van den land
bouwenden stand.
De algemeene vergadering der aange
sloten locale kiesvereenigingen werd vast
gesteld op Dinsdag 19 April a.s.
LEIDERDORP. Bij beschikking van
den Minister van Oorlog is aan den on-
js bij het 4e Regiment Infanterie te
Leiden ingedeelden milicien L.Jongeneel
verlof verleend in afwachting van eene
beslissing op een door hem ingediend
verzoek om ontheffing van den werke-
lijken dienst.
NIEUWKOOP. Toen de werkman J.
Z. Dinsdagmorgen naar zijn werk oj>
het land ging, vond hij onder een boom
langs den weg een slapende jongen. Z.
wekte hem en vernam, dat de knaap
in Amsterdam thuis behoorde, door zijn
stiefmoeder was weggejaagd en nu op
weg was naar Rotterdam, w!aar hij zich
naar een familielid wilde begeven. Door
de zorg der politie werd1 de 13-jarige
knaap naar de ouderlijke woning in Am
sterdam terug gebracht.
NOORDWIJKERHOUT. Gistermor-
werd in hotel 't Rechthuis de Afslag ge
houden van twee woonhuizen met erf
en tuin, gelegen aan den Kerkweg en|
toebehoorende aan Mej. C. v. d. Berg,
alhier. Perceel I winkel .en woonhuis
werd verkocht aan N. Geerlings te Voor
hout voor f 2000.
Perceel II tuingrond aan C. van dert
Burg alhier voor f1600.
Perceel III woonhuis aan A. Broek
hof alhier voor f1105.
Van degenen die 15 Maart bij d'e
Militie werden ingelijfd, zijn Z. Marij-
nus en M. Geerlings, ingedeeld bij het
3e reg. Veld-Art. te 's Gravenhage. P.
Duivenvoorden en P. Th. Kors bij het
10e reg. infanterie te Haarlem en Ju
Warm en hoven bij het 4e reg. Infante-)
rei te Leiden.
OEGSTGEEST. Aan den milicien
korporaal S. H. van Groningen van het
4e Reg. Inf. is bij beschikking van den
Minister van Oorlog toestemming ver
leend om zich in Japan op te houden
tot 1 April 1911.
OUDEWETERING. Door de heeren
Dr. N. van der Koogh, arts, alhier, P. J,
Weijenbergh, directeur der stoomboot
maatschappij „Carsjens" te Leiden en
mr. W. A. C. v. Dam, advocaat en pro-
cureur, te Rotterdam, is aan verschil
lende ingezetenen van Oudewetering en
omstreken een prospectus gezonden om
deelnemers te krijgen voor een op ta
