Ie Jaarganw
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
No. 139.
3)e &2icbe]ie Soivtant
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/t cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke «gel meer 15 cent:
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel mee 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Verheugende verklaring.
In de Kamerzitting van gistermiddag
heeft, na den aandrang van verschil
lende zijde op hem uitgeoefend', minis
ter Talma de verheugende verklaring af
gelegd, dat hij hoopt te kunnen zorgen,
dat het ontwerp Invaliditeits- en Ouder-
domsverzekering nogditjaarzijn d'e-
partement verlaat.
Met vreugde zal deze verklaring in het
land worden vernomen.
Men weet nu, dat deze allerdringend
ste verzekering bereids gekomen is in een
vergevorderd stadium van voorbereiding,
en dat het, naar alle waarschijnlijkheid,
yoor dit Christelijk Kabinet zal zijn weg
gelegd den zegen der ouderdoms- en
invaliditeitsverzekering aan het volk te
brengen.
De Kamer kan aan een spoedige af
doening ten zeerste meewerken door dé
debatten zooveel mogelijk te bekorten.
Vooral de socialisten, en met name
de woordenrijke heer Duys zullen wel
de groote trom roeren en trachten ob
structie te voeren, maar dat zal vermoe
delijk weinig ba'ten.
Een goed stuk werk van minister Tal-
ma begint tot rijpheid te komen: moge
het volk spoedig er de goede vruchten
van plukken.
Koersverandering?
De heer Goeman Borgesius
heeft dezer dagen in de Tweede Kamer
ve_klaard, dat het niet totstandkomen
van de verplichte ouderdoms- en
invaliditeitsverzekerng vóór 1913 „een
*amp" zou zijn voor het land.
Hoe nu?
Vóór de jongste algemeene verkiezin
gen heeft dezelfde heer Borgesius ge
zegd, dat hij de „voorkeur" gaf aan de
St aatspensioneering.
Vrage: hoe is het te rijmen, dat een
voorstander der Staatspensioneering de
verplichte verzekering nu zoozeer in het
gevlei komt, dat hij het een ramp voor
het land acht, zoo deze niet voor 1913
Wordt aangenomen?
Is de heer Borgesius weer van koers
veranderd?
10-urendag.
Het „Bureau voor de R. K. Vakorga
nisatie" en de „Federatie van de vijf
Dioc. Werkliedenbonden" hebben beslo
ten, in de .aanstaande maanden, tot aam
de opening van de Staten-Generaal in
September, actie te blijven voeren ten
gunste van de wettelijke regeling van een
10-urigen arbeidsdag.
Zooals men weet, sprak het Kath. So
ciaal Congres, in 1907 te 's Hertogen
bosch gehouden, zich uit ten gunste van
den door de wet vastgestelden 10-uri
gen arbeidsdag. De motie-Aalberse, ten
vorige jare in de Tweede Kamer aange
nomen, gaf aanleiding om in dien geest
Idier motie krachtig de actie voort te zet
ten.
Wij kunnen mededeelen, dat het plan
is, gedurende de komende maanden zoo
veel mogelijk in alle plaatsen van Ne-
derland'propaganda-vergaderingen te or-
ganiseeren.
Voor .dit doel hebben de besturen van
Bureau en Federatie zich tot een comi
té van actie gevormd.
Toen dit plan in hoofdlijnen gereed
,was, verzocht het bestuur van het Ned.
Verbond van Vakvereenigingen en de S.
iD. A. P. aan verschillende centrale or
ganisaties, om samen te werken en voor
hetzelfde doel een propagand'ameeting
te houden in Rotterdam.
Federatie ep Bureau zijn daar niet op
ingegaan. Het Bureau heeft dit afge
wezen, o.m. op grond, dat door 't men
gen van de S. D. A. P. in deze zaak.
de actie voor tfen 10-urendag een zeer
bedenkeiijk pol tick karakter zou kunnen
krijgen, waa. door de zaak der arbeiders
schade zou kunnen lijden.
Een waardeerend woord.
Een hartelijk woord van waai d e ing en
bemoediging, te kostbaarder naai mate net
zelden wordt vernomen wijdt de Weieerw.
rector P. M. Bots in de *„Sesb." aan mr.
A a 1 b e r s e,
Mr. Aalberse, zegt rector Bots, mag
niet het voorhoofd fronsen. De zorgen van
dien „Petrus N os ter", het is waar,
zij worden verdubbeld, wanneer men den
zetel van het Wel en het Wee der ar
beiderswereld naast den woeligen troon
der reeds bestaande Katholieke Actie
plaatst; het is ook waar, dat de heer
Aalberse openlijk reeds geklaagd heeft:
„mijn geloof in sommige mensc'nen (lees
hier: menschen, die eertijds vrienden
heetten) is reeds weggenomen." Maar
desalniettemin durft ons „Leidsch Klein
goed" zijn vriendelijk koekje op den
Ouden Singel vrijmoedig te gaan presen
teeren, en wel met een briefje in het
koeken - zakje, waarop deze woorden
staan„Vader, denk eens aan de eer u
„in één der laatste Vastenbrieven aange
daan! In één dier hoogst actuee'.e bis-
„schopsstukken stond immers een ruiter
lijke verklaring, dat ieder goed Christen
„juist de Sociale Actie (dus ook uw eenLg
„groot en onverdelgbaar koningswerk) in
„onze dagen, had te behartigen." Welnu?
Maakt dit niet alle zwarigheden bij u
goed? Is dat bisschopswoord geen ant
woord van 'sHeeren eigen Heilig Hart?
Duizend maal er mee gefeliciteerdCon
fortare et esto robustus: Wees
moedigen sterk! Gij toch zult.... aan Gods
volk de weelde van het land ten bezit
toedeelen, dat die hemel besloten heeft,
wel degelijk *>ok aan het volk te zullen
geven.
De Rijksmiddelen.
Het maandelijksche overzicht in de
„Staatsct." geeft over Februari 1910 een
opbrengst aan van f 10,563,383,561/2, tegen
f 9,907,425,511/2 in dezelfde maand van
1909. Het voor dit jaar gunstig verschil-
bedraagt dus f 655,958.05.
Heel mooi kan dit niet heeten, om
dat Februari 1909 een zeer slechte maand
was, die f460.000 minder had opgebracht
dan Februari 1908. We zijn derhalve
slechts met een bedrag van 2 ton geko
men boven de opbrengst van Februari
1908, en bedenkt men daarbij, dat de ac-
cijnsverhooging van het gedistilleerd dit
jaar een 'bedrag van f732.000 boven de
opbrengst van Februari 1909 heeft opge
leverd, dan is er zeker niet veel reden om
over het gunstig verschil met verleden
jaar te juichen.
De voornaamste schuld hiervan dragen
de directe belastingen.
LEIDEN, 16 Maart.
Philologencongres.
Aan het programma van het zesde
Nederl. Philologencongres, Woensdag 30
en Donderdag 31 dezer in de lokalen van
het Academiegebruw alhier te houden'
is het volgende ontleend:
De regeling der werkzaamheden is
aldus r
Woensdag. 910 opening van het
Congres door den voorzitter.
10—12 vergadering van de afdeeling dei-
klassieke philologie. Sprekers: dr. E. H.
Renkeina: Godenattributen bij de Latijn-
sche epici; dr. E. Slijper: Anthimus of
pseudo-Antimus prof. dr. H. Kern:
Over den persoonsuitgang matha in een
Indisch diaiet.
10—12 vergadering van de afdieeling der
Gennaansche en Romaansche philologie.
Sprekers: prof. dr. J. J. A. Frantzen:
over de bron van den Parzival van Wolf
ram von Eschenbach; dr. B. Faddegon,
De alterneerende medeklinkers in het In-
dogermaansch.
1012 vergadering van de afdeeling der
geschiedenis en archaeologie. Sprekers:
dr. J. S. Theissen: De Fransche regee-
ring in de Fransche revolutie; prof. dr.
J. Huizinga: Over de bronnen van de ge
schiedenis van den midideleeuwschen
scheepsbouw.
H/221/2 algemeene vergadering. Spre
ker: prof. dr. J. J. Salverda de Grave:
Over Frans spreken en Frans schrijven.
2V241/2 vergadering van de afdeeling
der paodagogiek. Sprekers: mej. dr. Chr.
Ligtenberg: De plaats van de aesthetica
in het onderwijs: dr. A. H. Kan: De
oude geschiedenis in de vierdie klasse der
gymnasia.
Donderdag. 911 vergadering van
de afdeeling der klassieke philologie.
Sprekers: dr. J. Van IJzeren: iets over
de spelling van het Griekschj prol, dr.
H. Damsté: De beteekenis der woorden
citeia ac*ys en tragulta.
9—12 vergadering van de afdeeling der
Germaansche en Romaansche philologie.
gie. Sprekers: dr. A. Beets; Over een
middeleeuwsche allegorie; dr. A. J. Bat-
nouw: The Milleres Tale van Chaucer;
P. Valkhoff: Een en ander over de evolu
tie van de beeldspraak in de moderne
Franse letterkunde.
911 vergadering van de afdeeling dei-
geschiedenis en archaeologie. Sprekers:
mr. dr. N. W. Posthumus: Bevolkings
verhoudingen in een Hollandsche Stad op
het einde der zestiendie eeuw; dr. N.
Japikse: De aard der volksbewegingen
van 1747 en 1748 in Nederland.
1112 gecombineerde vergadering der
klassieke en geschiedkundige afdeelingen.
Spr. dr. A. Rutgers van der Loeff: De
Messeensche mysteriën.
1 i/o31/2 vergadering van de afdeeling
der paedagogiek. Sprekers: dr. R. Van
Oppenraay: Onpopulaire voorstellen; dr.
E. BessemDe grammatica in verband
met de lectuur
3i/241/2 algemeene vergadering. Ver
slag van de door het Vijfde Nederland-
sche Philologen-Congres benoemde com
missie omtrent de uitspraak van het Latijn
aan Nederlandsche gymnasia.
41/2 sluiting van het Congres door den
voorzitter.
De deelneming aan het Congres wordt
opengesteld voor allen die eenigen aca-
demischen graad in de letteren hebben
behaald of in 't bezit zijn van een akte
M. O. in een der letterkundige, historische
01 aardrijkskundige vakken, maar bo
vendien kunnen ook andere belangstellen
den door voorzitter en secretaris worden
toegelaten. De contributie is voor ieder
lid bepaald op f3.
De ontvangst der leden zal plaats heb
ben Dinsdag 29 Maart, des avonds te 8
uur, in den foyer der Stadsgehoorzaal
(Breestraat 60).
Woensdag 30 Maart, des avonds te 8
uur, zullen de Utrechtsche gymnasianten
den Philoktetes van Sophokles in Neder
landsche vertaling opvoeren.
Na afloop van het Congres, Donder
dagavond te halfzes, zullen de leden zich
kunnen vereenigen aan een gemeenschap-
pelijken maaltijd, te houden in den foyer
der Stadsgehoorzaal (Breestraat 60.)
R.-K. Bijzondere Onderwijzers.
Gisteravond hield de afd. Leiden en
Omstreken der Dioc. Vereen, van R. K.
Bijzondere Onde. wijzers hare tweede ver
gadering des jaars in het gebouw van
den R. K. Volksbond.
De vergadering werd geleid door den
penningmeester, den heer J. J. Smit,
van Voorschoten, die mededeelde, dat
voorzitter en vice-voorzitter ontslag ge
nomen hadden als lid van het Bestuur.
Met genoegen constateerde de waarn.
voorzitter, dat zoovele leden, waaronder
verscheidene dames, waren opgekomen,
alsmede dat vele nieuwe leden zich had
den aangemeld, zoodat het aantal reeds
tot 60 was geklommen.
Na lezing der potuien kwam aan de
orde de verkiezing van twee bestuurs
leden. Tot voorzitter werd gekozen de
heer W. H. C. Düncker, hoofd der R.
K. school te Hazerswoude, en tot Vice-
voorzitter de heer H. Th. v. d. Krogt,
onderwijzer te Leiden.
De beschrijvingsbrief der Alg. verg.
op 17 Mei a.s. te 'sGravenhage te hou
den, gaf aanleiding tot eene zeer geani
meerde discussie. Als candidaat voor een
vacature in het Hoofdbestuur werd ge
steld de heer H. Th. v. d!. Krogt. Als
nieuw punt voor de Agenda der Alg.
vergadering werd aangenomen het vol
gende voorstel:
„De Alg. Verg. besluit, dat de Alg.
Onderw. Vereen. Sectie B. (onderdeel
der Dioc. Vereen.) het recht heeft voor
stellen in te dienen bij het Hoofdbe
stuur en door hare afgevaardigden te
laten verdedigen, welke voorstellen op
gelijken voet worden behandeld als die
der afdeelingen". Tevens werd nog be
sloten aan het Hoofdbestuur op te dra
gen een enquête in te stellen, betref
fende de salarisregelingen aan de scho
len in ons bisdom, vooral omtrent die der
onderwijzeressen. De verkiezing van afge
vaardigden werd uitgesteld tot de vol
gende vergadering.
Nadat een der leden den waarn. voor
voorzitter had bedankt voor diens voor
treffelijke leiding, sloot deze de ver
gadering piet het gehrjUkelijke gebed,.
De kapitein C. L. G. Schrassert Bert,
van het 3e regiment veld-art. te Ber
gen op Zoom, is overgeplaatst bij het
2e regiment van het wapen alhier.
De korporaal B. F. C. Versteegh
van het 4e regiment Infanterie is door
den Commandant van dat regiment be
vorderd tot sergeant.
Van de miliciens der lichting 1909
die in September j.l. bij het 4e regi
ment Infanterie alhier zijn ingedeeld,
zijn 17 miliciens .aangesteld tot korpo
raal.
Lijst van onbestelbare brieven en
briefkaarten van uier verzon de
rende de eerste helft der maand Maart
1910.
Brieven. Binnenland. N. Storm, te
A'dam. D. A. de Wolff, A'dam. Wed.
Dekker, A'dam. Fa. Muther, A'dam. Da
mes P.uijs, A'dam. Mr. Taelaer, A'dam.
S. Ouwe. kerk, Haag. P. A. Dozy, Haag.
Wed. Brands, Leiden. A. G. Hessels,
Leiden. Mej. N. Bader, Leiden. H. Dus-
sen'broek, Leiden. No. 4422, Lisse. Van
Ruiten, R-Aveen, J. W. v. d. Berg R'dam
Fa. Steijn Takken, Utrecht. A. Decker,
Wormerveer.
Briefkaarten. Binnenland. Mej.
E. Engel, A'dam. Mile N. Bérard, Am
sterdam. M. Niessen, Bodegraven. J. v.
d. Burg, Haag. M. Deele, Haag. Willy
Wansink, Groningen. Mevr. Mulder-Mo
lenaar,, Groningen. Mevr. van Pelt, Hel
der. Vrouw Kuil, Leiden. G. Kok, Lei
den. A. H. Besseling, Leiden. Mej. A.
Pierot, R'dam. G. A. Brandt, Voorscho
ten.
Brieven. Buitenland. F. A. Wittmae-
kers, Dresden. J. F. A. de Leur, Ham
burg, Johan van Benten, Linden a. Ruhr.
L. Dijkstra, U. S. A.
Briefkaarten. Buitenland. D. K.
Kuijshof, Chicago. W. Jager, Parijs. J.
Hege, Sachatschewan. A. Hege, idem.
Aan de afzenders wordt aanbevolen
huil adres op de stukken te vermelden.
GOUDA. In de Nieuwe Vaart de Gou
we nabij de spoorbrug onder Gouda zijn
drie geladen zandbakken van de Slie-
drechtsche Zandbak-Maatschappij gezon
ken. Dinsdag werden door een duiker
de kettingen waarmede de vaartuigen on
derling zijn verbonden, losgemaakt. Het
lichten der bakken zal echter, met het oog
op den slappen bodem, met moeilijkheden
gepaard gaan.
De algemeene indruk aldus het
verslag der Kamer van Koophandel en
Fabrieken te Gouda over 1909, waaraan
het volgende is ontleend welken men
van handel en nijverheid krijgt, is, dat
de zaken zich in het afgeloopen jaar op
gewone wijze hebben ontwikkeld. Wel
zijn er bedrijven, die te lijden hebben
gehad van de vrij ongunstige weersge
steldheid waardoor 1909 zich als het wa
re voortdurend heeft gekenmerkt, maar
toch mag men aannemen, dat de algemee
ne oeconomische toestand veel gezonder
en gunstiger is dan een tweetal jaren
tevoren.
Terwijl de Kamer erover klaagt, dat
Gouda verstoken blijft van publieke ver
keersmiddelen met de welvarende streek
waarvan de stad als het ware 't middel
punt is, verheugt zij zich aan den an
deren kant, dat een gemeentelijke elec-
trische centrale eerlang ;ot stand zal ko
men en vertrouwt, dat deze inrichting
zal bijdragen tot den bloei der gemeen
te en in het bijzonder van belang zal zijn
voor de klein-industrie.
De aanvoeren ter wekelijksche markt
waren in 1909 niet zeer gunstig. Met uit
zondering van die voor varkens en biggen
vertoonen alle cijfers stilstand of achter
uitgang. Begin 1909 was er voldoende
voorraad kaas bij de handelaren. De
oudste kaas (productie M 'i-zomer 1908)
was onder den indruk van de geleden
verliezen van het vorig seizoen niet duur
ingekocht, zoodat daaraan behoorlijk ge
wonnen werd. De veel duurder gekoch
te najaarskaas en vooral de winterkaas
kon door te hooge inkoopsprijzen geen
winst gevenvoor dit soort volgden
Frankrijk en België de hooge noteerin-
gan niet Duitschland daarentegen kocht
vooral na Februari, vlug door tot f3 a
4 duurdere prijzen dan in 1908. De ex-
porthandel was en bleef traag en gaf
onbevredigende uitkomsten. Dooreenge-
nomen was het resultaat van het seizoen
jaar 1908/9 voor den handel gunstig.
Doordien de oude voorraad kaas bij het
begin van Mei zeer klein was, kon men
een vluggen handel verwachten in nieu-
vvq kaas. De prijzen zeilen reeds dade
lijk f 4 hooger in dan in 1908. Bit bleef zooi
onafgebroken den geheelen zomer, ter
wijl zelfs in het najaar het verschil wel
f 5 bedroeg. Hooikaas gold f 24/26 (1908:
f 21/23), Meikaas f 27/29 (23-27), zware
Meikaas f 30/33 (f 27/30), zomerkaas f 28-
30 (f 24/28), zware zomerkaas f 31/34
(f 28/31), Septemberkaas f 30/33 (f 26-29)
zware Septemberkaas f 34/36, (f 29/31),
najaarskaas f 32/34 (f 27/29), winter stal-
kaas f 30/32 (f 26/29.)
De handel was, ondanks de hooge prij
zen, bevredigend, terwijl de voorraad al
tijd normaal bleef. Vooral Duitschland
en België blijven de voornaamste afne
mers en betalen, ondanks hun hooge in
voerrechten, de prijzen. De handel met
Frankrijk ging naarmate de prijzen meer
werden opgedreven, minder vlug, terwijl
de verzending van kaas uit gedeeltelijk af
geroomde melk in den vorm der vol-vette
Goudsche kaas onzen handel met dat land
veel nadeel doet. Ook de exporthandel
heeft om die reden en ook door de be
lemmerende bepalingen die sommige lan
den (vooral Amerika) ons artikel in den
weg leggen veel te lijden. De handel met
Engeland heeft, wat Goudsche kaas be
treft, tengevolge van de concurrentie van
afgeroomde fabriekskaas en de aanvoe
ren daarvan uit Canada en N.-Zeeland
geen waarde meer. De verkoop in het bin
nenland, die steeds zeer beteekend is, ging
einde 1909 door de zeer hooge prijzen
ook eenigszins sleepende.
De toestand van de pijpenfabrieken was
ongeveer gelijk aan dien der laatste ja
ren. De einde 1908 noodzakelijk gewor
den prijsverhooging bleek weinig invloed
te hebben op den verkoop. De potten
bakkerijen of aardewerkfabrieken hebben
geregeld doorgewerkt; de vraag naar
Goudsch aardewerk (keukengoed) was
bevredigend en nam zelfs in het laatst
van 't jaar in die mate toe, dat de voorra
den zoo goed als geheel zijn opgeruimd.;
Deze toeneming van het verbruik is
waarschijnlijk ontstaan, doordat ook ge-
neesheeren steenen aardewerk aanbeve
len boven het thans veel in den handel
zijnd geëmailleerd ijzeren keukengoed van
mindere hoedanigheid.
HAZERSWOUDE. Op de gisteravond
gehouden veiling der V. P. N. waren
aangevoerd ruim 1500 eieren. Besteed
werd f3.60 tot f3.80 de 100 stuks. Ook
was er een groote partij groenten aan
gevoerd. De belangstelling in de vei
lingen neemt steeds toe.
KATWIJK. De milicien W. Barnhoorn
uit deze gemeente, is door den Kolenel,
commandant van het 4e regiment Infan
terie, aangesteld tot korporaal, hij is
te Leiden in garnizoen.
LISSE. In hotel De Witte Zwaan,,
werd gisteravond de jaarlijksche alge
meene vergadering gehouden der Coöp.
Boerenleenbank. Met een kort woord
opende de voorzitter de heer v. Parijs,
de vergadering. Na antwoording, waar
aan wij het volgende ontleenen.
Het saldo spaargeld bedroeg 31
Dec. 1908 f81.018,20. Ingelegd in 1 09
f 159.436,411/2» te zamen f 240,454,61
Terugbetaald in 1909 f 117.520,13. Al-
zoo een saldo vormende van een som
van f 122.944,481/2. Uitstaande voor
schotten op 31 Dec. 1908 f51.110.
Nieuwe voorschotten in 1909 f30.553
te zamen f81.663. Terug ontvangen voor
schotten in 1909 f21.530, zoodat he'
saldo voorschotten op 31 Dec. 1909 be
droeg f60.133. De loopende rekening
over 1909 luidt als volgt: Saldo 31
Dec. 1908 f 11.082,91. Uitgegeven in
1909 f 10.504,29, te zamen f 21.587,20
Bij ,de Centrale Bank belegd op 31
Dec. 1908 f 13.204,16. Bijgebracht in
1909 f93.516,78, te zamen f 13.204.16.
Terug ontvangen in 1909 f 65, 22, 28. Al-
zoo sluitende met een saldo op 31 Dec.
1909 van f42.059,66. Het totaal der
ontvangsten bedroeg op 31 Dec. 1909
f 367.527.361/2 en het totaal der uitgaven
f 360.312,03i/2, zoodat het kassaldo op
31 December 1909 bedroeg f 7.215,33:
De netto-winst bedroeg in 1909 f 177.77
Het aantal spaarboekjes bedraagt 96
en het aantal leden 135. Tot lid van den
Raad van Toezicht werd benoemd de
heer G. van Parijs Sr. en tot lid vain
het bestuur de heer C. van Leeuwenj.
Het salaris van den kassier werd vast
gesteld op f300. Op voorstel van het
bestuur werd bij acclamatie besloten de
winst in de reservekas te storten. Aan
het bestuur werd overgelaten in overleg
met den Raad van Toezicht het maximum1
cieüiet vast te stellen. Alsmede ook het
