3)e £cidóclie Soma/rilJ
23
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie jaargang.
No. 72.
i
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Leiden 9 cent per week, ƒ1.10 per
kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal.
Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent.
Donderdag
December
1909.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Engeland.
Een ontsnapte non.
Groot rumoer is er eenigen tijd; geleden
in Engeland geweest over een religeuze,
wie het „gelukt" was uit een klooster te
i,ontvluchten", en die nu van haar vrijheid
gebruik maakt om in verschillende plaat
sen lezingen te houden, over haar vroe
gere „gevangenschap". De niet-katholie
ke pers heeft het weken lang zeer druk
over miss Moult, eertijds zuster Maurus,
gehad; uitvoerige verslagen werden van
haar lezingen gegeven en nog uitvoeriger
beschouwingen daaraan vastgeknoopt
Maar de Engelsche katholieken ver
droegen het niet te worden belasterd en
telkens wanneer miss Moult ergens was
opgetreden, werd ze eenige dagen later
gevolgd door den heer Anstruther van de
Truth Society, de apologetische vereeni-
ging, en diens rede zóó hoog staat
toch de Engelsche pers in tegenstelling
met véle „neutrale" en „liberale" bladen
op het vasteland werd dan ook door
de bladen weergegeven. En wat hij gaf,
waren geen losse beschouwingen; als
practisch Engetschman kwam hij met een
document:
Dit stuk is geteekend door drie protes
tanten, een Anglikaansch predikant, een
lord en een vrederechter. Zij hebben op
verzoek van de abdis van het klooster,
waaruit miss Moult „ontsnapte" dit con
vent bezocht, van boven tot beneden ge
ïnspecteerd en vrijuit met alle bewoon
sters, zooveel zij verlangden, gesproken.
De weggeloopen religieuse beweerde,
dat verschillende zusters vurig verlangden
■evenals zij uit het klooster te ontkomen.
Maar deze protestantsche heeren getui
gen, dat allen, met wie ze elk afzonderlijk
konden spreken, zich volmaakt gelukkig
verklaarden. Bovendien bevonden zij, dat
niets gemakkelijker was dan te „ontvluch
ten", want er was niets dat haar belet
te, wanneer ze Wilden, heen te gaan.
Een Londensch blad, de „Daily Chro
nicle" heeft een zijner reporters naar een
ander klooster gezondenook deze was
protestant maar getuigde, dat hij een in
druk kreeg van een gelukkig leven in ar-
.beid en gebed.
Een der zusters legde hem uit hoe er
voortdurend voor de wereld werd gebe
den en deze daardoor zeker beter werd
gemaakt.
Zoo is de „vlucht" van zuster Maurus
ten slotte een gebeurtenis met zeer geluk
kige gevolgen geworden.
De leugen heeft de waarheid te voor
schijn doen treden.
Frankrijk.
Mgr. Amette over den nachtarbeid.
Onder voorzitterschap van mgr. Ainet-
te aartsbisschop van Parijs, heeft de
vereeniging „katholieke jeugd" Dins
dagavond een zeer druk bezochte verga
dering gehoüden voor de afschaffing van
dei bakkers-nachiarbeid.
Na verschillende andere redenaars nam
mgr. Ameite 't woord. Hij wees daarbij
op de noodzakelijkheid dat deze her
vorming en uit godsdienstig en uit
maatschappelijk oogpunt en ter wille
van het huisgezin en den staat moest
worden toegevoegd.
„Een zeker blad, heeft mij wel eens
de vriend der bakkersknechts genoemd,"
zoo zeide monseigneur. „Dezen titel
-neem ik aan, maar ik ben ook een vriend
der bakkers."
Daarna legde mgr. Amette de verga-
'idering een besluit voor, waarin de
wensch wordt uitgesproken, dat zoo
spoedig mogelijk maatregelen zouden ge
troffen worden, om de afschaffing van
den nachtarbeid in de bakkerijen te ver
wezenlijken.
Onder .grooten bijval en daverende
toejuichingen werd dit besluit aangeno
men.
België.
De uitvaart van Koning Leopold.
Gisteren is de Koning begraven. Het
SHüSChSir SSS;
Een ontzaglijke menigte begaf zich naar
het plein voor het paleis. De brandende
lantaarns waren er met rouwsluiers om
floerst, van de balkons hingen zwarte
draperieën neer. De troepen namen hun
plaatsen in. De autoriteiten, civiele en mi
litaire gingen naar het paleis of naar de St.
Gudule-kerk,
Om tien minuten voor half tien brachten
hofrijtuigen de vertegenwoordigers der
vreemde mogendheden naar het paleis;
onder hen Prins Hendrik. Prins Albert
kwam ten paleize en stond lang gebogen
voor het stoffelijk overschot des Ko-
nings.
Om kwart voor elven maakten de aarts
bisschop van Mechelen, de Belgische bis
schoppen en vele geestelijken zich op voor
de overbrenging van het lijk. Achttien on
der-officieren van het leger tilden de kist
op en plaatsten die op den lijkwagen. De
kist was met een zwart fluweelen kleed
gedekt, waarvan franje afhing. De ko
ninklijke mantel en de kroon worden op
de kist neergelegd. Acht paarden trok-
den lijkwagen. Toen deze van het
paleis afreed, presenteerden de troepen 't
geweer, de klaroenen klonken, de tam -
boers roerden de trommels; de artillerie
loste salvo's en de doodsklokken van de
St. Jacobskerk luidden. Achter den lijkwa
gen ging prins Albert, gevolgd door de
vertegenwoordigers uit andere landen. De
lijkkoets werd omringd door de hofdig-
nitarissen en de adjudant des Konings. De
presidenten van Senaat en Kamer, de
president van den ministerraad, de minis
ter van justitie, de inspecteur der burger
wacht en de commandant in het vierde
militaire district hielden de slippen van
het over de kist gespreide kleed.
Na de godsdienstplechtigheid bege
leidde de geestelijkheid in optocht 't lijk
en prins Albert en de buitenlandsche vor
stelijke personen tot aan het portaal der
kerk. Prins Albert, de leden van het ko
ninklijk huis en van de buitenlandsche
afgezantschappen enz. gingen dan weer in
de rijtuigen, de stoet vormde zich weer en
richtte zich naar Laeken.
Om half 12 kwam de stoet aan de St.
Gudule-kerk, waar zich een onafzienbare
menschenmassa verdrong. De afsluitingen
rond de kerk heen werden omver gewor
pen. Er ontstond gedrang.
De versiering der kerk was indrukwek
kend Het .lichaam des Konings werd door
den kardinaal-aartsbisschop, omringd
door de Belgische bisschoppen en vele
geestelijken ontvangen.
Prins Albert, de leden der Koninklijke
familie en de vertegenwoordigers der
vreemde mogendheden namen plaats in
het koor.
De dienst werd met de voorgeschre
ven ceremoniën voltrokken en eindigde
om tien minuten over half een.
Over de plechtigheid in de Sainte Gu-
dule ontleenen wij aan een Belgisch blad
nog de volgende bijzonderheden
Alles was klaar in de onmetelijke kerk.
Niet minder dan vijftig werklieden heb
ben tot het laatste oogenblik alles in ge
reedheid gebracht. Groote zwarte drape
rieën met zilveren franjes bekleeden de
kollegiale kerk. Twee domtronen zijn op
gericht in het koor, boven de zetels der
leden van de koninklijke familie
Honderden en 'honderden waskaarsen
lichten in talrijke kandelabers rond het
altaar en in het koor
Op de draperieën staan de naamletters
van Leopold 1.1 Links van het hoofdaltaar
rijst de koninklijke troon, van boven tot
onder bekleed met granaten fluweel,
wier kleur verzacht wordt door rouw
sluiers. De katafalk staat midden in de
kerk, over de middenbeuk. Hij is zeer
groot, de nationale driekleur is er over
uitgespreid.
In de hoofdkerk werd het lijk ontvan
gen door kardinaal Mercier, al de Belgi
sche bisschoppen, talrijke missionarissen
en de Brusselsche geestelijkheid.
Het orgel speelde een treurmarsch.
De leden der koninklijke familie namen
plaats onder den dom, op den voor hun
opgestelden troon.
Onder leiding van den lieer Marivoet,
wordt de Gregoriaansche doodenmis ge
zongen.
Om half een was de plechtigheid ten
einde. De klokken luidden.
De leden van de koninklijke familie,
de vreemde vertegenwoordigers, kardi
naal Mercier, de leden van Kamer en Se
naat, stappen in rijtuigen.
En de rouwstoet reed naar Laeken ,te
midden der woelige, niet te bedwingen
menigte.
Té .'Uii daarop de begrafenis in
de crypta plaats.
Italië.
De broeder van Pius X.
Uit Rome wordt aan de Pall Mall Ga
zette" gemeld, dat daar dezer dagen
de tegenwoordigheid van een zeer in
teressant persoon onopgemerkt is voor
bijgegaan.
Bedoeld wordt Angelo Sarto de eenige
broeder van den Paus, die naar Rome
gekomen was om Pius X sedert 1903
voor het eerst te boezoeken.
Angelo Sartö is, zoo schrijft het En
gelsche blad, verre van een alledaagsch
man. Hij was reeds gedurende 30 jaar
brievenbesteller, toen zijn broeder tot
de hoogste kerkelijke waardigheid ver
heven werd. Ook nu nog vervult hij1
deze betrekking, ofschoon hij reeds 71
jaar oud is. De Paus had hem een post
aangeboden op het Vatikaan, maar de
waardige man antwoordde, dat hij steeds
zijn brood had weten te verdienen, en
dat hij verreweg de voorkeur gaf aan
zijn dorp en zijn Idein maar dierbaar
huis.
Beieren.
In de Beiersche Kamer hebben de
journalisten Maandagavond veel wil van
een door hen afgekondigde staking ge
had. De Kamer zat nog tot over de
ooren in de begrooting van oorlog en
hield maar niet op met over de leveran
ties aan de can tines te praten. Toen
het centrum om kwart voor achten een
voorstel tot verdaging van de beraad
slaging verwierp, draaiden de journa
listen, die al dagen lang met dubbele
vergaderingen geplaagd waren jgewor-
den, eenvoudig het licht uit en verlie
ten hun tribune. Dadelijk daarop was
ook de Kamer verdaagd.
Rusland.
Dynamietaanslag.
De chef der geheime politie te St. Pe
tersburg, kolonel Karpof, is gister om
trent middernacht nagenoeg aan stukken
gescheurd door de ontploffing van een
bom of ontplofbare stoffen.
Het geval is nog niet geheel opgehel
derd. De tot dusver bekende feiten zijn
de volgende. Eenige dagen geleden huur
de een jonge man in de Wiborgsche wijk
een kamer. Zij paspoort stond ten name
van Michiel Wosskressenski. Gisteren
kwamen twee personen (naar 't heette,
een oom van Michiel en een knecht om
onbekende redenen op Michiel's kamer.
Toen zij zich op de trap bevonden, had
een hevige ontploffing plaats in de ka
mer, die geheel vernield werd. De oom
werd bijna onherkenbaar verminkt. De
knecht werd ernstig gewond. Woskres-
senski snelde in zijn hemdsmouwen en
zonder hoed de straat op. Toen een agent
hem wilde tegenhouden, haalde hij een
revolver uit zijn zak, maar werd overmee
sterd en in hechtenis genomen. Men
meende eerst te doen hebben met een
bende samenzweerders, maar eenige
urén later kwam men tot de ontdek
king dat die oom de chef der geheime
politie was, als hoedanig hij een klein
jaar geleden was aangesteld. De knecht
is eveneens in dienst der geheime poli
tie. Zij zouden beiden op de kamer van
Michiel gelokt zijn.
Op Woskressenski zijn zeven passen
gevonden
Amerika.
In Ohio ts een groot financieel schan
daal ontdekt. Het schijnt dat staats-*
ambtenaren knoeierijen hebben gepleegd
en den Staat voor aanzienlijke bedra
gen hebben bestolen door vervalsching
van posten in boeken.
Niet alleen zullen de schuldige amb
tenaren worden vervolgd, maar ook zal
tegen sommige bankiers een klacht wor-
dne ingediend wegens het betalen van
die bedragen. De knoeierijen zijn vijf
jaar geleden begonnen en betreffen voor
namelijk twee ambtenaren. De Staat
moet bijna 500,0O0p.St. hebben verlo
ren. Hoewel een der schuldigen dood is,
is een vervolging ingesteld tegen zijn
medeplichtige. Verscheidene hoogge
plaatste ambtenaren zijn betrokken in
de zaak en het onderzoek zal dus veel
gerucht maken.
Nicaragua.
Blijkens berichten, uit de kringen der
revolutionairen in Nicaragua ontvangen,
heeft Estrada Dinsdag de aanhangers
van Zelaya verslagen bij Rama.
Volgens-_de lezing van de consulaire
ambtenaren van de Vereenigde Staten
in Nicaragua zijn de aanhangers van
Zelaya in de buurt van Taumbla e«
Recreo verslagen en op de vlucht ge
jaagd.
De consul verklaart dat zij verscheiden
dooden, 100 gewonden en 150 gevan
genen verloren.
De correspondent te Managua van het
nieuwsagentschap Associated Press,
heeft geseind, dat Madriz (de nieuw-
gekozen president) een amnestie heeft
afgekondigd voor de politieke gevan
genen.
Volgens berichten uit Bluefields heeft
Estrada te Rama een volledige over
winning op de regeeringstroepen be
haald. Van beide legers werden 600
man gedood en 1900 man gewond1. Ze
laya heeft zich overgegeven.
Koninklijke Besluiten.
Aan C. Vening is op zijn verzoek eer
vol ontslag verleend uit zijne betrekking
van leerling-consul.
Met ingang van 1 Januari 1910 is
le. op zijn verzoek eervol ontslag verleend
aan mr. F. Th. Westerwoudt, Staatsraad
in buitengewonen dienst, als curator der
gemeentelijke universiteit te Amsterdam,
met dankbetuiging voor de diensten door
hem in die betrekking bewezen.
2e. benoemd tot curator dier Universi
teit mr. R. H. A. M. Romme, raadsheer
in het Gerechtshof te Amsterdam.
Bij het personeel van den geneeskun
digen dienst van het leger in Nederl.-In-
dië is benoemd en aangesteld tot officier
va ngezondheid der 2e klasse de arts W.
A. Wiemer.
Benoemd is tot raadsheer in het Ge
rechtshof te Arnhem, mr. C. W. Maris,
doctor in de Staatswetenschap, thans rech
ter in de arr.-rechtbank aldaar.
Benoemd is tot subst.-griffier bij het
Gerechtshof te 's-Hertogenboschmr. C.
E. A. baron van Hövell tot Westerflier,
thans plaatsverv. griffier bij den Raad van
Beroep (Ongevallenverzekering) te 's-
Hertogenbosch, advocaat en procureur al
daar, onder gelijktijdige toekenning van
■eervol ontslag uit zijne betrekking van
plaatsvervangend griffier bij den Raad v.
Beroep (Ongevallenverzekering) te 's Her
togenbosch.
Bepaald is dat de vacature van rech
ter in de Arrond.-Rechtbank te Heeren
veen ontstaan door de benoeming tot an
dere functiën van mr. P. A. Rutgers v.
d, Loeff, niet zai worden vervulden zijn
benoemd tot rechter-plaatsvervanger te
Heerenveen, mr. T. Bennerts en Wj. H. de
Oreve, beiden advocaat en procureur al
daar.
Het K. B. van 30 Oct. houdende be
noeming van mr. A. Heringa tot rechter
in de arrond.-Rechtbank te Winschoten,
is op zijn verzoek ingetrokken en be
noemd tot rechter in de Arrond.-Recht
bank te Winschoten mr. A. R. Dorhout
Mees, thans substituut-griffier bij gemeld
college.
Dr. Kuyper en de eereraad.
De Haagsche correspondent van de
„Tel." meldt:
Nu mr. Troelstra zijn enquete-voorsfcl
heeft ingediend, heb ik mij tot dr. Kuy
per gewend, met de vraag, of de instel
ling van een eereraad nog door hem
wordt overwogen. De heer Kuyper was
zoo welwillend, mij de gevraagde in
lichtingen te geven en antwoordde, dat
de besprekingen over een eereraad nog
gaande zijn, en dat hij zich voor de
instelling ervan gereed hield.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer heeft in hare ver
gadering van gistermiddag de Begrooting
van Binnenlandsche Zaken zonder hoofde
lijke stemming goedgekeurd.
LEIDEN, 23 December.
Het St. Elisabeths-Gesticht.
In „Leidscli Kleingoed" van de „Re
sidentiebode" schrijft de WelEerw. rec
tor S. M. Bots over het nieuwe St.
Elisabeth Ziekengesticht.
„Neen, de beschrijving van die kran-
ken-inrichting verwacht gij hier niet,
want zij heeft onlangs „in de Courant
g.estaan." Herinner u maar, hoe men
in de nieuwe afdeeling boven de opera
tie-tafels, dubbele glazen zolderingen
kon zien, met elecbisciie lichtgëlcidiugen
tusschen dat glaswerkhoe electrische,
warmte voor de verschillende keukens
werd benut, hoe hygiëne, opgewektheid,
gemakken en keurige afwerking hier van!
zjaal tot zaal, van verdieping tot veri
dieping en van afdeeling tot afdeeling!
eikeen toelachtenhoe in één woord,
al het nieuwste en beste van de inrichting!
der Ziekenhuizen hier was saamgebracht
Dus niet daarover ons woordMaar
wij vieren, is 't niet waar, juist in dat
Ziekenhuis, hetwelk dient voor allen;
de hooge belijdenis des Christengeloofs.
Op eenige meters afstand slechts van
Sint Elisabeth, staat nog altoos de aloude
Sint Pancras- of Hooglandsche Kerk„
een mooi monument van Roomsche Mid-
deneeuwsche bouwkunst, doch thans iff
bezit der Onkatholieken.
Helaas, die Sint Pancras staat in rou
we
Gij weet het immers, Amice, één zij
zijner hoofdsieraden was een krans vaii
mooie kolossale beelden, buiten tegea
zijn muren van kruisvorm en hoogkoor.
Evenzoo zoude de heilige Pancratius zelf
boven den hoofdingang gepraald hebben.
Doch zie toch eens! Deze, zelfs op 's
rijkskosten, gerestaureerde dom, hij
draagt daar in de hoogte nog wel alle
zijne voetstukken, zijn nissen en zijn:
pinakels, maar men 'heeft daar na de
Hervorming geen enkel beeld durven;
neerzetten.... En evenzoo wonderkaal,
en evenzoo wonder leelijk staat het
voetstuk van St. Pancratius boven den
hoofdingang, 't Is alles en alles een
Koningspaleis zonder rechtmatige be
woners. De Keizer ging heen, de Pala
dijnen vielen eveneens.
Maar keer U nu even, door de Sint
Pancrassteeg of door de Heerensteeg,
naar Sint Elisabeth O wat verschil
De charitas, de naaste! ie fdeu zege-,
praalde! Zij houdt reeds lang aan de
voorgevels van haren reuzenbouw, op
een hoog voetstuk, Sint Elisabeth met
de welbekende rozen in den voorschoot,
en thans op het nieuwe—gedeelte, zie,
daar fonkelen U, in goud en kleuren,
precies als in de dagen der Roomsche
eeuwen, zelfs twee bisschappelijke wa
penschilden toe, het wapen van Haar
lems bisschop, in wiens rechtsgebied dit
gesticht staat, het wapen van Breda's bis
schop, in wiens bisdom het moederhuis
is der verplegende nonnen van 't Sint
Elisabeth-gesticht.
En als zoodanig dus, staat het mooie
en heerlijke Godshuis, tusschen Leidens
kerken en scholen, als een der jongste,
maar grootste plantsoenen der charitas,
uit het bekende mostaardzaadje des ge-
loofs in betrekkelijk korten tijd omhoog-
geschoten, en nog altoos verder voort-
wassende.
Mogen velen, onder het lommer van
dat liefde-woud1, troost en genezing vin
denMaar, wij voegen er tevens bij:
„Moge de vele Katholieken, die te Leiden
„uit armoede, thans altoos nog aan het
„Rijks-Ziekenhuis vervollen, weldra,
„trots op hun armoede, op Sint Elisa
beths volkszalen kunnen liggen
De Wijkverpleging, door den hoog-
eerw. Deken ingevoerd, roept, trots al
hare wonderen van hulp, toch wel dege-
gelijk om deze kostelooze verpleging in
Roomsche gestichtenSteunen wij dus
Sint Elisabeth
Aan den Ontvanger der Directe be
lastingen is ter hand gesteld het kohier
der Belasting op bedrijfs- en andere
inkomsten No. 14, van den dienst 1909-
'10, executoir verklaard den 20 Decem
ber j.l. Belanghebbenden worden her
innerd aan hunne verplichtingen om den
aanslag op den bij de Wet bepaalden
voet te voldoen.
Aan de Maatschappij tot Detailver
koop van petroleum „de Automaat" en
rechtverkrijgenden is vergunning ver
leend tot het oprichten van eene be-»,
waarplaats van 240 L. benzine in een
kluis op het open terrein van het per
ceel Rijnsburgerweg no. 13.
Aan K. Blans te Zaandam en recht
verkrijgenden is vergunning verleend tot
het inrichten van het fabrieksgebouw aan
het Utr. Jaagpad kad. sectie M. W. no.
9222, 2103 gedeeltelijk, tot het verJ
werken van afvalproducten uit graan- en
rijstsiijfsel fabrieken ter fabricatie van
olie, vet, eiwit, vloeibare maltose ea'
veevoeder. In de inrichting, die zal ge
dreven worden door 24 electroinotoren,
zullen 2 sloom ketels worden geplaatst;
élk van 140 M2 verjyarmingsopperv 1 ak,
