3)e Geicbofte Son/to/nt
20
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang
No. 69.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc, Telefoon 935. Postbus 6.
DIT P' AO VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
0NNEMENTSPR1JS bedraagt voor Leiden 9 cent per week, ƒ1.10 per
bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal.
Franco per post t 1-50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2'/« cent.
kw
Maandag
December
1909.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
België.
De overleden koning.
Zaterdagochtend om tien uur is het lijk
des Koning gekist, in tegenwoordigheid
der hofdignitarissen en der geneeshee-
ren, die den Koning behandeld hebben.
Het stoffelijk overschot is avonds bij
toortslicht naar het paleis te Brussel over
gebracht. De lijkwagen was met acht
paarden bespannen. Prins Albrecht en de
waardigheidsbeldeeders van het hof volg
den den lijkwagen. Een ontzaggelijke me-
nitge woonde het indrukwekkend schouw
spel bij. Het lijk is om half tien op het
paleis aangekomen. Er is niets bijzonders
voorgevallen.
Het was het eerste waarlijk plechtige
oogenblik sedert Leopold's afsterven. Niet
dat de oneindige menschenmassa op den
doortocht zoo ingetogen was. Men kon
ze eerder opgetogen noemen, want toen
men van verre de fakkels aanrijden zag,
die den lijkstoet aankondigden, ging er
een leven, een blij gemompel door de me
nigte; men ging iets heel bijzonders bij
wonen, iets dat maar eens in een men-
Bchenleven voorkomt en dat unieke was
als een feestelijke gebeurtenis.
Maar de stoet was aangrijpend statig.
Het stoffelijk overschot van koning
Leopold is Zondag van 11 tot 3 uur ten
toongesteld geworden.
Van nationalen rouw is intusschen wei
nig te bespeuren.
De aandacht concentreert zich meer op
'sKonings tweede echtgenoote, barones
Vaughan, die men wil uitdrijven en op
Wier bezitting beslag is gelegd.
In België kan zij niet uitgedreven wor
den. Anderzijds zijn de zegels in de villa
Vanderborcht gelicht. Na pleidooi van
Egmond Picard heeft het vredegerecht be
vonden, dat er niets uit te richten was
n het bijzondere eigendom van mevr.
Vaughan.
Bij dit alles wordt de doode vorst bijna
Vergeten. Alleen wordt gemeld, dat hij
eerst hedenmorgen werd gekist: men
vond geen doodkist op zijn maat. Men
wa.cht nu alleen nog op zijn testament....
met de hoop op nieuw schandaal!
Belangrijk is wat we thans weten over
's Konings testament en over zijn kunst
schatten. Wat men vreesde is niet ge
beurd: de Koning heeft' zijne dochters
niet onterfd. Hij laat'hun echter niet meer
na dan, naar zijne eigen woorden „haar
toekomt", d. i., in zijne bedoeling, wat
zijn vader hemzelf heeft nagelaten: een
kleine twintig millioen. Voor wat zijn
kunstschatten aangaat: het Staatsblad be
vatte vanmorgen iets verbluffends, een
acte, n.l.. dragende stichting der ^Com
pagnie "oncière, industrielle e't commer-
ciale pour Ia conversation et l'embellisse-
ment des sites," eene naamlooze vennoot-
nootschap, waar Leopold II de voornaam
ste aandeelhouder van is, en waarin zijn
deel bestaat.... uit de thans tentoongestel
de schilderijen en meubelen, uit den in
boedel zijnv.tr paleizen, jut zijne biblio
theek en verdere verzamelingen. Zoodat
er niets meer te verkoopen valt! Eene
f,solution élégante", zooals een mathema
ticus zou zeggen, van deze leelijke kwes
tie: een koning die tot zelfs zijne familie-
portrerb n verkooptNu is echter de
vraag: aan wien zullen de aandeelen
gaan
Een blad publiceert het Koninklijke tes
tament, waarvan de inhoud reeds bekend
Is. Wij deelen er het volgende onder voor
behoud uit mee: „Ik erfde van mijn ou
ders vijftien millioen; door vele moeilijk
heden heen heb ik die vijftien millioen
weten tc bewaren. Verder bezit ik niets.
Na mijn dood worden die vijftien millioen
wettig eigendom van mijne erfgenamen.
Baron Goffinet is mijn exécuteur testa
mentair. Na mijn dood zal hij mijne pa
pieren in orde brengen, vernietigen wat
Van geen belang is en aan mijn neef Al
brecht overhandigen, wat hij nuttig zal
achten. Alleen hij heeft het recht mijne
papieren aan te raken."
Zoodat de koning arm sterft en de
staatspapieren worden overgeleverd ,aan
Öe willekeur van een hoveling!
Aller sympathie gaat naar het nieuwe
koninklijke paar. Koning Albrecht is om
tijn bescheidenheid en zijn beminnelijken
^rnst zeer bemind, óók door het volk,
jlat zijne demo'.. ï.ische neigingen kent.
C%t is natuurlijk g£Cfl.e gcrustjjtelljng
voor de socialistische leiders, die mede
dinging vreezen, zoodat we op dit ge
bied wel aardige tooneeltjes in 't ver
schiet hebben.
Als een bewijs van koning Albrechts
vriende/ijkheid mag gelden, dat twee
maal daags de journalisten in zijn paleis
om nieuws kunnen gaan. Natuurlijk al
leen officieele berichtjes, allang gekend,
maar de bedoeling zegt alles.
Koning Albrecht heeft een groot
„leermeester" gehad, want hij is opge
voed onder de directe leiding van den
pas gestorven vorst. Ongetwijfeld heeft
hij de wijze lessen van zijn oom in acht
genomen, zoodat hij doordrongen is van
koning Leopold's veelgeroemde denk
beelden omtrent binnenlandsche en kolo
niale politiek. Zijn rede, die hij 3 jaar
geleden in den senaat gehouden heeft,
en waarin hij sprak over de noodzakelijk
heid om industrie, handel en financiën
in België een hoogere vlucht te geven
en zijn binnen- en buitenlandsche rei
zen waren er wel de beste bewijzen
van.
Sommige bladen weten ook te mel
den, dat de nieuwe koning een groot
voorstander is van een Hollandsch-Bel-
gische entente, een verbond, waarover
de laatste drie jaren veel gesproken is.
't Zou zijn vurigste wensch wezen om
tusschen de twee nabuur-staten een eco
nomische en militaire overeenkomst in
het leven te roepen, waardoor de twee
kleine mogendheden en in handels- en
in krijgskundig opzicht tegenover een
andere mogendheid groot zouden zijn.
Koning Albrecht heeft een groot voor
ganger gehad.... en de Belgen kunnen
met recht van hun jongen vorst, die
reeds Lang was voorbereid op de zware
taak, die hem nu op de schouders wordt
gelegd verwachten dat hij de roemrij
ke regeering van koning Leopold II zal
voortzetten.
Het is niet onmogelijk, dat koning Al
brecht den eed ook in het Nederlandsch
af zal leggen. Sedert de wet-Devriend'-
Coremans zou dit niet anders dan wette
lijk zijn. Albrecht van België is liet
Vlaamsch zeer genegen.
Prinses Louise is Zaterdag morgen 7 u.
50 te Brussel aangekomen. Prins Al
brecht heeft een salonrijtuig met gene
raal Denny, adjudant van wijlen den
Koning en barones de Fierlant, oud
eeredame der Koningin, naar de grens
gezonden om prinses Louise 'te ontvan
gen.
Alle leden van de koninklijke familie
zullen haar een bezoek brengen in het
paviljoen te Laeken van prinses Clemen
tine, waar zij af zal stappen.
Volgens de Gazette heeft de advocaat
van prinses Louise bij de bestuurders
der banken beslag doen leggen op alle
depots, die zich er ten name van haar
vader of van barones Vaughan mochten
bevinden. .Hij heeft verder den execu
teurs-testamentairs kannis gegeven van
het verlof om eenig papier te vernieti
gen.
Naar een telegram meldt, zoü prinses
Louise van Koburg aanspraken doen'
gelden op een erfdeel van 114 millioen
frank.
Het telegram 'dat Koningin Wilhelmi-
aa gisteren, na het ontvangen van de
tijding van 's Konings dood, aan prins
Albrecht gezonden heeft luidt aldus
Ik kom uwer Majesteit de oprechte
deelneming aanbieden bij gelegenheid1
van het overlijden van uwen geliefden
oom. Wilhelmina.
Koningin Emma seinde: Uwe Maje
steit dankend voor haar telegram, betuig
ik haar mijn oprechte en warme deelne
ming en ik geef haar de verzekering,
dat ik in haar smart en in .die harer
familie levendig deel. Emma.
Italië*
De weezen van Calabrië bij den Paus.
Z. H. den Pauis heeft Zaterdag de
weezen van Calabrië ontvangen, welke
in de gestichten van Rome en der Castelli
op kosten van dien Paus worden opge
voed. Er waren er een 400. Het gehoor
had plaats in de consistoriezaal. Z. H.
werd begroet door de vroolijke kreten
der kinderen, die hem werkelijk als een
vader beschouwen.
Z. H. wandelde tusschen hen rond en
sJx«êUte de kleineo. die hem liefdevol
de i asten. Daarna nam de Paus
plaats en troon en luisterde naar het
adres, dat een der kinderen las daarna
beklom een heel klein meisje uit Calabrië
de treden van den troon en reikte den
H. Vader een grooten bloemtuil.
En toen sprak Z. H. tot de kleintjes,
en drukte onder meer de hoop uit, dat zij
profijt zouden trekken van de opvoeding
die hen ten deel v^lt. Hij bedankte daar
na de geestelijken en de zusters, die hun
ne zorgen wijden aan deze arme kinderen.
Ten slotte schonk hij allen zijnen zegen.
Op 28 Dec., verjaardag van de ramp
van Reggio en Messina, zal Z. H. de Paus
de Mis celebreeren, tot lafenis der zie
len van de slachtofefrs.
Rusland.
In de Russische Doema deelde de ka-
det Roditsji bij de debatten over de toe
lating van niet-Russiscnhe talen bij plaat
selijke rechtbanken mede, dat de den Po
len door de grondwet gewaarborgde
ld es rechten onwettig zijn afgeschaft.
De rechterzijde en een deel der natio
nalisten braken hierop in ongelooflijk la
waai los; zij sloegen op de deksels der
lessenaars, waarbij vele nationalisten de
lessenaars stuk sloegen.
De voorzitter probeerde naar het
scheen de rust te herstellen, doch schors
te eindelijk de vergadering.
Daarop trachtte Temosjkin (rechterzij
de) Adsjemof (kadet) te lijf te gaan; een
gevecht werd door de ordebewaarders en
de vrienden dier afgevaardigden verhin
derd.
Ze leeren het daar wel, hoe men het
volk' vertegenwoordigen moet.
Zwitserland.
De misdaad der twee jonge Zwitsers
te Jully heeft Zwitserland begrijpelijker
wijze deerlijk getroffen. Aan de omstan
digheid, dat lectuur van avontuurboeken
op deze jongens zoo grooten invloed ge
had heeft, schenkt men bijzondere aan-
d/ere aandacht. De bekende Paul Seip-
pel heeft er nu een hoofdartikel over in
het „Journal de Genève".
„Het is begonnen met het ongeloof e-
Iijk succes van Sherlock Holmes. Daarna
is het hoe lager hoe lager gezakt, tot
die afleveringen met platen, die als met
bloed zijn gekleurd. Men zegt, dat der
tig duizend colporteurs Duitschland door
trekken om deze dingen bij millioen en
aan den man en tot aan de deuren der
schoLen te brengen.
s,In Zwitserland heeft verleden jaar een
groep Zuricher huisvadiers een beroep op
de openbare meening gedaan en het
kwaad blootgelegd. In den schoolraad
heeft men er zich mede bezig gehouden.
Men zegt, dat een commissie gevormd is.
De misdaad van Jully is een alarmklok.
Australië.
In den toestand van Nieuw Zuid-Wa-
les schijnt verbetering te zullen komen.
Er heeft een bespreking plaats gehad tus
schen de mijneigenaars in het Westen en
vertegenwoordigers van hun arbeiders en
deze bespreking had tot resultaat, dat een
schikking werd getroffen die nu nog door
de stakers moet worden goedgekeurd.
Men verwacht dat reeds Maandag het
werk zal worden hervat.
Sydney zal niet zonder gas komen. De
spoorwegen hebben besloten aan de gas
fabriek de noodige kolen te leveren.
In het parlement is een wet aangeno
men waarbij de arbeidersleiders en werk
gevers die aansporen tot staking uit
sluiting of hiertoe steun verleenen met
gevangenisstraf kunnen worden gestraft.
Wijk bij Duurstede.
Officieel zijn voor de Tweede Kamer
candidaat gesteld de heeren H. C. Dres-
selhuys (lib.) en J. B. L. C. C. baron
de Wijkerslooth de Weerdesteijh (R.-
K.).
De stemminig zal plaats hebben op 30
December.
De anti-revolutionairen' nemen, zooals
men weet, den katholieken candidaat
over, terwijl de christelijk-historischen
blijkbaar eveneens baron De Wijker-
slooth zullen steunen. In hun orgaan
„Het Sticht" vinden wij een artikel ter
aanbeveling van den katholieken candi
daat, terwijl daarin ook wordt meege
deeld. dat door de C.=IL kiesvereenuriuo'
„Di iebergen-Rijsenburg" met meerder
heid van stemmen besloten werd den
R.-K. candidaat te steunen.
„Katholieke Illustratie" aan de
Station.
Naar uit goede bron wordt medege
deeld, is voortaan aan de stations ver
krijgbaar gesteld bij losse nummers het
geïllustreerde tijdschrift de „Katholie
ke Illustratie.
t Is nu een daad van Katholieke Ac
tie voor hen, die op reis gaan, om dat
tijdschrift te bevorderen door het te
vragen aan den Stations-boekhandel en
aan de couranten-jongens.
Wij katholieken hebben te zorgen, dat
voortaan worde geroepen langs te trei
nen„Katholieke Illustratie" mijnheerI!
„Meheeren Sterdenten."
In een artikel in „Onze Eeuw" Wijdt
prof. v. d. Vlugt de volgende, lang niet
malsche regelen aan onze studeerende
jongelingschap.
De dagen zijn voorbij, aldus Z.H.G.,
waarin Jan Alleman, in één accoord met
heeren en met dames, elke uitspatting
der „gulden jeugd boven de wet" van
zelf vergoelijkte met een toegeeflijk:
„de meheeren studenten doen alevel al
tijd wat raars." De dagen zijn gekomen,
waarin „de mindere man" staat op zijn
recht, de zonen der gegoeden te zien
gemeten met de zelfde maat, waarmee
ook hij gemeten wordt. Dat hebben on
ze „jongelui" te erkennen envan
harte toe te juichen. Iedere „Jan Ple
zier", die met zijn last van baardelooze
academieburgers in kennelijiken staat des
morgens de academiestad komt binnen
sukkelen na een klaarblijkelijk door
waakten nacht, ontsteekt in het gemoed
van werkmanszonen, wanneer zij het
ding ontmoeten, een wrevel, waardoor
hun het bestgemeend sociaal verzoe
ningswerk, als onoprecht, gehaat wordt.
Als dan bij andere gelegenheden, waar
de notabelen van „het corps", plechtsta-
tiglijk gerokt, met zijden hoeden en zeer
breede halssieradiën in het openbaar
verschijnen, die wrevel uiting zoekt, als
daar min vriendelijke woorden vallen,
somtijds zelfs vuistslagen en steenen,
om van de onsmakelijkste werptuigen
niet ééns te spreken 1 aan wien de
schuld Aan „het volk", getergd door
schouwspelen, waarvoor zijn jongens
vast (zoo meent het) zouden zijn inge
rekend Of aan de „hoop des lands",
wier „mos" zoodanige schouwspelen
niet streng genoeg verbiedt? Met zul
ke vragen nu en dan de hand te steken
in haar eigen boezem voegde de stu
dentenwereld meer, dan na zoo'n bot
sing met de schare op hoogen toon te
smalen tegen „het plebs", te dreigen met
knuppels en boksijzers en te roepen
om de politie."
Het is volkomen ad re m gezegd.
Koninklijke Besluiten.
Aan mr. J. L. A. Stolk is op zijn
verzoek, met ingang van 1 Januari 1910,
eervol ontslag verleend uit zijne betrek
king van rechter in de Arrondissements-
Rechtbank te Zutfen, onder dankbetui
ging voor in rechterlijke betrekkingen
bewezen diensten.
Aan H. J. baron Van Doorn van
Westcapelle, is op zijn verzoek, met in
gang van 1 Januari 1910 eervol ontslag
verleend uit zijne betrekking van kanton-
rechter-plaatsvervanger in kanton Wage-
ningen, onder dankbetuiging voor de, als
zoodanig bewezen diensten.
Is benoemd tot notaris binnen het
arrondissement Zwolle ter standplaats
de gemeente Heino: R. F. H. Baurichter,
candidaat-notaris te Raalte, tijdelijk wo
nende te Heino.
Met ingang van 1 Jan. 1910 is be
noemd tot vice-president der Arrondisse-
ments-Rechtbank te Utrecht jhr. mr. J
W. M. Bosch van Oud-Amelisweerd,
thans rechter in gemeld college.
A. Van Sonsbeeck is benoemd tot
burgemeester der gemeente Goirle.
Voor den tijd van vijf jaren, ge
rekend onderscheidelijlc van 19 en 26
Nov. zijn benoemd bij het personeel van
den geneeskundigen dienst der land
macht, tot reserve-officier van gezond
heid der 2de klasse de heeren A. A. Huls-
hoff en A. J. Korteweg, artsen.
Met ingang van 16 Jan. 1910 is
benoemd tot directeur van het post- en
telegraafkantoor te Kam oen. E. Wind.
thans directeur van het telegraafkantoor
te Alkmaar.
Aan den luitenant ter zee der 2e|
klasse P. H. Bussemaker is met 21 Dec.
op zijn verzoek in Oost-Indië eervol;
ontslag uit den zeedienst verleend'. j-
Candidaat-Notarissen.
In de jongstleden Zaterdagavond in het
Zuid-Hollandsch Koffiehuis te 's Graven-
hage gehouden vergadering van de af-
deeling Zuid-Holland van de Broederschap
van Candidaat-notarissen, werden tot be
stuursleden gekozen de heeren: J. A.
Huese voorzitter, Jhr. M. B. W. des Tombe
secretaris en H. L. Morra allen te 's Gra-
venhage.
Hierna hield de heer J. W. de Wijn,
notaris te Ridderkerk een lezing over
„Ruilverhaveling."
LEIDEN, 20 December.
Gemeenteraad.
De Gemeenteraad houdt een openbare
vergadering op Donderdag 23 December
1909, des namiddags te twee uur.
Te behandelen onderwerpen:
le. Benoeming van twee leden van den
Gemeenteraad, respectievelijk tot Voorzit
ter en plaatsvervangend Voorzitter van het
bestuur der Gemeentelijke Arbeidsbeurs
(aftredend: de heeren Dr. H. j. Zwiers
en A. Mulder.
2e. Benoeming van leden en plaatsver
vangende leden van het bestuur der Ge
meentelijke Arbeidsbeurs.
3e. Benoeming van een onderwijzer aatt
de school der 3e kl. No. 1.
4e. Benoeming van een onderwijzeres
aan de school der 3e kl. No. 1.
5e. Benoeming van twee onderwijzers
aan de school der 3e kl. No. 5.
6e. Benoeming van eene onderwijzeres
aan de school der 3e kl. No. 5.
7e. Benoeming van een onderwijzer aan
de school der 3e klasse No. 6.
8e. Voorstel tot bestendiging van T.
van Lohuizen in de betrekking van tijdelijk
leeraar in de Natuurkunde aan het Gym
nasium.
9e. Verzoek van C. J. Leendertz, om
eervol ontslag als leeraar aan de Hoo
gere Burgerschool voor Jongens.
10e. Voorstel tot de bestendiging van de
verpachting van het grasgewas van het
Plantsoen, het Park, de kleine Plantsoen
tjes, de Jan van Houtkade en de singelkan
ten aan J. Belt.
11e. Voorstel
a. tot vaststelling van de concessie
voorwaarden, waarbij aan de Noord-Zuid-
Hollandsche Tramwegmaatschappij ver
gunning wordt verleend tot het hebben erf
exploiteeren van een tramverbinding met
bovengrondsche electrische beweegkracht
in deze gemeente
b. tot goedkeuring van de overdracht
der aan de Rijnlandsche Stoomtram-Maat
schappij verleende concessie voor den aan
leg en de exploitatie van een stoomtram
van Katwijk naar Leiden, aan de Noord-
Zuid-Hollandsche Tramwegmaatschappij
c. tot goedkeuring van de overdracht
der aan de Rotterdamsche Tramwegmaat
schappij verleende concessie tot den aan
leg en de exploitatie van paardenspoor
wegen te Leiden, aan de Noord-Zuid-Iiof-
landsche Tramweg-Maatschappij.
12e. Voorstel tot aanvulling van het
Uitbreidings- en Vernieuwingsfonds der
Electriciteitsfabriek en vaststelling van den
desbetreffend en begrootingsstaat.
13e. Voorstel tot beschikbaarstelling
van gelden voor de overwulving van het
Kort Rapenburg en de vernieuwing van de
Blauwpoortsbrug.
- 14e. Verordening, regelende de voor
waarden, waaronder aan bijzondere be
waarscholen subsidie uit de gemeentekas
kan v/orden verleend.
Maatschappij van Nijverheid.
In het Nutsgebouw hield Zaterdagavond
het departement Leiden van de Maat
schappij van Nijverheid eene algemeene
ledenvergadering onder leiding van den
heer A. de Koster Jr.
In zijn openingswoord herinnerde deze
aan het aftreden van den heer Hartevelt
als voorzitter, wiens verdiensten door
spr. in waardeerende bewoordingen wer
den herdacht.
Met algemeene stemmen werd tot be
stuurslid gekozen de heer dr. Aug. P.
Driessen. Uit zijn midden zal het bestuur
alsau een voorzitter aanwijzen.
