BERICHT.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving,
Ie Jaargang.
No. 53.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Lelden 9 cent per week, ƒ1.10 per
kwartaal; bij ome agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal.
Franco per post t 1-50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2y„ cent.
Donderdag
3
December
1909.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
jH Dit nummer bestaat uit
twee bladen en een Premie.
Zooals onze lezers weten zijn op
1 December de nieuwe portretten
van H. M. de Koningin en H. K. H.
Prinses Juliana verschenen.
Onze abonné's zullen voorzeker
zeer belangstellend zijn, deze niet
alleen te zien, doch ook in hun
bezit te hebben.
Wij hebben daarom gemeend, niet
beter te kunnen doen, dan allen als
St. Nicolaas-verrassing
GRATIS
een zeer fraaie lichtdruk hiervan
aan te bieden, welke tegelijk met
het nummer dezer courant wordt
verzonden.
Wij twijfelen niet, of deze premie
zal ieders goedkeuring wegdragen.
DE DIRECTIE.
Samenwerking tusschen de
Instellingen van Weldadigheid.
(Ingezonden.)
Wie dit opschrift leest en op het ter-
irein der Armenzorg niet geheel en al
een vreemdeling is, zal aanstonds den
ken aan de Nederlandsche Vereeniging
voor Armenzorg en Weldadigheid, welke
reeds direct na hare oprichting, in 1908,
idit vraagstuk ter hand nam en hare twee
eerste Jaarvergaderingen voor een groot
gedeelte aan deze kwestie gewijd heeft.
Wij weten uit ondervinding dat de
wetgevende machine langzaam werkt De
weg tusschen de aankondiging van een
ontwerp in de Troonrede en het Staats
blad is een zeer lange. Hierin zal zoo
lang wij te doen hebben met, met ar
beid overladen ministeries en praatzieke
Kamers, voorloopig nog wel geen veran
dering komen. Zoo zal er ook nog heel
wat water door den Rijn stroomen, voor
dat een nieuwe Armenwet kracht van
'wet zal hebben gekregen en in werking
zal zijn getreden.
Toch is er hier periculum in mora.
Juist door gebrek aan samenwerking
tusschen de verschillende instellingen van
'(Weldadigheid, wordt ook hier ter stede
jaarlijks veel overtollige arbeid verricht,
hulp verschaft daar waar geen hulp noo-
.dig is, hulp geweigerd, daar waar die
niet kon worden gemist, een voor de
betrokken hulpzoekenden soms pijnlijk
onderzoek van den armverzorger, noode-
ioos herhaald.
Van dit laatste wordt ons een treffend
'voorbeeld verhaald door Mevrouw M. G.
|MuIler-Lulofs te Utrecht op de algemee-
«e vergadering van de Nederlandsche
Vereeniging voor Armenzorg en Welda
digheid, den 16 November 1908 te Am
sterdam gehouden.
Een arme weduwe in Utrecht werd ge
holpen van zeven verschillende zijden, aan
zeven onderzoekers moest zij dus zeven
maal alles verhalen, wat haar toestand
.betrof, en zeven maal moest zij een gift
aannemen. (Vgl. blz. 62 van geschrift I
der voornoemde Vereeniging.)
Wij vragen, werkt deze wijze van ar
menzorg niet demoraliseerend op de be
deelden
Het gevolg van het gemis aan samen
werking is, dat de brutale arme meer
hulp verkrijgt, dan hij dikwijls noodig
heeft, terwijl de schamele, welke slechts
bij een enkele instelling aanklopt, door
het overgroot aantal bedeelden, niet of
net afdoeinde kan worden geholpen en
dus armoede lijdt
Men behoeft o. i. niet als practisch
Armbezoeker werkzaam te zijn geweest
om de waarheid hiervan in te zien.
Ook werkt het gemis aan samenwer
king nadeelig op de correctheid van het
'huisbezoek en wel om de eenvoudige re
den, dat men tengevolge van het groote
aantal, daarvoor niet behoorlijk den tijd
heeft.
Terecht zegt mr. J. Evers in zijn prae-
Advies: Inrichting en werkkring van
Plaatselijke Anpraden
„Een liefhebberij, zelfs een zoo edele
ï.liefhebberij als de armverzorging, komt
ï.toch altijd, moet toch altijd komen na
y.de zorg voor het dagelijksch brood,
j,voor eigen gezin, ja zelfs dikwijls na
„minder onmiddellijk om behartiging roe-
Opende eigen-belangen!" (Vgl. bl. 83
van geschrift II van voormelde vereeni-
ging-)
Ook dit bezwaar zal door samenwer
king worden opgeheven.
Wij zouden wenschen, dat evenals dit
in Amsterdam, Hilversum en andere
plaatsen thans het geval is, de liefdadige
vereenigingen zich ook hier ter stede ver
eenigen tot een centraal lichaam, be
staande bijv. uit twee afgevaardigden van
elke vereeniging, welke armenzorg fen
doel stelt
Meldt zich nu bij een der aangeslo
ten instellingen iemand om hulp aan,
dan wordt het geval ter fine van onder
zoek aan het centraal lichaam toegezon
den. Dit stelt het voorloopig onderzoek
in en rapporteert daarna aan de betrok
ken instelling met mededeeling van wat
de arme reeds van anderen ontvangt
De aangesloten vereenigingen moeten
natuurlijk geheel vrij blijven om in drin
gende gevallen van nood voorloopig hulp
te verleenen en om, wanneer zij dit noo
dig oordeelen, zelfstandig een onderzoek
in te stellen. Elke aangesloten vereeni
ging moet verder maandelijks aan het
centraal college opgave doen van de na
men der bedeelden, met mededeeling van
hetgeen aan elk gezin is verstrekt.
Deze opgave wordt geboekt in een cen
traal register, hetwelk voor elke aange
sloten instelling ter inzage moet .zijn.
O. i. bestaat er tegen deze werkwijze
geen enkel bezwaar en zal daardoor
de geheele armenzorg ten sterkste wor
den gebaat.
De kosten van het centraal lichaam
zullen natuurlijk door de aangesloten ver
eenigingen, b.v. elk naar evenredigheid
van het aantal der door elke instelling
bedieelde armen, moeten worden betaald,
terwijl misschien de gemeente Leiden,
hiervoor wel een subsidie zal willen ver
leenen.
Ook in geval van teen buitengewone
malaise, b.v. leen groote werkloosheid,
zou dit centraal lichaam tot buitengewone
maatregelen kunnen overgaan en het
werk kunnen doen van de tegenwoordige
werkloosheid-comité's.
Verder moet het centraal-lichaam zich
o. i. tot den hier aangegeven arbeid be
perken en zich niet zelf met de armenzorg
bemoeien.
Het geldt hier even als met vele nieuwe
zaken. Wie neemt hiertoe het initiatief?
Laat een onzer armen-inrichtingen nn
eens een bijeenkomst met afgevaardig
den van zuster-instellingen bijeenroepen
en wij twijfelen niet of deze bespreking
zal tot resultaten leiden.
Wij eindigen deze beschouwing met
voor dit idee een krachtig beroep te doen
op onze Leidsche armen-inrichtingen, op
dat spoedig de zoo gewenschte samen -
werking tot stand kome.
Verscheiden bladen eischen dat men
Pataud in de g evangenis zal zetten, wijl
men hem kan beschuldigen van afdrei
ging. Maar dat zal niet zoo gemakkelijk
gaan, zegt de „Univers". Als men hem
vervolgt zal koning Pataud voor de rech
ters de redevoeringen voorlezen, die mi
nister Briand vroeger heeft gehouden
en waarin de wettigheid wordt uiteen
gezet van de algemeene staking, van sa
botage enz. en de minister zou zedelijk
veroordeeld worden.
Frankrijk.
Koning Pataud.
Het had weinig gescheeld, of koning
Pataud, de algemeene secretaris van den
Algemeenen Werkliedenbond in Frank
rijk, had koning Manuel van Por
tugal een poets gebakken. Maandag-,1
avond bezocht de Portugeesche koning
de Groote Opera te Parijs, waar „Faust"
werd gegeven. Korten tijd na aankomst
van den koning in het operagebouw ver
klaarden de 35 electriciens, dat zij on
middellijk tot staking zouden overgaan,,
als hun salaris niet verhoogd werd. De
directeuren der opera in doodsangst;
zonden terstond om den heer Pataud!
„maitre de la lumière," zooals de „Ma-
tin" hem noemt. Meneer Pataud was in
de buurt, kwam dra in het operagebouw
en ging er een paar minuten later weer
uit met een contract op gezegeld pa
pier waarbij den eicctriciens van de Groo
te Opera verhooging van salaris werd
toegezegd. Dank zij deze wending der
zaak, kon de koning van Portugal, ronder
dat hij door een algemeene paniek in
een donkere operazaal in zijn genoegens
gestoord werd, de laatste act en van
„FausJ" bijwonen,
Tienurendag.
Aan de Memorie yan Antwoord ontlee-
nen wij nog de mededeeling van den
Minister, dat hij met het oog op de
nog korte werking van reorganisatie der
arbeidsinspectie nog geen regeerings-
voorstellen betreffende den i i e n u r i -
gen arbeidsdag in uitzicht kan stel
len, ofschoon het streven naar beperking
van den arbeidsduur van volwassen ar
beiders zijn volle instemming heeft. Over
invoering van den tienurigen werkdag
op door het rijk aan te besteden wer
ken zal de min. met zijn ambtgenooten
in overleg treden.
De Eereraad.
In „De Standaard" komt deze driestar
voor:
Onder de vele onjuiste berichten, die
rakende de bekende zaak, door enkele
organen der Pers verspreid werden, be
hoort ook het zéggen, dat dr. Kuyper
het denkbeeld om zijn- zaak in handen
van vroede mannen te geven, zou heb
ben gewezen van de hand.
Het tegendeel hiervan is waar. Niet
eens, maar herhaaldelijk, is door hem
aan meerderen verklaard, dat hij van
voornemen was dit te doen, maar het
uitstelde tot na afloop van de begroo-
tingsdiscussiën. Zelfs was het zijn plan
geweest, zich in de Kamer van alle ver
klaring te onthouden en zich geheel tot
het uitlokken van zulk een uitspraak van
derden te bepalen.
Maar al ging hij thans, op het advies
van vrienden, tot het afleggen van een
korte verklaring in de Kamer over, hier
uit volgt in het minst niet, dat zijn oor
spronkelijk voornemen, zou zijn opgege
ven. Veeleer hebben reeds besprekingen
plaats gehad over de beste wijze, om tot
de uitvoering ervan te kunnen geraken."
De Photo's van Koningin en Prinses.
Gisteren zijn de nieuwe photografische
opnamen van H. M. de Koningin en
H. K. H. Prinses Juliana, door de firma
Guy de Coral vervaardigd, verschenen.
De eene opname toont ons de Konink
lijke Moeder met haar kind op den arm
en zeer treft zoowel de lieftalligheid der
jeugdige Prinses als de in-gelukkige
gelaatsuitdrukking van H. M.
Op de andere photo ligt de kleine
Prinses in echt-kinderlijke, zoo geheel
ongedwongen houding, ietwat verwon
derd opkijkend. Waarlijk, indien heden
niet het heuglijke bericht ons had bereikt,
dat Prinses Juliana zeer voorspoedig op
groeit, uit deze photo zou men dit reeds
gemakkelijk genoeg hebben kunnen op
maken
Naar uit Amsterdam gemeldt wordt,
was de drukte voor het magazijn der
firma Guy de Coral te Amsterdam enorm.
Bij tal van firma's daar ter stede was
de voorraad de verkoop was om half
elf begonnen reeds te twaalf uur uit
verkocht.
Gisteren middag om vier u ur waren
er alleen in den winkel te Amsterdam
van de firma Guy de Coral naar schatting
meer dan twaalf duizend portretten ver
kocht aan koopers en koopsters van alle
rangen en standen.
In het magazijn van de firma te 'sGra-
venhage liep de verkoop eveneens in de
duizenden.
Ook de boekwinkels, die de portretten
van de firma Guy de Coral betrokken
hadden door middel van de uitgevers
Blankwaardt en Schoonhoven te 's-Gra-
venhage, verkochten een groot aantal
exemplaren. Gistermiddag te half twee
was de firma Blankwaardt en Schoon
hoven, die ettelijke tienduizenden por
tretten in voorraad had, in de kleine
formaten reeds uitverkocht
Bloembollencultuur.
De «\iiiisjer y^nv Landbp^w, Jdandel
en Nijverheid deelt in zijn Memorie van
Antwoord mede, dat omtrent de plaat
sing van een tuinbouwwinterschool voor
bloembollencultuur nog geen beslissing
kan worden genomen.
De vraag in hoeverre de proeftuinen
aan de verwachting voldoen is moeilijk
te beantwoorden.
Subsidieering bijzonder middelbaar
onderwijs.
Bij kon. besluit van 18 November 1909
is bepaald, dat de wet tot wijziging en
aanvulling van de wet tot regeling van
het middelbaar onderwijs, in werking
treedt op 1 Januari 1910.
„Staatsblad" no. 368 bevat een kon.
besluit van 17 November jl. ter uitvoering
van art. 45bis der wet tot regeling van
het middelbaar onderwijs (bevattende de
voorschriften voor het toekennen der
rijkssubsidie aan de bijzondere hoogere
burgerscholen, welker besturen daarvoor
in aanmerking wenschen te komen).
Koninklijke besluiten.
Met ingang van 1 Dec., is aan den
officier van gezondheid der le klasse
dr. L. Coenen, van het personeel van
den geneeskundigen dienst der land
macht, een eervol ontslag uit den mili
tairen dienst verleend.
Aan den reserve-eerste-luit. A. H. F.
Craanen, van het 5e regiment infante
rie, is te rekenen van 16 Nov. 1909,
een eervol ontslag uit den militairen
dienst verleend.
Met ingang van 16 Dec. is benoemd
tot directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Asten C. J. Bartels, thans
commies-titulair der posterijen en te-
legraphie.
Directeur-Generaal van Landbouw.
Naar wij vernemen, moet voor de ver
vulling van de vacature-Lovink in de eerste
plaats in aanmerking komen de heer G. E.
H. Tutein Nolthenius, rentmeester van
het Kroondomein Het Loo.
Het moet echter nog niet zeker zijn
dat de heer Nolthenius een eventueele
benoeming zal aanvaarden.
Tentoonstelling te Utrecht.
In een Dinsdagavond te Utrecht ge
houden vergadering is definitief besloten
tot het in 1910 aldaar houden van een
tentoonstelling van handel, nijverheid ën
kunst. Het hoofdbestuur voor deze ten
toonstelling is samengesteld als volgt:
J. van Noordenne, voorzitter; P. H. Vree,
secretarisL. P. Esselink, penningmeester;
mr. B. L, Ph. van Lier, rechtskundig
adviseur; G, M Stuifzand, G. W. P. van
Dokkum en D. Kruyf.
Het eeuwfeest van onze onafhanke
lijkheid.
Iti een der Grafelijke Zalen op het
Binnenhof te 's-Gravenhage had gister
middag de eerste bijeenkomst plaats van
het comité, bijeengeroepen door het
Haagsche Comité voor Volksfeesten, om
het eeuwfeest van Neerlands onafhanke
lijkheid in 1913 luisterrijk te vieren.
Een 56-tal personen woonde deze bij
eenkomst bij, die stond onder leiding
van het Kamerlid J. C. Jansen, naast
wien de burgemeester van den Haag als
eere-voorzitter had plaats genomen.
De voorzitter bracht in een korte toe
spraak in herinnering, hoe ongeveer hon
derd jaar geleden het dwangjuk van
Frankrijk werd afgeschud door enkele
aanzienlijke mannen en hoe wij vervol
gens in een tijdperk van onafgebroken
voorspoed onder het geliefde stamhuis
van Oranje in velerlei opzichten zijn ge
zegend.
Die mannen en die zegeningen te her
denken was het doel dat het Comité
zich bij de voorgenomen viering voor
oogen heeft gesteld. Hoe die herdenking
zal moeten geschieden, is nog niet be
slist.
Er werden benoemd een viertal com-
missiën nl. lo. een historische, (waarin
o.m. zitting hebben prof, Blolc, hoogleer
aar te Leiden en rector Hageraats van
's Hage), 2o. een versierings, 3o. een
financieele en 4o. een perscommissie.
Bij acclamatie werd besloten, om naast
den burgemeester, het eerevoorzitter
schap aan te bieden aan den commissaris
der Koningin in deze provincie, mr. J.
G. Patijn en Z. K. H. den Prins der
Nederlanden uit te noodigen, het be
scherm heersch,ap van het Cpmité te aan-
.wdssu
Daarna werd de vergadering geslo^
ten.
Maskerade te Utrecht.
Het Utrechtsch Studentencorps heeft
besloten tot het houden van een
maskerade ter viering van het 55e lu
strum der Utrechtsche Hoogeschool irf
1911.
De maskerade-commissie is samenge
steld uit de heeren H. van Wely, J. H»
van Meurs, J. C. B. de Beaufort, F.
J. Frowein, H. J. Rink en R. W. J. B»
Besier, welke commissie gisteravond
door den Senatus veteranorum werd ge
ïnstalleerd.
LEIDEN, 2 December.
Bij beschikking van den Minister
van Oorlog is de overplaatsing naar de
4e Compagnie Hospitaal-soidaten te
's Gravenhage, ter opleiding tot zieken
verpleger van den milicien H. T. A. Jansse,
uit Leiden, op diens verzoek ingetrokken.
ALFEN. Gisteren had alhier de ver
gadering plaats der Centrale R.K. Kies-
vereeniging in het district Alfen voor de
Prov. Staten. In aanmerking genomen
het niet zeer gunstige weder en de korte
agenda, hadden toch velen aan de op
roeping gevolg gegeven. Uit de gemeenten
Aarlanderveen, Alfen, Bodegraven, Èos^
koop, Hazerswoude, Nieuwkoop, Roelof-
arendsveen, Ter Aar en Zwammerdam
waren bestuursleden en afgevaardigden
tegenwoordig. O. m. werd met groote
meerderheid van stemmen tot afgevaar
digde der Centrale naar de vergadering
van den Provincialen Bond gekozen de
heer Vlasman, van Alfen, en tot plaats
vervanger de heer Klijn, van Boskoop,
Ook werden de lokale kiesvereenigingen
in het district gewezen op de nieuwe
artikelen 5 en 10 van het herziene
reglement.
Het was een zeer geanimeerde ver
gadering; eene vergadering die getuigde
van toewijding aan de goede zaak, n.L
hoog te houden: de „Katholieke Politieke
Actie".
KATWIJK. De Holland II Katwijk 155
van de reederij A. Ouwehand is gister
middag van IJmuiden via Leiden alhier
gearriveerd. Dit is de eerste logger der
Katwijksclie vloot, die dezen herfst voor
de noodige reparatie per sleepboot naar
hier is gebracht. Het beruchte gedeelte
in den Rijn leverde ditmaal geen ver
traging op.
LEIMUIDEN. De lotelingen, die in
Januari a.s. wenschen deel te nemen aan
het onderzoek ter verkrijging van een
der bewijzen voor Militaire bekwaam
heid of lichamelijke geoefendheid of voor
beide bewijzen, kunnen zich daartoe aan
melden ter Gemeentesecretarie vóór J.3
December a.s., waar alsook nadere in
lichtingen omtrent genoemde bewijzen
worden verstrekt.
NOORDWIJK. Gisterenavond had onze
Noordwijksche worstelclub „Olympia"
een gezelligen avond georganiseerd in
café „Flora" van den heer P. H. v. d.
Voort. Deze club bestaat reeds een jaar
en om nu eenige bekendheid te geven
aan doel en streven, was zij op de ge
dachte gekomen, een uitvoerinkje on
der-ons te geven, teneinde het publiek
eens te toonen, hoe de jongelui, die lid
zijn van „Olympia" zich oefenen, hun
lichaam harden en ontwikkelen, hun
spieren stalen, om zoodoende een stevig
weerstandsvermogen te veroveren. De
Voorzitter, de heer J. v. Leeuwen, heette
met eenige welgekozen woorden de in-
troducé's, die de zaal van den heer P.
H. v. d. Voort vulden, hartelijk welkom.
Zooals wij reeds aangaven, legde hij uit,
dat men dezen avond had georganiseerd,
om de club bij het publiek te introdu-
ceeren. Hij wekte voorts de Noordwijk
sche jongens op, tot de club toe te treden*
De jongelui bleken het eerste jaar van
het bestaan der club goed- besteed te
hebben. Wat wij te zien kregen is 't tillen
van zware gewichten, 't heffen en drukken
van halters, deed duidelijk aan 't licht
komen, wat oefening vermag, deed voorts
duidelijk zien, dat de leden, die er op
't oog als kranige jongens uitzien, ook
werkelijk goed gespierd zijn.
O^k bij 't eigenlijke worstelen, waarbij
't doel is, door bepaalde grepen en vol
gens vaste meth i"s, iemand te „leggen",
bleek 't, dat de jongelui reeds goed ge-