22
Schoolkindervoeding.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 44
9e &2idóeW Sou/ta/nT
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Leiden 9 cent per week, 1.10 per
kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal.
Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent.
Maandag
November
1909.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Burgemeester DE RIDDER.
Zaterdagavond heeft onze goede stad
stad Leiden een zwaar verlies getroffen.
Was onze Burgemeester van een ern
stige ziekte .wel hersteld, maar zag hij
er toch nog erg zwak uit, niemand onzer
[had voorzeker gedacht, dat de dood hein
zoo spoedig treffen zou.
Woensdag woonde hij nog de verga
dering van de Tweede Kamer bij, en
voelde hij zich zeer opgewekt. Donder
dag klaagde hij over pijn in de zijde
en kon hij de vergadering van B. en W.
niet bijwonen. Het bleek dat een pleuriti-
sche aandoening, weldra verergerd tot
longontsteking, zijn al reeds verzwakt
lichaam had getroffen. Toch werd de
toestand niet ernstig geacht. Zaterdag
avond had hij, te bed liggend, nog flink
gegeten, daarna zelfs nog stukken ge
weekend, toen vrij plotseling de dood
hem overviel. Zacht en kalm, als zon
der doodstrijd is onze Burgemeester ge
storven.
Onze stad verliest "in hem een be
kwaam en eerlijk hoofd, een man van
vaste beginselen, waarvoor hij rond uit
kwam, maar toch een burgemeester, die
boven de partijen bleef staan. Popu
lair was hij misschien niet, maar wel
algemeen geacht, vooral om die hooge
opvatting, welke hij van zijn taak als
Burgemeester had. Onze gemeente was
hem lief; voor haar belangen zorgde hij
zooveel hij vermocht. Men heeft wel
eens gezegd, dat hij geen Kamerlid had
had moeten blijven, maar vast staat 't,
dat zijn Kamerlidmaatschap voor onze
stad, en vooral aan hare Universiteit
ten goede is gekomen.
Onder Mr. de Ridder's bestuur is Lei
den flink vooruit gegaan. De Electrische
.Centrale kwam tot stand; de grootsche
verbreeding van de Paardensteeg die,
zoo wilde de kleingeestige oppositie het,
niet De Ridder-kade mocht heeten!
kreeg haar beslag; de electrische tram
werd voorbereid; de gasfabriek breid
de zich in de omliggende gemeenten uit
de gestichten Endegeest en Rhijngeest
kwamen onder zijn voorzitterschap tot
„bloei; de Lakenhal werd, evenzeer on
der zijn presidium, met tal van nieuwe
stukken verrijkt, enz. enz.
Wij kunnen alles samenvatten in deze
woordende gemeente Leiden heeft in
iMr. de Ridder een hoogstaanden, werk-
zamen en haar liefhebbenden Burgemees
ter verloren.
Elders in ons blad geven wij eenige le
vensbijzonderheden van Mr. de Ridder.
Men ziet eruit, welk een rijk en werkzaam
leven deze edele man heeft gehad. Van
hem kan getuigd worden, dat hij gearbeid
heeft zoolang het dag was.
God heeft hem,- eerst 60 jaren oud, van
ons weggenomen. Moge Hij hem ver-
.geldon, het vele goede, dat hij in zijn
'Teven heeft gedaan!
Ingezonden
Ook wij zouden, evenals de anti-revo
lutionaire „Leidenaar", niet op deze ma-
iterie terugkomen, indien de redactie van
dit weekblad ons niet de eer had aan
gedaan eene beschouwing hieraan te wij
den.
Op de allereerste plaats geven wij
onzen geachten bestrijder toe, dat even-
jmin als door de A. R. door ons, katho
lieken, Staats-armenzorg wordt ge-
wenscht.
Ware in den Leidschen Gemeenteraad
dan ook, in plaats van s u b s i d i-
e e r i n g van eene vereeniging, voeding
van gemeentewege voorgesteld, wij zou
den een dergelijk voorstel, even fel heb
ben bestreden, als wij het onderhavige
warm hebben verdedigd.
Dat schoolkindervoeding door middel
eener vereeniging tot Staats-armenzorg
leidt, kunnen wij niet toegeven.
Ook subsidieering van vereenigïngen,
jwelke zich belasten jnet de zorg over
yoogdij en regeeringskinderen, zou door
geredeneerd tot staatsarmenzorg leiden
en dus niet geoorloofd zijn.
.Wij meenen, dat de redactie van „de
^Leidenaar" deze consequentie van haar
(stelling niet zal durven aanvaarden.
Noiz eeu 'i]isnede_ van hH b'acLui^e-.
nen wij niet onbesproken te mogen laten
n.l. waar het schrijft:
„En wie het gezin verscheurt,
door den een hier zijn „brok eten"
te laten halen, den ander op die
plaats zijn „maaltje" te laten hou
den, verlaagt het ideaal van de
Christelijke Armenzorg. Want er is
niets verderfelijker voor het gezins
leven, dan wanneer elk lid een goed
heenkomen zoekt en op zich zelf
leeft, en niet meeleeft in de noo-
den van het geheel. En is het niet
ellendig, dat het twaalfjarig kind
met volle maag thuis komt van school
en de veertienjarige hongerig zit.
Is dat dan liefdadigheid?"
De schrijver schijnt hier te vreezen
voor de ondermijning van het ouderlijk
gezag. Doch wij vragenzal het lijden
van gebrek en honger van alle kinderen,
van het gezin wat toch helaas maar al
te dikwijls bij ophouding der Schoolkin
dervoeding hiervan het gevolg zal zijn,
dat gezag dan wel bevorderen en hoog
houden En zijn het niet juist de school
gaande kinderen, die buiten de school
tijden bij moeder vertoevende, het
meest in de gelegenheid zijn hun onte
vredenheid door opstand tegen het ou
derlijk gezag te toon en?
In ons voorgaand artikel hebben wij
reeds gezegd, dat ook wij de schoolkin
dervoeding onvoldoende achten, doch dat
wij op algemeene armenvoeding zouden
willen aandringen. En nogmaals stellen
wij hier de vraag, moet daar het meer
dere nog onmogelijk geheel kan wor
den bereikt ,ook het mindere geheel
achterwege blijven?
Dat de vraag die wij in ons vorig*
artikel stelden „Hoevele kinderen zijn
er niet, die in de koude wintermaanden
geen behoorlijk voedsel krijgen de
meest grievende aanklacht zou inhou
den tegen onze eigen armbesturen en St.
Vincentius-vereenigingen moeten wij ten
stelligste tegenspreken daar deze dik
wijls reeds meer doen dan zij kunnen.
Zeer zeker houdt deze vraag een aan
klacht in, doch niet tegen onze lief
dadige instelling', maar tegen degenen,
die God met geld en fortuin zegendej,
doch weigeren, iets ten bate van hunne
ongelukkige natuurgenooten af te staan.
„De Leidenaar" heeft een middel ge
vonden, om aan de bestaande bezwaren
tegen schoolkindervoeding te ontkomen.
Het klinkt zeer eenvoudig: Geef het
geld aan de armbesturen.
Het gevolg hiervan zou zijn, buiten
beschouwing gelaten, dat de spijzen
hierdoor duurder zouden worden dat
elke armeninrichting de schoolgaande
kinderen van zijn eigen richting thuis
zou kunnen spijzigen. Hiertegen hand
haven wij echter het bezwaar, dat op
deze wijze, maar al te dikwijls wat voor
het kind bestemd is, door anderen zal
worden genuttigd.
Koninklijke besluiten.
Benoemd zijn tot ontvanger der re
gistratie en domeinen te Oss, P. Klijns-
matot ontvnger dear registratie en
domeinen te Goor, A. Lipjestot ont
vanger der registratie en domeinen te
Gulpen, A. Van Helbergen tot ontvan
ger der registratie en dom. te Weert S.
J. Smittot ontvanger der registratie
en domeinen te Hoogeveen, H. Haga
tot ontv. der reg. en dom. te Druten M.
W. F. Beijerinck; tot ontvanger der regi
stratie en domeinen te Texel, S. W.
Wege er Sleeswijk, allen thans surnume
rair der registratie en domeinen.
Aan M. A. Venker te 's Gravenhage
is met ingang van 1 Januari 1910, eervol
ontsiag verleend als landmeter van het
kadaster, met dankbetuiging voor de
door hein aan den lande bewezen dien
sten.
Aan J. De Graag is met ingang van
1 Januari 11910, eervol ontslag ver
leend uit zijne betrekking van ontvan
ger der successierechten (kantoor no.
2) te 's Gravenhage, meb dankbetuiging
voor de aan den lands bewezen diensten.
Benoemd tot rechter-plaatsvervanger
in de Arrondissement-Rechtbank te
Haarlem mr. H. R. Ribbius, doctor in
de Staatswetenschap, advocaat en pro
cureur aldaar.
Met ingang van 1 Januari 1910 is aan
A. A. Van Rijnbach, op zijn verzoek, eer
vol oatsJ-a^ verleen'1 als leeraar aan de
R. H. Burgerschool te Meppel.
De met verlof hier te lande aanwezige
kapitein der infanterie van het leger in
Nederlandsch-Indië K. L. F. A. Thörig,
is met ingang van 1 Dec. wegens vol
brachten diensttijd, eervol uit den mili
tairen dienst ontslagen, onder toeken
ning van pensioen.
Directeur-Generaal van den Landbouw
Wij kunnen met zekerheid mededee-
len, zegt het „N. v. d. D." dat het^n
de bedoeling van de regeering ligt, den
post van directeur-generaal van den
landbouw binnenkort opnieuw te bezet
ten. Het gerucht, dat aan den heer Lo-
vink geen opvolger gegeven zou worden,
is dus ongegrond.
De benoeming van een inspecteur van
den veeartsenijkundigen dienst wacht op
de vervulling van het directeur-generaal
schap.
Prins Hendrik.
Z. K. H. Prins Flendrik zal Woensdag
en Donderdag 24 en 25 November deel
nemen aan de door graaf van Bentinck
van Waldeck Limburg op het landgoed
Middachten te houden drijfjachten.
Liefde-broeders.
Mr. de Savornin Lohman hield Vrij
dagmiddag in de Tweede Kamer een
rede, waarin hij allereerst sprak over
de kwestie der deooratie, en dienaan
gaande verklaarde Dr. Kuyper op diens
eerewoord te gelooven.
Voorts gaf hij zijne beschouwingen
over een Christelijk-historisch staatsbe
leid, waarbij hij antithetisch kwam te
staan tegenover de sociaal-democraten.
Door interrupties van de sociaal-de-
möcraten ietwat aangevuurd, bracht hij
hun scherp, maar volkomen terecht, on
der het oog, dat de socialisten niets be
ters wisten te doen dan ontevredenheid
te kweeken en haat te zaaien.
Dat meenden toen weer de heeren
Troelstra, Schaper en Duys te moeten
betwisten.
Maar Mr. Lohman hield vol, dat zij
nooit liefde toonden, wel ontevreden
heid en haat predikten.
Toen riep de heer Duys: „Ja, piaar
uit liefde".
Dan hebben wij dus de heeren so
ciaal-democraten voortaan te beschou
wen als „liefdebroeder"
Maar dan zeker van een bijzondere
soort 1 (Rott.)
Naar wij vernemen, ligt het in de be
doeling van den Minister van Justitie van
Regeeringswege lichtdrukken te doen ver
vaardigen van de particuliere gestichten,
welke zich belasten met de zorg over
voogdijkinderen.
Deze zullen op de Wereld- en Inter
nationale Tentoonstelling in 1910 te Brus
sel te houden, in de Nederlandsche af-
deeling, in een der zalen van de groep:
Opvoeding en Onderwijs worden geëxpo
seerd.
Onder eiken lichtdruk zullen worden
aangegeven: De naam van het gesticht,
de godsdienstige gezindte, de capaciteit,
de bezetting en het aantal der verpleegde
voogdijkinderen.
De Minister heeft daartoe in eene circu
laire de medewerking der verschillende
vereenigingen ingeroepen.
LEIDEN, 22 November.
Mr. N. De Ridder, f
Onverwachts, terwijl hij nog bezig was
eenige stukken te teekenen, is Zaterdag
avond de dood onzen burgemeester over
vallen.
Reeds lang was hij lijdend. Eenige
maanden geleden had hij buiten deze
stad genezing gezocht. En men meende,
toen hij 27 September j.l. hier weer te
rugkwam, dat zijn krachten waren her
steld.
Zaterdag constateerde de huisdokter
pleuris en longontsteking, waaraan hij
plotseling bezweek.
Mr. N. de Ridder was lid der 2de Ka
mer voor het district Wijk bij Duurstede,
en curator der Leidsche Universiteit.
Mr. Nicolaas de Ridder, geboren in
1849, promoveerde in 1875 op proef
schrift: Eenige beschouwingen over ko
pierecht, en maakte daarna al spoedig
deel uil vm liet Qpegbêar Ministerie,
en wel sinds 1877 bij het kantongerecht
te Ticl, waarna hij resp. benoemd werd
in 1883 tot substituut-officier van Jus
titie te Winschoten, in 1885 tot substi
tuut-officier te Utrecht, in 1893 tot of
ficier van Justitie te Tiel, waarvan hij
in 1897 in dezelfde kwaliteit naar Gro
ningen overging. In 1903 werd hij ver
volgens benoemd tot burgemeester van
Leiden en het volgend jaar tot curator
der universiteit aldaar.
De overledene, behoorend tot de anti
revolutionaire partij, werd 9 Oct. 1901
tot lid der Tweede Kamer gekozen voor
Wijk bij Duurstede, dat hem telkenmale
male herkoos en maakte voorts van 1893
1897 deel uit van de Prov. Staten
van Utrecht van 1887 tot 1893 van den
gemeenteraad aldaar, en later van 'den
gemeenteraad van Groningen.
Hij toonde zich een uitnemend voor
zitter van den gemeenteraad en wist zich
boven de partijen te stellen.
De voornaamste zaken, die onder het
burgemeesterschap van Mr. N. de Rid
der tot stand kwamen, zijn
de Electrische Centrale, de verande
ring van de Paardesteegde arbeids-
eurs het Werkloozenfonds de uitbrei
ding van de Veemarkt; de afschaffing
der controleurs van politie, in plaats
waarvan hoofdagenten werden aange
steld het besluit tot het oprichten van
een idiotengesticht bij Endegeest.
Verder heeft hij geijverd voor de
vaartverbetering in en om Leiden en een
groot aandeel genomen in de tramplan
nen voor Leiden en omstreken.
In de Kamer sprak Mr. De Ridder
vooral over onderwerpen, betrekking
hebbende op de Leidsche Universiteit,
en die van justitieelen aard. Bij de be
handeling van verschillende belangrijke
justitieele wetsontwerpen was hij Rappor
teur of Lid van de Commissie van Voor
bereiding.
Naar wij vernemen, zal de Begrafenis
van Mr. De Ridder plaats hebben op
Donderdag a. s. te Oegstgeest.
Het bestuur van het Gemeentelijk
Werkloozenfonds heeft het percentage
van den bijslag over de maand December
vastgesteld op 50 voor de typografen en
100 voor de andere vakken. Op de
wekelijksche uitkeering der Typografen-
Vereeniging wordt dus door de Gemeente
als bijslag verleend een bedrag gelijk
aan de halve uitkeering (50 pCt.) Voor
alle andere Vereenigingen is de bijslag
precies gelijk aan de wekelijksche uit
keering (100 pCt.). De bijslag is echter
nooit hooger dan 50 cent per man en
per dag, dat is f3.in de week.
Mej. C. H. Sala, alhier, is te
Rotterdam geslaagd voor het examen
apothekers-assistente.
Bij de aanbesteding van vleesch
ten behoeve van de militaire slachterij
te Kampen werd het laagst ingeschreven
door den heer G. W. Zandvoort, alhier,
voor f0,59 per K.G.
Na eene liefdadigheids-predikatie,
gehouden door den WelEerw. heer J. H.
P. Root, Kapelaan der St. Josephskerk te
's-Gravenhage, in de kerk van O. L.
Vrouwe Hemelvaart, alhier, heeft eene
collecte ten bate der SL Elisabeths-Ver-
eeniging opgebracht de som van ruim
f 300.
Bij beschikking van den Commandant
der le Divisie is aan den Tweede-Luite
nant J. de Lange van het 4de Regiment
Infanterie een verlof verleend van zes
weken, wegens ongesteldheid.
Den 29 November a.s. zal het 12
jaren geleden zijn dat onze stadgenoot
de heer H. Cales, sergeant bij het 4de
Regiment Infanterie, in militairen dienst
trad. Op dien dag zal hem de bronzen
medaille worden uitgereikt.
Gisteren speelde Ajax tegen Haar
lem op terrein van laatstgenoemde club
gelijk 11, daarbij in den ranglijst een
trede hooger opklimmend.
KATWIJK AAN DEN RIJN. In den
loop dezer week wordt alhier begonnen
ceelen teelland in de zanderij van Baron
ceelen teelland in de randerij van Baron
v. Wassenaer v. Catwijck. Genoemd werk
is na voldoende onderzoek zeer noodig
gebleken, daar reeds bij normale weers
gesteldheid in den zomer de hoogst gele
gen gedeelten veel van de droogte te lij
den hebben, en zelfs bij droge zomers
het beplanten er van een onbegonnen
werk Vsa G^ojemde perecelen zijn in huur
aan Joh. Meijer, J. Heemskerk en A.
Heemskerk.
Met het afzanden der nog woeste
gronden, waarvan het zand moet dienen
voor de Electrische Spoorweg Mij., tra
ject LeidenOude-Wetering, wordt ook
eerstdaags begonnen. De steiger is ge
reed, met het aanleggen der rails is een
begin gemaakt, en de karren voor het ver
voer zijn reeds gearriveerd. De locomotief
wordt ook spoedig verwacht.
Het bestuur en de leden van het
zangkoor dezer parochie komen heden, op
den feestdag van de H. Cecilia, patrones
van het zangkoor, des avonds te half acht
ter jaarlijksche algemeene vergadering
bijeen. Aan de orde is o. m.jaarverslag
van secr. en penningm., bestuursverkie
zing, potverdeeling enz. enz. Dinsdagmor
gen te 8 uur is er gezongen H. Mis voor
de levende en overledene leden van het
zangkoor.
LISSE. De Gemeenteraad vergadert
Dinsdagmorgen 10 uur, hoofdzakelijk ter
vaststelling der Gemeentebegrooting.
NOORDWIJK. Gisteren vierde de St.
Liduïnavereeniging, onderafdeeling van
het St. Jeroensgilde haar 12i/2-jarig be
staan. In die 12i/2 jaar hebben de dames,
leden der vereeniging, zich onschatbare
verdiensten en veler dank en erkentelijk
heid verzameld voor 't schoone liefde
werk, door haar beoefend; het verschaf
fen van de noodige versterkende midde
len en a nderzins aan arme zieken der
parochie, 't Feest heeft een kerkelijk
karakter gedragen. In het priesterkoor
der Sint Jeroenskerk was het beeld der
patrones met bloemen en licht versierd
en des avonds werd een plechtig Lof ge
houden met Te Deum, waarin de Zeer-
eerw. zeergel. heer Rector van Dillen
van Oegstgeest de feestpredikatie hield.
De gewijde redenaar wees op het vele
goede, door de St. Luduina-vereeniging
in haar 12i/2-jarig bestaan verricht, en
op de groote reden tot dankbaarheid*
die vooral zij moeten hebben jegens God
die gedurende hun ziekte vertroost en
geholpen werden door de liefdadigheid
der dames, die lid zijn van de vereeni
ging. Wij betwijfelen niet of de schaal-
collecte, onder de plechtigheid gehou
den, zal de kas der St. Liduïna-vereeni-
ging aanmerkelijk versterkt hebben,
waardoor de liefdadige dames meer dan
andere jaren nog in staat zullen zijn;
haar zegenrijk werk voort te zetten en
uit te breiden. Indien werkelijk de giften
zóó ruim gevloeid hebben, als wij ons
voorstellen, is dit 12i/2-jarig feest een
ware jubeldag geworden om met
rector Van Dillen te spreken en zal
dit koperen feest nog lang in het ge
heugen blijven, én bij de- St. Liduïna-
Vereeniging, én bij de arme zieken der
parochie van St. Jeroen.
Wij hopen van harte en iedere pa
rochiaan van Noordwijk met ons
dat de schoone vereeniging nog een
reeks van jaren moge voortgaan, arme
zieken te troosten en van 't noodige te
voorzien, opdat het zilveren feest met
nog grooter reden tot dankbaarheid ge
vierd moge worden.
SASSENHEIM. Zondagavond verga
derde de onderafdeeling „Land en Tuin-
bouwknechts" van de R. K. Volksbond.
De voorzitter, de heer M. Hoogervorst
opende de vergadering met gebed, de
notulen werden gelezen en onveranderd
goedgekeurd. Hierna werd meegedeeld
dat door bemiddeling van de brandstof-
fencommissie waren geleverd 133 H.L.
steenkolen en 85 H.L. cokes. Mochten
er nog leden zijn, die nu nog brand
stoffen wenschen te ontvangen, dan zou
de leverancier deze nog leveren, indien
er minstens 70 H.L. besteld zou wor
den.
De voorzitter dankte de commissie
voor hunne werkzaamheden en hoopte,
dat het volgende jaar de deelname aan
den gezamerilijken inkoop van brand
stoffen nog veel grooter zou zijn, hij
spoorde daarom de leden aan vroeg in
het voorjaar reeds met de wekelijkschen
bijdrage te beginnen.
Aangezien in de vorige vergadering
bij de verkiezing van leden voor de ten
toonstellingscommissie een lid te kort
gekozen was, werd nu bij acclamatie als
zoodanig benoemd de heer H. Hooger
vorst.
Na eenige he "preki. 1 n werd beslo
ten de kinderen; y^u 6 tot 12 jaar der
