13
Schoolkindervoeding.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving,
Ie Jaargang.
No. 37.
Bureau OUDE SIKCEU 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Leiden 9 cent per week, 1.10 per
kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal.
Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 27, cent.
Zaterdag
November
1909.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
DRIE bladen.
Ingezonden
De jongste begrootingsdeb atteh inden
Leidschen Gemeenteraad geven ons aan-
^jding aan de kwestie der schoolkinder-
yoeding een kort iw.oord te wijden.
Leed doet het ons, dat een zoo nuttig
[besteed wordende subsidie, als die aan
de Vereeniging Schoolkindervoeding,- aan
zulk een heftige bestrijding heeft bloot
gestaan als in de zitting van Donderdag
28 October j.J. het geval was.
Wij gelooven, dat men niet van nabij
de schoolkindervoeding behoeft te heb
ben gadegeslagen, om van het enorme
'put daarvan overtuigd te zijn.
Het kan echter zijn voordeel hebben,
hier even te memoreeren hoe in deze
'Ste werk wordt gegaan.
Tegen het begin van het winterseizoen
treedt de vereeniging in overleg met de
'hoofden der armenscholen, zoowel de
openbare als de bijzondere. Deze wijzen
dan, natuurlijk met raadpleging der klas
je-onderwijzers, de kinderen aan, welke
yoor de voeding in aanmerking komen,
[yvaarbij zeer consciëntieus te werk ge-
"gaan wordt.
De kinderen komen, voorzien van een
'kaart, drie a vier keeren per .week, in
i>artijenj in het gebouw van de spijskokerij
jder St. Vincentiusvereeniging, met welke
/[vereeniging het bestuur van schoolkinder-
.voeding gedurende de laatste jaren een
.overeenkomst heeft aangegaan, en wor-
jden daar met warme smakelijke soep ge-
yoed.
De kinderen ontvangen zooveel als zij
.verlangen.
Van de zijde der bestrijders wordt te
gen de schoolkindervoeding aangevoerd
dat zij het verantwoordelijkheidsgevoel
dej' ouders vermindert, aangezien de voe
ding van het kind, uaar hun oordeel, be
hoort plaats te hebben in het gezin.
Wij zouden aan de verkondigers dezer
[theorie willen vragen of er niet meer
dere instellingen bestaan, welke dat ge
voel bij de betrokken personen meer of
minder verzwakken en die, mits er een
yerstandig gebruik van gemaakt wordt,-
toch een zegen zijn voor onze maatschap
pij?
Is het geheele instituut der ontzetting
en ontheffing uit de ouderlijke macht er
niet een, dat het verantwoordelijkheidsge
voel der ouders ten sterkste vermindert?
Vermindert eigenlijk de geheele armen
zorg niet, in meerdere óf min'dere mate,
het verantwoordelijkheidsgevoel der be
deelden?
Niemand zal toch om deze reden, deze
instellingen willen opheffen.
Hoevele kinderen zijn er niet, die in
de koude wintermaanden geen behoorlijk
yoedsel kreijgen, of tengevolge van de
'[armoede der ouders, b.v. vader is zonder
.werk, verdient slechts 'n gering loon
:,enz.,- of tengevolge van de omstandigheid
dat de moeder buitenshuis moet werken
om den kost te verdienen, of tengevolge
,,van het wangedrag der ouders, de vader
verdient genoeg loon, doch is een dronk-
'kaard, waardoor het gezin armoede lijdt.
Met Helena Simon te Berlijn, welke
over deze kwestie aan ,Jdas Deutscher
;;jVerein für Armenpflege und Wohltatig-
ifjkeit" (Duitsche Vereeniging voor Armen
zorg en Weldadigheid) een belangrijk
prae-advies leverde hetwelk in druk ver-
schenen is, zijn wij van meening, dat het
kind niet lijden mag onder de omstandig
heden, die van den toestand, dat het geen
voldoend middagmaal krijgt, de oorzaak is
[en dat wanneer tussehen twee kwaden
vermindering van het verantwoordelijk
heidsgevoel bij de ouders en gebrek aan
voedsel bij 't kind, gekozen moet wor-
'den, men het eerste, als zijnde het klein
ste der twee moet kiezen.
Nu weten wij, dat ons van de over
zijde wordt tegengeworpen, dat de spij
zen dan maar aavi het gezin verstrekt
moeten worden, om daar door het kind
te worden genuttigd.
Wij zouden, aljioewel o.i. daardoor
'het bezwaar der vermindering van het
verantwoordelijkheidsgevoel niet geheel
Wordt opgeheven, met deze vermeende
oplossing accoord gaan, indien wij er
in iet van overtuigd waren, dat op deze
wijze, het voedsel, voor het kind be
stemd, maar al te dikwijls, door oude
ren zal worden genoten.
Elke zaak heeft zijn bezwaren, doch
wat het zwaarste is, moet het zwaar
ste wegen. Het zwaarste weegt hier o.i.
de behoorlijke voeding van het kind,
want zullen onderwijs en opvoeding in
de school doeltreffen, dan moet de aan
dacht der kinderen niet door lichame-
lijken nood worden afgeleid of ge
stoord.
Gebrekkig onderrichte kinderen vin
den in onze maatschappij geen plaats,
want uit deze zullen op lateren leeftijd
ook geen behoorlijke vakmannen kunnen
groeien. Zij zullen toch niet in staat
zijn, met vrucht het noodige vakonder
wijs, wat daartoe vereischt wordt, te
ontvangen.
Nog zou ons kunnen worden tegen
geworpen, dat schoolkindcrvoedïng
slechts een halve maatregel is, aangezien
daardoor uit hetzelfde gezin enkele kin
deren behoorlijk worden gevoed en de
anderen misschien gebrek lijden.
Gaarne geven wij dit toe en wij zou
den dan ook wel met Armenpflegschafts-
rat Barndl uit München, op de verga
dering van 23 September j.l. van voor
melde vereeniging, op algemeene armen-
voeding wat hier ter stede door de St.
St. Vincentius-vereeniging en verschil
lende diaconieën plaats heeft, willen
aandringen, doch wij vragenMoet daar
waar het meerdere nog onmogelijk is,
ook het mindere worden nagelaten
Wij kunnen dan ook niet anders, dan
de vereeniging „Schoolkindervoeding"
met warmte in de belangstelling van
het Gemeentebestuur en onze weldadige
stadgenooten aanbevelen, en wij doen
daarom een beroep op allen, die be
gaan zijn met het lot van het arme
schoolkind, dat in den vvinter van kom
mer en ellende door zijne natuurlijke
verzorgers niet op behoorlijke wijze kan
worden gevoed, opdat „Schoolkinder-
voeding" spoedig in staat moge zijn aan
dezen dagelijks een warm middagmaal
te verschaffen.
Nadat het bovenstaande geschreven
was, namen wij kennis van een inge
zonden stuk van den Voorzitter van
Schoolkindervoeding, voorkomende in
„het Leidsch Dagblad" van 2 November
en van een weerlegging daarvan in „de
Leidenaar" van 5 November.
Wij meenen naar aanleiding daarvan
slechts weinig aan het geschrevene te
moeten toevoegen. Het was ons onbe
kend, dat door het bestuur van School
kindervoeding bovendien nog huisbezoek
bij de gezinnen, waarvan kinderen aan
de maaltijden deelnemen, wordt afge
legd.
Dit bevestigd o.i. alleen onze uit
spraak, dat het onderzoek consciëntieus
geschiedt. Het feit dat de Voorzitter te
's-Gravenhage woont, zal aan de gron
digheid van het onderzoek wel niet hin
deren.
Met „de Leidenaar" zijn wij van mee
ning, dat de Voorzitter der meergenoem
de Vereeniging, zich wel wat gemakke
lijk van de kwestie afmaakt.
Met eene verklaring, dat argumenten
versleten zijn, weerlegt men die toch
immers niet? Ook geven wij „de Leide
naar" toe, dat samenwerking met an
dere liefdadige instellingen, ook hier
niet anders dan heilzaam zou kunnen
werken.
Frankrijk.
De zaak-Steinheil.
De advocaat-generaal vervolgde gister
zijn requisitoir, scherp uiteenzettiud op
welke wijze de misdaad door mevr. Stein-
heil moet zijn gepleegd.
Verschillende getuigenverklaringen zijn
niet in het nadeel der beschuldigde.
De Amerikaansche pers gaat zoo ver
de zaak van mevr. .Steinheil niet slechts
te verdedigen, maar de Fransche Justi
tie een blaam aan te wrijven.
Nu, zeker wantrouwen verdient tie
rechtspraak in Frankrijk wel... om haar
al te groote consideratie: een der fou
ten, waartoe het instituut eener jury,
welke alleen rekening te houden heeft
met het overtuigend bewijs allicht kan
voeren.
.Hedenavond wordt het vonnis in deze
geheimzinnige moordzaak verwacht.
Wij zijn er dichtbij te gelooven, dat de
jury over mevr. Steinheil niet het „schul
dig" zal uitspreken.
De advocaat-generaal eindigde aldus:
Ik ben begonnen met aan de schuld van
beklaagde te twijfelen, daar de afschuwe
lijke aard van het misdrijf verdenking ter
zijde stelde. Door nadenken heb ik lang
zamerhand de beklaagde beter leeren ken
nen en de aaneenschakeling van haar laag
hartigheden was mij van dienst bij het
doen herleven van het drama van 30 Mei.
Ik verzoek dus de heeren gezworenen een
bevestigend verdict uit te spreken. Gij
zult de verantwoordelijkheid eener ver
oordeeling aanvaarden, zooals ik de ver
antwoordelijkheid aanvaard van haar te
eischen.
In de zaal weiden betoogingen in ver
schillenden zin gehouden. De voorzitter
liet de betoogers de zaal uitzetten en hief
vervolgens de zitting op te midden van
een hevige beroering.
België.
Ook te Antwerpen houdt de klacht
aan, dat er meer huisbazen gevonden
worden, alwaar men de kamers weigert
te verhuren aan huisgezinnen met
talrijke kinderen. Waar moeten
deze dan hun verblijf gaan zoeken? ja
dikwijls zijn ze genoodzaakt woningen
in huur te nemen, die in den slechtsten
toestand verkeeren en waarin niemand
wil
Wordt het geen tijd een groot getal
gezonde werkmanswoningen te bouwen
En indien het privaat initiatief er niet
mede begint, waarom zouden de open
bare besturen het niet doen Men zal
dit misschien regie of collectivisme hee-
ten, zegt „Het Kath. Volk" van Ant
werpen. Maar wat doet de naam, als
mén hierdoor een hoogdringend en maa~t
schappelijk werk verricht?
Oostenrijk.
De lijkverbranding verboden!
Het Hoogste gerechtshof in Oosten
rijk, heeft uitspraak gedaan, dat de lijk
verbranding in strijd is met de wetten
van het Rijk. Dit geschiedde naar aan
leiding van eene concessie-aanvrage door
eene kortelings opgerichte vereeniging,
die zich tot de autoriteiten te Praag had
gewend om vergunning te bekomen tot
het bouwen van een crematorium. Het
opperste gerechtshof bekrachtigde de
weigering der plaatselijke overheid, op
grond dat de lijkverbranding strijdig is
met de Christelijke opvatting der begra
fenis.
Directeur-generaal van den Landbouw
Naar de N. Ct. verneemt, besloot de te
Nijmegen gehouden vergadering van den
Nederlandschen Boerenbond de Regee
ring te verzoeken den heer Th. Verheg
gen, voorzitter van den Limburgschen
Boerenbond, te benoemen tot opvolger
van den heer Lovink.
Volksvoorlichting.
Ziehier twee citaten uit een en het
zelfde nummer van „Het Volk". Ze be
treffe i de niet-to elating van den Heer
Ruys de Beerenbrouck, als Kamerlid.
Uit het hoofdartikel: Uit het
Het stond vast, dat Kameroverzicht
te Gulpen stembiljet- De Kamer heeft met
ten waren gebruikt, haar votum haar af-
naar een model dat niet keuring uitgesproken
was in overeenstem- over de Limburgsc'he
ming met de tot uit- verkiezingszeden;want
voering der kieswet ge- het staat vast, dat in
geven voorschriften. dien hier alleen de
De vraag was nu, of kwestie der buiten-
dit door den beugel kon. modelstembiljetten aan
Bij eenig nadenken de orde was geweest,
zal ook bij die van tegen de toelating van
letterziften zeer af- den jonker nauwelijks
keerig is, moeten toe- een protest van eenige
stemmen dat het er letterknechten was op-
niet door kon. Laat gegaan,
men afwijking van het
model toe, hoever mag
die dan gaan?
De lezers van „Het Volk" allemaal
immers „bewusten" zullen zich ,af
vragen Wie heeft nugelijk: de redactie,
die zegt, dat 't om de ongeldigheid der
stembiljetten ging, of de Kamerover
zichtschrijver, volgens wien de Limburg
sche verkiezi gszeden den doorslag ge
ven
JW.ejj 't ,antwoord yyezen^ ,wij yor
men een republikeinsche redactie. Ieder
zegt, wat hij wil. Uit wat wjj u in broe
derlijke oneenigheid voorzetten, moogt
gij zelf uw conclusie trekken.
Erg pleizierig voor de lezers. Maar
veel houvast hebben ze op die manier
niet aan hun krant. (Rsb.)
Het Kamerlid Passtoors.
Naar het Dagblad van N.-Br. verneemt,
is de heer W. C. J. Passtoors, afgevaar
digde van Beverwijk en burgemeester van
Ginniken, ernstig ongesteld.
Een gevatte kou is ontaard in longont
steking en doet den patiënt met ernstige
koorts het bed houden.
Prov. Staten van Zuid-Holland.
De eerste vergadering van de Prov.
Staten van Zuid-Holland zal worden geo
pend Dinsdag 7 December, des voorm.
te 11 uur, in het gewone lokaal op het
Binnenhof te 's Gravenhage.
Ged. Staten hebben aan Prov. Staten
voorgesteld, aan de vereeniging „Arents-
burg, vereeniging tot het doen van opgra
vingen in Nederland" een subsidie van
f 500 toe te kennen gedurende 5 jaar ten
behoeve van de door haar voorgenomen
opgravingen en het wetenschappelijk on
derzoek van de onder de gemeente Voor
burg onder den grond gelegen overblijf
selen van een belangrijke Romeinsche ne
derzetting, voor ;wellc werk men in het
geheel f 25.000 denkt noodig te hebben
en waaivoor op de Staatsbegrooting voor
1910 f 2000 is uitgetrokken als eerste ter
mijn van een over 5 jaar te verdeelden
Rijkssubsidie van f 10.000.
Naar aanleiding van een adres van den
heer IC P. van Demse, arts te Kame-
rik (Utrecht) hebben Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland eenige wijzigingen en
aanvullingen voorgesteld in het Provin
ciaal Reglement op de wegen en voetpa
den en wegen, en wel met betrekking
tot de zoogen. kynomobielen, zijnde 3-
wielige voertuigen op gummibanden,
voortbewogen door gedeeltelijk achter en
gedeeltelijk onder den wagen loopende
honden, en voorzien van 'n stuurtoestel
en een voetrem, werkende op de beide
achterwielen.
De wijziging beoogt ook het gebruik
van deze voertuigen te binden aan voor
schriften in het belang van den hond.
Door Ged. Staten is ontworpen een
ontwerp-besluit, houdende algemeene re
gelen, waarnaar in 't vervolg provinciale
subsidiën in de kosten der exploitatie van
vakscholen zullen worden verleend.
Met deze regeling stellen Ged. Staten
zich voor, dat de volgende voordeden zul
len worden verkregen:
le. dat een betere maatstaf worde vast
gesteld, die zich keert tegen onnoodige
opdrijving der subsidiën;
2e. dat als regel een maximum-bedrag
wordt bepaald ter voorkoming van te zwa
re financieele lasten voor de Provincie
3e. dat de Provincie niet mede bijdraagt
in ongerechtvaardigde uitgaven, en
4e. dat Ged. Staten regels zullen heb
ben, bij de voorbereiding van hun voor
drachten in acht te nemen.
Een tweetal voorstellen tot wijziging
der reglementen resp. van den Warmon-
derdam en Alkemadepolder (gemeente
Warmond en Sassen heim) en van
den polder Spijk (gelegen in Zuid-Holl
en Gelderl.) strekken tot verhooging, het
eerste van de jaarwedde van den secreta
ris en penningmeester van f 6.50 tot 12.50
het tweede van de jaarwedde van den
penningmeester van f 80 tot f150.
Ged. Staten stellen voor, de volgende
provinciale subsidiën te verleenen: f75
'sjaar voor de ambachtsteekenschool van
den Ned. R. K. Volksbond te Rotter
damf 45.40 voor een handelscursus te
Oudewater, op te richten door de R.
Katholieke Middenstandvereeniging, al
daar; f 75 voor een vakcursus op te
richten door de afd. Rotterdam van den
Nederl. Barbiers en Kappersbond; f1000
aan de Zuid-Holl. vereeniging „Het Groe
ne Kruis" (met afwijzend praeadvies op
de gevraagde verhooging tot f 2000)
Voorts stellen zij verhooging voor van
het subsidie aan de handelsavondschool
te Rotterdam van den Nat. Bond van han
dels-, en kantoorbedienden j.Mercurius"
voor 1910 van f 250 tot f 335 en voor 1911
en volgende jaren op f 380.
Afwijzend praeadviseeren zij op een
subsidie-aanvraag ten behoeve van de
Dordrechtsche Huisvlijtschoql ,en yoor
wegsverbetering onder de gemeente Nieu,-
wenhoom; die laatste omdat van mede-'
werking van de zijde der belanghebbende
eigenaren geen, sprake is.
T wee de-Kamer-Verkiezing.
De Minister van Binnenlandsche Za
ken heeft, naar aanleiding van het be
sluit der Tweede Kamer tot niet-toelating
van Jhr. Mr. Ch. J. M. Ruys de Beeren
brouck, bepaald, dat in het kiesdistrict
Gulpen een nieuwe verkiezing voor een'
lid dier kamer zal plaats hebben op Dins
dag 23 November e.k., de stemming a
zoo noodig op Donderdag 2 December,
d.a.v. en de herstemming zoo noodig
op Donderdag 9 December d.a.v.
De Provinciale Commissie in Noord-
Brabant voor de aanbieding van het hul
deblijk voor H. M. de Koningin bij ge
legenheid der geboorte van Prinses Ju
liana, zal de overgebleven gelden, pl.m.
f 7000 schenken aan de Provinciale Groe
ne Kruisvereeniging in Noord-Brabant,-
speciaal voor het doel om arme zwakke
kinderen des zomers naar vacantiekolo-
nies te zenden.
LEIDEN, 13 November.
„Misgereedschap".
Een plaatselijk blad wil zijn lezers in
lichten over de "schatten van het Vati-
an".
Volgens dat blad bestaan die schatten
o. a. uit zilveren „Misgereedschap".
Wat de neutrale pers toch op de
hoogte is van zaken onzen godsdienst
betreffend
De weleerw. heer Th. J. A. van
de Laar, is door Z. D. H. den Bis
schop van Haarlem benoemd tot presi-
der St. Jozefgezellen-vereeniging.
- Het congres voor openbare gezond
heidsregeling, dat op 't oogenblik te
Groningen vergadert, wees als plaats
voor het volgend congres Leiden aan.
De heer A. L. Verhoog, bouwkun
dige alhier, zal in de November-verga-
dering van de vereeniging tot bevorde
ring der bouwkunst ,eene lezing houden
over „Mannen van beteekenis voor de
architectuur", toegelicht door plaatwer
ken.
- De heer J. Idzerda, vroeger arts al
hier, herdenkt 10 Dec. a.s. den dag waar
op hij voor 25 jaren bevorderd werd tot
arts.
De gemeenteraad van Haarlemmer
meer benoemde tot onderwijzer aan een
der openbare scholen in die gemeente
de heer H. F. du Pon, alhier.
De miliciens der lichting 1909, die
in Maart j.l. bij het 4e regiment infante
rie werden ingedeeld, zullen, voorzoover
zij niet behoorend tot het blijvend ge
deelte, hetwelk tot 31 Januari 1910 moet
dienen, op 30 November a.s. met groot
verlof vertrekken.
Bij het 2e reg. veld-artillerie alhier
in garnizoen, is deze week aangevangen
met het geven van rijkunstig onderricht
(paardrijden) voor de officieren der in
fanterie, onder leiding van een officier
der artillerie. Deze rijcursus eindigt me
dio Maart; de lessen hebben tweemaal
's weeks gedurende een uur plaats.
AARLANDERVEEN. Dat de wind, als
hij tot storm is aangegroeid, iemand lee-
lijke parten kan spelen, ondervond onze
postbode, die Vrijdagnamiddag met een
vollen tasch in het Noordeinde fietste.
'f Ging tegen wind in. Plotseling,
drong een stormvlaag onder 's mans
cape, deed als 't ware een greep in'
de brieven voorraad, en strooide zrjn
buit in dartelen overmoed in het rond.
Gelukkig was juist de handwerkenles
op de katholieke school geëindigd, waar
door verscheide behulpzame handen in
de weer kwamen, om de verspreiden'
stukken bijeentegaren, zoodat er niets
verloren ging.
BOSKOOP. Bij Kon'. Besl. is op grond
van de bepalingen in de 3de zinsnede
van art. 113 der Militiewet ontheffing van
den werkelijken dienst verleend aan den
milicien der lichting 1903 H. A. Akes-
boom voor het nog onvervuld gedeelte
van zijn diensttijd.
HAZERSWOUDE. In de maand Octo
ber zijn aan het telefqqjn kantoor alhier
