4
h'
11
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 35.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
In tere. Telefoon 935. Postbus 6.
'dit blad verschijnt elken dao, uitgezonderd zon- en feestdagen.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Leiden 9 cent per week, 1.10 per
kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal.
Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent.
Donderdag
November
1909.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Uit de Pers.
Dure Rijksgasten.
- „De Standaard" schrijft:
Het rijk heeft als gasten gevangenen,
krankzinnigen en onhandelbare kinderen.
;En die gasten kosten aan het Rijk hoo-
pen geld. Voor het gevangeniswezen
Wordt nu weer aangevraagd twee-en-
ie en-half millioen, voor het krank
zinnigenwezen, dat slechts voor een deel
voor rekening van het Rijk komt, drie-
e n-d riek wart tonnen gouds, en
yoor de onhandelbare kinderen bijna
janderhalf millioen. Saam loopt
dit tegen de vijf millioen.
Nu is het hinderlijkste hierbij, dat deze
bedragen vooral dan zoo hoog staan,
zoo men ze per gast berekent. Zoo is
in het Voorl. Verslag op Hoofdstuk 4
[uitgecijferd, dat in de Rijkstuchtscho
len elke deugniet per jaar f 840.aan
het Rijk kost, en in de Rijksopvoedings
gestichten f 730.En dan is het lo
gies er nog niet eens bijgerekend, want
nam men ook de rente en aflossing op
van de gebouwen, zoo zou het eerste
bedrag stellig over de f 900.loopen.
Hoeveel beste, brave jongens zijn er
nu, voor wie vader of voogd zulk een
som 's jaars apart kan leggen Feitelijk
Wordt er alzoo voor de deugnieten be
ter gezorgd, dan voor de patente jon
gens.
Negenhonderd gulden per jaar voor
één kind, het grenst aan overdadige
weelde.
Toch is hier in beginsel niets aan te
doen. Als ge twee kinderen hebt, waar
van het ééne ziekelijk, .het andere flink
gezond is, zal het ziekelijke kind u per
jaar altoos meer kostenen in zedelijken
zin genomen, is het niet anders.
Maar al geven we dit toej toch kan
men zich moeilijk aan den indruk ont
trekken, dat Justitie op slechten voet met
de zuinigheid leeft. Voor een verwaar
loosd kind dat aan een particuliere ver-
eeniging wordt toevertrouwd, wordt
slechts f180.betaald, en het Rijk zelf
besteedt in zijn gestichten bij de f 900.
Reeds hierom schijnt afgeven aan
particuliere gestichten wat slechts even
kan, stellige eisch, maar ook bovendien
zal het Departement de beambten meer
op de vingers moeten zien. Wie in 's
Rijks dienst Rijksgeld administreert,
beeldt zich zoo licht in, dat er geen
opmaken aan is. Het Voorl. Verslag
vraagt zelfs of er niet te veel beambten
zijn. Alleen die beambten verslinden 's
jaars over de drie ton.
Frankrijk.
De zaak-Steinheil.
Gister zijn drie met spanning verwachte
getuigen, Mariette en Alexander Wolff en
Borderel gehoord. Mariette's lang en
Alexandre's kort verhoor hebben niets
tegen of voor beklaagde opgeleverd.
Borderel, die waardig, kalm en duidelijk
getuigt, verzekert o. a. dat beklaagde wist,
dat hij niet hertrouwen wilde. Hij is over
tuigd van beklaagde's volkomen onschuld.
Twee oude heeren, de huisvrienden Martin
en graaf Darlon, verzekeren hetzelfde.
Een verpleegster, die bij de instructie
gezegd had, dat beklaagde's ziekte ge
veinsd was, wordt geheel met zichzelf in
tegenspraak gebracht. Deze dag was over
het algemeen nietongunstig voor beklaagde.
De Aartsbisschop van Rennes, mgr.
Dubourg, heeft aan een vertegenwoordiger
van een plaatselijk blad verklaard, dat hij
bevolen had, dat in zijn paleis niemand
de dagvaarding aan zou nemen, die hem,
in verband met den eisch tot schade
vergoeding van den Bond van Fransche
onderwijzersvereenigingen, gezonden zou
kunnen worden. De bode moest zijn stuk
dan maar ergens laten. Dat ging den
Aartsbisschop niet aan. Indien hij ver
oordeeld werd, zou mgr. Dubourg die
veroordeeling niet aanvaarden. Legt men
hem een boete op, dan zal hij liever zijn
meubelen laten verkoopen dan betalen.
Kardinaal Lugon, de Aartsbisschop van
Reims, heeft zich reeds van een procureur
en een advocaat voorzien.
Duitschland.
Het proces te Kiel in zake de knoeie
rijen bij de Marine wordt met den dag be
langwekkender. Dinsdag is voor het eerst
ter openbare kennis gekomen, dat be
langrijke brieven afrekeningen en boeken
uit de akten verdwenen zijn, die zeer be
zwarend voor den beklaagden magazijndi
recteur Hein rich waren, en in plaats daar
van andere brieven zijn gelegd, die valsch
blijken te zijn. De valsche brieven heb
ben tot strekking het voor te stellen, als
of verschillende knoeierijen begaan zijn
door den werfexpediteur Klünder, die al
eenige jaren op het kerkhof ligt.
Een scheikundige lichtte gisteren voor
de rechtbank toe, dat eenige van de val
sche brieven met anderen inkt dan de
echte geschreven waren, maar met ge-
lijksoortigen inkt als de beklaagde miilio-
nair Frankenthal in de gevangenis ge
bruikte. Tien van de valsche brieven zijn
afkomstig van den beklaagde Hermann
Jacobsohn. Er zijn er eenige bij, waar
boven „op het oogenblik te Kiel" en daar
achter de datum staat. Uit de akten is ech
ter reeds gebleken, dat Jacobsohn te dier
tijde niet te Kiel, maar te Dusseldorf of
te Londen vertoefde. In een woord, er
moet aan alle kanten gruwelijk geknoeid
zijn, om eer en goeden naam van de be
langhebbenden te redden.
Zondagsrust in het zuivelbedrijf.
Gisteren is te Leeuwarden een ver
gadering gehouden tot oprichting van
een Vereeniging ter bevordering van de
Zondagsrust in het zuivelbedrijf en den
melkhandel.
Een voorloopig comité had zich reeds
bezig gehouden met het samenstellen
van concept-statuten.
Nadat de voorzitter het doel der bij
eenkomst had medegedeeld, werd de ver
eeniging tot bevordering van het boven
genoemd doel geconstitueerd, waarna de
ter tafel gebrachte concept-statuten wer
den vastgesteld.
De vereeniging, gevestigd te Leeuwar
den, beoogt de bevordering van de
Zondagsrust in het zuivelbedrijf en in
den melkhandel en gaat uit van de over
tuiging, dat op Zondag de arbeid in ge
noemde bedrijven zooveel mogelijk dient
te worden beperkt en tenminste van
Zondagmorgens 9 uur tot 's namiddags
4 uur geheel dient te worden nagelaten.
Armoede ten platte lande.
Door den heer Hugenholtz is eene in
terpellatie in de Tweede Kamer aange
kondigd over de armoede ten platte
land.
Van belang, in verband hiermede is
hetgeen men aan de N. R. Ct. meldt:
Het is met de werkloosheid onder
boerenarbeiders in Friesland veel beter
gesteld dan men algemeen verwachtte.
De meesten hunner hebben nog werk,
vooral door de stalvoedering, die nog op
elke boerderij plaats heeft. In de weiden
is nog wel grasdit wordt gemaaid, en
dan naar de boerderij gevaren of gere
den. In het dorp Wartena wilde een boei
er voor dit werk nog een maaier bij
hebben hij kon er in 't dorp geen krij
gen, alle arbeiders hadden er werk. In
de heidestreken wordt werk verschaft
door corporaties en landeigenaren met
de ontginning van woeste gronden.
De gemeenteraad van Haarlem heeft gis
teren tot wethouder benoemd de heer Vin
cent Loosjes, ter voorziening in de vaca
ture ontstaan door het bedanken van mr.
J. H. Thiel.
LEIDEN, 11 November.
Ziekenhuisplannen.
Sinds jaren wordt door medische
hoogleeraren al geklaagd over het Aca
demisch Ziekenhuis. De ziekenzalen zijn
te klein, de polikliniken te eng, de inrich
ting is-ondoelmatig en verouderd, en kan
zelfs niet voldoen aan de meest beschei
den eischen van de nieuwere medische
wetenschap. Men zou bij brandgevaar
met de patiënten geen raad weten, doch
ook in normale omstandigheden hebben
deze het niet ruim genoeg en moeten
dikwijls slechts halverwege hersteld
pla.ats maken voor. andere zieken.
Menig rector-margnificus heeft op
den derden Maandag in September bij
de overdracht van het rectoraat, als hij
de lotgevallen van de Hoogeschool me
dedeelde, in het openbaar een klaagtoon
daarover aangeheven, doch tot dusverre
was ook deze een stem des roependen
in de woestijn.
Thans zal daarin spoedig verandering
komen. De regeering heeft naar wij met
stelligheid vernemen, het vaste plan, be
houdens goedkeuring der Staten-Generaal
tot den bouw van een geheel naar den
eisch des tijds ingericht ziekenhuis of lie
ver tot een complex van gebouwen voor
dit doel over te gaan.
Daarvoor heeft de gemeente voor en na
terreinen aangekocht ten westen van liet
station der Holl. IJzeren. Spoorweg-Mij.
aan den Rijnsburgerewg, thans in het ge
heel 10 Hectaren.
Thans is in haar bezit een terreinen
complex, grenzende vanaf Terweepark tot
aan de gestichten Endegeest en Rhijn-
geest, zoodat dan deze gestichten en het
op te richten ziekenhuis met elkander on
derlinge gemeenschap zullen hebben.
Daar zullen de gebouwen verrijzen,
waarop de Leidsche Universiteit trotsch
zal kunnen zijn en die in alle opzichten
zullen kunnen wedijveren met de inrichtin
gen der .andere universiteiten.
Naar we vernemen bestaan er bij
een dames-comité plannen om aan de
„Jonge Garde" een vaandel aan te bie
den, dat bij den gewonen jaarlijkschen
feestavond zal worden aangeboden.
Te Haarlem is geslaagd voor het
examen vrije en ordeoeteningen der
gymnastiek mej. S. C. Boutmij, alhier.
HAZERSWOUDE. Woensdagmorgen is
de reeds bejaarde slager Jac. v. M. ge
vallen, terwijl hij een zwaar stuk vlee'sch
verplaatstehij werd zwaar inwendig
gekneusd door het breken van een rib.
De persoon van wiens zonderling
gedrag wij eergisteren melding maakten
is heden door den gemeente-veldwachter
in verzekerde bewaring gesteld.
KATWIJK AAN ZEE. Voor 9 partijen
haring, die hier in afslag kwamen, werden
de volgende prijzen besieedvolle haring
f 8.75-8.80-9.—9.15, ijle haring f 5.20—
5.255.30—5.45, steurharing f 5.75
7.25—8.—8.70, makreel f 7.45—7.95—
9.10—16.95 per kantje.
Te IJmuiden kwamen van de haring-
visscherij binnen de logger K.W. 80 „De
vier Gebroeders" met 10 last en de bom
schuiten K.W. 90 met 18 last, en K.W.
91 met 17 last en K.W. 50 met 10 last
haring.
Een reddingsboot, die gistermiddag
om 4 uur een proeftocht maakte is om
geslagen. De 14 personen, die er inzaten
vielen allen in zee, maar werden gered.
Eén persoon was bewusteloos, doch kon
door spoedige hulp van dr. Van Walsem
worden bijgebracht. Vad.
NIEUWEWETERING. 't Schijnt, dat
de werkzaamheden aan den «ontworpen
spoorweg ook eindelijk in deze gemeente
zullen aanvangen. Men is althans hier
bezig een woonkeet voor het werkvolk-
op te richten. Naar wij vernemen is
men oo k te Rijpwetering daarmede be
gonnen.
NIEUWKOOP. Door de gezondheids
commissie werden alhierambtshalve eenige
aangewezen woningen, die niet aan alle
eischen der woningwet voldoen, onder
zocht.
Hoewel dit natuurlijk zijn goede zijde
heeft, zal het vermoedelijk den eigenaars
op geldelijke offers en den huurders op
verhooging van huur komen te staan.
OEGSTGEEST. Naar men ons meldt,
heeft een verpleegde uit het gesticht
Endegeest zich door een revolverschot
getracht van het leven te berooven.
Het schot miste echter.
OUDEWETERING. Dinsdagavond ge
raakte, waarschijnlijk door de duisternis
misleid, een sleepboot met zwaar beladen
zolderschuit uit de vaargeul van het Bras-
semermeer en werd door den vrij hevi-
gen wind naar den kant nabij de Meer-
kreukmolen gedreven, alwaar hij op een
ondiep vastliep. Eerst heden gelukte het
de sleepboot zich los te werken en de
reis te vervolgen.
Dinsdagavond gaf de rederijkerska
mer „Joost v. d. Vondel" alhier in het café
Hollandia haar 6e uitvoering. De zaal was
zeer goed bezet.
De yoorzitter, jde heer J. F^ de Ren,
hield een toespraak, waarin hij de aanwe
zigen verwelkomde. Hij deelde daarbij
ook mede, dat dit jaar niet zooals vorige
jaren één doch twee uitvoeringen werden
gegeven, 't Was n.l. het bestuur der Ka
mer gebleken, dat de zaal te klein was
om alle belangstellenden op één avond te
bevatten, zoodat velen zich vorige jaren
met een staanplaats moesten vergenoegen.
De tweede uitvoering wordt daarom den
volgenden avond gegeven.
Opgevoerd werden „Miskende trouw"
treurspel in drie bedrijven. „De klop
geest van Samechtinie", klucht in één be
drijf en „De mislukte Visite", welke stuk
ken veel bijval vonden.
„Joost van den Vondel" heeft waar
lijk wel getoond, dat ook op het platteland
uitstekende krachten voor het tooneelspel
zijn te vinden.
Een gezellig bal besloot dezen pret-
tigen avond.
ROELOFARENDSVEEN. Vrijdag j. 1.
schepte een zandbak, behoorende tot een
naar Gouda varende sleep, in het Brase-
mermeer, nabij de Noorderhem, water en
zonk. Verschillende baggerschuiten zijn
reeds eenige dagen bezig den zandbak
leeg te baggeren om het lichten te ver
gemakkelijken.
RIJPWETERING. De gemeente-veld
wachter Post alhier, geraakte Zaterdag
middag met zijn rijwiel in de Rijpwe
tering. Door eenige voorbijgangers werd
hij uit zijn benarde positie gered en naar
huis gebracht. Hoewel hij zich eenigs-
zins ongesteld gevoeld had, was hij toch
per rijwiel uitgegaan om zich naar Nieu-
wewetering te begeven. Onderweg raak
te hij door verergering van zijn ongesteld
heid, zijn macht over het rijwiel kwijt
met het ongelukkige gevolg, dat hij te
water reed.
SASSENHEIM. De raad dezer gemeente
vergadert Vrijdag 12 November a.s. n.m.
71 uur.
De agenda luidt:
1 o In gekomen stukken.
2o Verzoek gemeenteraad Lisse.
3o Samenstelling commissie tot ver
krijging van een Electrische tramver
binding in den bloembollenstreek en het
geen verder ter tafel zal worden gebracht.
TER AAR. Het bestuur van den Uit-
eindschen- en Middelpolder brengt ter
openbare kennis, dat Ged. Staten heb
ben goedgekeurd de op 29 Sept. 1909
vastgestelde Keur en dat deze alsnu van
8 November af gedurende dertig dagen
voor belanghebbenden ter inzage ligt ten
kantore van den secretaris des polders
ten gemeentehuize te Ter Aar.
Het bestuur van den Noord eind en
Geerpolder maakt bekend, dat het ont
werp der herziene Keur of Politieveror
dening des polders van 6 Nov. af ge
durende dertig dagen ter inzage ligt ten
huize van den Voorzitter en ten kantore
van den secretaris.
De tuindersvereeniging „de Ter-
Aarsche Augurkenveiling" zal op
Woensdag 24 November a.s. om zeven
uur 's avonds hare najaarsvergadering
houden in „'t Wapen van Ter AAr" te
Langeraar. De agenda bevat de volgen
de punten 1. Opening der Vergadering;
2. Lezir.g der notulen 3. Voorloopige
rekening van den Kassier-boekhouder 4.
Verslag van den Secretaris; 5. Verkie
zing der Eind-commissie; 6. Mededee-
ling van het Bestuur7. Rondvraag en
sluiting.
ZOETERWOUDE (Rijndijk) De R. K.
Tooneel-vereeniging „Ons Genoegen",
heeft hare studie weder hervat, om met
de a.s. Vastenavond 2 uitvoeringen te
geven, een ten bate der armen.
Opgevoerd zullen worden „De Wees
uit het gebergte" opgevolgd door „Bar
bier Brugwachter".
STATEN-GENERAAL.
Waterstaatsbegrooting.
Aan het voorloopig verslag wordt het
volgende ontleend:
Benoeming van een referen
daris voor postzaken. Gaarne
zouden verscheidene leden o. a. verne
men, welke de werkkring en de hiërar
chische positie van dezen referendaris
zullen zijn en welke de verhouding zal
zijn van dezen ambtenaar tot den secre-
eraal en tot den directeur-gene
raal van de posterijen.
Waterwegen en wegen. Naar.
aanleiding van de mededeeling in de
rede tot opening der zitting, dat heU
voorstellen tot uitvoering van belangrijke
waterstaatswerken in voorbereiding zijn*
werd door eenige leden de wensch ge
uit, dat ook werk gemaakt zou worden
van kleinere waterstaatswerken, in het
bijzonder tot het productief maken van
den bodem, en van verbetering van we
gen. De scheiding der departementen
van Waterstaat en van Landbouw, Nij
verheid en Handel, is, naar men meende',
aan een goede behandeling dezer aan
gelegenheden niet bevorderlijk.
Buitenhaven te Schevenin-
en. Door sommige leden werd ge
wezen op de klachten omtrent de te
geringe diepte dezer haven en op "betere
zorg voor de diephouding aangedrongen.
Andere leden waren van meening, dat
de hooge kosten dezer haven niet in
evenredigheid zijn met het daarbij be
trokken rijksbelang. Zij vroegen of het
niet mogelijk ware, dat de zorg voor de
haven overgelaten werd aan de gemeen
te 's-Gravenhage.
Blijkens de Memorie van Toelichting
wordt f 10,000 gevraagd voor eventueele
versterking van de bestorting een 'de zee-
en havenzijde der hoofden. Er wordt ver
der gewezen op de mogelijkheid, dat
zich onverwachte verschijnselen voor
doen, welke dadelijke voorziening noo-
dig kunnen maken. Sommige leden
meenden, dat, indien men kredieten gaat
vragen op grond van mogelijke gebeur
tenissen, deze begrooting met millioenen
zou zijn te verhoogen. Zij konden daar
om, behoudens nadere inlichting, geen
vrijheid vinden tot het toestaan van ge
noemde som mede te werken.
Visschershaven te IJmuiden.
Eenige leden vroegen, of het niet wen-
schelijk is terug te komen op de wijzi
gingen in het reglement voor den verkoop
van de visch gemaakt. Naar men meende,-
blijft de ontevredenheid over de nieuwe
regeling voortduren en ziet men daarin
een vermomde wijze van heffing van ha
vengeld.
Spoorwegpolitie k. Gevraagd
werd, hoever de werkzaamheden van de
staatscommissie voor de spoorwegpolitiek
gevorderd zij'n. Eenige leden spraken
den wensch uit, dat het verslag der com
missie ook een raming zou bevatten van
de uitgaven, die uit de overneming van
de exploitatie der spoorwegen in handen
van den staat zouden voortvloeien, en dat
daarbij rekening zou worden gehouden
met een regeling der tarieven, zooals die
bij een staatsbedrijf met het oog op de
volksbehoeften en de volkswelvaart zul
len moeten worden ingericht; met de uit
gaven, die dan voor aanleg van nieuwe
verbindingen noodig zullen zijn; met een
loonregeling, die aan gegronde grieven
een einde zal maken, en met een behoor
lijke regeling van amortisaties en afschrij
vingen.
Spoorwegpersoneel. Sommi
ge leden, betreurden, dat, niettegenstaan
de vele verbeteringen in de positie van
het personeel zijn aangebracht, toch zoo
veel grieven worden vernomen. Terwijl
enkelen van oordeel waren, dat hierin
alleen door invoering van staats-exploi-
tatie afdoende verbetering van den toe
stand is te brengen, betoogden vele ande
ren, dat ook bij het voortbestaan van par
ticuliere exploitatie het mogelijke gedaan
kan en behoort te worden om aan grieven
die gegrond zijn, tegemoet te komen,
maar dat het wel ondoenlijk is aan alle
bezwaren en wenschen gevolg te geven.
Eenige leden wenschten te vernemen, of
de Minister kan mededeelen, welke ver
anderingen hij in de reglementen tot
vaststelling van de dienstvoonvaarden
denkt te brengen ten aanzien van de re
geling der loonen, de inrichting der
scheidsgerechten, het beheer van het zie
ken- en ondersteuningsfonds bij de Ex
ploitatiemaatschappij en de pensioens-
voorwaarden. Ook werd verlangd dat de
R. D. V. zooveel mogelijk in overeenstem
ming zouden worden gebracht met de
wettelijke bepalingen betreffende de ar
beidsovereenkomst.
Andermaal werd door eenige leden ge
klaagd over de vele ontheffingen van de
bestaande bepalingen omtrent den ar
beidsduur. Niet zelden duren de diensten
12 a 14, zelfs 16 uren per dag, waarbij
onvoldoende gelegenheid gegeven wordt
tot het gebruiken van maaltijden.
Vermeld werd, dat blijkens het door
den heer Rahusen ingestelde onderzoek
i het pensio.enfonds van de Exploitattemaat-
