VRIJDAG 20 JUNI 1947.
87
Gemeentebegroting Algemene beschouwingen.
(Menken.)
stromingen is het bereikte resultaat zeker niet voor het gering
ste deel toe te schrijven aan deze documenten.
De opzet van de sociale wetgeving in Nederland door Tal ma,
en Aalberse, die voor vele landen toonaangevend is geweest,
èn de ontwikkeling daarvan wordt hierbij beroept spreker
zich op prof. van der Ven van de Economische Hogeschool te
Tilburg gekenmerkt door twee aspecten, n.l. de noodzaak
om in te grpijen en de juridische vormgeving. Spreker herinnert
zich uit de jaren omstreeks 1920 nog zeer goed dat toen
nog wel eens gesproken werd over de arbeiders, die geen
rechten hadden, maar enkel plichten spreker hoopt van
harte dat sinds het ogenblik waarop aan de rechten van de
arbeider juridische vorm en juridische inslag gegeven is,
deze theorie afgedaan heeft. Na de laatste wereldoorlog
is echter naast het sociale aspect van het arbeidsrecht ook
opgekomen het economisch aspect. Spreker maakt op dit
punt tot de zijne de woorden van dr Koenraad in diens
Handboek der maatschappij-leer, dat in de verhouding
kapitaal arbeid radicaal gebroken moet worden met
alles wat herinnert aan de opvatting, als zou de arbeidskracht
op één lijn staan met gewone koopwaar. De arbeidsverrich-
ting moet gezien worden als een uiting van maatschappelijk
dienstbetoon, die de persoonlijke waardigheid en de per
soonlijke doelstelling van haar drager deelt en die bij gevolg
zowel voor sociale als voor economische aangelegenheden
door een sfeer van recht is omgeven.
En verderop zegt dr Koenraad:
„In nieuwe organen zal naar de maatstaf van recht en
billijkheid medezeggenschap tot uiting komen, inzake loon-
en arbeidsduur, veiligheid, zedelijke en hygiënische toestanden
technisatie en rationalisatie, kortom in alle zaken waarbij
de arbeider mede verantwoordelijkheid heeft te dragen."
In deze richting zal naar sprekers mening de medezeggen
schap gaan. Spreker zegt: zal gaan, omdat veel van de mede
zeggenschap nog theorie is, en nog zeer weinig is gecon
cretiseerd. Anderen zullen misschien opmerken, dat het
in die richting sneller moet gaan, weer anderen zullen zeggen,
dat het in die richting fout gaat. Inzake het economisch
aspect van de arbeid beroept spreker zich op Thomas van
Aquino, die in zijn Summa Theologica tot deze stelling komt:
God heeft aan de arbeid, naast een meervoudige ethisch
en een alles dominerend einddoel, eerst en vooral een econo
misch doel gesteld. Spreker ziet niet in waarom niet voor
de factor arbeid een sociaal èn economisch recht zich zou
baan breken.
Ten aanzien van hetgeen door de verschillende sprekers
over de medezeggenschap is gezegd, ligt het accent vanzelf
sprekend nogal verschillend. Hetgeen de een noemt uitbrei
ding van democratie, op economisch terrein, acht de ander
misbruik van het woord democratie. Het zij de opponenten
tot troost, dat er wel meer woorden zijn, die een dubbele
betekenis hebben, in de volksmond althans.
De heer van Weizen meent, dat inzake de medezeggen
schap de partijen een eindweegs kunnen samengaan en hij
acht het voorstel-Schüller inzake de medezeggenschap niet
veel meer dan een technische herziening van het dienst
commissie-reglement. Even later voegde hij daaraan echter
toe, dat er wellicht meer nodig is dan overleg ter plaatse.
Daarmede is in deze quaestie de spijker op de kop geslagen.
De mening van de heren Schüller en Wilmer, dat het
College dit grote vraagstuk aan de kapstok van het Centraal
Orgaan zou hebben opgehangen, is wel zeer zonderling.
Het Centraal Orgaan is de samenbundeling inzake de perso-
neelvraagstukken van alle gemeentebesturen, die daarin
en daardoor samenwerken in centraal overleg met de top-
besturen van de organisaties van Overheidspersoneel. In
dien iets van belang is voor de autonomie van de gemeenten,
dan is het juist dit Centraal Orgaan, waarin èn de gemeente
besturen èn de organisaties eigen standpunten bepalen.
En wanneer er nu in deze Raad één man is, die getamboe
reerd heeft op het samengaan in het Centraal Orgaan, op
grond van het zeer juiste motief, dat dit de taak van het
plaatselijk Georganiseerd Overleg zou verlichten, dan is het
wel de heer Schüller geweest. En juist dit urgente, maar ook
zeer ingrijpende vraagstuk is niet het minst door de organisa
ties van Overheidspersoneel verleden jaar in bespreking ge
geven bij het Centraal Orgaan, omdat dit vraagstuk zich
overal voordoet. Het concept-reglement voor de dienst
commissies is in de zomer van 1946 aan verschillende gemeen
tebesturen toegezonden; de gemeentebesturen, toen aange
sloten bij het Centraal Orgaan, vroegen aan deze instantie
enig advies. Het Centraal Orgaan, waarmede dus de ver
tegenwoordigers van ambtenaren en werklieden regelmatig
overleg plegen, heeft toen dringend verzocht daarvan zijn
de topbesturen op de hoogte geen locale beslissingen te
nemen voordat het Centraal Orgaan in overleg met de
Gemeentebegroting Algemene beschouwingen.
(Menken.)
organisaties een bepaalde richtlijn had aangegeven. Nu zoekt
het College aansluiting bij het Centraal Orgaan, mede met
het oog op dit belangrijke vraagstuk en nu wil men blijkbaar
ter plaatse een boom opzetten over dit vraagstuk der
medezeggenschap, waartoe brieven en voorstellen ter tafel
komen. Tegen het opzetten van een boom over dit urgente
en voor iemand, die aan een Economische Hogeschool ge
studeerd heeft, zeer aantrekkelijke vraagstuk heeft spreker
geen bezwaar, maar wil dat gesprek vruchtbaar zijn, dan
moet spreker niet alleen zich persoonlijk een mening over dit
vraagstuk gevormd hebben, maar dan moet tenminste het
standpunt van het College enigszins bepaald zijn. De be
paling van dit standpunt is nu wel niet totaal afhankelijk
van het advies van het Centraal Orgaan, maar toch wil men
daarmede wel enigszins op de hoogte zijn. Dat is toch waarlijk
niet een quaestie, die men met een handomdraaien oplost.
De Stichting van de Arbeid doktert al zeer lang bij de geboorte
van de medezeggenschap in het bedrijfsleven; het Centraal
Orgaan zit op dit punt niet voor niets eveneens met moei
lijkheden, mede met het oog op het feit, door de heren Woud
stra en Knol naar voren gebracht, dat Overheidsbedrijven
nog wel een ander kantje hebben dan private bedrijven.
Spreker is het met de heer Knuttel volkomen eens, dat
men niet in juristerij het summum moet zoeken, maar
wanneer een en ander niet ten minste juridisch kan worden
gefundeerd, heeft men er voor de toekomst niet veel aan.
De opmerking van de heer Schüller, dat de organisaties
met betrekking tot dit vraagstuk met een kluitje in het
riet worden gestuurd, vindt spreker beledigend. Toen het
Georganiseerd Overleg in Leiden nog niet functionneerde,
hadden de organisaties regelmatig contact met het gemeente
bestuur. Ook over dit onderwerp is weieens van gedachten
gewisseld. In het Georganiseerd Overleg is over dit punt
open kaart gespeeld. Hoe rijmt men het in Leiden nu zeer
snel medezeggenschap invoeren met b.v. de salarisacties,
waarbij de organisaties om zeer begrijpelijke redenen wel
degelijk aansluiting bij de landelijke regeling zoeken?
Dan dient men ook consequent te zijn en nu niet plotseling
de gemeentelijke autonomie naar voren te schuiven om dit
vraagstuk ter plaatse te bedokteren.
Is men ontevreden, dat het Centraal Orgaan nog te weinig
van zich deed horen? De raad heeft gisteren besloten, dat de
gemeente er zich bij zal aansluiten; over de precieze stand
van zaken is het College uiteraard niets bekend. Wel is
het College voornemens van dit lidmaatschap ter dege ge
bruik te maken en aan te dringen op spoed, wanneer naar
zijn mening niet voldoende spoed zou zijn betracht. Daartoe
is noch een voorstel, noch een motie nodig.
Het College heeft met betrekking tot de medezeggenschap
geen papieren weg te moffelen; het heeft ook geen kapstok
nodig; maar het zal binnen de kortst mogelijke tijd met voor
stellen komen. Eerst dan is het punt van samenspreking aan
wezig en bestaat de mogelijkheid, dat Burgemeester en Wet
houders een gefundeerd praeadvies over de motie van de
heren Wilmer en van Oijen uitbrengen.
Enkele leden schijnen te vergeten, dat er op het Stadhuis
ook nog wel iets anders dan alleen personeelszaken te behan
delen zijn. De heer Schüller behoeft slechts te informeren
bij zijn fractiegenote, die lid van de districtsraad voor het
consumentencrediet is, om te vernemen, welk werk aan de
winkel was en is. Hij is toch geen vreemdeling in Jeruzalem!
Maandenlang is de afdeling Financiën annex Personeels
zaken overbelast geweest met het klaarstomen van deze
begroting. Grote vraagstukken moesten daardoor even blijven
liggen. Noch Burgemeester en Wethouders, noch de ambte
naren zijn automaten, waarbij men slechts op een knop be
hoeft te drukken om alles klaar voor de levering te ontvangen.
Spreker komt thans tot de behandeling van verschillende
kleinere zaken van het personeelsbeleid.
In antwoord op de vraag van de heer Lombert, of slechts
van herclassificatie van werklieden sprake is, deelt spreker
mede, dat de her classificatie van de ambtenaren tegelijkertijd
zal plaats vinden.
Het zij de heer Schüller, die zich voornamelijk verbaast
over het antwoord van het College in zake het personeel van
de Gemeentelijke Geneeskundige- en Gezondheidsdienst, tot
troost, dat de verbazing ook aan de kant van het College is.
De vraag om het Arbeidsovereenkomstenreglement, en met
name artikel 7 daarvan, toe te passen, is op zich zelf heel
normaal. Er is echter wel van enige overdrijving sprake,
wanneer wordt gezegd, dat alle andere bepalingen naar
willekeur worden toegepast. De heer Schüller overdrijft,
wanneer hij in de Raad verklaart, dat het personeel rechteloos
is, terwijl van de 68 artikelen een paar naar zijn mening niet
precies worden toegepast. Van overdrijving is te meer sprake,
nu noch het betrokken personeel, noch enige organisatie
