8
willen maken dan nadat een door hen in 1935 ingestelde
commissie de vraag had beantwoord, of de hooge kosten
van de koppellijnen, welke bij voortzetting van de bestaande
productiewijze ten slotte volledig door de stroomverbruikers
zouden moeten worden gedragen, goedgemaakt zouden
kunnen worden door invoering van een stelsel van collec
tieve stroomopwekking; bij bevestigende beantwoording van
deze vraag bad de commissie tevens aan te geven op welke
wijze deze collectieve stroomopwekking technisch, financieel
en juridisch moest worden tot stand gebracht.
Deze commissie, waarin het provinciaal bestuur en de
besturen van de zes stroomopwekkende gemeenten (Delft,
Dordrecht, Gouda, 's-Gravenhage, Leiden en Rotterdam)
waren vertegenwoordigd voor Leiden hadden de Burge
meester en de Directeur der Stedelijke Fabrieken van Gas
en Electriciteit daarin zitting heeft blijkens haar onlangs
verschenen verslag de bovenvermelde vraag op grond van
uitvoerige berekeningen bevestigend beantwoord (zie Hoofd
stuk II van baar verslag) en geadviseerd tot de oprichting
van een naamlooze vennootschap, genaamd Electriciteits-
bedrijf Zuid-Holland, door de Provincie en de zes gemeenten
gezamenlijk, welke vennootschap krachtens de door de
commissie ontworpen overeenkomst tusschen de Provincie
en de zes gemeenten de koppellijnen zal bezitten en exploi-
teeren, leiding zal geven bij de inrichting en exploitatie van
de gemeentehjke electriciteitsfabrieken, de toekomstige uit
breidingen dier fabrieken zal coördineeren en aanwijzingen
zal geven omtrent het gebruik van de productiemiddelen,
daaronder begrepen die inrichtingen, welke, niet dienende
voor de productie, toch van onmiddellijken invloed zijn op
de bedrijfszekerheid van de collectieve stroomopwekking
(schakelinstallaties
De kosten van het door de commissie ontworpen provin
ciale koppelplan, eenerzij ds bestaande uit de verbindingen
Dordrecht-Rotterdam-'s Gravenhage-Leiden met een bedrijfs-
spanning van 150.000V., waarvan de verbinding Rotterdam
's Gravenbage reeds gereed is, en anderzijds bestaande uit
de verbindingen Rotterdam-Delft en Rotterdam-Gouda met
een bedrijfsspanning van 25.000 V., (zie de blz. 9 tot en met
12 van baar verslag), worden door haar, rekening houdende
met de inmiddels ingetreden prijsstijgingen, op ten hoogste
12 millioen geraamd, welk bedrag door de Provincie als
rentedragend voorschot aan de N.V. zal worden verstrekt;
bovendien zal de Provincie aan de N.V. op haar verzoek
bet noodige kasgeld verstrekken tot een totaal bedrag van
ten hoogste één millioen gulden op dezelfde voorwaarden,
als waartegen de Provincie zelve kasgeld opneemt.
De rente en aflossing van door de N.V. te sluiten geld-
leeningen wordt tot één derde gedeelte van bet verschuldigde
bedrag door de Provincie en voor het overige gedeelte door
de gemeenten gewaarborgd en wel in verhouding tot de
bevolkingscijfers van de gebieden, waarin door baar elec-
triscbe energie aan derden wordt verkocht.
Bij de door de commissie voorgestelde wijze van collec
tieve stroomopwekking bbjven de electriciteitsfabrieken
eigendom der gemeenten; zij stellen echter baar gebeele
productie-vermogen ter beschikking van de N.V., die op baar
beurt aan de zes gemeenten den door baar benoodigden
stroom zal leveren. Aan anderen dan aan de zes gemeenten
mag de N.V. geen stroom leveren, tenzij met instemming
van den Raad der gemeente, binnen welker verzorgings
gebied de levering zal geschieden. Omgekeerd verplichten
de Provincie en de zes gemeenten zich, allen door baar
benoodigden stroom van de N.V. te betrekken en er niet
toe mede te werken, dat binnen de Provincie door anderen
electrische energie anders dan voor eigen gebruik wordt
opgewekt.
De vergoeding, welke de N.V. aan de gemeenten voor de
beschikbaarstelling van de productiemiddelen en voor de
levering van de electriciteit verschuldigd is, is in het algemeen
gebjk aan de werkebjk door de gemeenten gemaakte kosten,
terwijl de N.V. aan de gemeenten den stroom weder levert
op zoodanige voorwaarden, dat de totale lasten der N.V.,
met inbegrip dus van die van de door baar over te nemen
of aan te leggen koppellijnen, juist worden gedekt; voor
nadere bijzonderheden hieromtrent zij verwezen naar bij
lage III van de concept-overeenkomst. Het maken van
winst beoogt de N.V. derhalve niet.
Volgens de in de concept-overeenkomst opgenomen sta
tuten zal de vennootschap een maatschappebjk kapitaal
hebben van 430.000.verdeeld in 43 aandeelen, elk
groot 10.000.waarvan de Provincie er 11 zal nemen
en de zes stroomproduceerende gemeenten de overige, en
wel Rotterdam 10, den Haag 8, Dordrecht 5, Leiden 4,
Delft 3 en Gouda 2. Deze verdeeling is zoodanig, dat, als
alle aandeelen vertegenwoordigd zijn, voor bet nemen van
een besluit de overeenstemmende wil van ten minste drie der
deelnemers aan de combinatie vereischt is. Art. 5 der statuten
bevat voorts een waarborg, dat deze verhouding niet zonder
gegronde reden zal worden verbroken, door te bepalen,
dat alleen de Provincie Zuid-Holland en de in die Provincie
gelegen gemeenten aandeelhouder kunnen zijn en overdracht
van aandeelen aan een ander dan de vennootschap zelve
(art. 6) slechts mag geschieden aan een publiekrechtelijk
lichaam, waarmede de Raad van Commissarissen verklaard
heeft genoegen te nemen.
Tot de bevoegdheid van de vergadering van aandeel
houders behoort onder meer bet beslissen omtrent bet deel
nemen in andere ondernemingen of maatschappijen, voor
zoover daarmede een bedrag van meer dan 100.000.
gemoeid is en het aangaan van geldleeningen tot een bedrag
van meer dan 100.000.Ook is zij bevoegd tot wijziging
van de statuten en tot ontbinding van de vennootschap,
waarvoor echter een meerderheid van 3/4 der geldig uit
gebrachte stemmen is vereischt, terwijl tevens noodig is,
dat ter vergadering tenminste 4/s ('er aandeelen vertegen
woordigd zijn. Is dit laatste niet het geval, dan wordt een
tweede vergadering gehouden, welke met de genoemde
meerderheid tot de wijziging of ontbinding kan besluiten,
ongeacht het aantal vertegenwoordigde aandeelen.
Het bestuur der vennootschap, de dagelijksche leiding
van het bedrijf, berust bij een uit een of meer directeuren
bestaande directie; de Directeur(en) wordt (worden) benoemd
door de algemeene vergadering van aandeelhouders uit een,
voor zoover de wet dit toelaat, bindende voordracht van
den Raad van Commissarissen; zij stelt tevens op voorstel
van dien Raad het salaris van de directie vast.
De Raad van Commissarissen is belast met het toezicht
op de directie, die voor alle eenigszins belangrijke besluiten
de voorafgaande machtiging van dien Raad behoeft. De
Raad van Commissarissen zal bestaan uit 10 leden, waarvan
Gedeputeerde Staten er 2, waaronder de Voorzitter, be
noemen. De overige leden worden gekozen door de algemeene
vergadering van aandeelhouders uit bindende voordrachten
van de Colleges van Burgemeester en Wethouders der zes
deelnemende gemeenten en wel in dien zin dat Burgemeester
en Wethouders van Rotterdam en den Haag elk zulk een
voordracht doen voor twee commissarissen en Burgemeester
en Wethouders der overige vier gemeenten elk voor één
commissaris.
Ten slotte voorzien de statuten nog in de instelling van een
Raad van Bijstand, die de directie der vennootschap bijstaat
in de algemeene leiding van het bedrijf, in het bijzonder ten
aanzien van het overleg tusschen de vennootschap en haar
aandeelhouders, die electrische energie aan haar leveren,
resp. van haar betrekken. Voor zeer belangrijke beslissingen,
waarvan art. 12, tweede lid, er eenige met name noemt, is het
vooraf inwinnen van het oordeel van den Raad van Bijstand
voor de directie plicht. De Raad bestaat, behalve uit de
directie van de vennootschap, uit de directeuren van de
electriciteitsbedrijven der zes stroomopwekkende gemeenten,
terwijl de Raad van Commissarissen bevoegd is daarin nog
een of twee andere leden te benoemen.
Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten hebben zich
inmiddels met de voorstellen der commissie vereenigd, terwijl
Gedeputeerde Staten ons hebben verzocht te willen bevor
deren, dat ook onze gemeente aan de verwezenlijking van die
voorstellen haar medewerking verleent.
Met Commissarissen der Stedelijke Fabrieken van Gas en
Electriciteit, wier gevoelen wij hieromtrent inwonnen, zijn
wij van oordeel, dat Leiden door het aangaan van de overeen
komst volgens het overgelegde concept dient mede te werken
aan de oprichting van de naamlooze vennootschap, onder
wier leiding dan in den vervolge de benoodigde stroom door
de zes door koppellijnen te verbinden bedrijven in samen
werking zal worden geproduceerd. Wel zal de gemeente
daarmede afstand doen van een deel van het volkomen zelf
standige beheer van haar electriciteitsfabriek, doch daartegen
over staat, dat op deze wijze zoowel de veiligheid als de eco
nomie van de electriciteitsvoorziening zal worden gebaat.
Trouwens, uit het boven medegedeelde is al gebleken, dat de
gemeente op dit gebied reeds thans geen algeheele vrijheid
bezit; immers de uitbreiding van de electriciteitsfabriek is
afhankelijk van een vergunning van Gedeputeerde Staten,
terwijl dit College aan de gemeente de verplichting tot koppe
ling kan en in de toekomst kwam de beoogde samenwerking
niet tot stand zeker zou opleggen. Door de koppellijnen
tevens te gebruiken voor een stelsel van collectieve stroom
opwekking bestaat bovendien het vooruitzicht, dat de kosten
van aanleg van de koppelhjnen de kosten van de koppel
verbinding 's-Gravenhage-Leiden worden alleen al op 1,8
millioen gulden geraamd geheel of voor een gedeelte kunnen
worden goedgemaakt, hetgeen anders niet het geval zou
zijn. En al zal als gevolg van de door den aanleg van het
koppelnet veroorzaakte kosten vermoedelijk de door de ge
meente aan de vennootschap voor den stroom te betalen
