40 WOENSDAG 23
Gemeentebegrooting Algomecne beschouwingen.
(Bergers e.n.)
meter, na lang electriciteitsgebruik, reeds 10 of meer keeren
is betaald; de meter moet, nadat men er eenige jaren huur
voor betaald heeft, eigendom van den gebruiker worden;
nu betaalt men altijd maar door huur; het blijft altijd een
suikerpotje voor de gemeente. Spreker ziet er een oneerlijk
heid in, dat altijd betaald moet worden voor iets, waaraan
men totaal niets heeft; het is in het belang van de Licht
fabrieken, dus van de gemeente, dat men het verbruik kan
aflezen. Wanneer men den meter afbetaald heeft, moet hij
eigendom van den gebruiker wordenspreker hoopt, dat de
heer Goslinga dit goed in de gedachten zal houden. De heer
Goslinga zegt: neen, maar de Baad zou er wel eens anders
over kunnen deuken. De heer Goslinga zegt nu, dat de Baad
zich pas een jaar geleden heeft uitgesproken, maar de tijd
gaat snel; wat vandaag niet kan, gebeurt misschien mor
gen wel.
Spreker dankt den heer van Eek, dat deze het zoo voor
den middenstand opneemt, maar de sociaal-democratische
voormannen moesten den arbeiders dan ook voorhouden, dat
zij den middenstand in alle opzichten moeten bevoordeelen
en niet de coöperatie zoo sterk moeten uitbreiden en dat zij
ook niet de groote winkel concerns moeten bevoordeelen; dat
is het grootkapitaal, waartegen de S.D.A.P. altijd zoo te
keer gaat.
Een levensmiddelenraad is absoluut niets voor Leiden;
zoolang van overheidswege de ordening en saneering van den
winkelstand niet zijn doorgevoerd, geeft een levensmiddelen-
raad niets. Eerst is noodig ordening: die moeten de menschen
zelf in het leven roepen, maar de saneering moet van bovenaf
komen; de Overheid moet bepalen: in één wijk mogen maar
zooveel winkels in elke branche zijn, en: wie een zaak wil
beginnen, moet de levensvatbaarheid daarvan aantoonen,
wat betreft zijn vakkennis en zijn financieele kracht. Men
moet evenwel niet beginnen met een levensmiddelenraad;
die is maar een gewoon lapmiddel. De levensmiddelen worden
er niet goedkooper door; de statistiek wijst uit, dat overal
waar een levensmiddelenraad en overheidsbemoeiing te dezer
zake bestaan de prijzen hooger zijn; spreker wijst op het
vleeschmonopolie in Amsterdam. Het vleeseh was in Amster
dam altijd duurder dan in plaatsen, waar die overheidszorg
niet bestond.
De sociaal-democraten zijn altijd voorstanders van uit
voering van werken in eigen beheer; dit is ook in strijd met
het belang van den middenstand; als men den middenstand
op zijn hand wil krijgen, moet men den middenstand die
werken laten uitvoeren, in plaats van door de gemeente zelf.
Bovendien is uitvoering in eigen beheer altijd veel te duur
en vooral niet beter dan aanbesteding; spreker weet dit uit
ervaring. Bij het controleeren van het verven van balken en
binten is dit gebleken, het is spreker van verschillende zijden
bevestigd.
De heer Sehiiller vraagt: waar. De heer Bergers moet
feiten noemen.
De heer Bergers zal den datum opzoeken. Het werk bleek
wel degelijk goed in ordevan gemeentewege verwacht spreker
het niet beter, maar ook niet goedkooper. De heer van Eek
moet dus zooveel mogelijk strijden tegen eigen beheer.
Aan ontspanning voor werkloozen (voorstel No. 16) is in
het geheel niet te beginnen; daarvoor zou men veel meer
geld moeten hebbenom ieder tevreden te stellen, zou men
een zeer groot bedrag noodig hebben. Men zou daarin moeten
betrekken alle werkloozen; waar dezen tot verschillende
richtingen behooren, zou het voorgestelde bedrag over die
richtingen verdeeld moeten worden en dan was het bedrag
heelemaal te klein om daaraan te beginnen. Het is niet de
moeite waard zich daarover het hoofd te brekendat voorstel
is heel leuk om een nummer hooger te komen.
Volgens den Wethouder is het keurloon voor ingevoerd
geslacht vee ongeveer gelijk aan het tarief voor het slachten,
maar hij weet ook wel, dat dit niet waar is. Van een varken
is ongeveer een derde vleeseh; de rest bestaat uit kop, pooten,
ooren enz. Het spek gaat naar de Begeering en daarmede
heeft de keuring niets uit te staan; het kan in elke plaats
gezouten worden, indien er een geschikte gelegenheid voor is.
Voor een derde van het varken behoeft men dus bij den
invoer keurloon te betalen en dat bedraagt veel minder dan
het tarief bij het slachten.
Men had het voornemen een adres aan den Baad te zenden,
maar spreker heeft het zoo lang mogelijk tegengehouden,
omdat de begrooting van het Slachthuis al goedgekeurd was.
Spreker heeft steeds in den Baad gestreden voor verlaging
van de tarieven. De gemeente is er wel bij, als zij verhoogd
moeten worden, maar op het verzoek om ze te verlagen,
antwoordt zij altijd, dat het niet kan. Spreker is een van
JANUABI 1935.
Gemcentebegrooting Algemeene beschouwingen.
(Bergers e.a.)
degenen geweest, die gevraagd hebben om een vleeschkeuring.
De slagers hebben nooit gevraagd om een kostbaar Slachthuis,
omdat zij wisten, dat het te duur zou worden en ieder zijn
eigen slachtgelegenheid had. Nadat het abattoir tot stand
gekomen is, is het tarief gestegen van 0,80 per varken tot
5,65. Nu de jaren van de hoogconjunctuur voorbij zijn en
de grondstoffen niets meer kosten dan vóór den oorlog, is
het tarief verminderd van 5,65 tot f 4,85, zoodat men nog
lang niet gekomen is, waar men zijn moet.
Het Slachthuis is gebouwd ter wille van den hygiënischen
toestand in de gemeente, zoodat de gemeente desnoods de
kosten er van moet betalen. In alle geval mag het Slachthuis
geen winstbron voor de gemeente zijn.
Spreker heeft niet altijd met pleizier deel van de Commissie
voor het Slachthuis uitgemaakt, al waren de verhoudingen
in de Commissie vriendschappelijk en zijn er nooit harde
woorden gevallen. Spreker had vier leden tegenover zich, die
hem echter nooit hebben kunnen aantoonen, dat de inrichting
van het Slachthuis alleen door de gebruikers moet worden
betaald. Het Slachthuis mag men over vele jaren afschrijven,
zoodat ook het nageslacht de bosten er van kan dragen.
Spreker hoopt, dat het College te gelegener tijd tot een
verlaging van de slachthuistarieven zal overgaan. Thans is
al een slager er toe overgegaan, zijn vee buiten Leiden te
laten slachten en daardoor heeft de gemeente wekelijks een
schadepost van 150.en is dit aan den zeer lagen kant geschat.
Bij het voorstel tot regeling van de tarieven voor de firma
Tieleman en Dros heeft spreker getoond, dat als er haast
bij de zaak is, hij zich er geen minuut tegen verzet. Spreker
hoopt, dat ook het College in dezen van goeden wille zal zijn.
Wat het lustrum betreft, zou spreker bezwaren tegen de
feestelijkheden hebben, wanneer daardoor de Zondagsheiliging
in gevaar kwam. Een feest in de stad brengt overigens leven
in de brouwerij en vele gemeentenaren kunnen er iets aan
verdienen. Men moet de zaak dan ook niet te pessimistisch
bezien. Men kan het aan de zijde van den heer van Es ook
te ver drijven.
Het aankoopen van gronden in de omgeving van de be
bouwde kom kan zijn goede zijde hebben met het oog op
de toekomst. Als de gronden evenwel eenige jaren ongebruikt
blijven liggen, kan de rente van de kapitalen, die men voor
den aankoop heeft moeten leenen, een schadepost voor de
gemeente vormen, al zouden de gronden bij verkoop inmiddels
ook in waarde zijn gestegen. Dan heeft men de rente al
opgesoupeerd in den vorm van al wat verloren is in die jaren.
Spreker zou er voor zijn om grond te koopen, wanneer men
dien in korten tijd noodig had, maar hij vindt het niet in
orde om alles te koopen wat los en vast is, tenzij de grond
of panden grenzen aan de gemeente-eigendommen.
De heer Koole had niet verwacht, bij deze begrooting een
voorstel te moeten indienen tot bestendiging van het subsidie
voor vereenigingen tot kinderuitzending; hij had gedacht,
dat het gemeentebestuur voor het werk van deze vereeni
gingen meer waardeering zou hebben getoondspreker
heeft daarvoor groote waardeering.
De centrale vereeniging heeft, in tegenstelling tot de
christelijke, kinderen moeten afwijzen, nl. 6; dit moet toch
verschrikkelijk zijn voor de ouders, die bij deze vereeniging hulp
zoeken voor hun kinderen. Het gemeentelijk subsidie aan
deze vereeniging bedraagt 510.0.75 voor eiken ver-
pleegdag), op voorwaarde, dat de vereeniging er ook 510.
bij legt. Deze kinderen komen hoofdzakelijk uit arbeiders
gezinnen. Eenige weken geleden heeft spreker in zijn functie
eenige gevallen van ondervoeding geconstateerddie kinderen
waren lichamelijk al vergroeid. Spreker heeft onmiddellijk
daarvan den Geneeskundigen Dienst in kennis gesteld
dr. Horst heeft de kinderen toen onderzocht en versterkende
middelen voorgeschreven. Dit is gebeurd voor een maand
en daarna stopgezet. Spreker heeft toen de secretaresse
van de centrale vereeniging voor uitzending daarmede in
kennis gesteld; deze kinderen worden dit jaar uitgezonden.
Deze kinderen komen hun geheele leven niet meer in orde;
de vergroeiing is niet meer te verhelpen. Hoe verschrikkelijk
moet dit zijn voor die ouders; zelf kunnen zij door werkloos
heid er niets aan doen; straks, wanneer de crisis zal zijn
verdwenen, zijn hun kinderen daarvan het slachtoffer.
Wanneer indertijd zooals spreker voorgesteld heeft een
vol-ambtenaar-schoolarts zou zijn aangesteld, zou zijn rapport
een schrikwekkend beeld geven van de ondervoeding van
de kinderen van de Leidsche arbeiders. Wanneer de kinderen
het badhuis bezoeken, bemerkt spreker, dat zij zienderoogen
achteruitgaan. De gemeentebesturen van Den Haag en
Eindhoven hebben den schoolartsendienst opgedragen een
onderzoek in te stellen. In Eindhoven werd bij 161 jongens
en 86 meisjes ondervoeding geconstateerd. In de rijke gemeente
