52
WOENSDAG 23 JANUARI 1935.
Gemeentefaegrooting Algemeene beschouwingen.
(Sehüller e.a.)
De heer Sehüller erkent dit. Het zijn niet alleen de arbeiders,
maar ook groote groepen van anderen, die daaraan voor een
gedeelte zouden kunnen medewerken.
Spreker meent met deze nadere toelichting van het voor
stel in eerste instantie te kunnen volstaan en aangetoond
te hebben, dat indien het de ernstige wil van de overige raads
leden is met sprekers fractie samen te werken tot oplossing
van de moeilijkheden en de werkloozen zooveel als in het
vermogen van den Raad ligt aan werk te helpen, het gewenscht
is het voorstel van de sociaal-democratische fractie aan te
nemen.
De sociaal-democraten hebben niet positief gezegd, welke
werken uitgevoerd dienen te worden, maar alleen het College
gevraagd, den Raad plannen en kostenberekeningen voor te
leggen. Met de vervaardiging daarvan zal de dienst van Ge
meentewerken niet overbelast worden. De werken zijn voor
een gedeelte reeds bekeken. Bovendien kan het gemeentebe
stuur de vaste ambtenaren met dit werk belasten en de aan
vullende krachten trachten te vinden onder degenen, die
door den dienst van Sociale Zaken gesteund worden, zoodat
het een aantal werklooze technische personen aan werk helpt.
Indien het College later in een behoorlijk praeadvies een
behoorlijke berekening geeft en aantoont, dat sommige werken
niet uitgevoerd kunnen worden, zijn de sociaal-democraten
zeker voor rede vatbaar. Het voorbereidende werk behoeft
dan niet onproductief te zijn, aangezien het verschillenden
personen werk heeft gegeven en het gemeentebestuur vele
gegevens heeft verschaft, zoodat de Raad in de gelegenheid
gesteld kan worden een oordeel te vellen.
Intusschen heeft men van hooger hand ernstig bezwaar
gemaakt tegen den toestand van de rioleering en tegen de
loozing van het rioolwater. Men heeft het College bij wijze
van spreken het mes op de keel gezet en geëischt, dat oogen-
blikkelijk plannen voor het maken van een zuiveringsinrich
ting worden ontworpen. Er moet een behoorlijke centrale rio
leering worden gemaakt, omdat Rijnland bezwaar heeft tegen
den bestaanden toestand. De officieele stukken vermelden
en bewijzen dit. Door een bepaalde, officieele, instantie is
bij het gemeentebestuur aangedrongen, spoed te maken met
de zuiveringsinrichting en met de andere uitmonding van
de centrale rioleering; niet alleen daarvoor, maar ook in
het belang van de volksgezondheid moet een einde komen
aan dezen toestand. Dan voorkomt men ook, dat de bouwers
onnoodig 200.- of 300.in den grond moeten stoppen
voor een beerput, die misschien over een of twee jaar over
bodig en nutteloos is. Deze kosten drukken weer op de huren,
al is het maar 2 cent per week, en zijn weggegooid geld.
De heer van der Rcijden zegt, dat de verwijten tot het College
gericht, dikwijls ongegrond, niet verdiend en ook onjuist
zijn. De oppositie stelt het voor, alsof er niets, althans weinig
goeds in het belang der gemeente en haar inwoners werd en
wordt gedaan door het College in dezen zoo zorgvullen tijd.
Geeft zij zich er wel rekenschap van, dat zij hiermede het
gemeentebelang ten zeerste schaadt en een geest van op
stand zaait onder de Leidsche gemeentenaren Spreken de
in 1934 uitgevoerde werken dit niet ten stelligste tegen, en
blijkt hieruit niet, dat het College met de hem ten dienste
staande middelen alles heeft gedaan wat dienstig was voor
het waarachtig gemeentebelang? Moet de zelfstandigheid
van Leiden dan maar opgeofferd worden aan onmogelijk te
vervullen eischen en wenschen van een partij, die geen ver
antwoordelijkheid hiervoor wil dragen? Spreker dankt den
Burgemeester voor zijn toewijding, aan de gemeente bewezen,
en wenscht hem kracht en sterkte toe om zijn zware taak in
dezen tijd naar behooren te vervullen. Aan de werkloosheid
kan ook de Burgemeester geen einde maken, doch spreker
is verzekerd, dat het College alles zal doen wat mogelijk is
den druk hiervan, ook door uitvoering van werken, welke
maar eenigszins financieel mogelijk zijn, te verlichten.
De heer van Stralen wil niet medewerken de ellende der
werkloozen te helpen lenigen door particuliere bijdragen.
Begrijpt hij dan niet, dat zijn werklooze makkers hiervan de
dupe worden en dat zij voor hun gezin veel meer hebben aan
1.van een particulier of van een instelling, dan aan dui
zend woorden van hem? Laat hij ook eens een poging doen,
op de manier van het Christelijk Comité voor Werkloozenzorg,
waardoor reeds vele nooden gelenigd konden worden, om zijn
makkers te helpen met daden, niet met woorden; dat is
mannenwerk. Wat en hoeveel aan gaven in natura is verstrekt
aan ruim 400 gezinnen, zal spreker niet opsommen; dat is
ook niet noodig. De oprechte dankbaarheid der Christelijke
werkloozen uitte zich door middel van een advertentie in de
Leidsche dagbladen. Dit was voor de Commissie een groote
voldoening en een bewijs te meer, dat dit mooie werk zeer
gewaardeerd wordt.
Gemecntebegrooting Algemeene beschouwingen,
(van der Rcijden e.a.)
Spreker handhaaft nog steeds, wat hij tien jaar geleden bij
de behandeling van de begrooting heeft gezegd, n.l. dat de
arbeiders niets hebben aan woorden.
Sprekers houding ten aanzien van de voorstellen omtrent
de verstrekking van schoolkindervoeding gedurende de vacan-
ties, de instelling van een levensmiddelenraad, de invoering
van de medezeggenschap, het verleenen van subsidie aan de
drankbestrijders-organisaties en de openstelling van sport
terreinen op Zondag is bekendspreker zal er tegen stemmen.
De heer Schoneveld zegt, dat de heer van Eek heeft be
toogd, dat voor de toepassing van de socialistische beginselen
de productiemiddelen het eigendom van de arbeiders zouden
moeten zijn. In elk economisch systeem op zich zelf kan
iets goeds schuilen, maar het gaat in dezen niet alleen over
een ander productie-systeem, doch ook over de beginselen,
die de gemeentepolitiek beheerschen. Van de eigenlijke be
ginselen van de sociaal-democratie heeft de heer van Eek
weinig gezegd. Als leider van de sociaal-democratische fractie
heeft de heer van Eek bij andere gelegenheden weieens een
meer principieel betoog gehouden dan bij deze algemeene
beschouwingen.
De zaak oppervlakkig beschouwende, zou men kunnen
zeggen, dat men in Rusland er in geslaagd is de arbeiders
aan het werk te zetten. Dit is voor de arbeiders als menschen
niet de hoofdzaak; zij hebben ook geestelijke goederen en
deze zouden onder de leiding van de communisten niet veilig
zijn. De heer van Weizen kan in de Nieuwe Leidsche Courant
lezen, welke ervaringen iemand, die in dienst van de Sovjet
is geweest, heeft gehad; daaruit blijkt, dat het huwelijk, het
gezinsleven en de opvattingen omtrent den godsdienst bij
de communisten niet veilig zijn. Spreker kan zich indenken,
dat de sociaal-democratische vakbeweging op een ander
standpunt staat en een andere tactiek toepast dan de christe
lijke, maar men moet zich toch ook tot deze hoogte kunnen
opwerken, dat men een andere beweging ook haar eigen stand
punt laat bepalen. De moderne vakbeweging schroomt toch
ook niet de communisten uit haar rijen te bannen; zij eischt
dus voor zich op het zelfbeschikkingsrecht en de christeüjke
vakbeweging doet dat op haar beurt eveneens; deze zal op
haar wijze de aan haar zorg toevertrouwde belangen ver
dedigen. De heer van Stralen mag beweren, dat zij wat schroom
vallig is, spreker is overtuigd, dat haar werk in het belang van
de arbeiders zoowel als van de maatschappij is. Inderdaad
is de opmerking van den heer van Stralen, toen deze vergeleek
de twee vergaderingen van de christelijke werknemers en
werkgevers, juist, maar spreker heeft ook betoogd, dat ten
slotte bij het in toepassing brengen en bij het werken in de
maatschappij het beginsel meespreekt, even goed bij den heer
van Stralen als bij de christelijken. Men moet het dus, wan
neer een ander het op een andere wijze doet, niet voorstellen
alsof de ander niets doet of het schroomvallig doet. Het is
altijd gemakkelijker om zooals de sociaal-democraten en de
moderne vakbeweging gedaan hebben, te trachten de menschen
door middel van een petitionnement warm te maken; dat
slaat veel meer in dan wanneer men binnenskamers over die
dingen spreekt. Maar dat wil nog niet zeggen, dat daarom het
werk van de christelijke en roomsch-katholieke vakbeweging
minder zou zijn. Het gaat er toch niet om hoeveel woorden
in het pubhek gezegd worden, maar welke daden verricht
worden in het waarachtig belang der arbeiders en dan ge
beurt er op het oogenblik meer binnenskamers dan daarbuiten.
De geschiedenis zal moeten uitwijzen hoe het meeste bereikt
wordt. De tactiek der moderne vakbeweging heeft zich in den
loop der tijden gewijzigd, dank zij die der christelijke vakbe
weging. Daarom eischt deze Amor zich op zelf daarover te
beslissen.
Inzake sprekers voorstel No. 33 meent hij, dat de 25.000.
lagere uitgave op den post salarissen niet op de begrooting
gemist kan worden. Aangezien de tijdelijke korting in een
blijvende korting zal worden veranderd en de bedragen naar
beneden zullen worden afgerond, waarbij belangrijke ver
lagingen zullen zijn, is het gewenscht, dat de Commissie voor
Georganiseerd Overleg haar advies uitbrengt, voordat de
Raad een beslissing neemt.
Wat de volkshuisvesting betreft, heeft het College reeds
een aanvang gemaakt met een huurverlaging. Het heeft
echter eenigszins lang geduurd, voor het zoover is gekomen,
ten gevolge van de onvoldoende outihage van den dienst
van Bouw- en Woningtoezicht. Deze dienst beschikt niet
over een behoorlijke statistiek van de huren en de woningen.
Toch is het gewenscht, dat deze dienst een dergelijke statistiek
heeft, die men ook zonder de instelling van een Woningbeurs
kan verkrijgen.
Welk bedrag is verkregen door de conversie van de 5
leening?
