266
MAANDAG 2 JULI 1934.
Straa(aanleg-van Speijkstraat grondverkoop.
(Kooistra c.a.)
medegewerkt bij de beantwoording van de vragen, welke
door de Regeering gesteld zijn?
Naar aanleiding van een bespreking, die de Leidsche
bouwers met de Regeering gehad hebben, heeft een brief
wisseling plaats gehad, waarin de Regeering de gemeente
heeft gevraagd, waarom de beantwoording van de vragen
zoo lang op zich liet wachten, waardoor het zeer lang zou
duren eer de vergunning verleend werd. Gaat de gemeente
dus wel vrijuit in dit geval? De Wethouder heeft niet voor de
volle 100 aan den bouw van arbeiderswoningen in dezen
geest medegewerkt. Blijkens mededeelingen op de vergadering
van den Nationalen Woningraad in Haarlem bedragen de
huurprijzen van nieuw gebouwde woningen hi Amsterdam
4.50ƒ6.20, ƒ4.72 en ƒ4.40, in Zwolle ƒ4.55, ƒ3.70 en
3.75. De conclusie, waartoe men kwam, is dat men bij de
Regeering moet aandringen op het doen bouwen van goed-
koopere arbeiderswoningen. Wanneer de gemeente ernstig
had medegewerkt tot het afkomen van de toestemming tot
den bouw van deze woningen, dan had men zich niet behoeven
te verschuilen achter de mededeeling, dat door particulieren
goedkooper kan worden gebouwd dan door de vereenigingen.
De vereenigingen hebben steeds alle mogelijke moeite gedaan,
en zullen die nog doen, om den goedkoopst mogelijken
arbeiderswoningbouw te bevorderen; zij hebben in de kwade
dagen de Regeering geholpen en de bestuursleden zijn bereid al
het mogelijke te doen om te komen tot een laag huurniveau
voor arbeiderswoningen. Het is dus onmogelijk, dat de bouw
van arbeiderswoningen door particulieren goedkooper ge
schiedt dan door de vereenigingen. Spreker ziet in dit voorstel
een afbraak van de bouwvereenigingen, waaraan hij niet
wenscht mede te werken.
De heer Eikerbout spreekt zijn verwondering uit, dat na de
toezegging, al meermalen ook tegenover spreker gedaan, dat
deze grond speciaal voor „Eensgezindheid" zou blijven be
stemd, op het oogenblik plannen zijn ingediend ter bebouwing-
van dezen grond door anderen. Yan het aan den heer Jansen
te verkoopen terrein is altijd gezegdmaak je daarover maar
niet bezorgd, het is eenmaal voor „Eensgezindheid"; daarvan
gaan wij niet af.
Dit is ongeveer de toezegging, die de Wethouder spreker
persoonlijk gedaan heeft.
De heer Splinter heeft er nooit met den heer Eikerbout
over gesproken en de heer Eikerbout mag dit dan ook niet
zeggen.
De heer Eikerbout blijft bij hetgeen hij gezegd heeft. De
heer Splinter heeft er in de tram met spreker over gesproken.
De Wethouder heeft ook met hem gesproken over den grond,
die bestemd zou worden voor een speeltuin voor de woning-
bouwvereeniging Eensgezindheid
Bij de beoordeeling van het verschil tusschen de stichtings-
kosten van de door de vereeniging te bouwen woningen en
den koopprijs van de door den heer Jansen te bouwen wonin
gen, dient men te bedenken, dat de woningbouwvereeniging
in tegenstelling met een aannemer het niet buiten de mede
werking van een architect kan stellen, wiens loon de woningen
uiteraard iets duurder maakt.
In verband met het groote aantal woningen en het drukke
straatverkeer is een kinderspeeltuin in deze omgeving in
geen geval als een luxe te beschouwen. Het lag niet in de be
doeling der vereeniging van den speeltuin een plantsoen te
maken, al zou ook een plantsoen hier geen luxe zijn, nu op het
geheele terrein geen enkel boompje staat. Aangezien het uit
breidingsplan zich volgens het prae-advies van het College
tegen den aanleg van een plantsoen verzet, zal daarvan op
het oogenblik geen sprake kunnen zijn. Op het oogenblik is
van het voor kinderspeeltuin bestemde terrein een hoek afge
nomen voor straataanleg en wellicht zal straks een andere
gelegenheid gevonden worden om er weer een stukje van af
te nemen.
Waar de woningbouwvereeniging „Eensgezindheid" alles
in het werk heeft gesteld om de zaak een goed verloop te
doen hebben en daar de woningen te bouwen, die naar haar
meening zeer geschikt zijn, bestaat er geen aanleiding, het
terrein aan anderen af te staan. De „Eensgezindheid" heeft
ook in den laatsten tijd een belangrijk offer gebracht door
een zeker bedrag beschikbaar te stellen voor demping van
de Broersloot het is zeer jammer, dat die geheele sloot
rondom ook niet gedempt is, want de stank in de van Speyk-
straat is niet te harden waarvan de andere bouwers toch
ook de voordeelen gaan genieten. De „Eensgezindheid" heeft
dit echter gedaan om er zelf profijt van te trekken en om in
de toekomst, bij de uitbreiding van haar woningbouw, daarin
meer menschen te kunnen bergen. Nu heeft de,Eensgezindheid"
Straataanleg-van Speijkstraat grondverkoop.
(Eikerbout e.a.)
daarvoor 3.500.uitgetrokken en zij krijgt daarvoor 1.000.
terug; spreker acht dit bedrag aan den lagen kant. Nu zal
men zeggen: doordat die sloot daar gedempt is, is men in de
gelegenheid geweest op die sloot een huis te bouwen. Er is
zelfs gesproken over 2 huizen, maar men vergeet dan, dat
men een deel van een ander huis heeft moeten afbreken;
het zijn dus geen 2 woningen, maar 1 huis. Daartegenover
staat, dat dat huis alleen extra belast wordt met ruim 2.000.
omdat het op die sloot is gebouwd. Men kan zeggen: het moet
over alle woningen omgeslagen, omdat elke woning er mee
gebaat is, maar toch acht spreker 1.000.wel een beetje
weinig, te meer waar de andere woningen ook belang hebben
bij demping van dit slootgedeelte, waardoor er een toegangsweg
zonder brug komt tot die nieuw te bouwen woningen.
Welke waarborgen heeft men nu, dat die nieuwe woningen
straks nog arbeiderswoningen zullen zijn? Spreker heeft ge
hoord, dat een deel dezer woningen al verkocht zijn, voor
dat ze zelfs klaar zijn, zoodat de mogelijkheid niet is uitge
sloten, dat die woningen straks weer verkocht zullen worden
voor lioogere prijzen, waardoor dus de gelegenheid om daar
op naam van de bouwvereeniging een woning voor 3.500.
te bouwen komt te vervallen. Spreker ontkent niet de moeilijk
heden, die het College heeft ten aanzien van den woningbouw
en dat het uiteraard niet zeer gemakkelijk is, van Rijkswege
hulp te krijgen. Spreker wil niet zeggen, dat de Wethouder
zijn medewerking niet heeft verleend het is spreker bekend,
dat de Wethouder ook de laatste week nog pogingen in het
werk heeft gesteld toestemming te verkrijgen, waardoor men
tot vereenigingsbouw zou kunnen overgaan.
Indien de zaak een beetje spoediger en krachtiger was
aangevat, zou men wellicht alsnog in de gelegenheid zijn
geweest de woningbouwvereeniging „Eensgezindheid" toe
stemming te verleenen tot den bouw van de 40 woningen,
waarom het op het oogenblik gaat, hetgeen van zeer groot
belang zou zijn geweest.
Bij de vereeniging „Eensgezindheid" staan thans zeker
nog wel 100 personen ingeschreven, die in verband met hun
aanstaand huwelijk of om andere redenen behoefte hebben
aan een goedkoope woning en nog steeds bestaat dan ook de
vraag naar woningen van het type, waarnaar door deze ver
eeniging wordt gebouwd. De vereeniging streeft zooveel
mogelijk naar den bouw van eenvoudige woningen en zelfs
de laatste woningen, die zij gebouwd heeft, zijn zeer klein.
Een vereeniging, die gedurende 16 of 17 jaar alles gedaan
heeft om de belangen van de volkshuisvesting te bevorderen,
mocht verwachten, dat men alvorens over te gaan tot den
verkoop van dezen grond pogingen zou hebben aangewend
om van gemeentewege een bedrag beschikbaar gesteld te
krijgen.
De heer van Weizen zegt, dat de kracht, waarmede de bouwers
zich thans werpen op de stichting van arbeiderswoningen
niet geheel en al vreemd is aan den economischen en finan-
cieelen toestand van het oogenblik. In bepaalde kringen be
staat de vrees, dat de waarde van den gulden zal dalen, en
men vlucht nu in de Sachwerte.
Op deze wijze wordt de woningbouw en speciaal de bouw
van arbeiderswoningen een bron van speculatie.
Het ligt allerminst op den weg van de overheid, aan de
zucht tot speculatie toe te geven.
In sprekers buurt gaan zelfs begrafenisondernemers over
tot het bouwen van arbeiderswoningen, teneinde die met de
noodige winst te verkoopen; dit bewijst hoe in die kringen
gedreven wordt naar speculatie in arbeiderswoningen. Het
is de taak der Overheid dit zooveel mogelijk tegen te gaan
en te zorgen, dat gronden, in het bijzonder aangewezen voor
arbeiderswoningbouw, door de bouwvereenigingen, daarvoor
ook zooveel mogelijk bestemd worden.
De heer van Es zegt, dat voor het afstaan van dezen grond
aan „Eensgezindheid" o.a. pleit, dat dit terrein dicht bij het
andere woningcomplex van die vereeniging ligt; ook beroept
men zich op de toezegging, die door den Wethouder in goeden
gemoede gedaan zijn zou, en op de slootdemping. Zijn de ver
houdingen echter niet gewijzigd? En dan meent spreker, dat
het belang van de gemeente op het oogenblik meebrengt
dezen grond niet beschikbaar te stellen voor de woningbouw
vereeniging. Bij verkoop van den grond aan de heeren Jansen
en de Jong komt er onmiddellijk geld in de gemeentekas,
wat op het oogenblik niet van belang ontbloot is; dit is na
tuurlijk met de bouwvereeniging niet het geval; deze zal
geld moeten leenen, van Rijk of gemeente, of met garantie
van een van beiden en dan is het zeer de vraag, of het Rijk
dit zal doen of toestaan dat de gemeente 't doet. Spreker
gelooft wel zeker, dat in de tegenwoordige omstandigheden
het Rijk dit niet doen zal en aan de gemeente ook geen toe-
