MAANDAG 1G APRIL 1934.
175
Exploitatie aufobiislijnen door „Eltax".
(van Welzcn e.a.)
dat eerder integendeel als een verslechting. Voor de gemeente
kas niet, zooals de heer Wilmer nu zegt, maar wel voor hen,
die medehelpen om die gemeentekas te schragen; daartoe
behoort toch ook een aanzienlijk deel van de bewoners van
Tuinstadwijk en Kooikwartier, voor wie thans die ver
binding wordt onderhouden.
Volgens het voorstel van het College zal de „Eltax" kleinere
bussen laten rijdenspreker heeft daarover van het personeel
mededeelingen gekregen, die bij hem de vraag doen rijzen
of het College zich wel klaar bewust is geweest van de ver
antwoordelijkheid die het op zich neemt door een dergelijk
voorstel; immers, het personeel van autobussen, die niet
meer dan 8 passagiers kunnen vervoeren, behoeft niet aan
een geneeskundige keuring onderworpen te worden. Alle
chauffeurs van de bussen van „Stadsverkeer" zijn genees
kundig gekeurd.
Spreker sluit zich volkomen aan bij het voorstel van den
heer Groeneveld om de arbeidsvoorwaarden van het autobus-
personeel aan de nadere goedkeuring van Burgemeester en
Wethouders te onderwerpen. De arbeidsvoorwaarden van
de chauffeurs, in het bijzonder van de N.V. Eltax, kunnen als
onmenschelijk gequalificeerd worden. Wel is waar bestaat
er een arbeidsregeling, maar door de lage loonen zijn de
chauffeurs verplicht zeer lange arbeidsdagen te maken.
Indien dit personeel zonder nauwkeurig toezicht van Burge
meester en Wethouders op de autobuslijnen dienst moet
doen, komt de veiligheid van het publiek in gevaar.
Het personeel van de N.Y.Eltax moet zooals gedurende
de Paaschdagen van 's morgens 7 uur tot diep in den
nacht rijden. In de Paaschweek bedroeg het loon 16.a
17.Het personeel van „Stadsverkeer" heeft zich reeds
aangemeld bij de directie van de N.Y.Eltax, die zei, dat
bij haar onderneming van 35.tot 40.per week kon
worden verdiend, indien voor dit loon gewerkt werd, hetgeen
beteekende, dat het personeel bereid moest zijn, zijn vrijen
dag te offeren. Een nader onderzoek heeft echter aangetoond,
dat dit opsnijderij is en de werkelijk bij deze onderneming
verdiende loonen niet hooger zijn dan 16.a 17.per
week, waarvoor dan nog een onmenschelijk langen tijd ge
werkt moet worden.
Het is dan ook gewenscht, dat alvorens de concessie aan
de N.V.Eltax wordt verleend, een onderzoek naar de arbeids
voorwaarden van het personeel dezer N.V. wordt ingesteld.
Met het doen van dit voorstel maakt de N.V.Eltax niets
anders dan een schijnbeweging, waarmede zij andere gega
digden op den achtergrond wil houden, want een halfuurdienst
met bussen van klein model voldoet absoluut niet aan de
behoefte. Het publiek wordt daardoor eigenlijk gedwongen,
gebruik te maken van de taxi's en alle nadeelen te onder
vinden, die daaraan verbonden zijn. Het personeel der
N.V.Eltax bestaat over het algemeen uit jongens, die nauwe
lijks de noodige wegroutine bezitten en thans genoodzaakt
zijn, op de drukste punten van de stad met hun wagentjes
te manoevreeren, waarbij zij vaak in een zeer lastige positie
komen.
Spreker acht het voorstel van Burgemeester en Wethouders
dan ook onaannemelijk en sluit zich aan bij het voorstel
van den heer Groeneveld om alvorens tot de vaststelling
van een regeling over te gaan te onderhandelen met andere
gegadigden.
De heer Eikerbout heeft reeds bij een vorige gelegenheid
de vraag gesteld, of het niet op den weg van de N.Z.H.T.M.
ligt, door middel van autobussen de passagiers uit de peri
pheric van de stad naar de tramlijnen te vervoeren, waardoor
meer aan de behoefte van het publiek zou worden voldaan.
In dit voorstel gaat het om de verbinding van het Station
met Tuinstadwijk en het Kooipark. Er zijn echter andere
wijken, die in het geheel geen verbinding met de binnenstad
hebben. Is het daarom niet gewenscht, dat het gemeente
bestuur zich in verbinding stelt met de N.Z.H.T.M. ten
einde een betere regeling van het vervoer te krijgen, waarbij
men op meer plaatsen van de stad van een autobus kan
gebruik maken? Met vier autobuslijnen zou men de geheele
stad kunnen doorkruisen. Zoo zou de N.Z.H.T.M. een auto
bus kunnen laten rijden van OegstgeestKerkbuurt over
Endegeest naar de nieuwe wijk van den Lagen Morschweg
en verder naar de stad.
Op die wijze zou men tot een betere oplossing kunnen
geraken dan die, welke men met de N.V.Eltax verkrijgt.
De N.V.Eltax had volkomen het recht het initiatief in dezen
te nemen, maar al zal de dienst in de praktijk alleen aan de
eindpunten van de lijnen een halfuurdienst zijn, aangezien
langs de lijnen voldoende wagens ter beschikking zijn, die
zoo noodig als aanvulling kunnen dienen, een betere op
lossing zou men verkrijgen, indien grootere autobussen in
Exploitatie autobuslijnen door „Eltax".
(Eikerbout e.a.)
gebruik werden genomen, zooals in Den Haag geschiedt,
waarmede meer passagiers kunnen vervoerd worden.
Spreker stelt daarom dus eerst de vraag: bestaat er voor
Burgemeester en Wethouders geen aanleiding de zaak
breeder te zien en met de N.Z.H.T.M. in onderhandeling te
treden over een oplossing als door spreker is bedoeld?
De heer Wilbrink kan zich in het algemeen met het voorstel
van het College vereenigen, omdat dit voor de gemeentekas
een belangrijke besparing brengt, doch wenscht, dat de
„Eltax" er nadrukkelijk op gewezen wordt, dat haar in geen
enkel opzicht een subsidie in uitzicht kan worden gesteld,
zoodat zij niet straks ook om een subsidie gaat vragen.
De Voorzitter zegt, dat het contract met de N.V. Leidsche
Autoboxen Garage niet aan de verwachtingen heeft be
antwoord, door de onderneming zelf daarvan gekoesterd;
deze dienst, die de meest noodzakelijke in deze stad geacht
werd en de meest voordeelige en exploitabele lijn, kon door
de onderneming niet worden volgehouden, tenzij met een
subsidie van de gemeente, die opliep tot 5.000.a 6.000.
en daarna nog eens Verhoogd moest worden met 5.000.
in 6 maanden. Ondanks dit subsidie bleek instandhouding
van deze lijn niet mogelijk en heeft de onderneming den
wensch te kennen gegeven, daarmede op te houden. Er
werden toen twee aanbiedingen gedaan, door de „Eltax" en
door de Noord Zuid-Holl. Tramweg Mij. Het College was
van meening, dat het aangaan van een regeling met een
maatschappij als de N.Z.H.T.M. voordeelen had, omdat men
ten aanzien van verschillende punten meer zekerheid had
en de wijze van uitvoering minder .kans op aanmerkingen
bood, doordat de maatschappij gevestigd is, een goede repu
tatie geniet en voldoende ervaring op dit gebied heeft. In-
tusschen waren de voorwaarden van de N.Z.H.T.M. van dien
aard, dat het voor het College met het oog op de financiën
van de gemeente en op het belang van deze beide diensten
niet mogelijk was daarop in te gaan. De N.Z.H.T.M. heeft
toen aan de hand gedaan het denkbeeld om een lijn Kooipark-
Korevaarstraat-Tuinstadwijk te maken, om aldus 2 voedings-
lijnen voor de tram zelf te krijgen. Ook het daarvoor gevraagd
subsidie acht het College te hoog; het betwijfelt zeer of die
verbindingen noodig en gewenscht zijn. Spreker zou er dus
ook niet to.e willen overgaan om nader met de N.Z.H.T.M.
te onderhandelen, omdat hij de eischenvan deze maatschappij
kent; zij wil nl. onder geen voorwaarde eenig verlies lijden:
het verlies, dat zij moet lijden, moet de gemeente garan
deeren; zij noemt wel een maximumbedrag, maar dat is
zoo hoog genomen, dat er geen kans op een grooter verlies
is. De N.Z.H.T.M. ziet er dus ook geen groote exploitatie
mogelijkheid in. Toen is het College dus nader op de voorstellen
van de „Eltax" ingegaan; die boden wel eenige voordeelen,
hoewel er ook wel eenige nadeelen aan verbonden zijn. Na
tuurlijk is een 15- of 10-minutendienst te prefereeren boven
een half-uurdienst, zooals nu aangeboden. Wat het materiaal
betreft, pleit er wel iets voor de regeling met de „Eltax";
die is n.l. voornemens om bussen te nemen, iets nauwer
dan die van „Stadsverkeer", die daarom ook minder plaats
innemen; dit is een voordeel als men in aanmerking neemt
de door deze bussen te volgen route, die moeilijk te berijden
is als deze bussen te breed worden. Zoo vormt op den Witten
Singel de bus van „Stadsverkeer" een groot bezwaar; men
ziet hoe de boomen daar door verschillende aanrijdingen
toegetakeld zijn. De „Eltax" is echter tegemoetgekomen aan
het bezwaar van de mindere frequentie door hier en daar
langs de route van die bussen taxi's te stationneerendaar
door wordt tegemoetgekomen aan een eventueel bestaande
vervoerbehoefte. Dit wil in het geheel niet zeggen, dat de
„Eltax" alleen maar op het oog heeft die taxi-standplaatsen
te exploiteeren en daarvoor een monopolie te hebben; de
„Eltax" is volmaakt bereid om, wanneer er behoefte aan
blijkt te bestaan, meer bussen op die route te laten rijden.
Het was van deze onderneming echter niet te verwachten,
dat zij zou beginnen met ineens een zoo groot kapitaal uit
te geven om voldoende bussen aan te schaffen om den ge-
heelen dienst, door „Stadsverkeer" geleidelijk opgebouwd,
over te nemen. Dit wordt zoowel door het College als door
de „Eltax" beschouwd als een proefneming om uit de moeilijk
heden, waarin men geraakt is, te komen.
De heer Coster vraagt op deze taxi's taxameters te laten
aanbrengen. Dit is in het geheel niet noodigdie taxi's rijden
tegen een vast tarief per rit en niet per K.M.het tarief
van de taxi's op het Stationsplein is gebaseerd op den af-
gelegden afstand; dat moet dus gecontroleerd worden; als
deze taxi's ook willen overgaan tot een vasten prijs per rit,
is er ook bij hen geen reden meer voor een taxameter.
De arbeidsvoorwaarden wil het College regelen precies
